Duurzaam bouwen en de energetische aanpak

Vergelijkbare documenten
MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

Energiebesparing. VMR 30 november 2017 Godert van der Feltz

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Building Holland 2018

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Beleidsregels Duurzame nieuwbouw - energieneutraal en circulair

INNAX Gebouw & Omgeving

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Introductie van de EED

EPC facilitators training

INTRODUCTIE UPGREEN DASHBOARD PRAKRIJK ONDERZOEK ADVIES

EU-richtlijn betreffende energie-efficiëntie

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

Energielabel en Bodemenergie

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015

Energie Audit Webinar

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

(Bijna) een jaar Rutte III

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Energiebeheer. Vol vertrouwen aan de slag met energie besparen

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

installatie-arm ontwerpen verleden tijd?

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

Energiemonitoring. de eerste stap voor organisaties om te verduurzamen

Energiebesparing in de bouw

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

AMBITIELIJST VERDUURZAMEN WONING. NAW gegevens. Straat: Postcode: Plaats: Tel nr.: HUIDIGE SITUATIE

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarsbijeenkomst van de afdeling West-Zuid

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Energieneutraal leven

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarbijeenkomst van de afdeling Zuid locatie Urmond

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Workshop Duurzaamheid

Energiezuinig bouwen; Wat is wat?

Passiefhuis gecertificeerd & Energieneutraal

Wetgeving helpt bij de eerste stap

Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG

Trends in duurzaam bouwen

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie?

BENG. Update

nearly Zero Energy Buildings

Aantoonbaar duurzaam materiaalgebruik. Kwantificeren van milieuprestaties van gebouwen

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt!

Energieprestatie van gebouwen

Den Haag Klimaatneutraal Een grote ambitie die past bij een grote stad

De corporatiedag 2017

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

ING Groenbank. Mogelijkheden en kansen met Groenfinanciering. Utrecht, 27 september 2017 DGBW

Hoe connectivity leidt tot energie-efficiëntie

Van Label C tot EED. Alles wat u moet weten over de weten regelgeving rond energiebesparing MJA3/MEE EPBD. Activiteiten besluit.

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING'

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Regeldruk aanpassing Bouwbesluit 2012 en Besluit energieprestatie gebouwen. 1 Inleiding 1. 2 Bouwbesluit

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag. Datum 11 juli 2018 Kabinetsstandpunt allocatie

Verduurzaming Woningvoorraad. Agenda. Technisch Project Adviseur. Hans Wiessner, Lucht/water warmtepomp, ideaal voor renovatie en nieuwbouw

Wat doet Strukton Worksphere in het kader van verduurzaming. Leo Schunck 16 maart

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

Energietransitie bij Renovatie

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

Op weg naar klimaatneutraal bouwen

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018

Energieke Zorgbouw. 5 oktober Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Actualiteiten (Regeling) Bouwbesluit 2012

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG

Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding. Maaike de Wit Jasper Wesselman Januari 2019

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

F (zie toelichting in bijlage)

Onze inspanning bespaart ú energie

BENG! Energieprestatie van gebouwen

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Transcriptie:

Duurzaam bouwen en de energetische aanpak Bestaande bouw September 2017 Hans Van Hauwe

2 Wie ben ik? ing. Hans Van Hauwe - Senior adviseur Energie en Duurzaamheid - BREEAM expert, nieuwbouw en In-Use - EED/EPC-0/BENG/NOM/EPV - Achtergrond werktuigbouwkunde - Productontwikkeling/ aannemerij - Telefoon: 0629597474 - Mail: hans.vanhauwe@dpa.nl - LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/hvhauwe

DPA Cauberg-Huygen Onze kenmerken 40 jaar ervaring in bouw, infra, ruimtelijke ordening en onderzoek In top 10 van advies- en ingenieursbureaus van Nederland Landelijk werkterrein met 5 vestigingen en een geavanceerd laboratorium Ruim 60 professionals; adviseurs, projectleiders en medewerkers Zelfstandige werkmaatschappij van het beursgenoteerde DPA Group NV

EPC-eis Ontwikkeling EPC voor woningbouw 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1996 2001 2006 2012 2017 2021 2023 Energieprestatiecoëfficiënt (EPC) 12-9-2017 Hans Van Hauwe 4

Energieprestatie woningbouw 2017, ambitie huidige bouw NOM nul op de meter, EPC -0,4 Energienotalnul ENN EPC -0,2 Energieneutraal EPC 0 Bijna Energie neutraal gebouw BENG EPC 0,2 PHPP Passiefhuis bouwen EPC 0,4 Bouwbesluit nieuwbouw EPC 0,4 12-9-2017 Hans Van Hauwe 5

Verloop in wetgeving utiliteit 1992: MJA 1 gestart > Procesefficiëntie 1995: Eerste EPC eisen in bouwbesluit 2001: MJA 2 gestart > Verbreding ook duurzaamheid 2007: Invoering activiteiten besluit 2.15 en 2.16 (energie en vervoer) 2008: MJA 3 gestart > Keten en sector overstijgend 2013: MPG in bouwbesluit opgenomen (zonder eis) wel berekening 2016: EED ingevoerd (bestaande bouw en proces) 2017: Controle op EED, EPK en 2.15 ActiviteitenBesluit (gemeente/od) Nu ---------------------------------------------------------------------------------------- 2018: Maximale waarde gesteld aan MPG=1 (woningen en kantoren) 2019: Beng voor overheidsgebouwen 2021: Beng in plaats van EPC voor alle gebouwen 2023: Verplicht label C voor kantoorgebouwen 2030: Van het gas af 2050: Bestaande bouw energieneutraal 12-9-2017 Hans Van Hauwe 6

Eisen aan BENG Woningbouw Gebouwfunctie 1- Energiebehoefte kwh/m2.jr 2- Primair fossiel energiegebruik kwh/m2.jr 3 - Aandeel hernieuwbare energie % Woningen en woongebouwen 25 25 50 Utiliteitsgebouwen 50 25 50 Onderwijsgebouwen 50 60 50 Gezondheidszorgge bouwen 65 120 50 12-9-2017 Hans Van Hauwe 7

Ja Nee Beslisdiagram Energieaudits Drijft u een inrichting in de zin van artikel 1.1, eerste lid, Wet milieubeheer? Geen energie verplichting Bent u een onderneming? (voert u een economische activiteit uit?) 250 medewerkers Of (Omzet > 50 miljoen en Balanstotaal > 43 miljoen) Gebouw >25.000m 3 AE Of >50.000 kwh Energie prestatie keur EPK met Erkende maatregelen Geen energie verplichting MEE of MJA3 of Erkend energiebeheersysteem Geen energie verplichting Alternatieve invulling BREEAM/Green Key Gedeeltelijke vrijstelling Activiteitenbesluit Cat A of B Gebouw <75.000m 3 AE En <200.000kWh EED met Jaarlijks energieverbruik Erkende maatregelaanpak Vervoersmanagement EED met Eneregiebalansen, Vervoer Erkende maatregelaanpak En alle mogelijke maatregelen Vervoersmanagement EED met Eneregiebalansen, Vervoer Erkende maatregelaanpak Vervoersmanagement Hans Van Hauwe 8

Energetische aanpak bestaande bouw Stel doelen/beleid vast MVO/ CO2 prestatieladder/ EED Inventarisatie van gebouwbestand Overzicht van alle BVO, BAG, EAN, Mileuvergunning Fysieke opname gebouw Opname van gebouw, installatie en proces Erkende maatregelen, MJA-3, DBO Kantoor voorzien van energielabel-c Slimme meters en loggen Onderbemetering per gebouw Online inzichtelijk, maandelijkse rapportages Energetisch en financieel 12-9-2017 Hans Van Hauwe 9

Energetische aanpak bestaande bouw Analyse energiegebruik Gebruikspatroon, trend en afwijkingen Benchmark (m 2 /persoon/product) Optimalisatie Afspraken maken over gewenst comfort Definiëren van maatregelen Technisch, bouwkundig, organisatorisch en gedrag Besparing, terugverdientijden, NCW Split incentive en financiering Realiseren van geselecteerde optimalisaties Controle resultaten Vier en deel resultaten 12-9-2017 Hans Van Hauwe 10

Duurzaamheidslabels

Klimaatanalyse Het doel van een gebouw is altijd geweest om een veilige en comfortabele woon-/werkomgeving te creëren. Om dit mogelijk te maken mag energie gebruikt worden. De EED streeft er naar om dit zo efficiënt mogelijk te doen. Als er comfortklachten zijn is het beter deze voor- of gelijktijdig met de uitvoering van de optimalisaties op te lossen. Een klimaatanalyse kan hierbij helpen. Bepaald wordt dan of de klachten komen van: Temperatuur Vochtigheid CO 2 Luchtsnelheid Straling (zwarte bol) Trillingen Geluid 12-9-2017 Hans Van Hauwe 12

De knop om! 12-9-2017 Hans Van Hauwe 13