Memo memonummer 2016-05-17-1 datum 19 mei 2016 aan G. vd Horst Gemeente Stadskanaal van G.J. Verhoef Antea Group kopie project Inspectie kademuur projectnr. 266797 betreft Inspectie kademuur aan de A-kade te Musselkanaal Inleiding De gemeente Stadskanaal heeft Antea Group opdracht gegeven om circa 40 meter kademuur aan de A-kade te inspecteren en hiervan rapportage op te maken. Aanleiding voor deze inspectie is dat bewoners aan de gemeente hebben aangegeven dat de kademuur gevaarlijk is omdat er scheurvorming in aanwezig is. De gemeente wil weten of dit het geval is en heeft verder aangeven dat de kademuur niet in haar eigendom is. Om een oordeel van de toestand van de kademuur te geven heeft Antea Groep een toestandsinspectie uitgevoerd volgens CUR117; B2. Onderstaand is de conclusie verwoord, vervolgens is de inspectiemethodiek beschreven. Een beschrijving van de aangetroffen situatie op locatie en een analyse van de schadebeelden onderbouwen de getrokken conclusie. Conclusie De constructieopbouw van de kademuur is onbekend, zichtbaar is een gescheurde gemetselde muur op een houten damwandconstructie. De houten damwandconstructie vormt (een deel van) de fundering van het metselwerk. Het metselwerk vertoont scheurvorming en verplaatsingen ter plaatse van uitbuigingen in de houten damwandconstructie, waarbij met name in de gording de houtrot het duidelijkste zichtbaar is. Ter plaatse van de grootste uitbuiging in de damwand is het metselwerk reeds volledig vernieuwd, het houtwerk niet. Ter plaatse van aansluitingen van hersteld metselwerk op ouder metselwerk is nieuwe scheurvorming zichtbaar. De constructie bezwijkt omdat de houten funderingsconstructie wordt overbelast. Dit leidt tot verplaatsingen - scheurvorming in het metselwerk. Toename van belasting leidt tot een gevaarlijke situatie, waarbij de constructie plots kan bezwijken. Op basis van deze situatie lijkt het ons niet noodzakelijk om de openbare ruimte rondom de kademuur acuut af te sluiten, echter zijn wij wel van mening dat maatregelen nodig zijn om belastingen op de kademuur te beperken. Inspectiemethodiek De inspectie is door ondergetekende op vrijdag 13 mei 2016 uitgevoerd in zonnig, droog weer met een luchttemperatuur van circa 24⁰C. De kademuur is vanaf boven geïnspecteerd en ter plaatse van de steiger is de voorzijde onder handbereik geïnspecteerd. Aan het begin en aan het einde van de steiger is het hout van de damwandconstructie onder het metselwerk onder handbereik geïnspecteerd en betast. De constructie en schadebeelden zijn met meetband en rolmaat ingemeten vanaf de zuidzijde van de kademuur. Van de constructie zijn geen tekeningen voorhanden, veranderingen en schadebeelden in de constructie zijn gefotografeerd. Situatie op locatie De kademuur bevindt zich aan de A-kade te Musselkanaal en sluit aan noordwestelijke zijde aan op de brug IJzeren klap. Direct achter de kademuur zijn parkeervakken haaks op de weg gesitueerd. De weg verzorgt één van de ontsluitingen van een achterliggend woongebied. De kademuur is 40 meter lang, voor de zuidelijke zijde van de kademuur is een houten steiger van 21 meter aanwezig. blad 1 van 7
Constructieopbouw Zichtbaar is een gemetselde constructie op een, naar verwachting, verankerde houten damwand. Aan de noordzijde van de steiger is door schade aan de gording en damwand, een kopse kant van een houten balk zichtbaar, mogelijk vormt deze balk een fundatievloer voor de kademuur, zie Afbeelding 25. De kerende hoogte van de kademuur bedraagt circa 2,5 meter, waarvan 1,43 tot 1,62 meter boven water. Achter het metselwerk is betonoppervlak zichtbaar, begrensd door een forse betonband, deze dient tevens als barrier voor de achtergelegen parkeervakken. De achterliggende weg inclusief parkeervakken is bestraat en de afwatering is richting de kademuur. Voor de betonband zijn enkele kolken aangebracht. In Figuur 1en Figuur 2 zijn een vooraanzicht en principe doorsnede geschetst. In het verleden zijn herstelwerkzaamheden aan de kademuur verricht. Ter plaatse van uitbuiging in de damwand is deel van de kademuur volledig opnieuw opgemetseld. Op deze locatie zijn nieuwe draadeinden in de gording zichtbaar zijn, vermoedelijk is dit extra verankering om de verplaatsingen te stoppen. Verder zijn er kleinschaligere reparaties aan het metselwerk zichtbaar, aan de houten damwandconstructie zijn verder geen reparaties, behoudens de zichtbare ankereinden zichtbaar. In Figuur 1 zijn de herstelwerkzaamheden gemarkeerd met een oranje N. Figuur 1 Vooraanzicht kademuur Afbeelding 1Noordelijk aanzicht kademuur Afbeelding 2 Aanzicht reparatie kademuur Afbeelding 3 Zuidelijk aanzicht kademuur blad 2 van 7
Afbeelding 4 Zijaanzicht kademuur Figuur 2 Principe doorsnede kademuur Aangetroffen schadebeelden In het metselwerk en de houten damwandconstructies zijn verschillende schadeplekken aangetroffen, deze zijn in Figuur 1 aangeduid met de letters A tot en met G. A. Ter plaatse van schadelocatie A sluit de damwandconstructie van de kopse zijde niet aan op de damwandconstructie aan de voorzijde van de kademuur. Er zit een naad van circa 2 centimeter tussen de damplanken Het metselwerk van deze aansluiting is losgescheurd, de scheurwijdte bedraagt 3 millimeter in de rollaag. De zijkant van de kademuur komt voorover en aan de voorzijde van de kademuur is de muur op 46 centimeter onder de rollaag horizontaal geknipt. De onderzijde komt naar voren. In de achterliggende bestrating is een verzakking zichtbaar en is een holle ruimte onder de bestrating aangetroffen van circa 0,5 meter diep. In Afbeelding 5 tot en met is de schadelocatie fotografisch vastgelegd. B. Boven de horizontale knik op 46 centimeter onder de rollaag is het metselwerk hersteld, echter zijn de aansluitingen op het oude werk gescheurd. Op de scheurranden zijn hoopjes zand / los mortel zichtbaar en er zijn mieren aanwezig, Het is niet zichtbaar of uitspoeling van zand /los mortel door vochttransport plaatsvind. In Afbeelding 9 en Afbeelding 10 is de schade fotografisch vastgelegd. C. De horizontale knik in de muur gaat over in een verticale scheur (op 5,29), deze scheur is doorgezet in het betonoppervlak en de betonbalk achter de constructie. De scheurwijdte bedraagt circa 3 millimeter, waarbij de horizontale verplaatsing van de geknikte wand circa 15 mm richting het water bedraagt. In Afbeelding 11 tot en met Afbeelding 13 is de schadelocatie fotografisch vastgelegd. D. Op deze locatie bevinden zich twee verticale scheuren (op 11,71 en 13,80 meter) in de gemetselde wand, welke doorlopen in het achterliggende beton. De scheurwijdte is enkele millimeters, waarbij de horizontale verplaatsing ter plaatse van de zuidelijk scheur 5 millimeter is en ter plaatse van de noordelijke scheur 20 millimeter. In Afbeelding 14 tot en met Afbeelding 16 is de schadelocatie fotografisch vastgelegd. E. Rondom de trap (op 16,65-17,71) is het metselwerk plaatselijk hersteld. Rondom dit herstelwerk is scheurvorming aanwezig in het ouder metselwerk (op 15,54) en in het betonwerk (18,36 en 18,96) rondom het fundament van een lantaarnpaal aanwezig. In de scheur rondom het fundament van de lantarenpaal is een horizontale verplaatsing aanwezig van circa 10 mm. Op 20,8 is het begin van de vertande aansluiting van de volledig opnieuw opgemetselde kademuur, locatie F. Vanaf dit punt is er scheurvorming in de aansluiting op bestaand metselwerk aanwezig tot 21,66 de scheurwijdte is echter nihil. In Afbeelding 17 tot en met Afbeelding 20 is de schadelocatie fotografisch vastgelegd. F. Op deze locatie is het metselwerk volledig opnieuw opgemetseld op een uitgebogen houten damwandconstructie. In de gordingen zijn nieuwere draadeinden met moeren zichtbaar. Gezien de situatie is het aannemelijk dat dit nieuwe verankering betreft. De houten gording is aan de bovenzijde ver ingerot, er groeit beplanting in. De sterkte van de houten gording is door de houtrot gereduceerd, echter tot op heden zijn geen te grote (anker-) krachten op de verbinding tussen het draadeind en de houten gording aanwezig waardoor de nieuwe draadeinden in de gording zijn getrokken. In Afbeelding 2, Afbeelding 21 en Afbeelding 22 is de schade fotografisch vastgelegd. blad 3 van 7
G. Op deze locatie bevindt zich op 36,94 een scheur met wijdte van 1,6 mm in het achterliggende betonwerk en in het metselwerk een schuine scheur van 39,81-39,14 met een duidelijk wijkende scheurwijdte tot 5 mm. Tussen beide scheuren buigt het metselwerk duidelijk uit richting het water. In Afbeelding 23 en Afbeelding 24 is de schadelocatie fotografisch vastgelegd. In het algemeen kan gesteld worden dat de voorzijde van de houten damplanken weinig schade zichtbaar is. De naden tussen de planken en de gordingen zijn zichtbaar aangetast door houtrot, waarbij de priem plaatselijk volledig door het hout heen gedrukt kan worden. Verder is met het kloppen op de damwandplanken geconstateerd dat de planken regelmatig holklinken. Op de holklinkende locaties is de binnenzijde of de achterzijde van de damwandplanken aangetast door houtrot. Aan de noordzijde van de steiger is de houten gording en bovenzijde van de damplank volledig weggerot, waardoor meer van de achterliggende constructie zichtbaar wordt. Op de damplank rust een kopse kant van een houten balk. Deze is eveneens volledig aangetast door houtrot, de priem kon over de volledig lengte van 9 centimeter het hout worden ingedrukt. Aan de zuidzijde zijn geen zachte delen in het houtwerk van de damwandconstructie aangetroffen, de verkleuring en structuur van het houtoppervlak hebben veel weg van het hout van de recent vervangen houten steiger. Foto s van de schadebeelden zijn na de schadeanalyse toegevoegd aan de memo. Schadeanalyse De houten damwandconstructie onder het metselwerk vormt (een deel van) de fundering van de gemetselde kadeconstructie. Gezien de aangetroffen houtrot en de verplaatsingen in de damwandconstructie is de belasting op de houtconstructie groter dan de constructie kan dragen. Het gemetselde deel van de kademuur volgt de bewegingen in de houten constructie, waardoor scheurvorming in het metselwerk ontstaat. Er zijn reeds herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan het metselwerk en aan de damwandconstructie, echter in aansluitingen van hersteld metselwerk op oud metselwerk is nieuwe scheurvorming aangetroffen. Dit duidt erop dat er momenteel nog sprake is van overbelasting. Overbelasting is niet gewenst, de constructie voldoet daarmee zichtbaar niet aan het normatief gestelde veiligheidsniveau in Nederland. Op de vraag of er sprake van is van directe gevaarzetting, is geen eenduidig antwoord te geven. Het opnieuw optreden van schade aan herstelwerkzaamheden onderstreept dat een voortschrijdend proces van overbelasting aan de gang is. Op basis van deze situatie lijkt het ons niet noodzakelijk om de openbare ruimte rondom de kademuur acuut af te sluiten, echter zijn wij wel van mening dat maatregelen nodig zijn om belastingen op de kademuur te beperken Overbelasting bij kademuren wordt veelal veroorzaakt door het gewicht van het grondlichaam (inclusief grondwater) en verkeersbelasting. Het grondlichaam is een verdicht geheel dat een constante druk uitoefent op de fundatie. Zodra zetting van de fundatie optreedt, is het grondlichaam tijdelijk iets minder verdicht en ontlast dit tijdelijk de constructie. Van nature uit en als gevolg van de verkeersbelasting, verdicht de grond zich geleidelijk weer en neemt de belasting op de fundatie weer toe. Naarmate de verplaatsingen het kantelpunt/draaipunt van de fundatie bereiken, wordt de instabiliteit groter en neemt het effect van de belastingen op de constructie toe. Ervaring leert dat dit een langzaam proces is dat als gevolg van een plotselinge toename van belasting versneld kan worden. Een verhoogde grondwaterstand als gevolg van slecht functionerende hemelwaterafvoer of het in depot zetten van bijvoorbeeld zand dient te worden voorkomen. Verder heeft het beperken van verkeer achter de kademuur een vertragend effect op het bezwijkproces. blad 4 van 7
Afbeelding 5 Locatie A Afbeelding 6 Scheurwijdte in Rollaag Afbeelding 7 Verzakking in bestrating achter locatie A Afbeelding 8 Aansluiting damwand op locatie A Afbeelding 9 Locatie B, scheur vanaf aansluiting met hersteld werk Afbeelding 10 Mierennest in scheur blad 5 van 7
Afbeelding 11 Locatie C Afbeelding 12 Verplaatsing 15 mm Afbeelding 13 Achterliggende betonband eveneens gescheurd Afbeelding 15 Scheurwijdte 1,5 mm Afbeelding 14 Locatie D Afbeelding 16 Verplaatsing 5 mm blad 6 van 7
Afbeelding 19 Aanzicht op aansluiting geheel vervangen metselwerk, aansluiting gescheurd Afbeelding 17 Locatie E Afbeelding 18 noordelijke zijde Afbeelding 20 Detail gescheurde aansluiting Afbeelding 21 Locatie F, met houtrot in gording en vermoedelijk vernieuwde ankerstang Afbeelding 22 Begroeiing in gording Afbeelding 23 Locatie G, verplaatsing in kademuur Afbeelding 24 Wijkende scheurwijdte Afbeelding 25 Aanzicht kopse kant balkhout op damplank blad 7 van 7