Eindrapportage. Sportstimuleringsprogramma Atletiek. Bestuurlijk Wethouder Sport; Eric van der Burg Ambtelijk Directeur Sport en Bos; Norbert Krijnen

Eindrapportage Sportstimuleringsprogramma Atletiek In het kader van de EK Atletiek 2016 Programma Sportstimuleringsprogramma Atletiek in het kader van de EK Atletiek 2016 Datum Opdrachtgever Programmamanager Opsteller Bestuurlijk Wethouder Sport; Eric van der Burg Ambtelijk Directeur Sport en Bos; Norbert Krijnen Matthijs Künzel Matthijs Künzel / Chantal Hazelaar Looptijd September 2013 t/m juli 2017

Bekijk de belangrijkste resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek in een korte video-impressie op: atletiek.amsterdam/rapportage 2

Voorwoord Beste lezer, Sinds de toekenning van de EK Atletiek in november 2011 heeft de gemeente Amsterdam de randvoorwaarden geschapen om de breedtesport atletiek te ontwikkelen. Iets wat in de afgelopen jaren volop gebeurd is en waardoor er vele mooie resultaten geboekt zijn. Ging dat altijd vanzelf? Zeker niet, maar de ruimte en de mogelijkheden die binnen de sportorganisatie geboden werden hebben ervoor gezorgd dat de EK Atletiek in de zomer van 2016 niet alleen op topsportvlak een succes werden, maar dat de hele stad bruiste van de atletiek. In deze eindrapportage bekijken we aan de hand van de resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek wat het maatschappelijk effect van de EK Atletiek in Amsterdam is geweest en hoe we daar als organisatie lering uit kunnen trekken en ons weer verder kunnen ontwikkelen. De resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek zijn geen verdienste van de afdeling Sport van de gemeente Amsterdam alleen. De afgelopen jaren hebben tal van personen, organisaties en partijen zich ingezet voor de breedtesport ontwikkeling van atletiek in Amsterdam. Zo hebben de vele vrijwilligers van de Amsterdamse Atletiekverenigingen en de Stichting Amsterdam Atletiek sinds 2013 een actieve bijdrage geleverd aan het programma en de ontwikkeling van de atletiek in Amsterdam met onder andere positieve ledengroei bij alle verenigingen cijfers tot gevolg. Ook onze collega s van Topsport Amsterdam, de Atletiekunie en de Stichting EK Atletiek werkten op veel verschillende projecten samen met ons aan mooie resultaten. En ook op tal van gebieden in de Stadsdelen stonden collega s voor ons klaar. Zonder hun inspanningen en enthousiasme was het onmogelijk geweest de resultaten te bereiken die uiteindelijk gerealiseerd zijn. Bedankt. Mijn speciale dank gaat uit naar Andrea, vanuit beleid mijn belangrijkste aanspreekpunt en de reden dat de vele plannen uiteindelijk goed geformuleerd op de juiste plek kwamen te liggen. Naar Marc die in de laatste fase van het programma als sparringpartner vanuit PMB goed een spiegel wist voor te houden. De Traineepool 14 die de spectaculars en hardlooproutes een boost hebben gegeven en de combinatiefunctionarissen atletiek (Bas, Rick, Stephen, Edwin, Guus, Fransesca en Tim) die onze ogen, oren en handen waren op de verenigingen. Stagiaires Femke en Roel die het niet schuwde om een stapje extra te zetten. Maar bovenal natuurlijk het geweldige programmateam, en dat meen ik echt, waar naast hard, veel, vaak en lang werken ook altijd ruimte was voor de nodige grappen en ontspanning. Wim, Jeroen, Janine/Riske, Karen, Erik, Yoeri en Chantal door jullie inzet en betrokkenheid is niet alleen het programma, maar hebben we ons zelf verder ontwikkeld en alleen al daarom was het voor mij een onvergetelijk traject wat ik voor geen goud had willen missen. Veel leesplezier en ik praat graag verder met je over onze lessen en ervaringen onder het genot van een bak koffie of wat anders, Matthijs Künzel Programmamanager Sportstimuleringsprogramma Atletiek 3

Samenvatting In deze rapportage wordt ingegaan op de resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. Het doel van dit vierjarige programma was om samen met de vijf Amsterdamse atletiekverenigingen, scholen, hardloopgroepen en vele andere betrokken organisaties, Amsterdammers te enthousiasmeren voor de atletieksport in aanloop naar, tijdens en na de EK Atletiek. Met als uiteindelijk doel om zoveel mogelijk Amsterdammers, jong en oud, met en zonder een beperking, op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met atletiek, hen uit te dagen verschillende onderdelen van de atletieksport te ervaren en te stimuleren om hun eigen prestaties te verbeteren, al dan niet in georganiseerd verband. In 2013 gingen de voorbereidingen van start. Na de officiële goedkeuring van het Plan van Aanpak, draait vanaf mei 2014 het Sportstimuleringsprogramma Atletiek in de gemeente Amsterdam. Op basis van het opgestelde Plan van Aanpak (gemeente Amsterdam, 2014) en de aangenomen Motie nr. 110 (Motie Van Roemburg) is in de gemeentebegroting voor 2014 een miljoen euro opgenomen voor sportstimulering in aanloop naar de EK Atletiek. De gemeentelijke bijdrage aan dit programma werd ondersteund door subsidies van de Provincie Noord-Holland en van het Ministerie van VWS. Het programma is conform de begroting uitgevoerd. In 2015 werden de doelstellingen en ambities van het plan van aanpak uitgewerkt in een Programmaplan (gemeente Amsterdam, 2015) waarvan de uitwerking en resultaten in deze rapportage worden besproken. Alhoewel het Sportstimuleringsprogramma Atletiek een initiatief van de gemeente Amsterdam was en de meeste activiteiten onder de verantwoordelijkheid van de gemeente werden uitgevoerd, zouden veel doelen niet behaald zijn zonder de samenwerking met een veelheid van betrokken organisaties en partijen. Waarbij de Atletiekunie, de Stichting EK Atletiek en de vijf Amsterdamse Atletiekverenigingen (te weten: AAC, ATOS, AV 23, Feniks en Phanos) en hun overkoepelende samenwerkingsverband de SAA (Stichting Amsterdam Atletiek) vanaf het begin belangrijke samenwerkingspartners zijn geweest die voor input en uitvoering hebben gezorgd van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. Tussen 2012 en 2016 is er intensief samengewerkt en opgetrokken wat veel positieve resultaten heeft opgeleverd. Voornaamste aandachtspunt bij alle samenwerkingen was de afstemming over gemeenschappelijke en organisatie specifieke doelen en belangen en wederzijdse verwachtingen over de mate van inzet en capaciteit op die verschillende doelen. Over de gehele linie bekeken is de samenwerking op het gebied van de maatschappelijke spin-off bijzonder succesvol geweest en heeft geleid tot zowel een hogere sportparticipatie, als veel extra aandacht voor het hoofdevenement zelf, de EK Atletiek, en de atletieksport in het algemeen. De belangrijkste resultaten van het programma op het gebied van kennismaking, stimulering en structurele beoefening zijn: De portal atletiek.amsterdam is ontwikkeld met daarop een overzicht van alle atletiek en hardloopactiviteiten en evenementen in Amsterdam, informatie voor de (beginnende) hardloper en docent en een overzicht van alle hardlooproutes. De portal heeft inmiddels meer dan 15.000 bezoekers getrokken, 15oo inschrijvingen voor de nieuwsbrief en 36 professionele partijen die ieder een bijdrage leveren op het gebied van sportstimulering. 4

De campagne JE KAN HET heeft vrijwel elke Amsterdammer bereikt. Zo is de JE KAN HET Atletiektoer in elk stadsdeel meerdere malen actief geweest, is de mediacampagne van JE KAN HET in abri s en op metrostations door ruim 182.000 mensen gezien en aanvullend zijn er met de social media-kanalen van JE KAN HET meer dan 1.000.000 mensen bereikt. Daarnaast is er op meerdere momenten het afgelopen jaar aandacht geweest voor het Sportstimuleringsprogramma en de atletiek(sport) in diverse artikelen en bij diverse media zoals de Amsterdam krant, AT5, Youtube, Salto Amsterdam, Telegraaf, AD en Parool. De campagne werd ondersteund door 13 Amsterdamse topatleten die zich als ambassadeur ingezet hebben voor de sportstimulering, onder andere op het gebied van aangepast sporten. In elk van de 22 gebieden in Amsterdam is voor korte of langere periode aandacht geweest voor atletiek. Zo lagen er verspreid over de stad op 23 prominente en goed bezochte plekken spectaculars, aangevuld met ruim een honderdtal graffiti uitingen. Zijn er vijf nieuwe duidelijk herkenbaar bewegwijzerde hardlooproutes aangelegd en is er een uniforme aanpak ontwikkeld voor aanleg en bewegwijzering voor alle bestaande en toekomstige routes in de stad. Met diverse docentenscholingen en een lespakket atletiek voor de groepen 3 tot en met 8 zijn docenten ondersteund. De JE KAN HET Atletiektoer heeft in 2016 meer dan 8.000 deelnemers bereikt die diverse onderdelen van atletiek hebben uitgeprobeerd. Met de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek en Athletics School Champs zijn ruim 8.000 kinderen bereikt. En met een evenement zoals de Koningsspelen nog eens 6.000 leerlingen. Met kennismakingslessen, naschoolse trajecten en schoolevenementen hebben tussen 2012 en 2016 meer dan 80.000 kinderen en jongeren kennis gemaakt met atletiek. Deze activiteiten hebben plaatsgevonden op 200 verschillende scholen, waarvan 19 scholen voor speciaal onderwijs. Zijn er 25 nieuwe trainers (niveau 3, Atletiekunie gecertificeerd) opgeleid en drie trainingsgroepen voor Amsterdammers met een handicap bijgekomen. Bij de Amsterdamse atletiekverenigingen is het aantal pupillen tussen 2012 en 2016 met 47,8 procent gegroeid naar 1002 leden (landelijk 21,1 procent). Het aantal junioren is met 31,8 procent gegroeid naar 813 leden (landelijk 11,4 procent). Deze resultaten zijn ook terug te zien in een video impressie op atletiek.amsterdam/rapportage. Uit deze rapportage blijkt dat het Sportstimuleringsprogramma Atletiek uitermate succesvol is verlopen. De diversiteit aan projecten, die veelal goed aansloten op bestaande programma s en structuren in de stad, hebben ervoor gezorgd dat op veel gebieden positieve resultaten zijn geboekt waarmee vrijwel alle doelen zijn behaald. Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek heeft dan ook een significante en positieve bijdrage geleverd aan het warm laten lopen van de Amsterdammer voor de atletieksport in het kader van de EK Atletiek 2016. De belangrijkste aanbeveling naar aanleiding van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek is om voor alle grote sportevenementen goede afspraken te maken over de verdeling tussen de organisatie van het topsportevenement en de breedtesportstimulering zowel tijdens het evenement als op de lange termijn. Hier verschillende organisaties voor verantwoordelijk te maken. En structureel en separaat budget (10% bovenop het totale budget per evenement) voor vrij te maken. Om zodoende de legacy van elk evenement waardevol te kunnen borgen in Amsterdam. 5

Inhoud Voorwoord 3 Samenvatting 4 Inhoud 6 Inleiding 7 Programma doelstellingen 8 Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek 10 Resultaten 14 Maatschappelijk effect 20 Ambities 23 Conclusie 26 Aanbevelingen 27 Financiën 28 Literatuurlijst 29 BIJLAGE: Projecten 30 1 Spectaculars 31 2 Hardlooproutes 32 3 JE KAN HET Atletiektoer 33 4 Scholenkampioenschappen 34 5 Lespakket 35 6 Sportstimuleringsprogramma s Atletiek (regulier) 36 7 Docentenscholing 38 8 Sportdagen 39 9 Evenementenformats 39 10 Side events 40 11 Activaties 41 12 Ambassadeurs 42 13 Verenigingsadvies 44 14 Combinatiefuncties 46 15 Atletiekaanbieders 47 16 Portal 48 17 Campagne JE KANHET 49 6

Inleiding In 2016 hebben de vijf atletiekverenigingen in Amsterdam 47,8% meer pupillen dan in 2012. En 31,8% meer juniorenleden. Zijn er vijf nieuwe bewegwijzerde hardlooproutes aangelegd en heeft vrijwel elke Amsterdammer in 2016 op de één of andere manier kennisgemaakt met de atletieksport. Het maatschappelijk effect van de EK Atletiek? In deze rapportage wordt ingegaan op de resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. Het doel van dit vierjarige programma was om samen met de vijf Amsterdamse atletiekverenigingen, scholen, hardloopgroepen en vele andere betrokken organisaties, Amsterdammers te enthousiasmeren voor de atletieksport in aanloop naar, tijdens en na de EK Atletiek. Met als uiteindelijk doel om zoveel mogelijk Amsterdammers, jong en oud, met en zonder een beperking, op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met atletiek, hen uit te dagen verschillende onderdelen van de atletieksport te ervaren en te stimuleren om hun eigen prestaties te verbeteren, al dan niet in georganiseerd verband. Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek is een middel om Amsterdammers aan het bewegen te brengen en langdurig aan het bewegen te houden. In de gemeentebegroting voor 2014 is een miljoen euro opgenomen voor sportstimulering in aanloop naar de EK Atletiek. Dit speciale budget was gebaseerd op de aangenomen Motie nr. 110 (Motie Van Roemburg) en op het opgestelde Plan van Aanpak Sportstimulering Atletiek (gemeente Amsterdam, 2014). Dit plan voorzag in inzet van de beschikbare middelen tot en met 2017 om ook te zorgen voor borging van activiteiten na de EK Atletiek. Dit plan werd opgesteld door de afdeling Sportstimulering van de gemeente Amsterdam (voorheen Sportservice Amsterdam) in nauwe samenspraak met de vijf Amsterdamse atletiekverenigingen en sluit aan op landelijke projecten van de Atletiekunie en de maatschappelijke ambities op het gebied van spinoff van de Stichting EK Atletiek zelf. De gemeentelijke bijdrage aan dit programma wordt ondersteund door subsidies van de Provincie Noord-Holland en van het Ministerie van VWS. In 2013 gingen de voorbereidingen van start. Na de officiële goedkeuring van het Plan van Aanpak, draait vanaf mei 2014 het Sportstimuleringsprogramma Atletiek in de gemeente Amsterdam. In 2015 werden de doelstellingen en ambities van het plan van aanpak uitgewerkt in een Programmaplan (gemeente Amsterdam, 2015) met een doorlooptijd tot en met juli 2017. Het programmaplan belooft een eindrapportage van het programma in december 2016; het document dat nu voor u ligt. Beelden van de campagne JE KAN HET. 7

Programma doelstellingen Het hoofddoel, de missie, van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek was om alle Amsterdammers warm te laten lopen voor atletiek in aanloop naar, tijdens en na de EK Atletiek 2016. Dit is gedaan door op een laagdrempelige manier Amsterdammers kennis te laten maken met atletiek, ze te stimuleren atletiek te ervaren en het structureel beoefenen van atletiek te bevorderen. Dit waren de drie strategische doelen van het programma: 1. Kennismaking Meer Amsterdammers maken kennis met de atletieksport. - Waarbij kennismaken ook passief kan zijn; dat wil zeggen niet (perse) fysiek in beweging. 2. Stimulering Meer Amsterdammers worden gestimuleerd om mee te doen aan atletiekactiviteiten. - Het betreft hier actieve deelname, maar nog niet (per se) structureel (<12 keer per jaar). 3. Structurele beoefening Meer Amsterdammers beoefenen structureel atletiek. - Dit kan in ongeorganiseerd en/of georganiseerd verband, individueel en/of samen bij een vereniging of andere sportaanbieder. Waarbij er minimaal 12 keer per jaar en tenminste per maand aan een vorm van atletiek wordt gedaan. De vraag die in deze rapportage centraal staat is: Wat is de maatschappelijke impact van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek in het kader van de EK Atletiek 2016 en welke factoren hebben daaraan een bijdrage geleverd? Aan de hand van de volgende hoofdstukken worden stapsgewijs de maatschappelijke impact van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek in beeld gebracht en worden op het eind enkele aanbevelingen gedaan over de toegevoegde waarde van een sportstimuleringsprogramma bij een topsportevenement. Op basis van de opbouw van het Programmaplan (gemeente Amsterdam, 2015) wordt eerst de globale opbouw van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek geschetst met een uiteenzetting van de belangrijkste samenwerkingsverbanden. In het daaropvolgende hoofdstuk staan de elf concreet behaalde resultaten centraal. Om vervolgens een uitspraak te kunnen doen over het maatschappelijke effect van het programma op basis van de zeven indicatoren voor maatschappelijk effect en de drie strategische doelen. Daarna worden de vier aanvullend geformuleerde ambities geanalyseerd om af te sluiten met een conclusie over het programma en een aanbeveling voor toekomstige evenementen. Als laatste volgt een financieel overzicht en in de bijlage een beschrijving van de 17 projecten die onder het programma vielen. Op de volgende pagina staat de DIN (doelen-inspanningen-netwerk) uit het Programmaplan (gemeente Amsterdam, 2015) waarin duidelijk de opbouw van het programma en de onderliggende doelen en hun onderlinge verbanden terug te zien zijn. Mede aan de hand van deze DIN is de onderliggende evaluatie opgebouwd. 8

9

Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek 1 Verloop 4 november 2011 Toekenning bid EK Atletiek aan Amsterdam januari 2013 Bijeenkomsten met atletiekverenigingen, Atletiekunie en Stichting EK Atletiek over de sportstimulering atletiek in aanloop naar de EK februari april 2013 Verdiepingsbijeenkomsten met partners september 2013 Aanstelling van fulltime combinatiefunctionarissen Atletiek bij alle vijf de Amsterdamse Atletiekverenigingen voor een periode van vier jaar mei 2014 Vaststelling Plan van Aanpak Sportstimulering Atletiek in het kader van de EK Atletiek 2016 en opname van budget (één miljoen) in gemeentelijke begroting Oprichting programmateam Sportstimulering Atletiek september 2014 Officiële start Sportstimuleringsprogramma Atletiek en ontwikkeling 17 onderliggende projecten juli 2015 Oplevering JE KAN HET Campagne 22 september 2015 Eerste editie Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek Live-gang portal atletiek.amsterdam 28 maart 2016 Lancering stads brede campagne JE KAN HET, 100 dagen voor de start van de EK Atletiek op het Museumplein 28 maart t/m 5 juli 2016 100 dagen bruist Amsterdam van de atletiek, o.a.: 60 dagen Atletiektoer (>8.000 bezoekers) > 20 spectaculars door gehele stad Oplevering vijf bewegwijzerde hardlooproutes Koningsspelen (6.000 kinderen) in teken van Atletiek en EK Stedelijke Atletiek Open Dag op 7 mei met veel activiteiten Presentatie (gratis) lessenpakket voor basisonderwijs En nog vele andere atletiek- en hardloopactiviteiten en evenementen in de stad 6 t/m 10 juli 2016 EK Atletiek in het Olympisch Stadion en op het Museumplein met veel aandacht voor de breedtesport met o.a. Atletiektoer gratis toegankelijk voor bezoekers op Museumplein Athletics School Champs (EK-uitwerking Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek) met 5.323 deelnemende kinderen (waarvan 2.743 van Amsterdamse basisscholen) in combinatie met bezoek Olympisch Stadion september 2016 Continuering atletiekprojecten in de onderwijsprogramma s van de gemeente Amsterdam december 2016 Oplevering eindrapportage januari juli 2017 Borging programmaonderdelen in organisatie rve Sport en Bos, gemeente Amsterdam 10

2 Samenwerkingsverbanden Alhoewel het Sportstimuleringsprogramma Atletiek een initiatief van de gemeente Amsterdam was en de meeste activiteiten onder de verantwoordelijkheid van de gemeente werden uitgevoerd, zouden veel doelen niet behaald zijn zonder de samenwerking met een veelheid van betrokken organisaties en partijen. Hieronder een samenvatting van de belangrijkste. Amsterdamse Atletiekverenigingen De vijf Amsterdamse Atletiekverenigingen (te weten: AAC, ATOS, AV 23, Feniks en Phanos) en hun overkoepelende samenwerkingsverband de SAA (Stichting Amsterdam Atletiek) zijn vanaf het begin een belangrijke samenwerkingspartner geweest in het Sportstimuleringsprogramma Atletiek die voor input en uitvoering hebben gezorgd. Tussen 2012 en 2016 is er intensief samengewerkt en opgetrokken wat veel positieve resultaten heeft opgeleverd zoals te lezen is in het hoofdstukken resultaten en bij de diverse projectbeschrijvingen in de bijlage. Opvallend in de samenwerking met verenigingen is, ondanks de grote inzet van de vereniging en de bereikte resultaten, dat de samenwerking tussen de gemeente en de vereniging fragiel blijft. De oorzaak hiervan is te vinden in het verschil in focus/doel. De focus van verenigingen ligt vooral op het draaiend houden van de dagelijkse activiteiten terwijl de focus van de gemeente ligt op sportstimulering en daarmee het vergroten van het bereik en het in beweging brengen van nieuwe doelgroepen. De ambitie van de gemeente kan daarbij een te hoge druk met zich meebrengen voor de draagkracht van een vereniging. Als reactie schoot de gemeente in een trekkende rol en kregen de verenigingen het gevoel dat hun focus ondergesneeuwd raakte. Dit gevoel werd versterkt doordat het lastig bleek om genoeg mensen/vrijwilligers vanuit de vereniging te betrekken bij diverse onderwerpen die vooraf gezamenlijk met de verenigingen waren bepaald. De inzet van de combinatiefunctionaris bij deze onderwerpen zorgde vaak voor een professionaliseringsslag of meer aandacht voor een bepaald onderwerp voor een afgebakende periode. In de komende periode komt de uitdaging dan ook vooral op het moment dat de extra gelden voor de financiering voor de combinatiefuncties atletiek wegvallen. Is er dan voldoende draagkracht en organisatorisch kader binnen de verenigingen en bij de afdeling sportstimulering om de huidige behaalde doelen en resultaten in stand te houden en/of verder uit te bouwen? De vijf Amsterdamse Atletiekverenigingen. 11

Stichting EK Atletiek Amsterdam 2016 Sinds de start van de oprichting van de Stichting voor de organisatie van de EK Atletiek is er nauw contact en afstemming geweest op het gebied van de maatschappelijke spin-off en sportstimulering alsmede op het gebied van de promotie van de EK Atletiek als evenement zelf. Centraal stond de samenwerking op het gebied van de acht side-events rondom de EK die moesten leiden tot een maatschappelijke spin-off op het gebied van gezondheid en vitaliteit. Middels een subsidie van VWS werd invulling gegeven aan deze activiteiten, waarbij een deel van projecten en activiteiten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek tevens werden ingezet als onderdeel van het maatschappelijke spin-off programma van de EK. De gemeentelijke investering in het Sportstimuleringsprogramma Atletiek was tevens een belangrijke voorwaarde voor cofinanciering voor de toekenning van de subsidie van VWS aan de EK-organisatie, Atletiekunie en gemeente Amsterdam. In de uitvoering werden vanuit het Sportstimuleringsprogramma Atletiek van de gemeente Amsterdam de reguliere sportstimulering atletiek (schoolatletiek), de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek (Athletics School Champs), docentenscholing (kennisdeling), verenigingen (verenigingsactiviteiten), aangepaste atletiek (IPAC-events) en de Atletiektoer (Museumplein) ook ingezet voor de brede maatschappelijke spin-off van het evenement zelf. De resultaten en een nadere uitwerking van de projecten en samenwerking zijn terug te vinden in de revaluatie van de maatschappelijke spin-off van de EK Atletiek 2016 (DSP-groep, 2016). Over het algemeen verliep de afstemming goed. Er waren veel overlappende ambities wat de samenwerking ten goede kwam. Naar mate de Europese Kampioenschappen dichterbij kwamen kreeg bij de EK-stichting de organisatie en promotie van het hoofdevenement meer de nadruk en werden ambities op maatschappelijk/ breedtesport vlak secundair. Vooral in de afstemming over de communicatie van de diverse sportstimuleringsactiviteiten was het hierbij regelmatig zoeken naar de balans en het uitvoeren van eerder uitgesproken ambities. Bij de organisatie van de Athletics School Champs lag de nadruk van de EK-organisatie op het zo goed mogelijk organiseren van deze kampioenschappen waarbij de verenigingen een belangrijke rol (met name inzet van vrijwilligers) speelde, voor het programmateam speelde daarnaast de lange termijn ontwikkeling bij verenigingen een belangrijke rol. Ook hier was het soms zoeken naar de balans tussen de verschillende belangen en een goede afstemming. Over de gehele linie bekeken is de samenwerking op het gebied van de maatschappelijke spin-off bijzonder succesvol geweest en heeft geleid tot zowel een hogere sportparticipatie als veel extra aandacht voor het hoofdevenement zelf, de EK Atletiek. Ondertekening convenant Maatschappelijke Spin-off door Stichting EK, VWS, Atletiekunie en gemeente Amsterdam. 12

Atletiekunie Met Atletiekunie is er sinds de toekenning van de EK Atletiek aan Amsterdam veelvuldig afstemming geweest over de atletiekverenigingen en het ontwikkelen van de atletieksport. Zo is er een Amsterdams trainersopleidingsmodel opgezet, zijn de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek ontwikkeld naar het model van Athletics Champs en was er veelvuldig contact over verenigingsontwikkelingen in Amsterdam. Belangrijkste verschil tussen de gemeente en de Atletiekunie zat in het feit dat de Atletiekunie primair is gericht op de ontwikkeling van de atletieksport en het ondersteunen van haar leden en de atletiekverenigingen. Voor de gemeente Amsterdam staat het in beweging brengen en houden van de Amsterdammer centraal en is het minder van belang op welke manier (sport) of bij wie (welke aanbieder) dat gebeurt. Dit verschil zorgde in de aanloop naar de EK dat beide organisaties niet altijd dezelfde ambities of prioriteiten hadden. Dit kon in de onderlinge afstemming af en toe voor (lichte) spanningen zorgen. Over het algemeen kan echter gesteld worden dat beide organisaties elkaar op veel momenten aanvullen en dat een nog betere afstemming van activiteiten en prioriteiten voor de lange termijn nog meer resultaat op het gebied van sportstimulering en verenigingsontwikkeling zullen opleveren. Overige Naast deze drie belangrijke partners werd er nog met tal van andere partijen en organisaties samengewerkt. Onder meer de verschillende stadsdelen, het onderwijs, Topsport Amsterdam, andere rve s van de gemeente Amsterdam en vele andere sportaanbieders en sportieve organisaties in Amsterdam e.o. De inzet en betrokkenheid van deze partijen was van groot belang bij het behalen van de doelstellingen van het programma. De belangrijkste uitkomsten van deze samenwerkingen staat bij de uitwerking van de projecten in de bijlage. Deelnemers bij de JE KAN HET Atletiektoer. 13

Resultaten In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten op een rijtje gezet, die direct zijn gerealiseerd door het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. Dit wordt gedaan door aan te geven wat er daadwerkelijk gerealiseerd is van de elf vooraf SMART geformuleerde resultaten van het Programmaplan. Onderstaande aanduidingen corresponderen met de DIN van pagina 6. 1 Meer Amsterdammers maken kennis met de atletieksport A1 Vanaf 28 maart 2016 is er een (informatie)voorziening, die toegankelijk is voor alle Amsterdammers. Hier kan alle relevante informatie over het atletiekaanbod en de voorzieningen in Amsterdam geïnventariseerd en geraadpleegd worden. Aanbieders kunnen hun informatie (zelf) up-to-date te houden tot en met minimaal 31 juli 2017. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Op 22 september 2015 is de portal atletiek.amsterdam live gegaan. Op 28 maart 2016 is de portal in de huidige versie opgeleverd. Op deze portal: staat een overzicht van de hardloop- en atletiekevenementen in Amsterdam. sportaanbieders kunnen hun trainingsaanbod etaleren. staat informatie voor de beginnende hardloper en voor docenten. staat een overzicht van hardlooproutes en spectaculars. staat informatie over alle activiteiten die onder het Sportstimuleringprogramma Atletiek vallen. Er zijn 36 verschillende partijen die een actieve bijdrage leveren aan de content en activering van de portal. De portal heeft meer dan 15.000 bezoekers en meer dan 1.500 actieve inschrijvingen op de verschillende nieuwsbrieven. A2 Tussen 28 maart en 10 juli 2016 komen Amsterdammers (en bezoekers) op minimaal 22 plekken in de openbare ruimte in aanraking met de diverse onderdelen van de atletieksport. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Er zijn 23 fysieke spectaculars geplaatst in de openbare ruimte; 7 blikvangers, 9 sprintbanen, 5 kogelstootcourts en 2 verspringbakken. Daarnaast zijn er vier 3D-tekeningen en 80 greengraffiti s geplaatst. Tussen 28 maart en 10 juli vond er driemaal een activeringscampagne op de B- zijde mupi s op 184 plaatsen in de stad. Gedurende de maand mei hebben er op vier prominente metrostations activerende billboards gehangen. Deze campagnes bereikte ruim 182.000 mensen. 14

Overzicht locaties Spectaculars. A3 Vanaf 28 maart 2016 zijn er voor Amsterdamse Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs, inclusief Speciaal Onderwijs scholen praktische tools beschikbaar waarmee docenten hun leerlingen kennis kunnen laten maken met atletiek. Mede hierdoor hebben nagenoeg alle leerlingen in het Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs op 31 juli 2017 kennis gemaakt met atletiek. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Er is een lespakket ontwikkeld voor docenten van de groepen 3 tot en met 8 van het Primair Onderwijs. De JE KAN HET Atletiektoer heeft op 17 scholen gedraaid. Er zijn tussen 2012 en 2016 in totaal vijf docentenscholingen atletiek georganiseerd, daaraan hebben 207 docenten deelgenomen. 57 scholen uit Amsterdam hebben deelgenomen aan de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek of de Athletics School Champs of zijn tijdens een atletieksportdag actief geweest bij een vereniging in de buurt. Er zijn evenementen formats ontwikkeld waarmee docenten of trainers zelf atletieksportdagen of evenementen kunnen organiseren op een eigen locatie of op een atletiekbaan in de buurt. 383 docenten bewegingsonderwijs worden minimaal driemaal per jaar geïnformeerd over atletiek met een speciale digitale nieuwsbrief. 15

A4 Tussen 1 september 2013 en 31 juli 2017 is bij elk van de deelprojecten specifiek aandacht geweest voor mensen met een handicap of beperking Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Alle activiteiten en evenementen werden laagdrempelig aangeboden, zodat iedereen mee kon doen. Er is gebruik gemaakt van paralympische topsportambassadeurs Marlou van Rhijn, Robin van Damme en Margriet van den Broek voor de promotie van atletiek in het algemeen en voor mensen met een beperking/handicap in het bijzonder. De portal atletiek.amsterdam is zodanig ingericht dat bij alle evenementen en trainingsgroepen staat of deze ook toegankelijk of specifiek bedoeld zijn voor mensen met een handicap of beperking. 2 Meer Amsterdammers worden gestimuleerd actief mee te doen aan atletiekactiviteiten B1 Tussen 28 maart en 10 juli 2016 heeft verspreid over alle stadsdelen bij ten minste 20 scholen, 45 openbare plekken en 10 evenementen een laagdrempelige atletiek stimuleringsactiviteit plaatsgevonden. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: De JE KAN HET Atletiektoer heeft op 17 scholen gedraaid, tijdens 16 evenementen en op 20 pleinen of winkelcentra en heeft 8.010 deelnemers bereikt. Op 287 scholen heeft een kennismakingsactiviteit of een naschools traject atletiek plaatsgevonden. Er zijn 23 spectaculars geplaatst in de openbare ruimte, waarop diverse activiteiten zijn georganiseerd. Er zijn vijf nieuwe hardlooproutes aangelegd, waarvan er twee geopend zijn met een hardloopevenement. Er zijn meer dan 50 evenementen in Amsterdam gepromoot of ondersteund voor de beginnende hardloper. Deelnemers aantallen Atletiektoer JE KAN HET. 16

B2 Tussen 1 september 2013 en 31 juli 2017 heeft verspreid over de stad op 80% van de PO-, VOen SO-scholen een kennismakingsactiviteit atletiek plaatsgevonden. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Op 80% van de scholen in Amsterdam heeft een kennismakingsactiviteit of naschools traject atletiek plaatsgevonden. Verdeling deelnemende scholen 190 Primair onderwijs 28 Speciaal onderwijs 69 Voortgezet onderwijs Deelnemende scholen aan het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. B3 In het schooljaar 2015-2016 is verspreid over de stad het aantal meerweekse naschoolse atletiekactiviteiten gegroeid naar 120 in het Primair Onderwijs en 40 in het Voortgezet Onderwijs. Hierbij zitten tenminste vijf Speciaal Onderwijsscholen. Resultaat gedeeltelijk behaald. Belangrijkste uitkomsten: Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Speciaal Onderwijs 135 naschoolse trajecten 9 naschoolse trajecten 8 scholen B4 In het schooljaar 2015-2016 hebben verspreid over de stad tenminste 50 scholen op een atletiekbaan bij hun in de buurt deelgenomen aan een atletiekactiviteit. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: De Amsterdamse Scholenkampioenschappen zijn 13 keer georganiseerd en bereikte 2.909 kinderen. In totaal deden 34 scholen mee. De Athletics School Champs zijn 16 keer georganiseerd en bereikte 5.323 kinderen. Hiervan kwamen 23 scholen uit Amsterdam met in totaal 2.734 deelnemende kinderen. In totaal organiseerden 87 scholen in het schooljaar 2015-2016 een eigen sportdag op een van de vijf atletiekbanen in Amsterdam. 17

3 Meer Amsterdammers beoefenen structureel atletiek C1 In de periode tot tussen 1 september 2013 en 31 juli 2017 zijn tenminste vijf atletiekaanbieders ondersteund om een kwalitatief goed en laagdrempelig atletiekaanbod voor alle Amsterdammers te verzorgen. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Bij de vijf atletiekverenigingen in Amsterdam is aantal pupillen tussen 2012 en 2016 met 47,8 procent is gegroeid naar 1002 leden. Het aantal junioren is met 31,8 procent gegroeid naar 813 leden. Er zijn 25 nieuwe trainers (niveau 3, Atletiekunie gecertificeerd) opgeleid en drie trainingsgroepen voor Amsterdammers met een handicap bijgekomen. Er is actief ingezet op het creëren van het Amsterdams Baan Circuit (wedstrijdcircuit voor Amsterdamse atleten) en de Stichting Amsterdam Atletiek (SAA, overkoepelende stichting van de vijf Amsterdamse verenigingen) is bij diverse ontwikkelingen en activiteiten ondersteund. C2 Op 1 juli 2016 liggen er verspreid over de stad tenminste drie nieuwe hardlooproutes die toegankelijk zijn voor alle Amsterdammers. Dit aanbod voldoet aan de richtlijnen waarmee het netwerk van hardlooproutes gedurende de programmalooptijd, en daarna, verder uitgebouwd kan worden. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Er is een stedelijke aanpak ontwikkeld voor de aanleg van nieuwe en bestaande hardlooproutes. Deze aanpak voorziet in advies en richtlijnen voor een uniforme aanpak ten aanzien van bepaling, aanleg en onderhoud van nieuwe en bestaande routes. Deze aanpak is vastgelegd in een handboek hardlooproutes dat op 8 maart 2016 door het college is vastgesteld. Tussen april en juli 2016 zijn vijf nieuwe hardlooproutes aangelegd (Flevopark, Marineterrein, Westerpark Noord, Westerpark Zuid en Martin Luther Kingpark). Begin 2017 worden in Amsterdam-Noord nog drie nieuwe routes gerealiseerd. Kaartoverzicht van de nieuwe gemarkeerde hardlooproutes. 18

C3 Bij alle atletiekactiviteiten en -evenementen waarbij de afdeling Sportstimulering van de gemeente Amsterdam betrokken is (actief of passief) tussen 1 september 2013 en 31 juli 2017, is de mogelijkheid tot structurele atletiekbeoefening bij een atletiekaanbieder in de buurt door of in samenspraak met de aanbieder actief gepromoot. Resultaat behaald. Belangrijkste uitkomsten: Zeven combinatiefunctionarissen hebben bij alle atletiekevenementen en activiteiten de deelnemers actief benaderd om lid te worden van een atletiekvereniging. Jaarlijks komen hierdoor 500 kinderen op bezoek bij een van de vijf Amsterdamse atletiekverenigingen. Er is een actie opgezet 8 keer trainen voor 10,- in samenwerking met alle atletiekverengingen. Deze staat op alle diploma s, oorkondes, informatieflyers en de portal. Via de portal is er in de periode van oktober 2015 t/m 12 december 2016 82 keer gebruik gemaakt van deze actie. Op de portal atletiek.amsterdam staat al het trainingsaanbod van de Amsterdamse atletiekverenigingen en andere atletiekaanbieders in Amsterdam. Bovendien wordt dit via social media-kanalen Facebook, Twitter en Instagram actief gepromoot onder de Amsterdammers. Eindresultaat Tien van de elf SMART geformuleerde resultaten zijn volledig behaald en van een van de resultaten is slechts gedeeltelijk behaald. Alleen het aantal naschoolse activiteiten in het Voortgezet Onderwijs is ver achtergebleven bij de andere resultaten. Verklaring hiervoor ligt in het feit dat het programma niet aantrekkelijk genoeg was voor scholen. De ontwikkeling van het naschoolse programma in het VO vereiste veel aandacht en er zat veel tijd en energie in het opzetten van het programma in samenwerking met de stadsdelen en de VO-instellingen. Door de veelheid aan projecten in het kader van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek is bij de verdeling van uren meer prioriteit gegeven aan de andere projecten en het Primair Onderwijs waar meer en sneller resultaat geboekt werd, waardoor het VO-programma is achtergebleven. Spectacular, sprintbaan in Amsterdam-Noord bij het Buikslotermeerplein. 19

Maatschappelijk effect Nu de resultaten en inspanningen van de deelprojecten bekend zijn, kan het maatschappelijk effect van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek aangegeven worden. Dit doen we door aan te geven wat is gerealiseerd op basis van de zeven indicatoren voor maatschappelijk effect. Op deze manier wordt inzichtelijk hoe en in welke mate de drie strategische doelen behaald zijn. Ook de onderstaande aanduidingen corresponderen met de DIN van pagina 6. 1 Meer Amsterdammers maken kennis met de atletieksport I. Gedurende de programmalooptijd maken Amsterdammers op enigerlei wijze (actief of passief) kennis met een vorm van de atletieksport. Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, A2, A3, A4, B1, B2, B3, B4, C1, C2 en C3 II. Aan het eind van de programmalooptijd weten Amsterdammers wat er onder atletiek verstaan wordt en kunnen zij tenminste drie onderdelen benoemen. Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, A2, A3, B1, B2, B3 en B4 III. Aan het eind van de programmalooptijd weten Amsterdammers waar zij atletiekaanbod kunnen opzoeken en/of waar atletiekactiviteiten in Amsterdam plaatsvinden. Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, A2, A3, A4, B1, B2, B3, B4, C1, C2 en C3 In elk van de 22 gebieden in Amsterdam is voor korte of langere periode aandacht geweest voor atletiek. Zo lagen er verspreid over de stad op 23 prominente en goed bezochte plekken spectaculars, aangevuld met ruim een honderdtal graffiti uitingen en vijf nieuwe duidelijk herkenbaar bewegwijzerde hardlooproutes. Tel daarbij op de JE KAN HET Atletiektoer die in elk stadsdeel meerdere malen actief is geweest en de mediacampagne van JE KAN HET in abri s en op metrostations die vrijwel alle Amsterdammers heeft bereikt. Aanvullend is er veel informatie verstrekt via diverse social media-kanalen van JE KAN HET (bereik van meer dan 1.000.000 mensen). Daarnaast is er op meerdere momenten het afgelopen jaar aandacht geweest voor het Sportstimuleringsprogramma en de atletiek(sport) in diverse artikelen en bij diverse media zoals de Amsterdam krant, AT5, Youtube, Salto Amsterdam, Telegraaf, AD en Parool. Doelstelling behaald: Mede door de verschillende inspanningen en resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek hebben meer Amsterdammers kennis gemaakt met de atletieksport. 20

2 Meer Amsterdammers worden gestimuleerd actief mee te doen aan atletiekactiviteiten IV. Gedurende de programmalooptijd neemt het aantal Amsterdammers toe dat deelneemt aan eenmalige atletiekactiviteiten of evenementen. Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, B1 en B4 V. Gedurende de programmalooptijd neemt het aantal Amsterdammers toe dat deelneemt aan kortdurende atletiekactiviteiten Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, B2 en B3 Met de JE KAN HET Atletiektoer in 2016 zijn meer dan 8.000 deelnemers bereikt die diverse onderdelen van atletiek hebben uitgeprobeerd. Ok met de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek en Athletics School Champs zijn ruim 8.000 kinderen bereikt. En met een evenement zoals de Koningsspelen nog eens 6.000 leerlingen. Dit samen met het aanbod van kennismakingslessen, naschoolse trajecten en schoolevenementen zorgt ervoor dat 130.000 kinderen en jongeren via deze weg kennis gemaakt hebben met atletiek. Ook het aantal (vooral hardloop) evenementen voor volwassenen is toegenomen en de deelname aan deze hardloopevenementen wordt steeds populairder. Diezelfde ontwikkeling is waarneembaar op het gebied van (hardloop)trainingsaanbod. Zowel het aanbod als het aantal deelnemers stijgt nog steeds. Doelstelling behaald: Mede door de verschillende inspanningen en resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek hebben meer Amsterdammers actief in atletiekactiviteiten geparticipeerd. 3 Meer Amsterdammers beoefenen structureel atletiek VI. Gedurende de programmalooptijd neemt het aantal Amsterdammers toe dat structureel atletiek beoefend in georganiseerd verband. Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, A4, B1, B2, B3, C1 en C3 VII. Gedurende de programmalooptijd neemt het aantal Amsterdammers toe dat structureel atletiek beoefend in ongeorganiseerd verband. Indicator aanwezig. Belangrijkste resultaten ter indicatie: A1, A2 en C2 21

Met name bij de jeugd is de groei duidelijk toegenomen. Uit cijfers van de Atletiekunie is gebleken dat in Amsterdam het aantal pupillen tussen 2012 en 2016 met 47,8 procent is gegroeid naar 1002 leden (landelijk 21,1 procent). Het aantal junioren is met 31,8 procent gegroeid naar 813 leden (landelijk 11,4 procent). Dit aantal zal naar verwachting nog verder doorgroeien. Dit is vele malen hoger dan de landelijke cijfers in de atletiek waarbij ook al een mooie groei zichtbaar is. De Amsterdamse cijfers spreken helemaal tot de verbeelding wanneer deze naast de sport brede Nederlandse en Amsterdamse cijfers van verenigingslidmaatschap worden gelegd 1600 1477 1400 1200 1000 800 600 400 302 382 314 387 529 550 716 879 Jaar 2012 Totaal aantal leden 2244 Jaar 2016 Totaal aantal leden 3406 200 0 114 Feniks AAC ATOS AV23 Phanos Ledenaantallen in 2012 en 2016 bij de atletiekverenigingen in Amsterdam. Deelname toenamen in ongeorganiseerd verband is lastiger te monitoren. De Sportmonitor 2013 laat zien dat het aandeel sporters in Amsterdam dat hardlopen, joggen en trimmen beoefend sinds 2009 verdubbeld is. In 2017 wordt de nieuwe Sportmonitor verwacht en kan naar de cijfers tussen 2013 en 2016 gekeken worden. Wel lijkt eenzelfde tendens nog steeds zichtbaar. Een tendens die ook onderschreven wordt door de verschillende atletiekaanbieders waar vanuit het Sportstimuleringsprogramma mee wordt samengewerkt dat het aantal Amsterdammers dat voor zichzelf of met vrienden loopt nog steeds stijgt. Doelstelling behaald: Mede door de verschillende inspanningen en resultaten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek zijn meer Amsterdammers structureel atletiek gaan beoefenen. 22

Ambities Naast de hoofddoelstelling, het in beweging brengen en houden van de Amsterdammer, zijn in het Programmaplan (gemeente Amsterdam, 2015) vier aanvullende ambities geformuleerd waar het Sportstimuleringsprogramma Atletiek een bijdrage aan levert. In dit hoofdstuk staat in welke mate de ambities gerealiseerd zijn en wat de belangrijkste uitkomsten zijn. 1. Borging Gestelde ambitie: Na de EK Atletiek is er een breed toegankelijk en toereikend atletiekaanbod voor elke Amsterdammer. Activiteiten die succesvol gestart zijn, worden zoveel mogelijk geborgd in bestaande programma s in samenwerking met atletiekaanbieders in de stad. Ambitie gerealiseerd. Belangrijkste uitkomsten: Het atletiekaanbod is flink uitgebreid. Naast de atletiekverenigingen die hun eigen trainingsaanbod verder verbreed hebben, zijn er ook veel (commerciële en niet-commerciële) atletiek- en hardloopaanbieders met extra aanbod bijgekomen vooral op het gebied van recreatief hardlopen. Een uitgebreid trainingsaanbod van de atletiek- en hardloopmogelijkheden in Amsterdam is te vinden op de portal onder atletiek.amsterdam/trainingen. Extra noemenswaardig is de uitbreiding van het aanbod van trainingsmogelijkheden voor mensen met een handicap naar zes (twee in 2012) activiteiten op diverse plekken in de stad bij de verschillende atletiekverenigingen. Per 1 januari 2017 zijn alle onderliggende projecten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek ondergebracht bij de verschillende afdelingen van de rve Sport en Bos van de gemeente Amsterdam. Alle activiteiten op het gebied van sportstimulering (zoals o.a. de Atletiektoer, sportstimulering, verenigingen en onderwijs) vallen onder de afdeling Sportstimulering. Hardlooproutes en spectaculars worden opgepakt door de afdeling Sportbeleid binnen de uitvoeringsagenda Sport in de openbare ruimte als uitwerking van de Sportvisie 2025. De portal en campagneactiviteiten vallen onder de afdeling Sportpunt vooruitlopend op gemeente brede inzet van middelen ter bevordering van sportstimulering voor alle sporten. 23

2. Voorbeeldfunctie Gestelde ambitie: Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek wordt het voorbeeld van de kruisbestuiving tussen een topsportevenement en een breedtesportstimuleringsprogramma. Ambitie gerealiseerd. Belangrijkste uitkomsten: Er is intensief samengewerkt met de Stichting EK Atletiek Amsterdam 2016. De Athletics School Champs zijn hier een mooi voorbeeld van. Leerlingen van scholen konden tijdens de EK Atletiek in de ochtend een atletiekmeerkamp zelf ervaren op een atletiekbaan en vervolgens kijken op de tribunes naar de EK Atletiek of andersom. Daarnaast hebben meerdere topsportambassadeurs die ook mee hebben gedaan met de EK Atletiek, zoals Jamile Samuel, Marlou van Rhijn en Gregory Sedoc, zich belangeloos ingezet voor de breedtesportevenementen. Centraal stond de samenwerking op het gebied van de acht side-events rondom de EK die moesten leiden tot een maatschappelijke spin-off op het gebied van gezondheid en vitaliteit, waarbij de gemeente Amsterdam grotendeels verantwoordelijk was voor de uitvoering in de stad. Waarbij de gemeentelijke investering in het Sportstimuleringsprogramma Atletiek tevens een belangrijke voorwaarde voor cofinanciering was voor de toekenning van de subsidie van VWS aan de EK-organisatie, Atletiekunie en gemeente Amsterdam. De opzet van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek en de campagne JE KAN HET kunnen als blauwdruk gebruikt worden voor sportstimuleringsactiviteiten bij andere grote evenementen. Waarbij afhankelijk van de grootte en soort evenement onderdelen van het programma ingezet kunnen worden om maatschappelijke spin-off te creëren. 3. Sportstad Gestelde ambitie: De gehele stad wordt hierbij het podium, de stad Amsterdam ademt atletiek in aanloop naar en tijdens de EK en profileert zich derhalve als de sportstad van Nederland. Ambitie gerealiseerd. Belangrijkste uitkomsten: Vanuit het programma Sportstimulering Atletiek zijn door de hele stad meerdere activiteiten ontplooit. Zo zijn er meer dan 100 spectaculars neergelegd. Zijn er vijf blijvende hardlooproutes gerealiseerd en heeft de JE KAN HET Atletiektoer op 53 locaties, verdeeld over de zeven stadsdelen, gedraaid. Al deze activiteiten hebben zowel in de media, als online enorm veel aandacht gegenereerd voor de (atletiek)sport in Amsterdam en hebben bijgedragen aan het brede sportieve karakter van de stad. 24

4. Succesvol EK Gestelde ambitie: Het programma levert een bijdrage aan een goede promotie van de EK, een sportieve sfeer door de gehele stad en draagt bij aan vijf dagen lang een gevuld Olympisch Stadion tijdens de EK. Ambitie gerealiseerd. Belangrijkste uitkomsten: In alle communicatie-uitingen is meegenomen dat de EK Atletiek plaatsvindt. Zo is op alle diploma s, posters, kleding, tasjes vermeld: binnenkort ook in Amsterdam, EK Atletiek, 6-10 juli 2016. Bovendien is de mascotte ADAM veelvuldig gebruikt in de uitvoering bij evenementen en op bijvoorbeeld scorekaarten, spandoeken en bij acties. Bij de verschillende posteracties met metrobillboards en in bushokjes en bij alle artikelen en interviews over het Sportstimuleringsprogramma Atletiek en de JE KAN HET-Campagne is ook steeds de verbinding met de EK meegenomen. Het zelf ervaren (bewegen) stond centraal en de EK werd meegenomen als inspiratiemoment. Bij alle spectaculars en graffiti-uitingen werd middels borden een link gelegd met de EK. Weetjes over de sport, onderdelen tijdens de EK en diverse winacties op onlinemedia brachten de Amsterdammer in contact met de mogelijkheid de EK te bezoeken en te volgen, dan wel zelf actief te worden. Ook de opzet van de Athletics School Champs waarbij de kinderen tevens een bezoek brachten tijdens de EK Atletiek aan het Olympisch Stadion bracht sfeer en beleving die zowel door bezoekers als atleten niet onopgemerkt is gebleven en zeer werd gewaardeerd. Datzelfde gold voor de JE KAN HET Atletiektoer tijdens de EK Atletiek op het Museumplein. Kijken en zelf ervaren werden hierdoor met elkaar verbonden en gaven de bezoeker een extra mogelijkheid om het evenement te beleven. Met al deze acties en activiteiten hebben het Sportstimuleringsprogramma Atletiek en de campagne JE KAN HET een belangrijke bijdrage geleverd aan de side-events en promotie van de EK Atletiek Impressie berichten op social media over het Sportstimuleringsprogramma en de campagne JE KAN HET met een koppeling naar de EK Atletiek 2016 inclusief de beleving. 25

Conclusie De vraag die in deze rapportage centraal staat is: Wat is de maatschappelijke impact van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek in het kader van de EK Atletiek 2016 en welke factoren hebben daaraan een bijdrage geleverd? Uit deze rapportage blijkt dat het Sportstimuleringsprogramma Atletiek uitermate succesvol is verlopen. De diversiteit aan projecten, die veelal goed aansloten op bestaande programma s en structuren in de stad, hebben ervoor gezorgd dat op veel gebieden positieve resultaten zijn geboekt. In het oog springend en vernieuwd waren de projecten in de openbare ruimte (de hardlooproutes en spectaculars), maar ook de gerichte mediacampagne die zowel online als offline de diverse projecten met elkaar verbond middels de campagne JE KAN HET. Het inzetten van een online portal voor de sportstimulering van atletiek waren zaken die zonder dit programma niet op deze wijze en termijn ontwikkeld zouden zijn. Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek heeft hier een enorme impuls aan gegeven. Met betrekking tot de maatschappelijke impact van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek kan geconcludeerd worden dat tien van de elf geformuleerde resultaten behaald zijn en dat het elfde resultaat slechts ten dele niet is behaald. Aan de hand van deze resultaten kunnen de zeven indicatoren voor maatschappelijk effect als volledig gerealiseerd worden beschouwd. Voor de drie overkoepelende strategische doelstellingen kan hieruit geconcludeerd worden dat het gewenste effect bereikt is. Het Sportstimuleringsprogramma Atletiek heeft dan ook een significante en positieve bijdrage geleverd aan het warm laten lopen van de Amsterdammer voor de atletieksport in het kader van de EK Atletiek 2016. Veel van deze zaken worden ook onderschreven in de EK-rapportage over maatschappelijke spinoff (DSP-groep, 2016). JE KAN HET Atletiektoer op het Museumplein tijdens de EK Atletiek. 26

Aanbevelingen In dit rapport staat de maatschappelijke impact van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek beschreven en welke factoren daar een bijdrage aan geleverd hebben. Uit deze gegevens en de ervaringen tijdens het gehele traject kunnen een aantal aanbevelingen gedaan worden met betrekking tot de toegevoegde waarde van een sportstimuleringsprogramma dat gekoppeld is aan een topsportevenement. Aanbeveling 1 Scheidt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering en het budget tussen topsportevenementen en breedtesport programmering. Voorheen werden breedtesport side-events vaak als onderdeel ondergebracht bij de organisatie van een topsportevenement. In de uitvoering resulteerde dit vaak in een prioritering van het hoofdevenement en minder aandacht voor het brede maatschappelijke karakter. Door bij de organisatie van topsportevenementen een specifiek en los budget te reserveren voor de breedtesport (zoals bij de EK Atletiek het geval door 10% bovenop de toernooi begroting beschikbaar te stellen voor de breedtesport) en deze verantwoordelijkheid bij een andere organisatie onder te brengen, wordt aandacht en inzet op dat vlak duidelijker gewaarborgd. Daarbij blijft het belangrijk dat de organisatie van het topsportevenement de opdracht meekrijgt om ook doelstellingen op breedtesportgebied te realiseren en hier budget voor in te zetten. Op die manier kunnen beide organisaties elkaar ondersteunen en versterken zoals bij de EK Atletiek positief heeft uitgepakt. Belangrijk is dat beide partijen open over hun doelstellingen zijn en dat de samenwerking vanuit beide partijen als een meerwaarde voor de sport en het evenement wordt gezien. Het maken van duidelijke afspraken over de uitvoering en benoemen van verantwoordelijkheden is hierbij van groot belang. Aanbeveling 2 Stel 10% bovenop het budget voor elk internationaal sportevenement voor het ontwikkelen van de breedtesportstimulering. Gezien de ambitie van de gemeente Amsterdam op het gebied van topsportevenementen en het jaarlijks terugkerende karakter van meerdere van dit soort evenementen is het aan te bevelen hiervoor standaard per evenement aanvullend budget voor op te nemen. Bijkomend voordeel van deze manier van werken is dat de specifieke kennis in de tak van sport behouden blijft en niet keer op keer verdwijnt wanneer een evenementenorganisatie na het evenement ophoudt te bestaan. 27

Financiën Uitgaven 2015 2016 2017 Totaal Programma Personele inzet 70.000 149.000 9.750 228.750 Programma inrichting 1.000 4.000 8.750 13.750 Projecten Openbare ruimte 1. Spectaculars 83.500 83.500 2. Routes 25.500 25.500 Onderwijs en verenigingen 3. Atletiektoer 9.000 45.000 54.000 4. Scholenkampioenschappen 28.750 4.750 33.500 5. Reguliere Sportstimulering ** ** ** ** 6. Docentenscholing ** ** ** ** 7. Lespakketen 8. Sportdagen 9. Evenementen formats 10. Side events * 4.000 ** * 6.750 5.750 ** * 10.750 5.750 11. Activaties 11.000 13.500 24.500 12. Verenigingsadvies ** ** ** ** 13. Combinatiefuncties 113.000 117.000 78.000 308.000 Personele inzet 30.000 23.500 14.000 67.500 Online sportstimulering 14. Atletiekaanbieders *** *** *** *** 15. Portal 26.500 77.000 30.000 133.500 16. Ambassadeurs **** **** **** **** 17. Campagne JE KAN HET 77.000 55.250 132.250 Personele inzet 97.750 61.000 158.750 Totaal uitgaven 370.250 708.250 201.500 1.280.000 Inkomsten Gemeente Amsterdam 1.000.000 1.000.000 Ministerie van VWS 155.000 155.000 Provincie Noord-Holland 125.000 125.000 Totaal inkomsten 1.280.000 * Project 7,8 en 9 betreft gezamenlijke uitgaven voor deze drie projecten. ** Hoofdzakelijk gefinancierd vanuit de reguliere jaarlijkse sportstimuleringsactiviteiten atletiek van de afdeling Sportstimulering van de rve Sport en Bos (ca 350.000 per jaar) *** De kosten voor project 14 (Atletiekaanbieders) zijn vooral gemaakt bij project 15 (portal) **** Hetzelfde geldt voor project 16 (ambassadeurs) waar de voornaamste kosten zaten in het produceren van materialen voor de campagne JE KAN HET, project 17. 28

Literatuurlijst DSP-groep, van der Gugten, M. en van Berkel, D., m.m.v. HvA, Dallinga, J. en van der Werf, J. (2016) Athletics like never before, Evaluatie maatschappelijke spin-off EK Atletiek 2016 Gemeente Amsterdam, Künzel, M. en Aquina, A. (2014) Plan van Aanpak, Sportstimulering Atletiek, in het kader van de EK Atletiek 2016 Gemeente Amsterdam, Künzel, M., (2015) Programmaplan, Sportstimulering Atletiek, in het kader van de EK Atletiek 2016 Het campagnebeeld van JE KAN HET. 29

BIJLAGE: Projecten Om de opgestelde doelstellingen te behalen zijn er voor de uitvoering van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek 17 deelprojecten opgestart. Deze zijn als middel ingezet om een bijdrage te leveren aan het behalen van een of meerdere van de beoogde 11 resultaten. Zie pagina 11 t/m 16 van deze rapportage en de DIN op pagina 6. In het onderliggende stuk volgt een beschrijving van de inspanning van elk deelproject gevolgd door een overzicht van de behaalde resultaten. Opbouw programma en samenhang deelprojecten Portal Alle deelprojecten verwijzen naar de portal atletiek.amsterdam, waar men meer informatie kan vinden over elk project met uiteraard als doel een bijdrage te leveren aan de drie strategische doelen van het programma: Kennismaking Meer Amsterdammers maken kennis met de atletieksport. - Waarbij kennismaken ook passief kan zijn; dat wil zeggen niet (perse) fysiek in beweging. Stimulering Meer Amsterdammers worden gestimuleerd om mee te doen aan atletiekactiviteiten. - Het betreft hier actieve deelname, maar nog niet (perse) structureel (<12 keer per jaar). Structurele beoefening Meer Amsterdammers beoefenen structureel atletiek. - Dit kan in ongeorganiseerd en/of georganiseerd verband, individueel en/of samen bij een vereniging of andere sportaanbieder. Waarbij er minimaal 12x per jaar en tenminste 1x per maand aan een vorm van atletiek wordt gedaan. Campagne JE KAN HET De campagne JE KAN HET is hierbij de verbinding tussen alle deelprojecten met als doel om het geheel met elkaar te verbinden en eenduidigheid te creëren in promotie en uitstraling. Overzicht van de 17 deelprojecten. 30

1 Spectaculars Inspanning Het realiseren van fysieke atletiekattracties in de openbare ruimte waarbij Amsterdammers in ieder geval passief en waar mogelijk actief atletiek kunnen ervaren op een uitdagende en laagdrempelige manier. Resultaat: A2 Er zijn meer dan 100 spectaculars geplaatst in de openbare ruimte, waarvan 23 fysieke attracties (7 blikvangers, 5 kogelstootcourts, 9 sprintbanen en 2 verspringbakken) en 84 grafische attracties (4 3D-tekeningen en 80 green-graffiti s). Impressie van spectaculars op diverse locaties in Amsterdam. De spectaculars hebben in de media veel positieve aandacht opgeleverd. De spectaculars waren goed zichtbaar in Amsterdam. Het concept is ludiek, simpel en gerealiseerd met beperkte kosten in verhouding tot traditionele accommodaties. Een aantal spectaculars, zoals de sprintbaan in Amsterdam-Noord, zal zelfs nog langere tijd blijven liggen. 31

2 Hardlooproutes Inspanning Het realiseren van een vastgestelde en uniforme gemeentelijke aanpak voor de aanleg en markering van een stedelijk netwerk van beweegroutes. Het bijdragen aan de totstandkoming van nieuwe routes en een bijdrage leveren aan de promotie van bestaande, sociaal veilige, routes. Resultaat: A2 en C2 Er zijn vijf nieuwe hardlooproutes in 2016 in Amsterdam gerealiseerd. De hardlooproutes zijn allemaal gemarkeerd met dezelfde punaises. In 2017 worden er nog drie hardlooproutes aangelegd in Amsterdam-Noord. De hardlooproutes vormen een blijvende spin-off van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek en hebben veel media-aandacht gegenereerd. Zowel stadsdelen als private partijen tonen veel interesse voor uitbreiding van hardlooproutes en het creëren van een hardloopnetwerk. Er is een handboek hardlooproutes ontwikkeld met inzicht, overzicht en spelregels voor alle (nieuwe) routes die aangelegd gaan worden in Amsterdam. Ook zijn alle 21 reeds bestaande bewegwijzerde hardlooproutes in Amsterdam in kaart gebracht en deze zijn geëtaleerd en gepromoot via de portal atletiek.amsterdam. Het boekje Amsterdam RENT, met daarin zowel bewegwijzerde routes als door Amsterdammers zelf aangedragen hardlooproutes beschreven, is gepubliceerd en voorzien van een JE KAN HET kaft. Hiervan zijn 2000 exemplaren uitgegeven onder beginnende en ervaren hardlopers. Verdere uitrol van het hardlooproutenetwerk wordt opgepakt door de afdeling Sportbeleid binnen de uitvoeringsagenda Sport in de openbare ruimte als uitwerking van de Sportvisie 2025. Nieuwe hardlooproutes: Marinterrein Westerpark-Noord Westerpark- Zuid Flevopark Martin Luther Kingpark 2,2 km 2,7 km 3,1 km 3,2 km 3,5 km Punaise die de hardlooproutes markeert 32

3 JE KAN HET Atletiektoer Inspanning Inzetten van mobiele, uitdagende atletiekactiviteiten die op verschillende locaties opgezet kunnen worden, waarbij deelnemers op een laagdrempelige manier diverse atletiekvormen kunnen ervaren. Resultaat: A2, A4, B1 en C3 Er is een pakket gerealiseerd met vijf uitdagende en unieke, opblaasbare, atletiekonderdelen: kogelstoten, hoogspringen, speerwerpen, sprinten, hordelopen, een phocabby en een videoscherm. Dit is vervoerd in een bestickerde bus, waardoor er direct promotie werd gemaakt voor de campagne JE KAN HET en de EK Atletiek. In totaal is de JE KAN HET Atletiektoer in totaal 53 keer ingezet in de periode van 28 maart 2016 t/m 10 juli 2016. Op 17 scholen, tijdens 16 evenementen en op 22 pleinen of winkelcentra heeft de JE KAN HET Atletiektoer gedraaid. Per keer waren er gemiddeld 150 bezoekers, voornamelijk kinderen. In totaliteit zijn 8.010 deelnemers in beweging gekomen met de JE KAN HET Atletiektoer. 3200 3000 2800 2600 2400 2200 2970 Aantal deelnemers JE KAN HET Atletiektoer 2510 2530 17 Scholen 20 Pleinen 16 Evenementen Aantal deelnemers JE KAN HET Atletiektoer Aantal deelnemers JE KAN HET Atletiektoer. De uitvoering van de JE KAN HET Atletiektoer is gedaan door ROC-studenten samen met een extern ingehuurde sportbegeleider. De materialen van de Atletiektoer zijn ondergebracht bij de Sport-O-Theek voor verhuur en inzet ten behoeve van de sport, een van de reguliere activiteiten van de afdeling Sportstimulering. 33

4 Scholenkampioenschappen Inspanning Initiëren en mede opzetten en organiseren van de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek in samenwerking met de atletiekverenigingen. Resultaat: A3, A4, B1, B4, C1 en C3 In 2015 zijn de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek (ASK) ontwikkeld in samenwerking met de vijf Amsterdamse atletiekverenigingen. De Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek hebben 13x plaatsgevonden en in totaal zijn er 2.909 leerlingen bereikt. De Athletics School Champs (ASC) zijn hiervan een afgeleide en hebben tijdens de EK Atletiek 16x plaatsgevonden en een totaal van 5.323 leerlingen bereikt, waarvan 23 scholen met 2.734 leerlingen uit Amsterdam. 6000 4000 2000 0 2589 2909 2734 ASK ASC deelnemers uit de rest van Nederland deelnemers uit Amsterdam Deelnemersaantallen Amsterdamse Scholenkampioenschappen en Athletics School Champs. Tijdens de Athletics School Champs heeft er ook nog een G-5 Battle plaatsgevonden. Een onderlinge wedstrijd tussen de steden Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Amsterdam. De steden die strijden in de G-5 Battle. De ambitie is om in het voorjaar van 2017 de volgende Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek samen met de Amsterdamse atletiekverenigingen te organiseren. 34

5 Lespakket Inspanning Aanbieden van voorbeeldlessen atletiek die docenten bewegingsonderwijs en atletiektrainers kunnen gebruiken om atletiek op een uitdagende en laagdrempelige manier aan te bieden aan kinderen en jongeren. Resultaat A3, A4 en C3 Er is een lespakket ontwikkeld voor de groepen 3 en 4, een lespakket voor de groepen 5 en 6, en een lespakket voor de groepen 7 en 8 van het Primair Onderwijs. De lespakketten zijn via de portal atletiek.amsterdam gratis te downloaden. Ze zijn toepasbaar voor docenten en atletiektrainers voor zowel onder als na schooltijd. Tevens zijn de lessen een goede voorbereiding voor de jaarlijkse Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek, welke tijdens de EK omgedoopt waren tot Athletics School Champs. Overhandiging Lespakket door Wethouder Eric van der Burg aan de Professor Burgerschool. 35

6 Sportstimuleringsprogramma s Atletiek (regulier) Inspanning Organiseren van de reeds bestaande reguliere sportstimuleringsprogramma s atletiek in het onderwijs. Met hierbij extra aandacht voor JE KAN HET en de EK Atletiek. Resultaat: A4, B2, B3, B4 en C3 Bij de programma s van Topscore voor het Voortgezet Onderwijs en JUMP-in en sportstimulering voor het Primair Onderwijs hebben diverse lessen plaatsgevonden zoals kennismakingslessen. Kennismakingslessen bestonden uit één tot maximaal drie lessen onder schooltijd. Van 2012 t/m 2016 hebben in totaal 2.772 kennismakingslessen plaatsgevonden op het Primair Onderwijs en 965 kennismakingslessen op het Voortgezet Onderwijs. Daarmee zijn op het Primair Onderwijs 29.131 leerlingen bereikt en op het Voortgezet Onderwijs 27.594 leerlingen. 3000 2500 387 2000 1500 2385 Speciaal Onderwijs Regulier Onderwijs 1000 264 500 701 0 Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Kennismakingslessen in Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs tussen 2012 en 2016. 36

Daarnaast vonden er naschoolse trajecten plaats. Naschoolse trajecten bestonden uit acht tot twaalf lessen na schooltijd. In totaal zijn er 517 trajecten op het Primair Onderwijs gerealiseerd met een bereik van 8.240 leerlingen en 93 trajecten op het Voortgezet Onderwijs met een bereik van 1.435 leerlingen. Primair Onderwijs 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Voortgezet Onderwijs Naschoolse Trajecten Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs tussen 2012 en 2016. Alleen het aantal naschoolse activiteiten in het Voortgezet Onderwijs is ver achtergebleven bij de andere resultaten. Verklaring hiervoor is dat het programma niet aantrekkelijk genoeg was voor scholen. De ontwikkeling van het naschoolse programma in het VO vereiste veel aandacht. Niet alleen moest er voor jongeren een aantrekkelijk programma ontwikkeld worden, er ging ook veel tijd en energie gingen zitten in het opzetten van het programma in samenwerking met stadsdelen en VO-instellingen. Door de veelheid aan projecten in het kader van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek is bij de verdeling van uren meer prioriteit gegeven aan de andere projecten en het Primair Onderwijs waar meer en sneller resultaat geboekt werd, waardoor het VO-programma is achtergebleven. Naast de reguliere activiteiten tijdens en naschooltijd zijn er tussen 2012 en 2016 96 evenementen georganiseerd, bijvoorbeeld als afsluiting van een schooltraject of als evenement in de wijk met in totaal ruim 13.000 deelnemers. Eén van de opvallendste resultaten is de Cross Challenge voor leerlingen van groep 7 en 8 en van het voortgezet onderwijs. Dit is inmiddels uitgegroeid naar een jaarlijks terugkerend evenement met in het afgelopen jaar meer dan 700 deelnemers. In totaal hebben 19 scholen van het Speciaal Onderwijs deelgenomen aan kennismakingslessen en/of naschoolse trajecten. Hiervoor zijn speciaal opgeleide combinatiefunctionarissen aangetrokken. Voor schooljaar 2016/2017 staat een uitgebreid uitvoeringsprogramma gepland voor Primair en Voortgezet onderwijs. Ook voor de jaren daarna staat atletiek als basissport op het programma in de reguliere sportstimuleringsprogramma s van de afdeling Sportstimulering. 37

7 Docentenscholing Inspanning Organiseren van bijscholingsbijeenkomsten atletiek voor docenten bewegingsonderwijs om docenten te enthousiasmeren voor atletiek. Resultaat: A3, A4 en C3 Er zijn tussen 2012 en 2016 vijf docentenscholingen atletiek georganiseerd voor docenten lichamelijk opvoeding uit Amsterdam van het Primair, Speciaal en Voortgezet Onderwijs. In totaal hebben er aan deze scholingen 207 docenten deelgenomen. Daarnaast is er een lespakket ontwikkeld welke voor docenten gratis beschikbaar is en krijgen de docenten daarbij advies van de combinatiefunctionarissen atletiek over hun lichamelijke opvoedingslessen en atletiek gerelateerde evenementen. De uitvoering van de docentenscholing is onderdeel van de reguliere taken van de sportcoördinator atletiek en zal eenmaal in de twee jaar blijven plaatsvinden. Aantal docenten januari 2012 41 april 2013 20 september 2014 75 november 2015 51 april 2016 20 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Aantal deelnemende docenten per scholing. 38

8 Sportdagen Inspanning Stimuleren van sportdagen op een atletiekbaan in de buurt met daarbij primaire focus op scholen voor Speciaal, Primair en Voortgezet onderwijs, maar zo mogelijk ook voor andere doelgroepen. Resultaat: A3, A4, B1, B4 en C3 In 2016 hebben in totaal 87 scholen een sportdag georganiseerd op een van de vijf atletiekbanen in Amsterdam. De scholen organiseren dit zelf, maar worden ondersteund en geadviseerd door de combinatiefunctionarissen atletiek. Ook zijn er inhoudelijke formats beschikbaar gesteld voor scholen ter ondersteuning in de uitvoering. Verspringen tijdens de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek. 9 Evenementenformats Inspanning Beschikbaar stellen van diverse formats waarmee docenten en trainers atletiekevenementen en activiteiten op een laagdrempelige en uitdagende manier kunnen organiseren. Resultaat: A3, A4, B4 en C3 De formats voorzien scholen en verenigingen van handzame tools om zelf atletiek op een laagdrempelige manier aan te bieden. Een mooi voorbeeld hierin is het draaiboek van de Amsterdamse Scholenkampioenschappen Atletiek dat voor diverse evenementen toepasbaar is. De evenementenformats zijn gratis beschikbaar via de portal en daarnaast ook op te vragen via de sportcoördinator atletiek van de afdeling Sportstimulering van de gemeente Amsterdam. 39

10 Side events Inspanning Organiseren van de reeds bestaande side events bij atletiekactiviteiten en evenementen. Zoals onder andere de Dam tot Damloop, Amsterdam Marathon, Flame Games et cetera. Resultaat: A2, A4, B1 en C3 Rondom de Flame Games heeft er een atletiektoer en sprintchallenge plaatsgevonden. Bij de Dam tot Damloop wordt er jaarlijks een aparte Kidsrun in Amsterdam Noord georganiseerd met ruim 800 deelnemers per jaar. Ook bij de TCS Amsterdam Marathon worden op vijf locaties één kilometerloopjes georganiseerd met jaarlijks rond de 1.500 jeugdige deelnemers, waarbij in 2016 de inschrijvingen via de portal atletiek.amsterdam zijn gegaan. Bij Via de campagne JE KAN HET en de portal is er vanaf heden ook de mogelijkheid om de doelgroep (en ouders) rechtstreeks met verschillende activiteiten in contact te brengen. Door het evenemententeam van de afdeling Sportstimulering van de gemeente Amsterdam zullen de side events van atletiek- of hardloopevenementen uitgevoerd blijven worden. Er wordt daarbij een koppeling gemaakt met de JE KAN HET-uitingen met onder andere vlaggen, banners etc. Dam tot Damloop. 40

11 Activaties Inspanning Het (laten) organiseren van activiteiten die Amsterdammers op een uitdagende en laagdrempelige manier atletiek laten ervaren waarbij een link wordt gelegd met het structureel beoefenen van de sport. Resultaat: A2, A4, B1, C1, C2 en C3 Er zijn meerdere evenementen georganiseerd voor diverse doelgroepen en op diverse locaties. Daarbij is door middel van mijlpalen afgeteld tot aan de EK Atletiek. De evenementen hebben veel media-aandacht opgeleverd van onder andere de Telegraaf, het Jeugdjournaal, Algemeen Dagblad, etc. Overzicht georganiseerde evenementen: 100 dagen voor de EK Lancering campagne JE KAN HET - op het Museumplein - met diverse genodigden, prominenten en ambassadeurs. Dit heeft veel persaandacht gegenereerd. 75 dagen voor de EK Koningsspelen - voor kinderen van het Primair Onderwijs is op negen locaties in de stad een atletiekprogramma georganiseerd. Ruim 6.000 kinderen hebben hieraan deelgenomen 60 dagen voor de EK Open Atletiekdag/opening 1 e spectacular Op 14 locaties in Amsterdam werd er een gratis atletiekaanbod georganiseerd door een vereniging of atletiekaanbieder. Daarnaast is de 1 e spectacular sprintbaan naast de Stopera in gebruik genomen. 50 dagen voor de EK Lancering lessenpakket Eric van der Burg heeft het eerste lessenpakket uitgereikt aan de Professor Burgerschool (Speciaal Onderwijs) waar alle kinderen hebben kunnen deelnemen aan de atletiektoer. 25 dagen voor de EK Flashmob op vier spectaculars in Amsterdam is een Flashmob georganiseerd waarbij alle voorbijgangers zijn uitgedaagd atletiek actief te proberen. 10 dagen voor de EK Opening 1 e hardlooproute Samen met directeur rve Sport & Bos Norbert Krijnen hebben diverse hardlopers de 1 e hardlooproute in het Flevopark actief in gebruik genomen. Opening hardlooproute Flevopark. 41

12 Ambassadeurs Inspanning Inzetten van topatleten van de Amsterdamse atletiekverenigingen als boegbeeld voor de campagne en als inspiratie om aan atletiek te gaan doen. Resultaat: A3, A4, B1 en C3 Er zijn 13 topsportambassadeurs verbonden aan de campagne JE KAN HET. Alle ambassadeurs zijn lid bij een van de vijf atletiekverenigingen in Amsterdam. De ambassadeurs zijn: Bianca Baak 400m hordelopen Björn Blauwhof 400m sprint Denzel Comenentia kogelstoten en kogelslingeren Gregory Sedoc 110m hordelopen Jamile Samuel 100m en 200m sprint Jolanda Keizer hoogspringen Koen Smet 110m hordelopen Madiea Ghafoor 200m en 400m sprint Margriet van den Broek wheelen (paralympisch) Marlou van Rhijn 100m en 200m sprint (paralympisch) Maureen Koster 1500m en 5000m Nicky van Leuveren 200m en 400m sprint Robin van Damme werpen (paralympisch) JE KAN HET ambassadeurs. 42

Diverse ambassadeurs waren aanwezig bij evenementen zoals de kick-off, Koningsspelen, opening 1 e hardlooproute, Vondelgames etc. Van de ambassadeurs is ook beeldmateriaal gebruikt voor posters, MUPI s, social media en informatieborden. Daarnaast hebben ze diverse interviews gegeven, zoals Jamile Samuel voor AT5 Amsterdam informeert https://youtu.be/n450vhsqdmu. Koen Smet Gregory Sedoc Norbert Krijnen met Margriet van den Broek Daarnaast zet rapper/schrijver Atta de Tolk zich in voor de campagne. Atta heeft een muziektrack en video gemaakt voor de campagne JE KAN HET te zien op You Tube: https://youtu.be/ngiqlkv9xvq. Op diverse evenementen, onder andere de Amsterdamse Olympische Dagen, Flashmobs en Koningsspelen is Atta dan ook aanwezig geweest om op te treden. Ook wordt de campagne ondersteund door cabaretier Dolf Jansen, schrijver Abdelkader Benali, psycholoog Bram Bakker en voedingsdeskundige Miriam van Reijen. Alle topsportambassadeurs hebben zich geheel vrijwillig voor de sportstimuleringscampagne atletiek ingezet. Al was het soms lastig met de andere prioriteiten, wedstrijden of sponsorverplichtingen die ze hadden. Ook in 2017 zal een aantal (topsport)ambassadeurs zich in blijven zetten voor atletiek in Amsterdam. Deze worden gekoppeld aan het reguliere sportstimuleringsprogramma. Ook zijn er afspraken gemaakt om artikelen speciaal voor JE KAN HET ter beschikking te stellen voor de portal. Zo zal bijvoorbeeld Miriam van Reijen een maandelijkse column schrijven. 43

13 Verenigingsadvies Inspanning Het ondersteunen van sportaanbieders op het gebied van atletiek. Gericht op het vergroten, verbeteren en uitbreiden van het atletiekaanbod op een verantwoorde, uitdagende en laagdrempelige wijze. Resultaat: A4, C1 en C3 Op elk van de atletiekverenigingen in Amsterdam is de afgelopen vier jaar een fulltime combinatiefunctionaris ingezet, is een sportbuurtvereniging in stadsdeel West op gezet en zijn diverse verenigingen ondersteund bij het opzetten van trainingsgroepen voor mensen met een handicap of beperking. De combinatiefunctionarissen hebben de verenigingen ondersteund met het maken van een vrijwilligersplan, het aantrekken en opleiden van trainers, een jeugdplan en/of beleidsplan. De verengingen zijn in een vroeg stadium betrokken bij de voorbereidingen van de campagne JE KAN HET. Voor de opzet en ontwikkeling hebben in totaal 18 gezamenlijke bijeenkomsten plaatsgevonden met alle verenigingen samen. Hieruit zijn afspraken gemaakt over de inzet van de portal atletiek.amsterdam en bijvoorbeeld het aanbod 8 keer trainen voor 10,- voor de jeugd bij elke vereniging. Ook heeft elke vereniging een promotiepakket gekregen met materialen zoals vlaggen en banners van JE KAN HET met hun eigen verenigingslogo erop. Deze zijn onder andere ingezet bij de Amsterdamse Scholenkampioenschappen, Athletics School Champs en verenigingsevenementen zoals de Gaasperplasloop, Sloterplasloop of baanwedstrijden. De vijf Amsterdamse atletiekverenigingen werken op een aantal gebieden samen binnen de Stichting Amsterdam Atletiek (SAA). Vanuit dit verband is er maandelijks overleg geweest waarbij de sportcoördinator atletiek aansloot voor de breedtesport en sportstimulering. Het Amsterdams Baan Circuit is een reeks baanatletiekwedstrijden in Amsterdam en Amstelveen waarbij de focus met name ligt op de recreatieve atleten. In samenwerking met de sportcoördinator atletiek zijn er in 2015 en 2016 negen wedstrijden georganiseerd. De wedstrijden van het Amsterdams Baan Circuit zijn toegankelijk voor iedereen, van c-pupil tot master, van beginnende atleet tot topatleet. Iedere wedstrijd bestaat daarnaast uit drie programma s: een jeugdprogramma met een meerkamp, een coopertest (gericht op ongebonden lopers) en een junioren/senioren/masters programma met een aantal losse onderdelen en een speedmeerkamp. Ook in 2017 staat het Amsterdams Baan Circuit wederom op het programma. Ook zijn er door de afdeling Sportstimulering vijf HBO-stages begeleid die werden uitgevoerd bij en op verzoek van verenigingen onder andere op het gebied van ledentevredenheidsonderzoeken, verenigings(/vrijwilligers)werk, exit analyses (ledenverloop/opzeggingen) en een waarde propositie onderzoek voor de SAA. 2013 AV 23 Ledentevredenheidsonderzoek onderzoek en rapport 2014 AV 23 Verenigingswerk onderzoek en rapport 2014 SAA Exit Analyse Verenigingen onderzoek en rapport 2015 ATOS - Ledentevredenheidsonderzoek onderzoek en rapport 2016 SAA - Waarde propositie onderzoek en rapport 44

Met name bij de jeugd is de groei duidelijk toegenomen. Uit cijfers van de Atletiekunie is gebleken dat in Amsterdam het aantal pupillen tussen 2012 en 2016 met 47,8 procent is gegroeid naar 1.002 leden (landelijk 21,1 procent). Het aantal junioren is met 31,8 procent gegroeid naar 813 leden (landelijk 11,4 procent). Dit aantal zal naar verwachting nog verder doorgroeien. Dit is vele malen hoger dan de landelijke cijfers in de atletiek waarbij ook al een mooie groei zichtbaar is. De Amsterdamse cijfers spreken helemaal tot de verbeelding wanneer deze naast de sport brede Nederlandse en Amsterdamse cijfers van verenigingslidmaatschap worden gelegd 1600 1400 1477 1200 1000 800 600 529 550 716 879 Jaar 2012 Totaal aantal leden 2244 Jaar 2016 Totaal aantal leden 3406 400 302 382 314 387 200 114 0 Feniks AAC ATOS AV23 Phanos Ledenaantallen Amsterdamse Atletiekverenigingen in 2012 en in 2016. 45

14 Combinatiefuncties Inspanning Het inzetten van een combinatiefunctionaris bij verenigingen en in het onderwijs met als voornaamste doel de vereniging te versterken bij het werven en vasthouden van leden. Belangrijk daarbij is om de instroom vanuit het onderwijs naar de verenigingen te bevorderen en aan te laten sluiten bij de beleving van kinderen en jongeren. Resultaat: A3, A4, B2, B3, B4, C1 en C3 Er is de afgelopen vier jaar 5,05 fte ingezet op het ondersteunen van de vijf atletiekverenigingen en het aanbieden van kennismakingslessen en naschoolse trajecten atletiek op Primair en Voortgezet Onderwijs in Amsterdam. Ook zijn er combinatiefunctionarissen voor het Speciaal Onderwijs en aangepast sporten ingezet. Deze hebben drie nieuwe groepen voor kinderen met een handicap opgezet bij een vereniging. Ook in schooljaar 2016/2017 is er nog volledige inzet met combinatiefunctionarissen. Het inzetten van combinatiefunctionarissen heeft een belangrijke bijdrage geleverd bij het behalen van de positieve resultaten voor de reguliere sportstimuleringsprogramma s in het onderwijs. Zonder de inzet van deze experts op het gebied van onderwijs en atletiek zouden de behaalde deelnemersaantallen zowel tijdens als na schooltijd fors lager zijn uitgevallen. Ook de positieve stijging van het aantal leden bij verenigingen is grotendeels te verklaren aan de hand van de inzet van deze professionals. Instroom vanuit het basisonderwijs bij de pupillen is met bijna 50% gestegen. Een enorm verschil met landelijke atletiekcijfers en met andere sporten in Amsterdam. Ook de stijging bij de junioren, voortgezet onderwijs leeftijd, is zeer opvallend te noemen. Het Amsterdamse percentage van ruim 32% is uitzonderlijk hoog ten opzichte van overige landelijke data en is vooral te verklaren door de inzet van verenigingen en combinatiefunctionarissen op het gebied van ledenbehoud bij junioren. Daarnaast is er door de inspanningen van de sportcoördinator atletiek en de combinatiefunctionarissen in samenwerking met de vijf atletiekverenigingen en de Atletiekunie een Amsterdamse trainingsopleiding opgezet waarmee inmiddels 25 nieuwe trainers op niveau 3 (Atletiekunie gecertificeerd) zijn opgeleid. Groepsfoto combinatiefunctionarissen 46

15 Atletiekaanbieders Inspanning Het samenwerken met sportaanbieders en evenementenorganisaties om meer Amsterdammers incidenteel en structureel aan atletiek te laten doen. Resultaat: A1, A4, C1, C2 en C3 Het atletiek- en hardloopaanbod voor de Amsterdammer is hiermee enorm uitgebreid. Naast het traditionele aanbod van atletiekverenigingen is er nu ook veel laagdrempelig aanbod van overige (commerciële) aanbieders en organisatoren bij gekomen. Deze partijen en organisaties bieden met name (hard)looptrainingen en evenementen aan voor de recreatieve lopers. Hierdoor is er meer diversiteit in het aanbod en zijn er dus veel meer locaties waar atletiek/hardlopen beoefend kan worden. Al het aanbod is te vinden op de portal atletiek.amsterdam. Er is bij de diverse sportaanbieders en evenementenorganisatoren veel bereidheid om met de gemeente samen te werken. Ze zien de gemeente als een autoriteit en onafhankelijke partij waarmee ze graag op meerdere fronten mee samenwerken. Door deze samenwerking dragen ze tevens bij aan het behalen van de gemeentelijke doelstellingen. Er zijn nu 36 partijen die het Sportstimuleringsprogramma Atletiek actief ondersteunen, onder andere Runnersworld magazine, Veiligheid.nl, Run2day, Le Champion, Sportzorg et cetera. Vrijwel alle activiteiten en ondersteuning vindt plaats via de portal atletiek.amsterdam als plek vanuit waar Amsterdammers worden gestimuleerd om in beweging te komen of om in beweging te blijven. Homepage van de portal atletiek.amsterdam. 47

16 Portal Inspanning Realiseren en inzetten van de portal atletiek.amsterdam als de centrale plek waar al het atletiekaanbod in Amsterdam terug te vinden is. Op de portal is daarnaast informatie te vinden over het op een veilige en verantwoorde manier beoefenen van atletiek en hardlopen. Tevens is het een platform waar de Amsterdamse topatleten worden geïntroduceerd en de plek waar alle informatie over de campagne en alle projecten van JE KAN HET terug te vinden is. Resultaat: A1, A3, A4, C1, C2 en C3 Op atletiek.amsterdam is alles over atletiek/hardlopen in Amsterdam te vinden. Op de portal staat een overzicht van evenementen en het trainingsaanbod in Amsterdam. Daarnaast is er informatie voor de beginnende hardloper, voor docenten en een overzicht van hardlooproutes en spectaculars. Alles wat er gepubliceerd wordt op social media, dan wel in een nieuwsbrief of hardcopy verwijst uiteindelijk door naar de portal. Hierdoor is de portal een overkoepelende paraplu (spil) van de sportstimuleringscampagne atletiek geworden waar de Amsterdammer op het gebied van hardlopen en atletiek alles kan vinden (om te starten met bewegen, dan wel gestimuleerd wordt structureler te gaan bewegen). Door middel van acties met aanbieders, organisatoren en verenigingen wordt geprobeerd de drempel voor de niet bewegende Amsterdammers verder te verlagen. Met als doel om ze te stimuleren, faciliteren, enthousiasmeren en uiteindelijk te activeren om in beweging te komen en te blijven. Dit gebeurt door vraaggericht te werk te gaan (vraag en aanbod samen te brengen), door directe communicatie met de Amsterdammer (op de site en d.m.v. social media) en door het etaleren en promoten van het aanbod in Amsterdam. In 2017 wordt de portal nog verder geoptimaliseerd en door ontwikkeld en wordt er wellicht ook een directe koppeling gemaakt met de diensten en producten die vanuit het Sportpunt worden aangeboden. Zodat de Amsterdammer op een centrale plek alles kan vinden m.b.t. atletiek en hardlopen in Amsterdam. Tevens wordt er verder onderzocht of een inrichting zoals deze sport breed ingezet zou moeten worden. Dit gebeurt vanuit de afdeling Sportpunt, die verantwoordelijk is voor alle communicatie over sport in de gemeente Amsterdam. De portal heeft in 2016 meer dan 15.000 bezoekers getrokken en meer dan 1.500 actieve inschrijvingen op de verschillende nieuwsbrieven. 800 600 400 Bereik Nieuwsbrief 739 383 399 200 0 Doelgroep Scholen Stakeholders Bereik verschillende doelgroepen van de campagne nieuwsbrieven. 48

17 Campagne JE KAN HET Inspanning De campagne JE KAN HET is de verbindende strik om alle activiteiten en projecten die we organiseren in het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. De strik is zichtbaar met een campagne(huis)stijl. De activiteiten worden zoveel mogelijk als één geheel gebracht in de interne en externe communicatie met een gezamenlijke campagneboodschap. JE KAN HET geeft bekendheid aan alle activiteiten via onder andere straatpromotie, free publicity en pers. Campagneactiviteiten worden ook bekend gemaakt via atletiek.amsterdam, een digitale nieuwsbrief en diverse JE KAN HET social mediakanalen. Resultaat: A1, A2, A3, A4, B1, B2, B3, B4, C1, C2 en C3 De uitstraling van JE KAN HET is heel duidelijk naar voren gekomen. JE KAN HET is als een merk gelanceerd en was duidelijk zichtbaar op bijvoorbeeld alle T-shirts, tasjes, posters, diploma s, scorekaarten, portal, social media, medailles enzovoort. Het campagnebeeld heeft een positief inspirerende uitstraling en de herkenbaarheid is groot. De campagne heeft veel media-aandacht gegenereerd, welke weer een positieve bijdrage heeft geleverd aan de promotie van atletiek in Amsterdam en het evenement de EK Atletiek. Tussen 28 maart en 10 juli heeft driemaal een activeringscampagne op de B-zijde Mupi s op 184 plaatsen in stad plaatsgevonden. Gedurende de maand mei hebben er op vier prominente metrostations activerende billboards gehangen. Met deze campagnes zijn ruim 182.000 mensen bereikt. Campagne billboard bij de metro op Centraal Station. 49

De social mediakanalen Twitter, Facebook en Instagram zijn ingezet om alle inwoners van Amsterdam warm te laten lopen voor atletiek en te informeren over alle activiteiten van het Sportstimuleringsprogramma Atletiek. Hier is veel positieve respons opgekomen. Voor het eerst is vanuit de gemeentelijke sportorganisatie gewerkt met betaalde Facebookadvertenties onder andere voor de opening van de eerste nieuwe hardlooproute en promotie van de spectaculars. Ruim 80.000 mensen hebben de advertenties gezien en ruim 4.700 mensen hebben deze berichten gedeeld, geliked of erop gereageerd. Dit is vele malen hoger dan met een niet betaald bericht. In vergelijking hebben meerdere berichten in de maand november 2016 in totaal 6.500 mensen bereikt met een betrokkenheid van 300 mensen. In totaal zijn tussen september 2015 en december 2016 via facebook.com/atletiek.amsterdam 517.298 mensen bereikt en zijn er op twitter.com/atletiek020 483.890 Tweetweergaven geweest. Het bereik van de JE KAN HET social media kanalen is daarmee in de campagne periode hoger dan 1.000.000. Trendig topic analyse social media juli 2016. Ook is er informatie verstrekt via de regionale en huis-aan huisbladen, Amsterdam krant, AT5, Youtube, Salto Amsterdam. Met daarnaast ook aandacht voor het programma en de atletiek bij diverse artikelen in onder meer de Telegraaf, AD en Parool. Zo heeft Salto Amsterdam een 1o-delige reportagereeks gemaakt over atletiek met onder andere de JE KAN HET Atletiektoer https://youtu.be/c4j1fyxwp3s. Met de verschillende acties is ook een bijdrage geleverd aan de promotie van de EK Atletiek. Onder meer door: In alle communicatie-uitingen is meegenomen dat de EK Atletiek plaatsvindt. Zo is op alle diploma s, posters, kleding, tasjes vermeld: binnenkort ook in Amsterdam, EK Atletiek, 6-10 juli 2016. Bovendien is de mascotte ADAM veelvuldig gebruikt in de uitvoering bij evenementen en op bijvoorbeeld scorekaarten, spandoeken en bij acties. Bij de verschillende posteracties met metrobillboards en in bushokjes en bij alle artikelen en interviews over het Sportstimuleringsprogramma Atletiek en de JE KAN HET- Campagne is ook steeds de verbinding met de EK meegenomen. Het zelf ervaren (bewegen) stond centraal en de EK werd meegenomen als inspiratiemoment. Bij alle spectaculars en graffiti-uitingen werd middels borden een link gelegd met de EK. Weetjes over de sport, onderdelen tijdens de EK en diverse winacties op onlinemedia brachten de Amsterdammer in contact met de mogelijkheid de EK te bezoeken en te volgen, dan wel zelf actief te worden. 50

De campagne JE KAN HET zal ook komend jaar nog actief ingezet worden. Zo blijft JE KAN HET zichtbaar op alle middelen die ingezet worden bij de reguliere sportstimulering atletiek en atletiekevenementen, kan de Atletiektoer ingezet worden en wordt bij al deze activiteiten en evenementen een directe verwijzing en koppeling gemaakt naar atletiek.amsterdam. Lancering campagne JE KAN HET op Museumplein 100 dagen voor de EK Atletiek. 51