Facts & Figures 217 Arbeidsmarktgegevens Regio Kennemerland, Amstelland & Meerlanden TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD ALKMAAR HOORN KENNEMERLAND, AMSTELLAND & MEERLANDEN ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM & DIEMEN 1
Inleiding In deze VBZ Facts & Figures belichten we in enkele highlights de regionale arbeidsmarkt van Zorg en Welzijn. De cijfers en grafieken kunnen voor eigen beleidsstukken gebruikt worden. In het online Arbeidsmarktrapport 217 wordt dieper ingegaan op de ontwikkelingen en regiospecifieke situaties. Naast deze editie over Kennemerland, Amstelland en Meerlanden zijn er ook Facts & Figures gemaakt voor (SIGRA) regio s Amsterdam e.o., Noord-Holland Noord en Zaanstreek Waterland. Duiding, verdieping en meer over regionale verschillen lees je in het online arbeidsmarktrapport via www.samenvoorbeterezorg.nl/arbeidsmarktinformatie. Inhoud van deze facts & figures: samenvoorbeterezorg en SIGRA (217). Publicatie uit dit werk is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. samenvoorbeterezorg (VBZ) is een samenwerkingsverband van zorgorganisaties in Kennemerland, Amstelland en Meerlanden. Deze organisaties werken samen om kwalitatief hoogwaardige zorg voor iedereen toegankelijk te houden. 1. Kenmerken Zorg en Welzijn KAM... 4 2. Demografie en zorgthema s... 5 3. Oplopende tekorten aan personeel... 6 4. Behoud en vitaliteit belangrijker dan ooit... 7 5. We moeten opleiden: meer, beter en anders... 8 6. Regionale kengetallen per branche... 1 Bronnen AZW: landelijk onderzoeksprogramma Arbeid in Zorg en Welzijn DUO: open data onderwijsgegevens op duo.nl GGD: gezondheidsmonitor 216 Demografie: provincie Noord-Holland Jaarverslagen zorg Dementie / Alzheimer in de KAM regio (samenvoorbeterezorg) 3
1. Kenmerken Zorg en Welzijn regio KAM 2. Demografie en zorgthema's Werkgelegenheid per branche in personen Kinderopvang (4.5) Overige zorg (3.63) Huisartsenzorg en Gezondheidscentra (1.15) Jeugdzorg (1.1) Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (1.64) Gehandicaptenzorg (4.56) 41.14 11,8% personen werken van totale in de sector werkgelegenheid in de regio 8% 3% 2% 6% Nederland Kenmerken zorg- en welzijnspersoneel: regio KAM versus Nederland 9% 3% 3% 4% 1% 11% Minder dan landelijk gemiddeld 13% 6% 24% 31% Veel werk in de VVT en kinderopvang 21% 7% 33% 7% Bron: AZW 215 Relatief meer 'oudere werknemers' en hogere gemiddelde leeftijd regio KAM % Nederland % Deeltijdfactor 75, 73,1 Gemiddelde leeftijd 43,8 42,7 Ziekenhuizen (8.52) Geestelijke Gezondheidszorg (3.3) Verpleging, Verzorging, Thuiszorg (13.45) Lage werkloosheid in regio Vergrijst en ontgroent iets minder sterk dan NL (75-plussers: 56.1 in 215, 87.2 in 23) Kennemerland Inwoners relatief gezond en hebben minder vaak een beperking of ziekte waardoor zij zich beperkt voelen in hun functioneren. Er wordt ook meer gesport. Amstelland Amstelveen: 133 nationaliteiten. Haarlemmermeer Toename dementie: van 3.85 (216) naar 6.56 patiënten (24) (prognose VBZ) 39% van de inwoners is alleenwonend Groei aantal inwoners en toename beroepsbevolking Hoewel er ook minder welgestelde ouderen zijn, heeft een groot aandeel een bovenmodaal inkomen (m.n. Bloemendaal en Heemstede). Hoger percentage ouderen met diabetes Aandeel vrouwen 85,3 83,8 Medewerkers migratieachtergrond 16,3 14,5 Aandeel medewerkers 55 jr e.o. 24,6 21,7 Aandeel medewerkers < 35 jr. 28,5 31,3 Aandeel zelfstandigen 7,6 5,4 Relatief jonge en welvarende bevolking. Na 235 sterkere vergrijzing dan landelijk. Nettoverloop 5,6 4,9 Bron: AZW 215 4 5
3. Oplopende tekorten aan personeel 4. Behoud en vitaliteit belangrijker dan ooit De vergrijzing zet door en budgetten voor de zorg worden weer ruimer. Daarmee neemt de werkgelegenheid in Zorg en Welzijn toe. Omdat de instroom uit het onderwijs de laatste jaren afnam en de uitstroom van personeel toeneemt, ontstaan tekorten aan personeel. Nu al geven werkgevers in de regio aan dat meer dan de helft van de vacatures moeilijk te vervullen is (vacaturepeiling voorjaar 217). Veel uitstromende zorgmedewerkers verlieten de sector. Afhankelijk van de branche ging tussen de 59% tot 68% elders aan het werk. Werkzaam per kwalificatie en tekort / overschot 22 (middenscenario) Groot tekort Meer over de scenario's in het online rapport Groot overschot Meer oudere zorg- en welzijnsmedewerkers. % Jonger dan 35 jaar % 35-55 jaar % 55 jaar en ouder Gemiddelde leeftijd Niveau Niveau 1 en 2 Mbo niveau 3 Hbo niveau 4 Mbo niveau 6 215 42,6 Werkzaam 216 (personen) 29 Zorghulp 717 Verzorgende 523 Mbo-verpleegkundige 225 Hbo-verpleegkundige 25 4 Helpende 131 PW-3 & MMZ-3 PW en MMZ-4 CMV & MWD SPH 1213 3485 3265 % 25% 5% 75% 1% Bron: AZW (landelijke cijfers) Doktersassistent 167 HBO pedagogiek 49 Tussen de 16 en 2% van de medewerkers stroomt uit vanwege pensioen tussen 215 en 22. In de ziekenhuizen is deze uitstroom het hoogst. Aantal mantelzorgers neemt toe, vooral in de zorgsector. 23% van de medewerkers ervaart combinatiedruk. 41% Verpleging & verzorging 19% Sociaal-agogisch 4% Overige kwalificaties Het langdurig verzuim in de sector neemt toe. Raming 216, dus excl. recent vrijgemaakte financiële middelen 3,5 De uitdaging van nu is elkaar niet te beconcurreren om personeel, maar samenwerken aan een grotere vijver van (potentiële) medewerkers. 3 2,5 2 1,5 1,5 211 212 213 214 215 216 Bron: Landelijke cijfers van Vernet 6 7
5. We moeten opleiden: meer, beter en anders Beperkt aantal opleidingsinstituten voor Zorg en Welzijn (1 ROC) Afname deelnemers BBL-variant van de opleidingen (combinatie werken en leren) % BBL Zorg en Welzijn regio KAM % BBL Zorg en Welzijn Nederland 21 39,4 % 29 % 216 25,7 % 21,6 % Bron: DUO, bewerking SIGRA Instroom (eerstejaars) initiële Zorg en Welzijn opleidingen Mbo regio KAM Verzorgende IG (3) 247 27 261 21 136 177 173 MMZ en PW (3) 321 271 194 162 151 151 118 MMZ, PW en Welzijn (4) 362 345 35 324 267 38 341 Mbo-verpleegkundige (4) 334 283 172 28 182 22 248 Totaal niveau 3 en 4 1264 116 977 94 736 838 88 Instroom mbo KAM 3 25 2 15 1 5 Mbo-verpleegkundige(4) MMZ, PW en Welzijn (4) Instroom hbo Noord-Holland en Leiden Instroom mbo Nederland 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 MMZ en PW (3) Verzorgende IG Instroom hbo Nederland Hbo Noord-Holland en Leiden Verpleegkunde hbo (6) 655 611 648 855 632 665 728 Bachelor SJD (6) 319 384 342 382 47 329 518 SPH (6) 633 582 64 661 585 456 455 CMV (6) 136 19 96 81 66 7 8 MWD (6) 637 617 447 617 559 452 392 Toegepaste psychologie (6) 427 521 479 48 468 451 479 Overige opleidingen KAM Helpende (2)* 27 231 18 258 162 111 171 Doktersassistent (4) 31 4 33 4 35 2 26 Apothekersassistent (4) 27 26 38 32 17 16 14 MaNP (6) 31 29 37 31 23 43 4 35 3 25 2 15 1 5 Toegepaste psychologie (6) MWD (6) CMV (6) 15 125 1 Bron: DUO Mbo: ROC Nova College, Hbo: Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Inholland, Hogeschool Leiden *De opleiding tot helpende wordt sinds kort breder ingestoken dan Zorg en Welzijn en heet Dienstverlening 75 5 25 SPH (6) Bachelor (SJD (6) Verpleegkunde hbo (6) In het online rapport meer over: stijging instroom hbo-v 217/218 uitval onderwijs en studiekeuze 8 9
6. Regionale kengetallen per branche Waar de KAM regio hoger scoort dan Nederland is KAM rood gemarkeerd. Nettoverloop (uitstroom uit de sector) Deeltijdfactor KAM Nederland Ziekenhuizen,79,79 GGZ,85,83 Gehandicaptenzorg,79,73 VVT,71,67 Huisartsenzorg / gezondheidscentra,66,69 Overige zorg,76,74 Welzijn en MD,7,75 Jeugdzorg,86,85 Kinderopvang,69,66 Zorg en Welzijn 215,75,73 % Nederland % Ziekenhuizen 3,3 3,5 GGZ 5,3 4 Gehandicaptenzorg 2,3 3,5 VVT 7,4 5,1 Huisartsenzorg / gezondheidscentra 6,7 4,5 Overige zorg 6,3 6,8 Welzijn en MD 8,4 8,6 Jeugdzorg 6, 4,5 Kinderopvang 8,6 7,9 Zorg en Welzijn 215 4,9 4,9 Bron: AZW, 215 Bron: AZW, 215 Verzuimpercentage per branche Aandeel jongere en oudere werknemers Nederland % jonger dan 35 % ouder dan 55 % jonger dan 35 % ouder dan 55 Ziekenhuizen 26,4 25,5 3,3 21,5 GGZ 22,3 31, 3,3 23,6 Gehandicaptenzorg 32, 23,5 37,1 19,1 VVT 24,1 28,4 25,2 26,4 Huisartsenzorg / gezondheidscentra 21,2 24,3 28,1 19,8 Overige zorg 34, 18,9 34,2 18, Welzijn en MD 21, 28,3 31,1 22,4 Jeugdzorg 27,7 17,8 34, 16,7 Kinderopvang 48,7 11,1 51,2 9,7 Zorg en Welzijn 215 28,5 24,6 31,3 21,7 214 216 Ziekenhuizen 4,2 % 4,4 % GGZ 4,3 % 5,2 % Gehandicaptenzorg 6,1 % 5,7 % VVT 4,8 % 6,3 % Welzijn en MD 4,9 % 5,6 % Jeugdzorg 5, % 5,6 % Bron: Jaarverslagen zorg. Ziekenhuizen, jeugdzorg en WMD betreft hele SIGRA en VBZ- regio. Bron: AZW, 215 1 11
Zorgen voor voldoende goed opgeleide medewerkers = samen alle zeilen bijzetten Daarom werken we onder meer aan: Regionale aanpak tekorten Duurzaam meedoen en eigen regie Slim personeelsbeleid Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt Door activiteiten zoals: Banenmarkten en intersectorale samenwerking Werkgroepen, conferenties, loopbaanportal Infopuntzorg Inclusief ondernemen, lerend netwerk SPP Verbeteren leerklimaat, project START Lees meer in het online rapport!