Amarilis Thuisbegeleidingsdienst Amarilis biedt video-hometraining aan. Dit is een intensieve methodiek waarbij gebruik gemaakt wordt van video-opnames in het gezin met als doel de contactuele-, relationele- en opvoedingsvaardigheden van ouders te vergroten zodat zij in staat zijn de problemen in hun gezin te hanteren en te verminderen en hun kind meer ontwikkelingsruimte te bieden. Indien video-hometraining een meerwaarde kan zijn voor een gezin, wordt dit met hen besproken. De video-hometraining kan starten indien het gezin akkoord is en er een videotrainer beschikbaar is. Naast de video-hometraining loopt de integrale begeleiding verder zodat er tijd en ruimte blijft voor het werken aan andere doelstellingen binnen de begeleiding. Onze videotrainers hebben een uitgebreide professionele opleiding gevolgd bij de Associatie Intensieve Thuisbehandeling in Nederland en blijven zich steeds bijscholen. In deze brochure beschrijven we wat video-hometraining inhoudt en welke gezinnen hiervoor in aanmerking komen.
Het volgen en herkennen van de initiatieven van het kind Wat is video-hometraining? Video-hometraining richt zich erop om de communicatie tussen ouders en kinderen en de kinderen onderling te verbeteren of te herstellen. Het doel is een beter contact te stimuleren zodat de sfeer in huis prettiger wordt voor iedereen en ouders weer van hun kinderen kunnen genieten. Uitgangspunt van de training is een fundamentele betrokkenheid binnen het gezin: elke ouder wil graag een goede relatie met zijn/haar kind. Ook kinderen blijven, zelfs in moeilijke situaties, lang initiatieven nemen om een goed contact te hebben met de ouder. Deze initiatieven en pogingen tot een goed contact kunnen we uitvergroot aan de ouders tonen door ze in beeld te brengen. Er wordt gebruik gemaakt van video-opnames van het dagelijks leven in het gezin. Deze opnames worden met de ouders of met ouders en kinderen samen bekeken en geanalyseerd. Tijdens de analyse van de beelden worden de positieve contactmomenten eruit gelicht en wordt nagegaan welke interactieprincipes daaraan ten grondslag liggen. Zo leren de ouders de interactieprincipes die ze onbewust al hanteerden, bewust toe te passen en uit te breiden. Bouwstenen van een goede communicatie die zo aan bod kunnen komen zijn o.a. : Het ontvangen van de initiatieven van het kind (aan het kind laten merken dat je het initiatief gezien hebt) Leiding geven aan de communicatie Instemmend benoemen wat je het kind ziet doen, denken of voelen Zorgen voor een goede beurtverdeling zodat iedereen aan bod komt in het gezin Overleggen en conflicten hanteren (vaardigheden die vooral aan de orde zijn in gezinnen met jongeren van 12 jaar en ouder). Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 2
De methodiek van video-hometraining werkt sterk activerend. Door het leren gebruiken van een goede basiscommunicatie wordt het ontwikkelen van een eigen visie en het oplossingsgericht denken bij ouders en kinderen/jongeren versterkt. Door het zien en ervaren van de eigen mogelijkheden kiezen gezinsleden gaandeweg minder voor negatieve interacties en meer voor positieve contactmogelijkheden. Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 3
Hoe werken we met video-hometraining? Werken met video-hometraining verloopt in verschillende stappen: Als we video-hometraining als mogelijk werkmiddel zien binnen een gezin en dit aansluit bij de hulpvragen van een gezin en de doelstellingen van de verwijzer, bekijken we of er een videotrainer beschikbaar is. Dit is niet altijd de vaste begeleider van het gezin. We bespreken de mogelijkheden samen met het gezin en stellen een video-overeenkomst op wanneer de ouders of opvoedingsverantwoordelijken toestemmen om te starten. In deze overeenkomst worden de afspraken rond privacy en werkwijze door de ouders ondertekend. Jongeren boven de 12 tekenen zelf, ook zij moeten immers instemmen met de training en bereid zijn zich actief in te zetten om de sfeer in huis te verbeteren. We spreken af wat we gaan filmen en rond welke thema s we gaan werken met de video. In het wekelijks contact maken we een korte opname van een tiental minuten van een dagelijkse situatie. Het gaat steeds om situaties die te maken hebben met de thema s waarrond we werken. Zo kunnen we een maaltijd, een spelsituatie, een gesprek, filmen. De videotrainer bekijkt de opname op de dienst en kiest er de momenten uit die een goed contact laten zien tussen de gezinsleden. Kort erna bekijkt de videotrainer de opname met het gezin. In eerste instantie wordt gevraagd naar wat ouders en/of jongeren zelf zien. Op basis daarvan zoeken we hoe ouders de initiatieven van hun kinderen goed kunnen ontvangen en ondersteunen en hoe ze op een positieve manier leiding kunnen geven. Afhankelijk van de situatie kijken we eerst met de ouders apart of met ouders en jongeren tegelijk naar de beelden. We spreken met het gezin af hoe we verder werken aan de gekozen thema s en wat er kan geoefend worden. We maken een afspraak voor een nieuwe opname. Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 4
Welke gezinnen komen in aanmerking voor video-hometraining? Video-hometraining kan een meerwaarde zijn voor: Gezinnen met jonge kinderen waarbij de ouders pedagogische vragen hebben of vragen over het contact met de kinderen. Het helpt ook om accurater te kijken naar en te reageren op de noden van de kinderen bijvoorbeeld bij kinderen met een mogelijke gedrags -of ontwikkelingsstoornis. Gezinnen met jongeren waar de communicatie tussen de tieners en hun ouders moeilijk loopt, waar onderhandelen een thema is. Gezinnen waar gezocht wordt naar meer structuur in het dagelijks contact met de kinderen. Gezinnen waar een van de doelen is om de ouderrol te versterken (bv. bij ouders die erg aan zichzelf twijfelen). Gezinnen waar door allerlei omstandigheden onvoldoende aandacht en energie is voor de opvoeding. Gezinnen waar de verdeling van de aandacht niet evident is (bv. bij gezinnen met veel kinderen). Gezinnen die gebaat zijn met een concrete stap-voor-stap benadering omdat ze of erg verbaal gericht zijn (of té verbaal omgaan met hun kind) of net verbaal zwak zijn. Gezinnen met ouders die zoeken hoe ze grenzen kunnen stellen, hoe de kinderen beter kunnen luisteren, hoe ze kunnen omgaan met hun kinderen. Gezinnen waar de ouders niet goed weten wat de kinderen nodig hebben aan ondersteuning en leiding en waar broers en zussen extra steun nodig hebben om samen te kunnen spelen en praten. Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 5
Minimumvoorwaarden om met video-hometraining te kunnen starten: Het gezin beschikt over een eigen verblijfplaats of de mogelijkheid om ergens anders met voldoende privacy te kunnen filmen. De veiligheid van het kind, de andere gezinsleden en de hulpverlener is voldoende gewaarborgd, het gaat niet over een risicosituatie waar veiligheid de absolute prioriteit is. Het gezin ervaart voldoende vertrouwen en veiligheid bij de methodiek en de hulpverlener om minstens te proberen, eventueel na een voorbereidingsperiode. De ouders beschikken over voldoende realiteitsbesef om aan de doelen te kunnen werken. Een ernstige psychiatrische of verslavingsproblematiek bij een ouder kan hierdoor een tegenindicatie vormen. Wanneer we samen met een gezin bekijken of video-hometraining een optie is binnen de begeleiding, houden we met enkele aandachtspunten rekening: Past de video-hometraining binnen het kader van de opdracht van het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg of de Jeugdrechtbank? We bekijken of er voldoende tijd en ruimte kan zijn voor de videohometraining. Indien er té veel andere prioriteiten zijn, is het nodig dat deze in een voorbereidingsperiode eerst aangepakt worden. Wanneer er in een gezin nog te veel compenserend gewerkt moet worden, vermindert dit de kans op beeldmateriaal waar positieve interacties tussen ouders en kinderen op de voorgrond staan. Als de videotrainer nog te veel zelf moet tussenkomen, kan dit het geval zijn. Af en toe compenserend werken waar nodig en als hulpverlener een modeling-rol opnemen is geen tegenindicatie zolang nadien opnieuw activerend kan verder gewerkt worden met de ouders. Binnen een gezin waar met video-hometraining gewerkt wordt, blijven er een aantal situaties waarin sowieso niet gefilmd wordt of de camera wordt stopgezet. Bij een crisissituatie of een moment waar een te grote ruzie of conflict ontstaat, is er immers weinig kans om positieve interacties te filmen. Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 6
Hoe zit het met de privacy? Wanneer er video-opnames van een gezin worden gemaakt in het kader van video-hometraining, worden er een aantal specifieke afspraken gemaakt: De videotrainer spreekt met het gezin af wanneer en wat er opgenomen zal worden, de ouders zijn bij deze keuze sterk betrokken. De beelden kunnen enkel bekeken worden door het gezin en het team van Amarilis of door de opleider van de videotrainers. Consulenten, jeugdrechters of anderen hebben, tenzij vooraf schriftelijk overeen gekomen, nooit toegang tot de gemaakte opnames. De opnames worden op onze dienst op een veilige manier bewaard. Ze worden bij beëindiging van de thuisbegeleiding vernietigd. Indien het gezin een kopie van de besproken opnames wenst, kan dit. Ze dragen dan zelf de verantwoordelijkheid over het bewaren van en omgaan met deze video-opnames. Ouders geven door de overeenkomst te tekenen toestemming voor het werken met video, ook voor de kinderen onder de twaalf jaar. Jongeren boven de twaalf tekenen zelf. Ieder gezinslid kan op elk moment weigeren gefilmd te worden. Wanneer de thuisbegeleiding video-opnames wil gebruiken voor vorming, dient daarvoor een bijkomende schriftelijke toestemming gevraagd te worden aan het gezin. Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 7
Nog vragen? Je mag ons steeds contacteren voor verdere info. Thuisbegeleidingsdienst Amarilis Waarlooshofstraat 3 2020 Antwerpen 03/257.75.03 0498/90.46.50 amarilis@emmaus.be Brochure VHT Amarilis voor verwijzers 8