Actualiteiten aansprakelijkheid Zo, nu eerst overheidsaansprakelijkheid en nadeelcompensatie! Mr.dr. C.N.J. Kortmann 7 november 2016 Sessie 1G
Onderwerpen vandaag Korte verkenning van het veld en de spelers Onrechtmatige besluiten en schadevergoeding Formele rechtskracht Vertraagde besluiten Nadeelcompensatie Recente ontwikkelingen planschade
Korte verkenning van het veld en de spelers Bestuursrechtelijk of bestuursrechterlijk? Bestuursrechter Nadeelcompensatie - 4:126 Awb, 4.2 Wabo - Beleidsregel I en M - Van Vlodrop Schadevergoeding (o.d.) - 8:88 en 8:89 Awb Burgerlijke rechter Nadeelcompensatie - Feitelijk overheidsoptreden - Niet-appellabele besluiten Schadevergoeding (volle breedte) - Wanprestatie en o.d. - 8:89: deels onbevoegd
Schadevergoeding Formele rechtskracht Vertraagde besluiten
Formele rechtskracht (1) Bij de beoordeling van een schadevordering beschouwt de rechter het appellabele schadeveroorzakende besluit als rechtmatig, tenzij de onrechtmatigheid ervan in een bestuursrechtelijke rechtsgang is komen vast te staan: Vernietiging impliceert een toerekenbare onrechtmatige daad (Van Gog) Vernietiging van beslissing op bezwaar volstaat niet (Verpleeghuis Rotterdam) Herroeping (of intrekking) wegens onrechtmatigheid (Boeder) De eiser moet de rechtsgang zelf hebben doorlopen (Kaveka) Uitzonderingen: Voor de eiser stond geen bestuursrechtelijke rechtsgang open (Heesch), of hij hoefde met die rechtsgang niet bekend te zijn (DNB) Het bestuursorgaan heeft de onrechtmatigheid erkend (Ekro, vgl. art. 8:93 Awb)
Formele rechtskracht (2) Etam / Zoetermeer (HR 8 juli 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP3057) Nakoming vorderen bij bestuursrechter. Deze vordering kan afstuiten op de formele rechtskracht van het besluit Formele rechtskracht verhindert niet dat het besluit niet beantwoordt aan de overeenkomst en zo tot schadeplichtigheid leidt Benadeelde heeft de keuze tussen nakoming of schadevergoeding. Toepassing: CVZ / Zorgverzekeringen: Toezegging subsidie. Nakomingsvordering strandt in cassatie op formele rechtskracht (HR 4 april 2014, ECLI:NL:HR:2014:812) Zoeterwoude: Toezegging woonbestemming. Schadevordering mogelijk op basis van verlies van een kans (HR 19 juni 2015, ECLI:NL:HR:2015:1683, verwijst naar HR 13 februari 1981, ECLI:NL:HR:1981:AC2891, (Heesch/Reijs))
Vertraagde besluiten (1) Exploitatievergunning kamerverhuur te laat verleend, wegens uitblijven Bibob-advies HR 11 januari 2013 (Amsterdam): Fictieve weigering krijgt geen formele rechtskracht Schending wettelijke beslistermijn leidt niet tot aansprakelijkheid, want deze norm strekt niet ter bescherming tegen vermogensschade (6:163 BW) Correctie Langemeijer: mogelijk schending ongeschreven zorgvuldigheidsnorm (ook jegens niet-belanghebbenden!)
Vertraagde besluiten (2) Aansprakelijkheid als de LSP van toepassing is? 2003 aanvraag vervanging turbinegondel MEP-subsidie loopt 18 aug 2006 af Weigering bouwvergunning 17 okt 2006 Vergunning blijkt in 2003 van rechtswege verleend HR 8 juli 2016 (NO-Polder): jegens eisers (niet-belanghebbenden) kan een ongescheven norm zijn geschonden door de vergunning van rechtswege niet tijdig bekend te maken.
Nadeelcompensatie Overzichtuitspraak 28 september 2016 Brief Min. Van I en M over schadevergoeding onder de Omgevingswet
Recente ontwikkelingen planschade (1) ABRvS 28 september 2016, ECLI 2582 zie ook de blog op www.stibbeblog.nl Overzicht op hoofdlijnen Gelet op de in de rechtspraktijk levende behoefte daaraan Overzicht pretendeert geen volledigheid Selectie van uitspraken over veel voorkomende kwesties
Recente ontwikkelingen planschade (2) Planvergelijking Vergelijken met maximale invulling oude planologische regime, ongeacht over verwezenlijking heeft plaatsgevonden Bij indirecte planschade de voor de aanvrager meest ongunstige invulling, tenzij die invulling vrijwel zeker uitgesloten is Niet gebruikte wijzigingsmogelijkheden blijven buiten beschouwing Een vrijstellings- of afwijkingsmogelijkheid blijft buiten beschouwing
Recente ontwikkelingen planschade (3) Normaal maatschappelijk risico (6.2 Wro) Drempel van 2% is een minimumforfait, dat geldt voor alle vormen van indirecte planschade (waardevermindering of inkomensderving) De drempel van ten minste 2% moet toegepast worden Daarnaast zelfstandig beoordelen of het nmr leidt tot een hogere drempel (of tot een korting op de schade boven de drempel) Het (beleidsmatig) werken met vaste drempels is aanvaardbaar Hoe hoger de drempel of korting, hoe steviger de motivering Normale maatschappelijke ontwikkeling: drempel tot 5% toelaatbaar
Recente ontwikkelingen planschade (4) Planschade in natura Uitwerking van anderszins verzekerd in art. 6.1 lid 1 Wro Bestuursorgaan mag kiezen tussen compensatie in natura of in geld; voorkeur benadeelde is niet doorslaggevend. Bestuursorgaan mag kiezen voor de goedkoopste methode Toezegging 1: herstel bouw- en/of gebruiksmogelijkheden Toezegging 2: indien herstel niet slaagt, dan (1) schade vaststellen, na advies onafhankelijke deskundige en (2) uitkeren, vermeerderd met wettelijke rente vanaf de dag van de aanvraag
Recente ontwikkelingen planschade (5) Brief Min I en M aan TK d.d. 19 mei 2016 Planschade geen aparte categorie meer Aansluiten bij regeling in de Awb, met nuances Geen regeling voor vergoeding van schaduwschade Tijdstip vergoeding Directe schade als omgevingsplan onherroepelijk (Wro) Indirecte schade als activiteit wordt uitgevoerd (Awb)
Recente ontwikkelingen planschade (6) Wegbestemmen onbenutte functies Aansluiten bij Bmbr (art. 7c lid 8 Besluit uitvoering CHW) Na 3 jaar wegbestemmen zonder schadeplichtigheid Drempels bij indirecte schade Forfait om ontwikkelingen te stimuleren en duidelijkheid te bieden Onduidelijk of forfait 5%, alleen voor ontwikkelingen in de lijn der verwachtingen of algemeen zal worden ingevoerd