Proeftuin regio Eindhoven

Proeftuin regio Eindhoven Financiële arrangementen voor een aantrekkelijk stedelijk voorzieningenniveau Werksessie denktank experts, Utrecht, 18 januari 2017

Wat gaan we vanmiddag doen? 14:00 Welkom door Wilbert Seuren (gemeente Eindhoven) Toelichting op het proces door Tom van der Lelij Uw aandachtspunten bij literatuuronderzoek Toelichting en beoordeling ontwikkelde assen Verrijking voorstellen Waardering voorstellen op impact en haalbaarheid 16:25 Afsluiting door Titus Livius (ministerie van BZK) Borrel

Proeftuin regio Eindhoven Centrale vraag Welke financiële arrangementen bieden sterke economische regio s, zoals Brainport, meer investeringscapaciteit om gericht het vestigingsklimaat te versterken? Parallel: literatuuronderzoek Klopt de aanname dat meer financiële armslag voor sterke regio s op termijn meer welvaartsgroei voor heel Nederland oplevert? Aanpak en waar staan we - Fase 1: ronde tafel denktank => shortlist kansrijke financiële arrangementen - Fase 2: simulatiesessie => testen arrangementen bij stakeholders - Fase 3: expertsessie => verdiepen op uitkomsten simulatie en literatuuronderzoek - Fase 4: opstellen eindrapportage

Wat hebben we gedaan? Fase 1 Denktank experts Opbrengst 54 financiële instrumenten (impact/haalbaarheid), 3 favoriete arrangementen Uitgangspunten - Heffen, beslissen, investeren en verantwoorden op zelfde (lokaal) niveau - Regio s profiteren van eigen inspanningen (incentives/prikkelwerking) - Minder sterke economische regio s wel sociaal verevenen Redelijk gedeeld beeld over - Uitbreiding lokaal belastinggebied (bij minder rijksbelastingen) - Financiële middelen als impuls voor samenwerking Minder eensluidend over - Deel gemeentefonds direct of indirect (via gemeenten) naar regio (hoe?)

Parallel: Literatuuronderzoek Pieter Tordoir Kernvraag - Levert meer geld voor sterke, kansrijke regio s meer economische groei op? Deelvragen a) Wanneer leiden publieke investeringen tot regionaal economische groei? b) Leiden investeringen in relatief sterke regio s eerder tot groei dan investeringen in relatief zwakke regio s? c) Waar en wanneer leidt groei in sterke regio s tot groei in omliggende regio s c.q. het land als geheel? Is er sprake van een zero-sum of een non-zero-sum? Doel vandaag - Verzamelen reacties - Toetsen, valideren, aanvullen

Fase 2 - Opbrengst fase 1 vertaald naar 5 assen Verplicht Landelijk Objectief, Kostengeoriënteerd OZB niet- Woningen Financiële bonus op regionaal-econ. samenwerking Verevenen eigen inkomsten verminderen Versterken economische functie in GF-verdeling Verhogen eigen inkomsten/ OZB Vrijwillig Binnen de regio Toekomst- en opgavegericht OZB woningen en niet-woningen Vast % VPB naar de regio s Financiële bonus op economische prestaties/groei Extra middelen bij groei BBP/VPB boven basispad

Fase 2 Testen van de instrumenten bij stakeholders Simulatiesessie - Toetsen van de 5 assen in simulatiesessie met stakeholders - Centrum-, rand- en krimpgemeenten, bedrijfsleven/kennisinstellingen en rijk/provincies - Wenselijkheid en haalbaarheid Resultaat - Vijf pitches, die we uiteengerafeld hebben in de inbreng per as - Gecondenseerd tot een kernboodschap met nuanceringen Opbrengst expert- en simulatiesessie - Samengevoegd en uitgewerkt tot concretiseringsvoorstel per as

As 1 Financiële bonus op regionaal-econ. samenwerken Kernboodschap Regio s die vrijwillig (maar niet vrijblijvend) samenwerken aan de hand van een regionaal-economisch programma, opgesteld in triple-helix verband, ontvangen een financiële bonus Voorstel - Mogelijke uitkeringsvorm regiobonus - Decentralisatie- of integratie-uitkering (DU/IU) binnen het gemeente- en provinciefonds - Regiofonds à la het gemeentefonds voor rechtstreekse financiering aan regio s - Maatstaf regionaal-econ. versterking en samenwerking die wordt verstrekt aan centrumgemeente Voorstel - Bekostiging - Uit (beperkt) deel van positief accres van het gemeente- en provinciefonds - Uit de niet geijkte vaste G4-bedragen in het gemeentefonds - Gerelateerd aan de beschikbaarheid van co-financiering

As 2 Verevenen van eigen inkomsten verminderen Kernboodschap Beperk de OZB verevening, zodat regio s kunnen profiteren van stijging van de WOZ-waarde stijging en er meer geld naar de centrumgemeenten gaat. Voorwaarde is dat regio het eigen belastinggebied optimaal benut. Voorstel - Vergroten van de transparantie van verevening - Verhoog per OZB-belasting vereveningstarief naar het gewogen landelijke gemiddelde tarief - Verlaag vereveningspercentage, zodat de verhoging van het vereveningstarief wordt geëlimineerd Effect - Erop vooruit gaan gemeenten met hoge WOZ-waarde per inwoner en/of met veel niet-woningen - Erop achteruit gaan gemeenten met hoge gemeentefondsuitkering per inwoner (vanwege sterke centrumfunctie en/of zwakke sociale)

As 3 Maatstaven: kostengeoriënteerd vs opgavegericht Kernboodschap Vereenvoudig en herijk de objectieve en kostengeoriënteerde verdeelmaatstaven, zodat er meer ruimte komt voor de economische functie in het gemeentefonds, waardoor meer recht kan worden gedaan aan de specifieke opgaven van regio s Voorstel - Ontwikkel verdeelmaatstaven die bovengemiddelde economische groei in een regio of ontwikkelbare economische potentie van een regio indiceren - Beloon bovengemiddelde of hoger dan geraamde groei in een regio met een hogere uitkeringsfactor - Beloon de centrumfunctie - Beloon regionaal-economische samenwerking die aan de voorwaarden voldoet (regiobonus as 1)

As 4 Verhogen eigen inkomsten/ozb Kernboodschap Vergroot het gemeentelijk belastinggebied via het OZB-gebruikersdeel voor woningen en of een (regionale) voorzieningenheffing tegen inwisseling van lagere landelijke belastingen Voorstel - Verhoging van de OZB-vereveningstarieven (zoals gebruikt bij de inkomstenmaatstaf OZB van het gemeentefonds) naar de gemiddelde OZB-tarieven, om drempel voor gemeenten te verlagen - Flexibiliseer verder de mogelijkheid om OZB te heffen, bijvoorbeeld door het kunnen differentiëren naar geografisch gebied of branche of het instellen van tijdelijke vrijstellingen. - Dit maakt het mogelijk om de ontwikkeling van bedrijventerreinen (ingroeivariant), transformaties (economisch rendabel maken), specifieke kernen of landelijke gebieden te stimuleren of omgekeerd gebieden waarin is geïnvesteerd tijdelijk hogere OZB te heffen met uitfasering

As 5 VPB: vast % vs groei boven basispad Kernboodschap Beloon regio s met een duurzame economische groei met een bonus Voorstel - Past niet in huidige praktijk, waarbij er een scheiding is tussen de uitgaven en de inkomsten. - Kansrijker lijkt de toekenning van deel van accres aan gemeenten die bovengemiddeld presteren

Fase 3 De experts opnieuw aan zet Wij vragen naast reactie op het literatuuronderzoek - vanmiddag uw reactie op de 5 ontwikkelde assen: - Zijn er grote omissies in de vertaling van de inbreng van de experts via de 5 assen? - Neem kennis van de inbreng van de stakeholders en verrijk de voorstellen per as - Waardeer de voorstellen op impact en haalbaarheid (tempo, draagvlak, complexiteit)

Wat gaan we vanmiddag doen? 14:00 Welkom door Wilbert Seuren (gemeente Eindhoven) Toelichting op de 5 assen door Tom van der Lelij Uw aandachtspunten bij literatuuronderzoek Beoordeling ontwikkelde assen Verrijking voorstellen Waardering voorstellen op impact en haalbaarheid 16:25 Afsluiting door Titus Livius (ministerie van BZK) Borrel

Proeftuin regio Eindhoven