19.30 uur Opening en welkom Hendrik Hoeksema, wethouder gemeente Oss en voorzitter van de bestuurlijke kopgroep Dhr Hoeksema heet alle aanwezigen welkom namens alle gemeenten en namens gedeputeerde Van Hout van de provincie. Ook een welkom aan de afgevaardigden wat het waterschap. Vele jaren aan voorbereiding ligt anders ons. Nu staan we aan de vooravond tot realisatie van de Omgevingdienst Brabant Noord. Het is een opdracht vanuit het Rijk. Een wezenlijke taak van gemeenten en provincie, wat vele jaren door de gemeente zelf is gedaan, is handhaving en vergunningenverlening. Wellicht ook is daarom altijd een gevoelig onderwerp geweest tijdens onze overleggen in het voortraject. Want deze taken zullen in de toekomst worden overgedragen aan de uitvoeringsdiensten. Uit de vele jaren werk is nu een goed gedegen stuk ontstaan, wat aan de gemeenteraden en colleges aangeboden gaat worden. De belangrijkste opzet is dat kwaliteit van handhaving en vergunning omhoog gaat, dit te verbeteren voor de burgers en het bedrijfsleven. De heer Hoeksema wil graag alle betrokkenen, zowel vanuit de 20 gemeenten als gedeputeerde van Hout, danken voor hun jarenlange inzet bij dit intensieve traject. 1
19.40 uur Historie en aanleiding ontstaan omgevingsdiensten Berry Berendsen start met de presentatie. Deze presentatie kan men in de PowerPoint presentatie terug zien. Waarom zijn de RUD s tot stand gekomen? De aanleiding wordt onder meer gevormd door de rampen in Enschede en Volendam. Dat zorgde ervoor dat handhaving veel belangrijker werd en op de kaart werd gezet. Landelijk liepen er al langer discussies over de verschillen die er op dit gebied zijn tussen gemeenten. Uiteindelijk kwam dit tot een akkoord tussen IPO VNG en de Waterschappen en het Rijk, tot de zogenaamde package deal, wat betekent: we gaan naar regionale uitvoeringsdiensten. Er zijn inmiddels 28 uitvoeringsstations ontstaan. De provincies zijn leidend in het proces van RUD vorming. Een van de uitgangspunten is dat het werkgebied van de uitvoeringsdiensten gelijk is aan de veiligheidsregio. In Brabant zijn er 3 veiligheidsregio s, dus 3 uitvoeringsdiensten. Gestart is 2-2,5 jaar geleden. Er is toen gekozen voor een vorm met 2 uitvoeringsstations, het RMB voor Noord Oost, gemeente Den Bosch voor regio Noord West en daar tussenin een bestuurszetel in gemeente Oss. Na de zomervakantie is door de Staatssecretaris aangegeven dat hij met deze constructie niet akkoord ging. Er moest 1 GR met 1 directeur komen. Met alle deelnemers zijn gesprekken gevoerd waaruit is gebleken dat er draagvlak is voor de huidige constructie. Één gemeenschappelijke regeling met één directeur. De omgevingsdienst heeft twee vestigingen, de vestiging Cuijk en de vestiging Den Bosch. Dit betekende voor ons dat wij de GR en het bedrijfsplan opnieuw moesten herschrijven. Door dit alles is de beoogde stardatum van 1 januari 2013 niet meer haalbaar en richten we ons op de startdatum 1 april 2013. 19.55 uur Omgevingsdiensten in een Gemeenschappelijke Regeling (GR), positie en rol van de gemeenten in de GR. Waarom een GR? een GR kan een invulling geven aan de behoeften die er bij veel gemeenten ook lag. Daar is ook weinig discussie over geweest in al die jaren. Het RMB is ook een GR en bestaat op 1 april 15 jaar. Naar gemeenten en naar bedrijven moet men transparant zijn. Er komen in Nederland 28 omgevingsdiensten in Brabant zijn dit er 3. In 2002 is er door minister Pronk al gesproken over 1 landelijke handhavingdienst. Dit, omdat er veel te veel diversiteit in optreden is en teveel wisselvalligheid in bevoegdheden die naast elkaar opereerde. Bevoegdheden blijft bij het lokaal bestuur. De gemeenten blijven hier dus zelf verantwoordelijk voor en de uitvoering wordt door de omgevingsdienst gedaan. Gemeenten en provincie zijn de verantwoordelijke opdrachtgevers. Gemeenten leveren een handhavingprogramma aan, wat wel is afgebakend door het basistakenpakket, want dat is een verplichte deelname. 2
Er zal jaarlijks een begroting worden opgesteld, en deze wordt jaarlijks aan de raden en het bestuur ter goedkeuring voorgelegd. Het RMB voerde al veel taken uit, meer dan het basistakenpakket. Deze specifieke taken die niet onder het basistakenpakket behoren, zijn opgenomen in de GR, om te waarborgen dat die taken worden uitgevoerd. De verantwoording blijft bij de gemeenten, die daarvoor gekozen hebben. De taak en verantwoordelijkheden van de verschillende bestuursorganen wordt ook in de GR genoemd. Er is nu een vestiging in Cuijk en er komt nog een vestiging bij in Den Bosch. Totaal gaat het om 200 medewerkers. 100 medewerkers van het RMB, 50 vanuit de provincie en 50 vanuit de gemeenten. 20.10 uur Consequenties van opschalen van vergunningverlening, toezicht en handhavingstaken voor het basistakenpakket naar de omgevingsdiensten voor gemeenten, bedrijven en burgers. Het basistakenpakketten wordt uitgevoerd door de omgevingsdienst, hier zijn ook verzoektaken bij gekomen die ook apart in de begroting worden benoemd. Gemeenten zijn de opdrachtgevers, maar ook eigenaar van de RUD. Dat is een bijzondere rol. Gemeenten blijven het aanspreekpunt voor de bedrijven en de burgers. Een aanvraag wordt in een advies verwerkt en aangeboden aan de gemeente. Een 24- uurs klachtendienst zal er aanwezig zijn. De basistaken zijn verplicht, dat zijn met name de milieutaken. De verzoektaken worden meegenomen. Het ligt voor de hand dat Waterschappen op den duur ook zullen aansluiten. Een aantal rijkstaken zullen in de toekomst ook meer aansluiten bij de RUD taken. 20.30 uur Wat betekent dit concreet voor de bedrijven? Ketensamenwerking verbetering, meer expertise door kennis en kunde. Er komt een uniforme aanpak van de VTH- taken en daardoor een uniforme uitvoering. Er is een grotere rechtszekerheid door gelijke behandeling van bedrijven. Samengevat: Gemeente blijft bevoegd gezag; Het wordt een uitvoeringsorganisatie; Mens volgt taak principe; mensen die nu in de organisatie zitten gaan mee in de nieuwe organisatie; Basistaken zijn verplicht; Er is een Level playing Field afgesproken. 20.45 uur Bestuurlijke aansturing Omgevingsdienst Brabant Noord. Er komt geen RMB + maar een totaal nieuwe organisatie, gebaseerd op de ervaringen vanuit RMB, gemeenten en provincie. 3
Alle gemeenten en de provincie krijgen een zetel in het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur zal in eerste instantie worden gevormd door de huidige Bestuurlijke Kopgroep. Na de raadsverkiezingen in 2014 zal het Dagelijks Bestuur bestaan uit: - collegelid uit de meierij - collegelid uit Maasland regio Uden/Veghel - collegelid uit Land van Cuijk - collegelid uit Gedeputeerde Staten - collegelid uit de 70.000+ gemeenten De selectieprocedure directeur loopt. Er komt een ambtelijke groep die regelmatig met de directeur zal overleggen, zij zijn nauw betrokken bij al het reilen en zeilen en zijn de sparringpartner voor de directeur. Hiermee wordt voorkomen dat er een te grote afstand tussen gemeenten en omgevingsdienst ontstaat. 21.00 uur Planning en kosten oprichting Omgevingsdienst Brabant Noord. Level playing Field (LPF) : Als definitie voor een level-playing-field wordt gehanteerd: een gelijke behandeling van bedrijven door de overheid, waarbijin gelijke gevallen- rechtsongelijkheid zo veel mogelijk wordt voorkomen. Een brede werkgroep van ambtenaren van gemeenten, provincie en RMB hebben samen gekeken hoe het LPF praktische invulling kan krijgen. Het LPF wordt vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Omgevingsdienst. Een andere term is budgettair neutraal, de overdracht van taken aan de omgevingsdienst is voor de deelnemers budgettair neutraal indien wordt voldaan aan het LPF en er geen achterstanden in de uitvoering bestaan. Er is een analyse gemaakt en hieruit is naar voren gekomen dat er gemeenten zijn die makkelijk aan LPF voldoen, voor sommigen is het wat moeilijker. Er zal met elke gemeente een gesprek plaats vinden over de financiële gevolgen van overdracht van taken aan de omgevingsdienst. Hierdoor hebben alle gemeenten een goed inzicht in de kosten die er voor hen zijn. Planning bestuurlijk traject: 14 december wordt het concept bedrijfsplan en de GR naar de colleges van B&W gezonden, die het zullen door geleiden naar de raadsleden en de GS. De gemeenteraden en de staten stellen de GR vast. Het bedrijfsplan hoeft niet door de gemeenteraden geaccordeerd te worden. 1 april is de startdatum, wat betekent dat de gemeenteraden voor die datum de GR moeten vaststellen. 21.15 uur Vragen en sluiting Vraag: Verzoektaken worden overgeheveld, hoe wordt dit financieel uit elkaar gehouden, hoe wordt dat straks geborgd? Antwoord: In de begroting worden drie programma s opgenomen. Basistakenpakket, verzoektaken, huidige RMB taken. Hiermee is inzichtelijk wat de kosten en baten van de verschillende programma s zijn. Vraag: Handhaving is vaak in samenwerking met politie. Hoe wordt dat geborgd? 4
Antwoord: Vanuit de rijksoverheid wordt er meer naar bestuursrechtelijke kant geschoven. Elke omgevingsdienst zal binnen zijn regio ook meer gesprekken gaan voeren met het OM om regionale milieucriminaliteit aan te pakken. Vraag: Hoe worden de kostenaspecten verdeeld binnen de gemeenten? Antwoord: We hebben bovenlokale taken, deze worden verdeeld op basis van het aantal inwoners. De overige taken op basis van de afname van uren zoals opgenomen in de DVO. De huidige RMB taken op basis van de huidige verdeelsleutels. Vraag: Budgettair neutraal mits LPF voldaan wordt? Wie bepaalt dat? Antwoord: Dat gebeurt in samenspraak tussen gemeenten en omgevingsdienst. Vraag: Hoeveel mensen zitten er straks in het AB? Antwoord: Vanuit elke deelnemer 1. De start vindt plaats per 1 april 2013, de Bestuurlijke Kopgroep blijft dan aan als dagelijks bestuur. Na de verkiezingen in maart 2014 wordt een DB gevormd bestaande uit 5 leden. Vraag: de RUD wordt de uitvoerende organisatie, gemeente blijft het beleid bepalen en is de opdrachtgever. Wat betekent dit als een gemeente meer of minder wil doen, wat voor vrijheid heeft een gemeente hierin? Antwoord: Het LPF blijft het fundament waar taken op uit gevoerd worden. Als je meer wilt, is dit mogelijk in een dienstverleningsovereenkomst. De gemeente bepaalt dit zelf. Minder dan het level playing field kan niet. Vraag: Hoe verloopt het met een aanvraag? In Zuid Holland Zuid, waar de 1 ste RUD is gestart, daar ondertekend het afdelingshoofd de last onder dwangsom zelf en gaat er een afschrift naar de gemeente toe. Gaat het straks als volgt? Een concept van de last gaat naar de gemeente en de gemeente stelt dan de brief op? Antwoord: de gemeente blijft verantwoordelijk maar kan een mandaat geven aan de omgevingsdienst. Vraag: De kerntaken zijn inclusief meldingen? Antwoord: Ja. Vraag: Hoe participeren de waterschappen financieel in het geheel? Antwoord: de bijdrage van het waterschap bedraagt circa 18.000,00, dit is de huidige bijdrage aan het Seph. Vraag: Hoe gaat het met de mensen die vanuit de gemeenten overstappen naar de uitvoeringsstations? Antwoord: wij zijn bezig met een sociaal beleidskader, hierover is overleg met vakbonden, dit zal heel zorgvuldig moeten plaatsvinden. Het is een soort spoorboekje hoe men moet omgaan met plaatsing van de medewerkers. Mens volgt taak is hierbij het uitgangspunt. We hopen eind dit jaar het Sociaal Beleidskader rond te hebben. Vraag: Besluitvorming over het aangaan van de GR, moet dat unaniem zijn of met meerderheid van stemmen? Antwoord: Per gemeente moet dit een besluit zijn bij meerderheid aan stemmen. Vraag: Wat gebeurt er als een gemeente weigert mee te doen? 5
Dan gaat het door zonder die gemeente, de taken worden dan weggehaald door het Rijk en neergelegd bij de provincie. Vraag: Is het mogelijk dat gemeenteraadsleden zitting in het Algemeen Bestuur kunnen hebben? Antwoord: dat is aan de raad van desbetreffende gemeente zelf. Gezien de complexiteit ligt meest voor de hand dag een collegelid in het bestuur van de GR de gemeente vertegenwoordigd. Het is echter een keuze van de gemeenteraad. Vraag: is er een monitoringsprogramma voor het functioneren van de RUD? Antwoord: Dat is er. Vooral de opstartfase is erg belangrijk en men zal er de eerste jaren nog zeker gebruik van blijven maken. Vraag: Organisatorische veranderingen, LPF enz. dat is duidelijk, maar niet duidelijk wat er nu echt gaat veranderen binnen vergunningsverlening bv. Antwoord: De vrijheid was er voorheen om dat zelf te doen of deels uit te besteden, dadelijk is die vrijheid er niet meer omdat het Rijk het heeft opgelegd in de basistakenpakket. Beleidsvrijheid gaat over van de gemeente en provincie naar de omgevingsdienst. De verwachting is ook dat dit een eerste stap is in een proces waarbij de zogenaamde Wabo-taken uiteindelijk door de omgevingsdienst zullen worden uitgevoerd. Vraag: De oude regeling is door Atsma afgekeurd, wat is het verschil tussen de oude en de nieuwe regeling? Antwoord: er komt 1 GR met één 1 directeur. Er is geen aanleiding om te veronderstellen dat de Staatssecretaris problemen met deze regeling zal hebben. De heer Hoeksema bedankt alle aanwezigen voor hun komst en wenst een ieder een goede terugreis. 6