Facts & Figures 217 Arbeidsmarktgegevens Regio & Diemen TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD HOORN ALKMAAR SIGRA ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM & DIEMEN 1
Inleiding In deze SIGRA Facts & Figures belichten we in enkele highlights de regionale arbeidsmarkt van Zorg en Welzijn. De cijfers en grafieken kunnen voor eigen beleidsstukken gebruikt worden. In het online Arbeidsmarktrapport 217 wordt dieper ingegaan op de ontwikkelingen en regiospecifieke situaties. Naast deze editie over en Diemen zijn er ook Facts & Figures gemaakt voor Noord-Holland Noord, Zaanstreek Waterland en Kennemerland, Amstelland en Meerlanden (samenvoorbeterezorg). Duiding, verdieping en meer over regionale verschillen lees je in het online arbeidsmarktrapport via www.sigra.nl/arbeidsmarktinformatie. Inhoud van deze facts & figures: 1. Kenmerken Zorg en Welzijn... 4 2. Demografie en zorgthema s... 5 3. Oplopende tekorten aan personeel... 6 4. Behoud en vitaliteit belangrijker dan ooit... 7 5. We moeten opleiden: meer, beter en anders... 8 SIGRA en samenvoorbeterezorg (217). Publicatie uit dit werk is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. SIGRA is een samenwerkingsverband van ca. 1 organisaties in Zorg en Welzijn met samen meer dan 1. medewerkers in Groot-, Zaanstreek-Waterland en Noord-Holland Noord. 6. Regionale kengetallen per branche... 1 Bronnen AZW: landelijk onderzoeksprogramma Arbeid in Zorg en Welzijn DUO: open data onderwijsgegevens op duo.nl GGD: gezondheidsmonitor 216 Demografie: provincie Noord-Holland Jaarverslagen zorg 3
1. Kenmerken Zorg en Welzijn 2. Demografie en zorgthema's Werkgelegenheid per branche in personen Kinderopvang (4.92) Overige zorg (8.6) Huisartsenzorg en Gezondheidscentra (1.58) Jeugdzorg (1.7) Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (7.91) 13% 2% 3% 7% 8% 3% 2% 6% 13% 6% Nederland 24% 31% 7% 39% Ziekenhuizen (26.6) Geestelijke Gezondheidszorg (4.34) Verpleging, Verzorging, Thuiszorg (1.1) Groeit 5. extra woningen tot 225 Verjongt nog gevolgen voor kinderopvang en jeugdhulp Vergrijst ook aantal 8+ers gaat meer dan verdubbelen in 24 Gehandicaptenzorg (1.96) 12% 6% 67.63 15,4% personen werken in de sector van totale werkgelegenheid 3% 15% Veel werk in ziekenhuizen en UMC s en welzijn Bron: AZW 215 Hoger nettoverloop zorgpersoneel Inkomende pendel (>5% woont buiten stad) Het aantal ouderen met een migratieachtergrond stijgt Bijna 25% inwoners met laag inkomen Meer psychosociale problematiek Kenmerken zorg- en welzijnspersoneel: versus Nederland % Nederland % Deeltijdfactor 81,5 73,1 Gemiddelde leeftijd 42,3 42,7 Aandeel vrouwen 75,4 83,8 Medewerkers migratieachtergrond 35,1 14,5 Aandeel medewerkers 55 jr e.o. 2,9 21,7 Meer eenzaamheid 8. mers ernstig eenzaam Toerisme neemt toe druk op ziekenhuizen en ambulances Harddrugs: meer gebruik en incidenten Aandeel medewerkers < 35 jr. 33,9 31,3 Aandeel zelfstandigen 6,4 5,4 Nettoverloop 6,1 4,9 Bron: AZW 215 4 5
3. Oplopende tekorten aan personeel 4. Behoud en vitaliteit belangrijker dan ooit De vergrijzing zet door en budgetten voor de zorg worden weer ruimer. Daarmee neemt de werkgelegenheid in Zorg en Welzijn toe. Omdat de instroom uit het onderwijs de laatste jaren afnam en de uitstroom van personeel toeneemt, ontstaan tekorten aan personeel. Nu al geven werkgevers in de regio aan dat meer dan de helft van de vacatures moeilijk te vervullen is (vacaturepeiling voorjaar 217). Veel uitstromende zorgmedewerkers verlieten de sector. Afhankelijk van de branche ging tussen de 59% tot 68% elders aan het werk. Werkzaam per kwalificatie en tekort / overschot 22 (middenscenario) Groot tekort Meer over de scenario's in het online rapport Groot overschot Meer oudere zorg- en welzijnsmedewerkers. % Jonger dan 35 jaar % 35-55 jaar % 55 jaar en ouder Gemiddelde leeftijd Niveau Niveau 1 en 2 Mbo niveau 3 Hbo niveau 4 Hbo niveau 6 215 42,6 Werkzaam 216 (personen) 25 Zorghulp 7225 Verzorgende 86 Mbo-verpleegkundige 464 Hbo-verpleegkundige 25 4 Helpende 142 PW-3 & MMZ-3 PW en MMZ-4 CMV & MWD SPH 1258 348 58 % 25% 5% 75% 1% Bron: AZW (landelijke cijfers) Doktersassistent 298 HBO pedagogiek 88 Tussen de 16 en 2% van de medewerkers stroomt uit vanwege pensioen tussen 215 en 22. In de ziekenhuizen is deze uitstroom het hoogst. Aantal mantelzorgers neemt toe, vooral in de zorgsector. 23% van de medewerkers ervaart combinatiedruk. 34% Verpleging & verzorging 16% Sociaal-agogisch 5% Overige kwalificaties Het langdurig verzuim in de sector neemt toe. Raming 216, dus excl. recent vrijgemaakte financiële middelen 3,5 De uitdaging van nu is elkaar niet te beconcurreren om personeel, maar samenwerken aan een grotere vijver van (potentiële) medewerkers. 3 2,5 2 1,5 1,5 Tegenover deze uitstroom staat verminderde instroom vanuit het onderwijs (zie volgende pagina) 211 212 213 214 215 216 Bron: Landelijke cijfers van Vernet 6 7
5. We moeten opleiden: meer, beter en anders Sterkere afname mbo deelnemers dan landelijk BBL (combinatie van werken en leren) afname sterker in % BBL Zorg en Welzijn % BBL Zorg en Welzijn Nederland 21 31, % 29 % 216 18,7 % 21,6 % Bron: DUO, bewerking SIGRA Instroom (eerstejaars) initiële Zorg en Welzijn opleidingen Mbo Verzorgende IG (3) 432 363 493 584 488 528 558 MMZ en PW (3) 1159 146 711 579 556 577 445 MMZ, PW en Welzijn (4) 812 72 792 766 689 683 746 Mbo-verpleegkundige (4) 377 41 397 433 397 341 34 Totaal niveau 3 en 4 278 253 2393 2362 213 2129 289 Instroom mbo 3 25 2 15 1 5 Mbo-verpleegkundige(4) Instroom hbo Noord-Holland MMZ, PW en Welzijn (4) Instroom mbo Nederland 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 MMZ en PW (3) Verzorgende IG Instroom hbo Nederland Hbo Noord-Holland Verpleegkunde hbo (6) 48 444 439 612 424 428 435 Bachelor SJD (6) 239 293 272 291 312 218 395 SPH (6) 474 416 446 521 453 297 298 CMV (6) 114 19 96 81 66 7 8 MWD (6) 524 499 352 498 444 363 312 Toegepaste psychologie (6) 29 29 283 296 31 272 285 Overige opleidingen Zorghulp (1) 21 65 43 12 5 3 Helpende (2)* 913 78 73 713 588 937 189 Doktersassistent (4) 2 262 254 27 128 9 92 Apothekersassistent (4) 44 53 34 33 24 45 4 25 225 2 175 15 125 1 75 5 25 Toegepaste psychologie (6) MWD (6) CMV (6) 15 125 1 Bron: DUO, bewerking SIGRA op defusie ROC s en vestigingen Inholland buiten regio Mbo: ROC van en ROC TOP, Hbo: Hogeschool van en Hogeschool Inholland *De opleiding tot helpende wordt sinds kort breder ingestoken dan Zorg en Welzijn en heet Dienstverlening 75 5 25 SPH (6) Bachelor (SJD (6) Verpleegkunde hbo (6) In het online rapport meer over: leerwerkplaatsen en fieldlabs uitval onderwijs en studiekeuze 8 9
6. Regionale kengetallen per branche Waar hoger scoort dan Nederland is rood gemarkeerd. Nettoverloop (uitstroom uit de sector) Deeltijdfactor Nederland Ziekenhuizen,85,79 GGZ,86,83 Gehandicaptenzorg,89,73 VVT,81,67 Huisartsenzorg / gezondheidscentra,8,69 Overige zorg,81,74 Welzijn en MD,83,75 Jeugdzorg,9,85 Kinderopvang,54,66 Zorg en Welzijn 215,82,73 Bron: AZW, 215 Aandeel jongere en oudere werknemers Nederland % jonger dan 35 % ouder dan 55 % jonger dan 35 % ouder dan 55 Ziekenhuizen 35 2,1 3,3 21,5 GGZ 37,5 19,6 3,3 23,6 Gehandicaptenzorg 33,1 21,3 37,1 19,1 VVT 27,2 28,1 25,2 26,4 Huisartsenzorg / gezondheidscentra 34,2 21,6 28,1 19,8 Overige zorg 31,5 21 34,2 18 Welzijn en MD 29,2 21 31,1 22,4 Jeugdzorg 36,2 18,1 34 16,7 Kinderopvang 54,9 7,8 51,2 9,7 Zorg en Welzijn 215 33,9 2,9 31,3 21,7 % Nederland % Ziekenhuizen 4,4 3,5 GGZ 5,3 4 Gehandicaptenzorg 5,4 3,5 VVT 6,9 5,1 Huisartsenzorg / gezondheidscentra - 4,5 Overige zorg 9,2 6,8 Welzijn en MD 9,6 8,6 Jeugdzorg 6,6 4,5 Kinderopvang 1,9 7,9 Zorg en Welzijn 215 6,1 4,9 Bron: AZW, 215 Verzuimpercentage per branche 214 216 Ziekenhuizen 4,2 % 4,4 % GGZ 6,2 % 4,9 % Gehandicaptenzorg 4,8 % 5, % VVT 6,5 % 5,8 % Welzijn en MD 5,4 % 6,1 % Jeugdzorg 5, % 5,6 % Bron: Jaarverslagen zorg. Ziekenhuizen, jeugdzorg en WMD betreft hele SIGRA en VBZ- regio. Bron: AZW, 215 1 11
Zorgen voor voldoende goed opgeleide medewerkers = samen alle zeilen bijzetten Daarom werken we onder meer aan: Door activiteiten zoals: Realiseren gezamenlijke afspraken Regionale convenanten aanpak tekort personeel Vitaliteit en loopbaan Vitaliteitshuis, loopbaanplatform, sterk in je werk Anders opleiden Opleidingshuis, modulair opleiden, fieldlabs Anders organiseren Lerende netwerken: SPP, flex, digitale leercommunities Imago en beeldvorming Informatie en voorlichting: bijeenkomsten en materiaal CAFE NOL Lees meer in het online rapport!