Definitief ontwerp Julianapark Inpassing cascade en EVZ projectnr. 159641.04 revisie 00 11 november 2006 Dorien Smit Sjoerd van Eijk Opdrachtgever Gemeente Veghel Postbus 10.001 5460 AD Veghel datum vrijgave beschrijving revisie 00 goedkeuring vrijgave 11-11-'06 definitief ontwerp P. Bertens W. van Oijen
Inhoud Blz. 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding 2 1.2 Het plangebied 3 1.3 Het proces 3 1.4 Leeswijzer 4 2 Uitgangspunten 5 2.1 Hydrologie 5 2.2 Ecologie 6 2.3 Recreatie 6 3 Het ontwerp 8 3.1 Totstandkoming ontwerp 8 3.2 Het ontwerp voor de inpassing van de EVZ en de cascade 8 Bijlage 1. Deelnemers workshop d.d. 11 oktober 2006 12 blad 1 van 12
1 Inleiding 1.1 Aanleiding In juni 2004 is het Masterplan Aa-Veghel vastgesteld. Het Masterplan geeft een visie op het dal van de Aa binnen de gemeente Veghel. De visie is verder uitgewerkt in 2 inrichtingsplannen; het betreft het traject Dorshout/Spoorlijn - Kern Veghel en het traject Ham/Havelt - Keldonk/Erp. Binnen deze inrichtingsplannen is invulling geven aan het realiseren van een ecologische verbindingszone, een landschappelijk aantrekkelijk beekdal, recreatieve routes, voorzieningen en een waterbergingsgebied. In het traject Dorshout/Spoorlijn - Kern Veghel is het Julianapark (zie figuur 1.1) niet meegenomen. De reden hiervoor is dat op deze plek binnen de gemeente veel belangen samenkomen én omdat het park een grote maatschappelijke functie heeft binnen de gemeente. De gemeente heeft er daarom voor gekozen om het park als apart traject op te pakken en met vertegenwoordigers vanuit diverse belangen invulling te geven aan een nieuwe inrichting van het Julianapark. In deze rapportage wordt uiteengezet hoe het ontwerp tot stand is gekomen en welke keuzes hierin gemaakt zijn. Veghel Julianapark Erp Figuur 1.1. Julianapark binnen het Masterplan Aa Veghel blad 2 van 12
1.2 Het plangebied Het Julianapark ligt in het centrum van de kern Veghel. De Aa stroomt door het park en een brug verbindt het centrum met het park. Het park wordt gebruikt door de inwoners van Veghel. Er lopen twee belangrijke fietsroutes door het park en het park is voorzien van wandelpaden. Het park bestaat momenteel voornamelijk uit gras, waar een aantal monumentale bomen staan. In het park worden de eendjes in de Aa gevoerd en zitten mensen aan de waterkant. Het wooncomplex Park Residence kijkt uit over het park. In figuur 1.2 is de grens van het plangebied weergegeven. Zoals te zien is wordt niet het gehele park in de planvorming meegenomen. Het plangebied loopt van de Aa tot aan het fietspad. Dit betekent dat de rest van het park, waaronder de kinderboerderij, niet meegenomen is binnen dit project. Figuur 1.2. Plangebied Julianapark 1.3 Het proces Het ontwerp is in samenspraak met de streek opgesteld. In de initiatieffase zijn de wensen en mogelijkheden besproken met het buurtschapprojectteam. Drie afgevaardigden van deze club mensen en een ambtelijke afvaardiging van gemeente en waterschap hebben tijdens een workshop uitspraken gedaan over het gewenste ambitieniveau. blad 3 van 12
1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 zijn allereerst de uitgangspunten en randvoorwaarden voor het ontwerp op een rij gezet. In hoofdstuk 3 wordt het ontwerp voor de inpassing van de EVZ en de cascade in het Julianapark toegelicht. blad 4 van 12
2 Uitgangspunten Voor het Julianapark gelden een aantal harde uitgangspunten vanuit de hydrologie en de ecologische verbindingszone. Deze uitgangspunten zijn aangeleverd door de gemeente en het waterschap. Daarnaast zijn deze beschreven in het Masterplan Aa-Veghel en het inrichtingsplan Aa-Veghel, fase 1 (deelgebied Dorshout/Spoorlijn - kern Veghel). Daarnaast zijn er wensen en uitgangspunten te noemen vanuit recreatief oogpunt en de beleving en uitstraling van het park. Deze zijn geïnventariseerd tijdens een buurtschapprojectteam bijeenkomst en een workshop die heeft plaatsgevonden op 11 oktober 2006. 2.1 Hydrologie In het Inrichtingsplan Aa Veghel, fase 1 Dorshout/spoorlijn Kern Veghel is aangegeven dat de realisatie van een cascade in het centrum van Veghel zeer wenselijk is. Deze cascade moet zorgen voor het beter functioneren van het watersysteem, zonder een barrière voor vissen en of kanoërs te vormen. De waterstanden die in de huidige en toekomstige situatie ter hoogte van het Julianapark optreden zijn: Zomer gemiddeld Piek regelmatig Piek incidenteel (2 a 3x p.j.) Hoogwater (1x p.j.) 7.02+ NAP 7.47+ NAP 7.87+ NAP 8.45+ NAP Bij het ontwerp van de cascade zijn de gewenste toekomstige waterpeilen als input gebruikt. Deze waterpeilen komen voort uit een studie naar het hydrologisch functioneren van de Aa (Inrichting waterberging Masterplan Aa Veghel. Waterschap Aa en Maas, 2006). Om het gewenste hoogteverschil in de Aa te overbruggen wordt de cascade opgebouwd uit twee treden. Daarbij zijn de volgende kruinhoogtes aangehouden: Trap 1: Trap 2: 6,90+ NAP 7,00+ NAP Voor de breedte van deze treden is berekent dat deze 32 meter moet zijn. Bij deze breedte is het natte oppervlak (doorstroomprofiel) vanaf een waterstand van 8.00+ NAP gelijk of groter aan de huidige situatie, hetgeen de minimale eis is voor de toekomstige situatie. Ook bij hoogwater (8.45+ NAP) mag de cascade geen negatieve invloed op de doorstroming hebben ten opzichte van de huidige situatie. blad 5 van 12
Figuur 2.1. Dwarsdoorsnede huidige situatie met waterpeilen Daarnaast zijn de randvoorwaarden vanuit de migreerbaarheid van vissen meegenomen in het ontwerp. Deze randvoorwaarden komen uit het Vismigratieplan van het Waterschap Aa en Maas. Samenvattend kan hier over gezegd worden dat de cascade geen barrière voor vissen moet vormen. 2.2 Ecologie Naast de hydrologische doelstelling bij het herinrichting van de Aa in het Julianapark wordt vooral ook aandacht besteed aan de ecologische verbindingsfunctie van de Aa. Deze verbindingszone wordt in het kader van het Masterplan Aa Veghel (HNS, 2004) langs de gehele Aa in Veghel gerealiseerd. De ecologische verbindingszone moet ter hoogte van het Julianapark gaan functioneren voor de doelsoorten: gewone pad, winde en breedscheenjuffer. Er wordt na gestreefd om zo veel mogelijk aan te sluiten bij het hogere ambitieniveau met als doelsoort kamsalamander. De zone moet daarom een minimale breedte van gemiddeld 10 meter hebben. Daarnaast moet er extra aandacht besteed worden aan de passeerbaarheid van de cascade voor vissen. Naast het functionele aspect moet de EVZ ook bijdragen aan een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. 2.3 Recreatie Het Julianapark is een centrale plek als het gaat om recreatie. Niet alleen komen er in het park twee belangrijke fietsroutes bij elkaar, ook wandelroutes richting onder andere Het centrum lopen via het park. Daarnaast wordt het park ook nog eens gebruikt tijdens blad 6 van 12
bijvoorbeeld jaarlijks terugkerende evenementen. Hieronder gaan we kort in op een aantal recreatieve aandachtspunten voor het ontwerp. Fietsen In het park liggen twee belangrijke doorgaande fietsroutes. De gemeente heeft aangegeven dat deze fietsroutes moeten worden gehandhaafd en verbeterd. Deze routes zijn: Vondelstraat - Blauwe Kei en Parklaan - De Leest. De ontwerpbreedte voor een fietspad (tweerichtingsverkeer) is 3 meter. Wandelen Daarnaast wordt het park veel gebruikt door voetgangers. Het uitgangspunt bij het nieuwe ontwerp is dat de wandelpaden en fietspaden gescheiden worden aangelegd. Op deze manier wordt optimaal aan de wensen van de verschillende gebruikers tegemoet gekomen. De ontwerpbreedte voor een wandelpad is 1,5 meter. Kanoen De Aa wordt veel gebruikt als kanoroute. In de toekomstige situatie moet de Aa goed bruikbaar zijn voor kanoërs. Met name voor het ontwerp van de cascade is dit een belangrijk aandachtspunt. Gebruik Het park wordt veel gebruikt voor evenementen. Het is de wens van de gemeente om deze activiteiten in de toekomst te handhaven en uit te breiden. De mogelijkheden om het park te gebruiken moeten in de toekomstige situatie gehandhaafd blijven. blad 7 van 12
3 Het ontwerp In dit hoofdstuk wordt de totstandkoming van het ontwerp voor de inpassing van de EVZ en de cascade in het Julianapark beschreven. De EVZ en de cascade worden opgepakt in het kader van het Masterplan Aa Veghel dat in 2004 is opgesteld in opdracht van het waterschap Aa en Maas en de gemeente Veghel. Het is het doel om dit onderdeel voor eind 2007 uitgevoerd te hebben. 3.1 Totstandkoming ontwerp De basis voor het ontwerp is gelegd tijdens een workshop gehouden op 11 oktober 2006. Bij deze workshop waren naast ambtenaren van de gemeente en het waterschap ook drie vertegenwoordigers uit het buurtschapsprojectteam aanwezig. In bijlage 1 is een overzicht gegeven van de deelnemers aan de workshop. In de workshop is op basis van twee extreme alternatieven (laag en hoog ambitieniveau) gediscussieerd over de gewenste toekomstige inrichting van het Julianapark. De uitkomsten van de workshop hebben samen met de uitgangspunten uit hoofdstuk 2 geleid tot het ontwerp voor de inpassing van de EVZ en de cascade. 3.2 Het ontwerp voor de inpassing van de EVZ en de cascade In deze paragraaf wordt het ontwerp voor de inpassing van de EVZ en de cascade in het Julianapark toegelicht (zie figuur 3.1 en 3.2). Naast deze aanpassing wordt ook de padenstructuur op de nieuwe inrichting aangepast. De cascade Om de gewenste waterpeilen in de Aa te bereiken wordt een cascade aangebracht. Deze cascade bestaat uit twee treden. Langs deze cascade loopt een visgoot die de cascade passeerbaar voor vissen maakt. De cascade zelf wordt op een zodanige manier vormgegeven dat deze passeerbaar is voor kanoërs. De EVZ Langs de Aa wordt aan de kant van het park een EVZ gerealiseerd. Deze zone wordt direct langs de Aa gelegd. De zone heeft een breedte van 5 tot 10 meter en bestaat uit plasdrasachtige omgeving, bestaande uit een natuurlijke lage, deels riet vegetatie. Op de kaart is deze zone aangegeven als gele zone. De ligging en lengte van de huidige brug over de Aa zorgt er voor dat de EVZ onder de brug door heel erg smal is. In het Julianapark wordt aan de zijde van de Blauwe Kei ook een smalle strook EVZ gerealiseerd in het kader van het Masterplan Aa Veghel. Alleen het aanleggen van deze strook is niet voldoende om de EVZ door Veghel te laten functioneren. blad 8 van 12
De paden Om de EVZ te kunnen realiseren moet het wandelpad langs de Aa worden verlegd. Daarnaast wordt voorgesteld om parallel aan de bestaande paden, wandelpaden aan te leggen, om zo wandelaars en fietsers van elkaar te scheiden. De aanleg van de "rotonde" maakt hier onderdeel van uit. blad 9 van 12
Figuur 3.1. Ontwerp inpassing EVZ en cascade Julianapark blad 10 van 12
Figuur 3.2. Doorsnede 1 ontwerp inpassing EVZ en cascade Julianapark blad 11 van 12
Bijlage 1. Deelnemers workshop d.d. 11 oktober 2006 Gemeente Veghel Ewald Grentzius John Keunings Veronique de Wit Helmie Bloemers Waterschap Aa en Maas Godert Verbeek Mirja Kits Paul Verhoeven Vertegenwoordiging Buurtschapsprojectteam Gerard Sas (Heemkundekring / bewoner Park Residence) Gerard van Leiden (IVN) Fred Panjer (Monumentencommissie) Dienst Landelijk Gebied Janneke de Groot Oranjewoud Dorien Smit Sjoerd van Eijk blad 12 van 12