Flexibiliteit Voor u ligt alweer het op één na laatste nummer van dit jaar. Een jaar dat zeer voorspoedig begon, met juichende berichten in de media over onze economie. Tijd om de vruchten te plukken van hard werken en veel investeren, zou je denken. Op Prinsjesdag bleek dat hier voorlopig geen sprake van zal zijn. Vergrijzing, en toenemende concurrentie uit het buitenland zijn volgens de regering reden lastenverzwaringen door te voeren. De exacte beweegredenen om ondanks economische voorspoed toch hiertoe te besluiten leest u in het verslag van de Prinsjesdagbijeenkomst in de Grote Kerk van Breda. De concurrentie vanuit het buitenland neemt toe. Dient dit als een bedreiging te worden gezien? Volgens Jeroen op ten Berg, medeoprichter en director new business development van GBO Design Engineering niet. Hij zag juist kansen in de zich razendsnel ontwikkelende economie van China, en nam in september deel aan een succesvolle handelsdelegatie naar dit land. Nog deze maand verwacht hij de eerste opdrachten. Het succes kan volgens Op ten Berg verklaard worden door de samenstelling van de delegatie: onderwijs, overheid en bedrijfsleven waren vertegenwoordigd. Ik geef hem gelijk, we moeten meer samenwerken. Met overheden om de regeldruk te verkleinen, en met het onderwijs om te zorgen voor een goede aansluiting van het onderwijsaanbod op hetgeen het bedrijfsleven vraagt. Naast samenwerking is flexibiliteit vereist om goed te kunnen ondernemen. Om regel- en wetgeving kan uiteraard geen enkel land heen, maar het zou geen kwaad kunnen te bezien of diezelfde wet- en regelgeving nog wel actueel is. Neem het ontslagrecht, dat stamt uit 1945. In die tijd wist niemand wat flexwerken, telewerken, jobhoppen, outsourcing en interim-werkzaamheden waren! En toch werken we nog steeds volgens de in 1945 vastgestelde regels. Minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakt zich momenteel sterk voor een versoepeling van dit ontslagrecht om te voorkomen dat de arbeidsmarkt geen knelpunt wordt voor economische groei. In een openhartig interview met de bewindsvoerder leest u dat naast versoepeling van dat ontslagrecht ook de grote groep mensen die momenteel niet werkt de economische groei remt. De overheid gaat zich hier de komende tijd sterk voor maken. Prima, maar voor participatie van deze groep mensen ligt er ook een verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven, in de zin van een meer flexibele opstelling. Niet onmiddellijk denken aan de beperkingen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar kansen zien, en ze benutten. Een mooie opdracht voor werkgevend Nederland. Peter Swinkels, voorzitter swinkels@bzw.nl Piet Hein Donner: Werk is een zaak van werkgevers en werknemers 10 Arbeidsmarkt: Alle hens aan dek 14 Panos Mytaros gelooft in duurzaam ondernemen 19 EZ-gedeputeerde Annemarie Moons droomt van openbaar vervoer 28 BZW en Vereniging Industriewater bundelen krachten 31 Bernard Wientjes: Net omgaan met ontslag past in onze cultuur 32 Vernieuwing BZW op stoom 41 IDEA helpt ondernemers bij wederopbouw 48 28 RUBRIEKEN Nieuws > 4 Onze partners > 4 Nieuws van de leden > 5 De Kwestie > 24 BZW-lid in het nieuws > Peter Struik 27 De passie > Naar het theater met Carol Dona 35 De ontmoeting > 36 Column > Peter van den Besselaar 39 Column > Joop Kanen 39 Nieuwe leden > 45 Activiteitenkalender > 46 Insider en colofon > 54 32 48
Leden van BZW Helmond op bezoek bij Dorel Bedrijfsbezoek BZW Helmond aan Dorel De partners van de BZW Gewoon Ondernemen bevordert ondernemerschap Gewoon Ondernemen is een project dat zich richt op mensen met diverse functionele beperkingen (chronisch fysieke of psychische beperkingen/klachten) en met een afstand tot de arbeidsmark in de provincie Noord-Brabant. De Wesseling Groep, de organisatie die het uitvoerend gedeelte verzorgt van Gewoon Ondernemen, begeleidt deze mensen met de opstart van een eigen bedrijf. Dit houdt ook de nazorg in. Doel is om het ondernemerschap te bevorderen en dat is dan ook de reden dat de BZW heeft geparticipeerd. Inmiddels zijn er 20 mensen gestart met een eigen onderneming dankzij dit project. Enkele voorbeelden: Lie Kwie stoelmassage, webwinkel De leden van BZW Helmond hebben op 29 augustus een bezoek aan Dorel Netherlands bv in Helmond gebracht. Dorel is een Canadese multinational, die o.a. de Maxi Cosi produceert en de kinderwagen Quinny in Europa op de markt brengt. Algemeen-directeur Jeroen Walraven gaf een toelichting op de bedrijfsstructuur van Dorel en de positie van het Helmondse bedrijf daarin. In Helmond is er een uniek samenwerkingsconcept van Dorel met de Atlant Groep en Dutch Plastic Industry voor de productie, logistiek, R & D, marketing en PR. Na een lunch werden de verschillende locaties bezocht en keek men nog Sharomy Ruitershop, Jan van Aalst fotografie, Scriptworx grafische automatisering en Boba aangepast sporten. Gewoon Ondernemen is een EQUAL project. Dit is een subsidieprogramma van de Europese Unie, gericht op het creëren van gelijke kansen en het bestrijden van discriminatie op de arbeidsmarkt. Het project loopt eind 2007 ten einde. Op 3 december a.s. vindt de slotmanifestatie plaats in Den Bosch. Mocht u geïnteresseerd zijn en een uitnodiging willen ontvangen, dan kunt u tot 17 november a.s. uw gegevens mailen naar info@gewoonondernemen.nl even rond in de showroom. Van de Maxi Cosi worden jaarlijks meer dan 1 miljoen stuks gemaakt en verkocht. Maxi Cosi heeft dit najaar een eigen kinderwagen aangekondigd. Innovatie-impuls: Metaalhuis van start met IPC regeling Stichting Metaalhuis werkt aan de opstart van een IPCtraject voor haar deelnemers. Met deze regeling verwacht Metaalhuis voor ongeveer 30 bedrijven 1,5 miljoen euro subsidie binnen te halen. Hiermee wordt naar verwachting door deze bedrijven in de komende drie jaar voor 4 miljoen euro geïnnoveerd. IPC staat voor InnovatiePrestatieContracten en is een initiatief van Economische Zaken met als doel het MKB aan te zetten tot meer innovatie. De Stichting Metaalhuis heeft hiertoe afspraken gemaakt met SenterNovem. Een MKB-onderneming die in een periode van 3 jaar voor meer dan 60.000 kosten maakt voor innovatie, kan onder een aantal voorwaarden in aanmerking komen voor 50 % subsidie op deze kosten, met een maximum van 50.000. Onder innovatie wordt hier verstaan: productinnovatie, procesinnovatie of marktinnovatie. Daarvoor moet het bedrijf zich aansluiten bij een groep van minimaal 15 en maximaal 35 bedrijven die een inhoudelijke samenhang met elkaar hebben.
BZW, Avans en Gemeente Breda introduceren Regeldrukbarometer nieuws van de leden Om te kunnen monitoren of de beoogde vereenvoudiging en terugdringing van regelgeving wordt gerealiseerd, sluit de gemeente Breda een overeenkomst met Avans Hogeschool en de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW). De komende drie jaar wordt via enquêtes en gesprekken met verschillende focusgroepen onderzocht wat de consequenties en mogelijke problemen van overheidshandelen zijn voor met name kleinere bedrijven. De uitkomsten worden vertaald in concrete acties in het kader van het Bredase programma Dienstverlening & Vergunningverlening en Handhaving. Tot en met 2009 zullen circa 300 studenten van Avans Hogeschool, Academie voor Algemeen en Financieel Management, betrokken worden bij dit onderzoek, dat in samenhang met de bekende bedrijvenenquête en de Economische Barometer wordt verricht. De Kamer van Koophandel, een van de initiatiefnemers van het SIRA-rapport over regeldruk bij ondernemers, is zijdelings betrokken bij het onderzoek. Het onderzoek richt zich vooral op hoe ondernemers de regeldruk ervaren. Zo n 500 ondernemers zullen jaarlijks bevraagd worden. Daarnaast worden vier focusgroepen van elk 10 personen samengesteld uit de sectoren detailhandel, horeca, industrie en bouwbedrijven en kantoorhoudende dienstverlening. Juist door de beleving van het overheidshandelen te koppelen aan activiteiten op het gebied van dienstverlening, vergunningverlening en handhaving, kan de gemeente inzicht krijgen in knelpunten. Daardoor kunnen zowel procedures als de wijze van informatieverstrekking verbeterd worden. André Adank (wethouder Breda), Frans Pross (voorzitter BZW Breda) en Harry Koopman (bestuurslid Avans) Ondernemerslezingen 2007-2008 TiasNimbas Business School verzorgt samen met de BZW en het loket MKB de Ondernemerlezingen met de titel Denken en doen in breder perspectief. In het najaar start de nieuwe lezingreeks met vier topsprekers die laten zien hoe ondernemers en maatschappelijke organisaties hun eigen denken en doen in breder perspectief kunnen plaatsen. De lezingen vinden plaats op maandag van 16.00 tot 17.30 uur met aansluitend een borrel in de TiasNimbas Business School, Campus Universiteit van Tilburg. De kosten per lezing bedragen 85,-. Voor meer informatie en aanmelding: www.tiasnimbas. edu/events. Per 1 september is de heer Henk Nota (44) benoemd tot statutair directeur van Drukkerij Vrijdag B.V. in Eindhoven. Deze benoeming gebeurt in het kader van de opvolging van de huidige directeur, ir. Peter-Louis Vrijdag. Hij zal na zijn terugtreden bij Drukkerij Vrijdag nog als directeur van Vrijdag Holding B.V., enig aandeelhouder van Drukkerij Vrijdag B.V., actief blijven. Deze maand viert Kuijpers Installaties haar 80-jarig bestaan als installatiebedrijf middels een feest voor alle medewerkers en oud-medewerkers. In haar bestaan, dat in ieder geval terugvoert naar 1927, heeft de onderneming zich ontwikkeld van een regionaal bedrijf op het gebied van centrale verwarming naar een landelijk operend bedrijf op het gebied van multidisciplinaire technische dienstverlening in zowel de utiliteitsbouw als de industrie. Dit jaar verwacht Kuijpers met haar ruim 650 medewerkers een omzet van 120 miljoen euro te realiseren en is er voor de orderportefeuille 2008 reeds een goede basis aanwezig. Per september is Marcel de Heer bij de gemeente Breda werkzaam als Accountmanager Kennis en Onderwijs. Hij zal zich onder andere inzetten voor het opzetten en onderhouden van een netwerk met het onderwijs. Dit met het doel de sector beter in beeld te krijgen en om zorg te dragen dat tijdig wordt gereageerd op ontwikkelingen binnen het netwerk en om gezamenlijk kansen te formuleren in het licht van Bouwen aan de Kennisstad. Het gebruik van een nieuwe boiler naast de verbrander levert Eastman Chemical Middelburg B.V. aanzienlijk financieel voordeel op, en is tevens bevorderlijk voor het milieu. Met dit systeem wordt overtollige hitte gebruikt om op de locatie in Middelburg stoom te produceren. Deze investering resulteert niet alleen in flinke financiële besparingen, maar leidt ook tot een afname in het gebruik van aardgas, en reduceert tevens de totale CO2-uitstoot van de Eastman-fabriek in Middelburg. Naar verwachting zal de investering eind 2007 in gebruik zijn. Norbert Verbraak is op 4 september benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau voor zijn bijdrage aan de onderwijsontwikkeling in Nederland. Norbert Verbraak is tien jaar voorzitter van de raad van bestuur van Fontys. Ook in Noord-Brabant krijgen weggebruikers dit najaar nog regelmatig te maken met afsluitingen en omleidingen vanwege werkzaamheden. Rijkswaterstaat adviseert weggebruikers goed voorbereid op weg te gaan. Voor meer informatie www.vananaarbeter.nl.
Conferentie als afsluiting van het project Kroon op het Werk Positieve ontwikkeling Zeeuwse Havens zet door Kroon op het Werk (KOW) is een project van Stichting Nieuwkomers en VluchtelingenWerk Midden Brabant met Stichting VluchtelingenWerk Midden Gelderland. De doelstelling was om 200 deelnemers in twee regio s te ondersteunen op weg naar de arbeidsmarkt. Naast individuele begeleidingen biedt KOW ondersteuning aan werkgevers door het interculturalisatie aanbod. Het project loopt nog tot eind 2007. KOW wordt gefinancierd door EQUAL/ESF in Brussel en wordt in Nederland gecontroleerd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. KOW organiseert, samen met het Banenoffensief, EMPLOOI en de BZW een conferentie op donderdag 29 november, waarbij Interpolis als gastheer optreedt. De bijeenkomst start om 16.00 uur en wordt om 18.30 afgesloten met een netwerkborrel. Het Wereldrestaurant verzorgt de catering tijdens de conferentie. Deze middag zal niet alleen het ontwikkelde materiaal worden gepresenteerd, het belangrijkste doel is de presentatie van de deelnemers naar hun toekomstige werkgevers. Het motto van de conferentie Werken met vluchtelingen is een succesformule willen we in praktijk brengen door gemotiveerde deelnemers te matchen aan personeelzoekende werkgevers. Voor meer informatie en/of opgave (per email) voor de conferentie kunt u contact opnemen met Fieke Wien Congresbureau, email: fiekewien@hetnet.nl, telefoonnummer 0162-424148. Het dagprogramma kunt u terug vinden op www.kroonophetwerk.eu. Prinsjesdagsymposium BZW Midden-Brabant Na een zeer goed verlopen eerste kwartaal hebben zowel de haven van Vlissingen als van Terneuzen ook het tweede kwartaal van dit jaar positief afgesloten. Dit blijkt uit de halfjaarcijfers van de zeeoverslag van havenautoriteit Zeeland Seaports. Het overslagvolume per zeeschip is ruim 6% meer vergeleken met het eerste halfjaar van 2006. Via de havens van Vlissingen en Terneuzen wordt een zeer gevarieerd aanbod van producten overgeslagen. Grootste productgroep is die van de aardolie en aardolieproducten. Hiervan is het afgelopen halfjaar 4,2 miljoen ton overgeslagen. Dit is 22% meer dan het eerste halfjaar van 2006. Daarmee is deze productgroep de grootste stijger. De stijging van de overslag is vooral gerealiseerd door een toegenomen import van goederen. In het eerste halfjaar bedroeg deze in 2007 12,3 miljoen ton terwijl dit in dezelfde periode van vorig jaar nog 11,0 miljoen ton was. Tegenover de gestegen import stond een export die is gedaald van 4,2 miljoen ton in de eerste 6 maanden van 2006 naar 3,9 miljoen ton in dezelfde periode van 2007. Minister Van der Hoeven ontvangt Brainport Agenda De jaarlijkse Prinsjesdagbijeenkomst van BZW Midden- Brabant vond plaats op 26 september. Tijdens deze kleinschalige opzet, een ontbijtbijeenkomst in Mansionhotel Bos en Ven te Oisterwijk, spraken Michel van der Stee van Van Lanschot Bankiers, Sylverster Eijffinger en Joop van Vianen van de Universtieit van Tilburg over de mondiale economische vooruitzichten, afgezet tegen onze eigen overheidsbegroting. Donderdag 6 september presenteerde Stichting Brainport de Brainport Agenda aan Maria van der Hoeven, minister van Economische Zaken. De regio Zuidoost-Nederland (Brainport) wordt wel het trekpaard van de Nederlandse economie genoemd. De regio kent een groot aantal R&D-georiënteerde bedrijven, kennisinstituten, hightech ondernemingen en kennisintensieve samenwerkingen. Brainport levert een zeer hoge bijdrage aan het Bruto Nationaal Product, wat betekent dat de verdere economische ontwikkeling van de regio een zaak van (inter)nationaal belang is. De Brainport Agenda is de gezamenlijke agenda van bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid in Zuidoost Nederland. Dit document geeft een overzicht van de ontwikkelingen in Brainport waar rijkssupport voor wordt gevraagd. Maria van der Hoeven sprak haar waardering uit voor de samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven in Brainport.
Platform WegwijsA2: in december eerste maatregelen gereed Het platform WegwijsA2 is op 19 september samengekomen om het maatregelenpakket vast te stellen om het verkeer in de regio Eindhoven en s- Hertogenbosch met ruim 1000 auto s en 125 vrachtauto s in de spits terug te dringen. Het maatregelenpakket is vooral gefocust op deur-tot-deurbenadering. In december zijn de eerste maatregelen gerealiseerd. Het maatregelenpakket wordt gefaseerd ingevoerd, waarbij de nadruk zal liggen op de drukke corridors. In de afgelopen maanden is er door het platform hard gewerkt om het eerder voorgestelde maatregelenpakket nader uit te werken. Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met enthousiaste grote werkgevers in de regio s-hertogenbosch en Eindhoven. Een intentieverklaring van bedrijven om zich in te spannen om mobiliteitsmaatregelen te nemen en te participeren in het WegwijsA2-pakket, wordt binnenkort getekend. De eerste acht P&R-terreinen worden in december van dit jaar gerealiseerd. Hiervan kunnen circa 1500 personenauto s gebruik maken, o.a. Drunen, Rosmalen (Autotron), Best en Waardenburg, In februari volgen zes P&R-terreinen en in maart nog drie. De P&R-terreinen komen zo dicht mogelijk te liggen bij de op- en afritten langs de snelwegen. Maar er wordt ook gebruik gemaakt van bestaande terreinen. In de van deur-tot-deurbenadering neemt de fiets een cruciale plaats in. Het totale fietsnetwerk is onderzocht en intensief is gekeken naar plaatsingsmogelijkheden van stallingen. Vanaf 1 december staan er 500 WegwijsA2-fietsen op de industrieterreinen. De WegwijsA2-gebruiker kan gebruik gaan maken van afsluitbare stallingen. Voor al deze maatregelen zijn uitgebreide projectplannen geschreven. Hiervoor was het nodig om te kijken naar bestaande software voor het carpoolen en naar nieuwe technische mogelijkheden. Vele externe geschikte vergaderlocaties in de regio zijn in kaart gebracht. Voor het telewerken is gekeken naar effectieve mogelijkheden. Voor beide maatregelen komen commerciële bedrijven nu met aanbiedingen. nieuws van de leden Na een dienstverband van ruim zes jaar heeft de heer Johan van der Heide, lid van de Raad van Bestuur van ZorgSaam Zeeuws- Vlaanderen, besloten om de organisatie te verlaten en een nieuwe uitdaging aan te gaan. Hij zal per 1 januari a.s. aantreden als voorzitter van de Raad van Bestuur van het tweelocatieziekenhuis Bernhoven te Oss/ Veghel. Adcorporate Oost Brabant B.V., en Adcorporate Tilburg B.V., regiovertegenwoordigers van de Adcorporate organisatie in de regio Noord Limburg, Oost- Midden- en West-Brabant, bundelen hun krachten in Adcorporate Brabant. Adcorporate richt haar dienstverlening op de begeleiding en het realiseren van de transactie bij verkoop en/of aankoop van totale ondernemingen. Tot de doelgroep behoren ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. Adcorporate heeft via haar strategische samenwerking met Bedrijventekoop.nl exclusief toegang tot de grootste databank op het gebied van potentiële kopers en verkopers. Het team van het Kaatsheuvelse reclame- en Adviesubureau Top Two Boxes is onlangs versterkt met een gedreven webprogrammeur: Robbie Mandemakers, creatief bevlogen ontwerper Anne Dekkers en een enthousiaste junior account executive Roy Bax. John Berghmans zal per 1 januari toetreden tot de Raad van Commissarissen van de NTS- Group. Hij wordt per die datum opgevolgd door Marc Hendrikse, die nu binnen de directie van de NTS-Group verantwoordelijk is voor operations. De NTS-Group is twee jaar geleden ontstaan door een fusie van systeemleveranciers Te Strake en Nebato. Marc Hendrikse De onderzoeks- en productievestiging van Dow in Terneuzen is de winnaar van de Europese Responsible Care -prijs voor haar project van innovatief industrieel hergebruik van huishoudelijk afvalwater. Deze prijs is het resultaat van een jarenlange intensieve samenwerking met alle betrokkenen en een beloning voor de langdurige inzet van DOW om duurzaam waterbeheer en innovatieve oplossingen voor globale uitdagingen te realiseren, aldus Peter Holicki, lid van de raad van bestuur van Dow Benelux en directeur van de vestiging in Terneuzen. Knooppunt High Tech Campus Roy Anne Robbie Aac Capital Partners verkoopt FABORY, v/h Borstlap Masters in Fasteners Group aan HgCapital. Fabory gestart in 1947, is een toonaangevende, internationale groep van technische handelsondernemingen, met ruim 85 vestigingen in 14 landen en een team van 1800 bevestigingsspecialisten. Met HgCapital kan Fabory als geen ander invulling kan geven aan hun buitenlandse groeiscenario s.
Handelsdelegatie geen snoepreisje, maar leerzaam en lucratief Jeroen op ten Berg (43) is mede-oprichter en director new business development van GBO Design Engineering, een bedrijf gevestigd in Helmond en Antwerpen dat zich bezighoudt met het ontwerp en de ontwikkeling van zeer uiteenlopende producten; van messensets en vogelnestkastjes tot behuizingen van machines en apparatuur. In september nam hij deel aan een door de provincie Noord-Brabant georganiseerde handelsdelegatie naar China. Provinciale en gemeentelijke handelsmissies en andere buitenland-trips worden vaak als snoepreisje en verkwisting van publieke middelen afgedaan, maar Op ten Berg denkt hier heel anders over. Het bewijs dat het ambtelijk apparaat wel degelijk toegevoegde waarde voor het bedrijfsleven kan bieden is voor mij tijdens deze handelsdelegatie geleverd. Ambtenaren hebben deuren geopend die ik zelf nooit had kunnen openen. Vooral de zogenaamde matchmaking ; ontmoetingen tussen bedrijfsleven, overheden en onderwijsinstellingen, bleek voor GBO succesvol. Hier zag Op ten Berg de toegevoegde waarde van een handelsdelegatie die niet uit louter ondernemers bestond: Als je in China zaken wilt doen, moet je zorgen dat je Jeroen op ten Berg bij een bedrijf geïntroduceerd wordt. In China kom je veel sneller ergens binnen als je door een burgemeester of consul wordt voorgesteld. In een handelsdelegatie heb je de uitgelezen kans om op een informele en ontspannen manier snel tot introductie te komen. Grootmacht Doel van de handelsdelegatie was onder meer om ontwerpbureaus de kans te geven zich bij zowel het Chinese bedrijfsleven als overheids- en onderwijsinstellingen te profileren. Op ten Berg zag meteen kansen: Wij kunnen Chinese bedrijven adviseren bij hun houding en strategie om succesvol te kunnen zijn op de Europese markt. We hebben de know-how waarmee we ze kunnen leren hoe ze moeten verpakken, welke retailbenadering ze moeten kiezen, en hoe ze zich moeten positioneren. Ik zie een hele mooie kans om een adviesfunctie te gaan vervullen. Op ten Berg mikte niet alleen op een adviserende rol, het zelf afzetten van producten bij de razendsnel opkomende economische grootmacht was de tweede doelstelling van zijn deelname. Over hoe je dat zo succesvol mogelijk moet aanpakken heb ik veel geleerd. Bijvoorbeeld hoe we ons moeten profileren. In Nederland scherm je met het feit dat je in totaal twintig designers en ontwikkelaars in dienst hebt, in China maakt een dergelijk aantal werknemers geen indruk. Hetzelfde geldt voor technische gegevens van je product. Kernwoorden, goede foto s en de voornaamste specificaties zijn voldoende. China is een land van theater, de eerste indruk telt. Tuinsets Op ten Berg heeft baat gehad bij deelname aan de missie. Ik verwacht zeer binnenkort de eerste handtekeningen voor projecten samen met Chinese bedrijven. En we hebben door deelname veel positieve publiciteit gekregen. Iets wat zich uiteindelijk terugbetaalt. Ook op strategisch niveau is Op ten Berg tot nieuwe inzichten gekomen. We kunnen nu veel duidelijker bepalen wat we wel en wat we niet moeten doen in China. Bedrijven daar zijn ongelooflijk flexibel, ze kunnen een product binnen korte tijd in productie nemen en afleveren. Binnen een maand duizend displays voor een bepaalde machine leveren is geen enkel probleem. Tegen relatief lage kosten. Maar wat je wel terdege moet beseffen is dat je je logistiek heel goed op orde moet hebben, je moet wel de tijd hebben je product hier te laten komen. Als je bijvoorbeeld goedkoop en snel tuinsets in China wilt laten maken, moet je ervoor waken dat die tuinsets ook op tijd in het seizoen in Nederland aankomen. En dat is niet alleen afhankelijk van of je containers op tijd verscheept worden, maar ook van de Chinese douane, die stukken minder makkelijk is dan de Nederlandse. Als je je deze zaken niet goed realiseert kan goedkoop al snel duurkoop worden. Op ten Berg beveelt niet alleen deelname aan handelsdelegaties aan, maar vindt ook dat bedrijven de kans moeten grijpen mee te liften op de economische voorspoed van China. Het land ontwikkelt zich razendsnel, wordt binnen no time een economische grootmacht vergelijkbaar met de Verenigde Staten. Je moet dat land niet als een bedreiging zien, maar als mogelijkheid mee te liften op het succes van dat land. Als je er munt uit wilt slaan, moet je er nu bij zijn.
Miljoenennota en ondernemer Negentien september was de Grote Kerk van Breda het decor van de door de BZW, de NMNH en Jong Management georganiseerde bijeenkomst in het kader van de Miljoenennota en Rijksbegroting. Ongeveer 150 mensen luisterden in deze bijzondere ambiance naar een paneldiscussie onder leiding van Harry Starren, directeur van De Baak, het Management Centrum van VNO-NCW. Voorafgaand aan de discussie gaf drs. André de Jong, Directeur-generaal Rijksbegroting bij het Ministerie van Financiën, een boeiende presentatie over de achtergronden van de Miljoenennota en Rijksbegroting. Hij trapte af met een schets van onze economische positie: Het gaat goed met Nederland, we zijn uit het dal gekropen. De economie groeit en de werkloosheid daalt snel. Ook in internationaal perspectief doen we het goed: Het bruto nationaal product van Nederland doet het veel beter dan het Eurogebied als geheel. Van het vijfde rijkste land zijn we naar het derde rijkste land van Europa gestegen. Zowel burger als ondernemer profiteren vooralsnog niet van deze sterke positie, de basis voor de komende periode luidt: een solide financieel beleid. De Jong licht toe: Nederland heeft te maken met een houdbaarheidsprobleem doordat het overheidssaldo wegzakt, voor het grootste deel veroorzaakt door de vergrijzing. Lastenstijging Het saldo moet de komende jaren sterk verbeteren: Het is de bedoeling dat we in 2011 de laagste schuld in de afgelopen 30 jaar bereiken. Onder meer door lastenverzwaringen, zeker voor de ondernemer: Het Nederlandse bedrijfsleven krijgt te maken een lastenverzwaring van 3,1 miljard euro. De zorgpremies voor werkgevers gaan omhoog en ook voor het milieupakket moet meer betaald worden. De lasten op arbeid worden verlicht met 0.9 miljard euro. Al met al moet de Nederlandse werkgever uitgaan van een lastenstijging van 2 procent. Ook de burger zal moeten meebetalen aan het door de regering gewenste solide financieel beleid. De Jong: Deze krijgt te maken met stijgende lasten: per saldo 3,1 procent. Het verlies in koopkracht zal ongeveer een kwart procent bedragen. Het kabinet heeft zich voor de komende periode een aantal uitdagingen gesteld. Onder meer moeten er meer mensen deelnemen aan het arbeidsproces. De Jong: Door daling van het arbeidsaanbod is het noodzakelijk dat meer mensen participeren. Ook mensen die al lange tijd niet aan het arbeidsproces hebben deelgenomen. Dat geldt niet alleen voor autochtone Nederlanders: in het kader van de integratie is het van belang dat ook allochtonen die lange tijd langs de kant hebben gestaan weer aan het werk gaan. Ondernemerschap Naast een grotere participatie is het volgens De Jong van belang dat Nederland goed kijkt naar de gevolgen van opkomende markten. Met name Azië is in opkomst. Rond 2050 is dit gebied in economisch opzicht even groot als de VS. Voor Nederland heeft dit gevolgen: als door de demografie onze economische groei ophoudt, zullen we meer moeten innoveren om te kunnen concurreren. En Azië is behalve concurrent ook afzetmarkt. Er is ondernemerschap vereist voor de kansen en bedreigingen van Azië. Ondernemerschap is een van de weinige sleutels tot een gezonde economie. De Jong legt uit dat het kabinet ter stimulans van het entrepreneurschap onder meer de bureaucratie wil terugdringen. Er zijn teveel regels en loketten. Ondernemerschap en opkomende markten hebben echter wel hun invloed op het milieu, onderschrijft De Jong: Milieu is en blijft belangrijk. Door economische groei neemt de CO2-uitstoot toe. Met als gevolg klimaatverandering. Aan milieubesparende maatregelen zal altijd gewerkt moeten worden. Onvoldoende Na de presentatie startte de paneldiscussie met Rudi Nieuwenhoven, directeur Beleidsgroep Sociale Zaken van VNO-NCW, Marja Kamsma, lid Raad van Bestuur Avans Hogeschool en Robbie Pastoor, manager HRM Perfetti van Melle Benelux BV. Het panel reageerde onder meer op reacties uit de zaal op de Miljoenennota en Rijksbegroting, waaronder: pappen en nathouden, onnodige lastenverzwaring, juist nu het goed gaat en een lastenverzwaring van 7 miljard, waarvan maar 100 miljoen naar de wegen gaat. Wat het kabinet aan infrastructuur wil doen is volstrekt onvoldoende.. De discussie werd afgesloten met een dankwoord aan deelnemers, organisatie en sponsoren Piet Hein Donner en eindigde met een uitstekend verzorgde informele borrel. Voor de powerpoint-presentatie van drs. A de Jong verwijzen we u naar www.miljoenennotabreda.nl
Foto: Robert van den Berge 10
Piet Hein Donner, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Werk is een zaak van werkgevers en werknemers Het zijn drukke tijden voor minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Piet Hein Donner. Hij mag zijn positie over de voorgenomen versoepeling van het ontslagrecht momenteel meerdere keren per week uitleggen. Een emotionele discussie over de rechtszekerheid van werknemers beheerst de media en politiek. Voor Donner is het echter maar één van de middelen om meer flexibiliteit op een steeds krappere arbeidsmarkt te realiseren. Ik hoop dat dat kwartje binnenkort bij iedereen valt, aldus de bewindsman. Wie Piet Hein Donner alleen kent van zijn optredens in de Tweede Kamer en de media zal al snel het beeld hebben van een formele, nauwgezet formulerende intellectueel; een beleidsvoerder pur sang. Wanneer wij hem op zijn kantoor in het ministerie vooruitlopend op zijn optreden op de aanstaande BZW-jaarvergadering voor een interview ontmoeten, krijgen we hem een andere kant te zien. Die van een man die vrij praat en inhoud op ontspannen wijze combineert met humoristische kwinkslagen. Dit is de man die zich gewoon op zijn fiets naar het binnenhof verplaatst. Zorgen dat de arbeidsmarkt niet een knelpunt wordt voor economische groei. En: die economische groei gebruiken om een flink aantal mensen meer aan de slag te laten komen. Zo formuleert Donner zijn belangrijkste ambitie op de website van zijn ministerie. Daarmee geeft hij aan dat het thema hem raakt, maar legt hij tegelijkertijd de lat hoog. In Den Haag worden immers geen banen gemaakt. Ondernemers klagen steeds meer over de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Vindt u dat terecht? Deze gevoelens zijn absoluut reëel. De effecten van de vergrijzingsgolf zullen de komende jaren alleen maar toenemen. Mensen stromen uit de arbeidsmarkt en er is onvoldoende vervangend aanbod. Momenteel manifesteren de problemen zich het sterkst in de dienstensector, de zorg en de bouw, maar binnenkort krijgt vrijwel ieder bedrijf er mee te maken. Ik ben voor een inspanningsverplichting voor werkgevers inzake het opleiden van werknemers Wat doet u daaraan? De overheid kan alleen maar faciliteren. We maken geen banen, maar scheppen een wettelijk kader, brengen partijen bij elkaar en nemen belemmeringen weg. Werkgevers maken zich steeds meer zorgen over stijgende loonkosten en een toenemende concurrentie uit het buitenland. Weinigen gaan echter zelf over tot actie om zich voor te bereiden op de krapte op de arbeidsmarkt. Dat bevestigt mijn beeld. De urgentie van het probleem wordt langzaam voelbaar over de volle breedte. Dat betekent dat de tijd rijp is voor actie, voor een directe aanpak, maar ook preventief om verdere problemen te voorkomen. Wat ziet u als belangrijkste oplossing? We moeten de grote groep personen die nu niet aan het werk is beter benutten. Er zijn relatief weinig werklozen. Maar tel daarbij de mensen die in de bijstand en de WAO zitten op en er ontstaat een geheel ander beeld. De arbeidsparticipatie kan en moet omhoog, ook om straks de toenemende kosten van de vergrijzing te kunnen betalen. Aan welke groepen denkt u daarbij eerst? Er zijn veel oudere werkzoekenden. Werkgevers vinden ze te duur en zien - terecht of onterecht - allerhande risico s. Uiteindelijk zullen bedrijven hen wel moeten zien onder druk van de arbeidsmarktontwikkelingen, maar daar mogen we niet op wachten. Ik wil het interessant maken om deze mensen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door als overheid financiële impulsen via premies te geven. Of via de sociale partners, door het probleem in CAO-bepalingen te onderkennen. Daarnaast zijn er velen met een beperking en handicap, die echter nog een grote bijdrage aan de arbeidsmarkt kunnen leveren. Wie is Piet Hein Donner? Voornamen: Jan Pieter Hendrik (Piet Hein) Geboren: Amsterdam, 20 oktober 1948 Levensbeschouwing: Protestants Partij: CDA Opleiding: rechten aan de Vrije Universiteit te Amsterdam Post academisch: University of Michigan te Ann Arbor Verenigingen: lid oratorische vereniging I.U.M.B.O. Burgerlijke staat: Gehuwd 11
En vrouwen? We hebben de internationale achterstand wat betreft aantal vrouwen op de arbeidsmarkt grotendeels goedgemaakt. Maar er zit nog veel ruimte in de tijd dat een vrouw gemiddeld werkt. Ze willen vaak meer uren werken dan ze feitelijk doen. Daarom investeren wij in de kinderopvang. Werkgevers kunnen meer doen door creatief om te gaan met de beschikbare tijd van vrouwen die werk met allerhande zorgtaken combineren. Waarom bijvoorbeeld niet werken tijdens schooltijd? Moeten we juist niet langer gaan werken? We zullen ons uiteindelijk moeten schikken in het feit dat er een grens is aan het aantal deelnemers op de arbeidsmarkt en de uren die we kunnen draaien. Zelfs al gaan we terug naar de veertig-urige werkweek en werken we door tot 65 jaar. Maar de opties voor nu zijn nog niet uitgeput. Zo ben ik blij met de principeafspraken die we in het kader van de participatietop hebben kunnen maken en we in de komende jaren 200.000 extra arbeidsplaatsen zullen scheppen voor mensen met een grote afstand van de arbeidsmarkt. Zowel de overheid als het bedrijfsleven gaan daar geld in steken. Wij door loonkostenpremies Zelfs al zouden we het ontslagrecht afschaffen, dan zal de werkgelegenheid niet oneindig uitbreiden beschikbaar te stellen, werkgevers door hun deel voor hun rekening te nemen. Met als doel: doorstroom in regulier werk. Ondernemers hebben ook moeite met de vele partijen die ze benaderen om verschillende moeilijker plaatsbare werkzoekenden aan een baan te helpen. Soms is het de gemeente, soms het CWI, dan weer een andere partij. Wordt het niet tijd voor één overzichtelijk loket? Ik herken dit signaal. Laten we echter één ding voorop stellen. Deze mensen zijn er en ze worden makkelijk over het hoofd gezien. Dat gezegd hebbende denk ik dat het zeker zinnig is functies van het UWV, CWI en gemeenten dichter tegen elkaar aan te trekken. Niet alleen om het makkelijker te maken voor ondernemers, maar ook voor de werkzoekenden. In de basis kan er gerichter gewerkt worden als de kennis van verschillende instanties wordt gecombineerd. Deze ontwikkeling hebben we al in gang gezet, maar het gaat nog niet snel genoeg. Uiteindelijk zal de vergrijzing het echter winnen. Daarom moeten we niet alleen op cijfers focussen, kwaliteit van de arbeidsmarkt is net zo belangrijk. In dit kader ben ik sterk voor het vastleggen van een inspanningsverplichting voor werkgevers voor het opleiden van hun mensen in CAO s. Omgekeerd vind ik dat werknemers een scholingsplicht zouden moeten hebben. Daarnaast denk ik dat het goed is een verplichting ten aanzien van inzetbaarheid buiten het bedrijf vast te leggen. Momenteel
veronderstellen veel werknemers dat hun rechtszekerheid schuilt in ontslagbescherming, ik zeg de werkelijke zekerheid schuilt in je voortdurend ontwikkelen. En dat brengt ons op het ontslagrecht een vermoeiende discussie? Laat me een ding duidelijk stellen. Voor mij is een versoepeling van het ontslagrecht alleen maar een middel om de dynamiek van de arbeidsmarkt te bevorderen. Zelfs al zouden we het ontslagrecht afschaffen, dan zal de werkgelegenheid niet oneindig uitbreiden; dat wordt door de economie bepaald. Het gaat mij erom werkgevers in staat te stellen flexibeler te opereren. Tegelijkertijd hebben ook zij behoefte aan stabiliteit in het arbeidsaanbod; dat vergt zekerheid. Vakbonden hebben het over een verlies van rechtszekerheid, maar dat is niet het juiste beeld. Momenteel vindt 95 procent van de ontslagen gewoon doorgang. Het gaat voor de rechter vaak alleen maar over de hoogte van de ontslagvergoeding en die wordt in de regel volgens een vaste formule bepaald. Ik ben niet tegen een vergoeding, maar we zijn zo wel geld aan het verspillen aan juridische procedures. Geld dat de werkgever betaalt en niet ten goede komt aan de werknemer. Het beëindigen van een arbeidscontract hoeft niet het einde van de wereld te zijn. Nu worden mensen te vaak geremd door een misplaatst gevoel van zekerheid en vastgehouden in lange procedures. Wat vindt u van het feit dat werkgevers en werknemers niet zelfstandig tot een akkoord kwamen? Een gemiste kans. Het is een gevoelige discussie. Er zit een hoop psychologie bij. Ik heb niet het idee dat het kwartje al bij iedereen gevallen is en ik blijf het de sociale partners graag uitleggen. Hetzelfde geldt voor collega-politici. Ook in Den Haag zit veel emotie aangaande dit thema, wat dat betreft is de Kamer een reflectie van de maatschappij. U gaat nu op toer in het kader van het project Iedereen Doet Mee om werknemers en werkgevers bij te praten over uw inzichten? De enige manier om de neuzen dezelfde kant op te krijgen is naar de betrokkenen toe gaan en je visie te delen. Het kabinet heeft de eerste honderd dagen gebruikt om het land in te gaan, nu begint mijn toer door het land, te beginnen in het Zuiden. Ik wil werkgevers en werknemers laten zien wat we nu al kunnen doen om problemen met betrekking tot de arbeidsmarkt binnen de huidige begrenzing op te lossen. En dat kan het beste op regionaal niveau, waar de contacten direct zijn en de potentiële slagkracht groot. Den Haag kan hooguit voorwaarden scheppen. Om de bijbel erbij te halen: Ga en hij gaat. Kom en hij komt. Zo is het helaas niet in dit geval. inter net www.minszw.nl Carrière Piet Hein Donner (1948) is sinds 22 februari 2007 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hij was van 22 juli 2002 tot 21 september 2006 minister van Justitie. Daarvoor was hij onder meer voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en lid van de Raad van State (1997-2002). In 2001-2002 leidde hij een commissie die adviseerde over de WAOproblematiek en in 2002 en 2003 trad hij op als informateur. In de periode november 2006-februari 2007 was hij Tweede-Kamerlid. 13
Krapte op de arbeidsmarkt Alle hens aan dek! De krapte op de arbeidsmarkt is momenteel het gesprek van de dag in het Nederlandse bedrijfsleven, zo ook in Noord-Brabant en Zeeland. Niet vreemd dat dit het leidende motief van de BZW-jaarvergadering in november is. Onder het motto Alle hens aan dek worden de uitkomsten van de ledenenquête over het thema gepresenteerd. Interactie neemt een voorschot op de resultaten met uitvoerende partners Manpower en PSW. Nederland bevindt zich op de top van de economische conjunctuur en dat weet het bedrijfsleven. Iedereen kent het verhaal. Ondernemingen draaien voluit, zien kansen en willen deze ook pakken. Eén van de grootste beperkingen daarin is de krapte op de arbeidsmarkt. In toenemende mate moet er nee gezegd worden tegen opdrachtgevers. Het is moeilijk nieuwe werknemers te vinden, al helemaal mensen met de juiste kwalificaties. Dit geldt met name voor vakmensen in technische specialismen. Voor diegenen die denken dat dit beeld overdreven is, het tegengestelde is waar, aldus Koen Drouen, directeur van Manpower Staffing. De vergrijzingsgolf van de komende jaren werpt zijn schaduw vooruit en de eerste effecten zijn merkbaar. Het aantal vacatures blijft toenemen. Tegelijkertijd neemt de bevolkingsgroei af en de beroepsbevolking idem dito, het sterkst in perifere provincies als Limburg, Friesland en Zeeland. Maar het algehele beeld is overal gelijk. Dat wordt ook ondersteund door de cijfers. Vanaf 2011 zal de beroepsbevolking pas echt sterk teruglopen. Lang voor die tijd zullen de problemen zich duidelijk manifesteren. We staan pas aan het begin. Verwachtingen Het gevoel van een urgentie dat niet alleen veel individuele ondernemers treft, maar ook werkgeversorganisaties als de BZW en brancheverenigingen, komt niet uit het niets. Drouen: Er is geen sprake van loos alarm. De centrale vraag moet dan ook niet zijn of er wel iets aan de hand is, maar hoe gaan we ermee om?. En daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Wat allereerst nodig is, is een langetermijnvisie op arbeid, een Er is geen sprake van loos alarm visie die breed gedragen wordt door werkgevers, werknemers en de overheid. Uiteindelijk krijgt iedere ondernemer het probleem keihard op zijn eigen bord. Natuurlijk kunnen zij daarop anticiperen door efficiëntieslagen te maken, zoals maatregelen om de productiviteit te verhogen zonder extra mensen in dienst te nemen, mensen aan zich te binden, de mogelijkheden van offshoring te onderzoeken en zelf op te leiden. Oplossingen zijn echter niet altijd op individuele basis te formuleren en te implementeren. Je zult moeten samenwerken met anderen, bijvoorbeeld in het kader van brancheverenigingen, met andere bedrijven op het bedrijventerrein of onder de vlag van de BZW. Te denken valt aan de uitwisseling Foto: Robert van den Berge van personeel in het kader van flexpools, het profileren van een regio als een aantrekkelijke werkplek of regionale scholingsinitiatieven. Het slechtste wat je kunt doen is concurreren op loon. Er is altijd wel iemand die over jou heen biedt en het is een heilloze weg die je bedrijf er uiteindelijk niet sterker op maakt. Ook dit inzicht onderstreept het belang van een collectieve benadering van het vraagstuk. Uiteindelijk staat niet het functioneren van losse ondernemingen op het spel, maar van de hele Nederlandse economie. Actie Een onevenwichtige arbeidsmarkt zal het mkb zwaarder treffen dan de grote ondernemingen, zo is de overtuiging van Drouen. Als er iemand geen tijd heeft om zich bezig te houden met dit soort strategische zaken die nu nog niet direct de bedrijfsvoering raken, dan is het wel de ondernemer die aan het roer van een kleine onderneming staat. Zij hebben een dagelijkse business draaiende te houden en weinig tijd om contact te leggen met het CWI of anderszins structureel de arbeidsmarkt op te gaan. Ondertussen besluipt het probleem ze echter wel in de rug. Ook dit wordt ondersteund door de eerste resultaten uit ons onderzoek. Ze kennen het probleem, voelen de noodzaak daar iets aan te doen, maar daadwerkelijk in actie komen - individueel of collectief - is er nauwelijks bij. Begrijpelijk, maar niet altijd nodig. Vaak liggen oplossingen voor de hand, zeker op de korte termijn. Voorlopig is er nog een grote groep mensen die vrijwel direct aan de slag kan. Werkzoekenden of mensen die om wat voor reden dan ook niet zoeken
maar wel beschikbaar zijn. Mensen die niet direct voldoen aan de eisen van een werkgever krijgen geen kans. Het aannemen van vrouwen bijvoorbeeld die vaak slechts parttime aan de slag kunnen, slechts enkele dagen of tijdens schooltijd kunnen werken, wordt onvoldoende overwogen. Cv s van oudere mensen worden vaak niet eens goed bekeken, terwijl het vaak waardevolle arbeidskrachten kunnen zijn. Ook binnen de groep allochtonen wordt nog veel potentieel niet benut. Uit een eerder onderzoek dat wij deden bleek dat veel werkgevers moeite hebben om om te gaan met de ambities van de nieuwe generatie werknemers. Dit soort uitsluiting kunnen we ons niet meer lang veroorloven. Wat dat betreft moeten werkgevers hun ogen durven te openen en de mogelijkheden die er nu zijn pakken, om ondertussen een strategie voor de toekomst te ontwikkelen. Recept Ook Sandra Franken, manager bij ontwikkelings- en adviesbureau op de arbeidsmarkt PSW, ziet de mismatch op de Zuid-Nederlandse arbeidsmarkt als de eerste kans voor ondernemers die hun vacatures maar moeizaam kunnen vervullen. Veel ondernemers hebben grote problemen bij het vinden van personeel. Dat bleek ook in de rondetafelgesprekken en telefonische enquêtes die we de afgelopen weken in samenwerking met de BZW hebben gedaan. Het gevoel van urgentie is hoog en de wil om actie te ondernemen is zeker aanwezig. Heel wat ondernemers zijn zich bewust van het feit dat werving van nieuwe mensen en de wijze waarop je ze aan je bedrijf bindt steeds meer een onderdeel van je ondernemerschap wordt. Doe je het goed, dan heb je een concurrentievoordeel. De vraag is echter hoe je dat aanpakt. Ondernemers weten voor hun eigen markt vaak innovatieve en creatieve oplossingen te vinden. Dat ondernemerschap is nodig voor het vacatureprobleem. Niet alleen kijken naar wat je al doet en wat je directe collega s doen, maar de uitdaging aangaan om andere vormen van samenwerking te onderzoeken. Er is geen standaard recept. Branches verschillen daarvoor te veel van elkaar. Bovendien is ieder bedrijf anders. Kansen zien en met een andere bril kijken, dat is nodig. Er zijn nog heel wat mensen die aan de slag willen. Daar ligt voor velen dus de uitdaging. Weet wat je gemeente biedt, welke instrumenten er in de branche zijn ontwikkeld en wat er gebeurt op je bedrijventerrein. Allemaal ingrediënten om actief in te zetten op het vinden van personeel. Shoppen Franken constateert dat er niet zoiets als dé Noord-Brabantse en Zeeuwse arbeidsmarkt bestaat. Iedere provincie kan in cijfers worden beschreven en algemene problemen kunnen worden geformuleerd. Iedere regio heeft echter zijn specifieke kenmerken, problemen en oplossingen. Zo bleek dat ondernemers uit Breda voornamelijk problemen hebben met het binden van ervaren werknemers, dertig- tot veertigjarigen die voor een paar honderd euro extra in de maand overstappen naar een andere werkgever. In s-hertogenbosch kwam het gebrek aan gekwalificeerde jon- In Nederland wonen 16,3 miljoen mensen. In 2037 stabiliseert dit aantal zich op 17 miljoen. Vanaf 2011 loopt de beroepsbevolking sterk terug. Dit hoeft op zichzelf geen probleem te zijn, maar ook de arbeidsparticipatie vermindert, terwijl het aantal vacatures blijft stijgen. Binnen enkele jaren is er dan ook sprake van een structureel gebrek aan werknemers, oplopend tot zo n 60.000 arbeidsplaatsen per jaar. 15
150297 Leen en Cees Noordhoek 16
geren als één van de belangrijkste issues naar boven. Het is dan ook niet vreemd dat ondernemers zelf een veelheid aan oplossingen aandragen. Ze concentreren zich daarbij op drie zaken. Ten eerste nieuwe allianties aangaan of verdiepen, bijvoorbeeld op brancheniveau, met ondernemers in de buurt en met intermediaire organisaties. Ten tweede een betere arbeidsmarktcommunicatie door het bedrijf beter te profileren en een actieve benadering van de personeelsmarkt. Als laatste is investeren in het binden van mensen cruciaal. Al deze oplossingen hebben één ding gemeen: ze vergen investeringen voor de lange termijn. Niet iets wat zomaar ieder bedrijf zich kan veroorloven. Zelfs al heb je de kennis in principe in eigen huis, dan nog komt de dagelijkse bedrijfsvoering op de eerste plaats, zeker in het mkb. Ook als een Er schuilen mogelijkheden in de mismatch op de arbeidsmarkt vrouw, een arbeidsgehandicapte of een werkloze niet direct als eerste binnen je bedrijf past. Een buitenstaander als gesprekspartner kan hierbij ondersteunen. Te denken valt aan kennismakelaars met kennis van zowel de taken van de overheid en non-profit organisaties als de branche die meedenken en wellicht zoeken naar aanvullende tijdelijke financiering. Kortom, kennismakelaars die de ondernemer een spiegel kunnen voorhouden, problemen helpen analyseren en meedenken over maatwerkoplossingen. Kennismakelaars die het ondernemerschap op vacaturevervulling bij de ondernemer op scherp stellen. Daarin zie ik een potentiële taak weggelegd voor organisaties als brancheverenigingen en de BZW. De afstanden in Zeeland zijn groot Werkgevers moeten hun vizier verruimen inter net www.bzw.nl www.cwi.nl www.manpower.nl www.psw.nl Het CWI in Zeeland luidt de noodklok over de arbeidsmarkt in de provincie. Het aanbod van mensen is klein, de vraag groot. Daarmee is er sprake van een remmende factor op de economische groei. Toch hebben werkgevers dat deels aan zichzelf te danken, vertelt José Gerris, directeur van CWI Zeeuws-Vlaanderen. Mensen boven de 45 worden als afgeschreven beschouwd, terwijl in die categorie gekwalificeerde werkzoekenden genoeg zijn. In Zeeland zijn de afstanden groter dan in Noord-Brabant, letterlijk en figuurlijk. Steden en dorpen liggen voor Nederlandse begrippen ver uit elkaar en mensen werken niet graag op een ander eiland dan het hunne. Voor de rest is de situatie op de arbeidsmarkt nauwelijks anders dan in de rest van Zuid-Nederland. Zo treft de grootste krapte de sectoren techniek, logistiek en zorg. Zij vormen dan ook de top drie in de lijst van 1500 vacatures die openstaan in de provincie. Misschien lijkt het geen groot getal, maar voor een regio als de onze is het relatief veel, aldus Gerris. Wij doen wat we kunnen, bijvoorbeeld door bedrijven en werkzoekenden bij elkaar te brengen middels banenmarkten en speeddating-sessies. Dat is echter niet genoeg. Er is een groep mensen die buiten de boot valt en slecht te bemiddelen is. Met deze groep gaan we actief aan de slag. Ziek Gerris benadrukt dat in deze tijd het zoeken van een schaap met vijf poten gelijk staat aan het zoeken naar een speld in een hooiberg. Daarom gaan wij nu actief bedrijven met openstaande vacatures langs om te bespreken waar ze behoefte aan hebben. Wij zoeken dan onder onze kandidaten naar mensen met potentie, doen competentietesten en kijken hoe we ze kunnen omscholen om ze alsnog aan de slag te helpen. Overigens doet zich daarbij een interessant fenomeen voor. Zijn mensen ouder dan 45, dan zijn ze aangeschoten wild. Voor hen is het ontzettend moeilijk om een baan te krijgen. Wanneer ik voor een groep werkgevers moet spreken, is het grootste deel in de regel ouder dan 45. Als zij werk zouden zoeken worden ze betiteld als mensen die altijd ziek zijn, onflexibel en veel te duur. Zo denken zij immers over sollicitanten in dezelfde leeftijdsklasse. Niet iedereen natuurlijk, maar genoeg. Dit terwijl de zo n beetje de helft van ons bestand in deze categorie valt en nog twintig of meer werkzame jaren voor zich heeft. Werkgevers mogen wat dit betreft wat meer hun ogen openen voor de mogelijkheden die er liggen en hun vizier verruimen. Willen we de vicieuze cirkel waarin we ons bevinden doorbreken, dan moet iedereen zijn verantwoordelijkheid pakken. Wij, werkzoekenden en werkgevers. In de periode augustus 2006 tot eind augustus 2007 is het totaal aantal niet werkende werkzoekenden (NWW) met 14,5 procent gedaald. Het aandeel vrouwen van de NWW is 54 procent. Het aantal jongeren tot 23 jaar maakt slechts 5 procent van de NWW uit. De toenemende krapte op de arbeidsmarkt legt een extra druk op de beschikbaarheid van NWW die geschikt en direct voor de arbeidsmarkt beschikbaar zijn. 53 procent van de groep heeft een vmbo-opleiding of lager. Totaal aantal vacatures Regio s x 1000 Perioden Nederland Zeeland Brabant 2000 183,4 2,2 30,4 2001 170,7 2,6 24,4 2002 115,1 2,9 17,7 2003 81,3 1,3 12,8 2004 109,3 1,5 17,6 2006 200,5 3,8 30,6 Beroepsbevolking; kerncijfers provincie Zeeland Noord- Brabant Bron: CBS Perioden Netto arbeidsparticipatie Werkloosheid 2000 63,8 % 4,8 % 2001 60,9 % 4,0 % 2002 64,0 % 3,2 % 2003 62,1 % 3,9 % 2004 62,5 % 5,0 % 2005 62,4 % 6,2 % 2006 63,6 % 4,4 % 2000 64,7 % 2,9 % 2001 65,8 % 3,1 % 2002 65,6 % 3,4 % 2003 64,9 % 5,0 % 2004 63,7 % 6,3 % 2005 63,5 % 5,4 % 2006 64,9 % 4,8 % 17
Foto: Olaf Smit
Panos Mytaros van ECCO: Duurzaam ondernemen is een geloofsovertuiging Panos Mytaros is al lange tijd verbonden met Nederland. In zijn studietijd in Duitsland raakte hij bevriend met een aantal Nederlandse studenten. Na zijn studie ging Mytaros voor schoenenproduct ECCO aan de slag in Azië. Zijn Nederlandse vrienden verloor hij echter niet uit het oog. Hij bezocht ze regelmatig en toen ECCO in 2001 de laatste Brabantse leerlooierij Corlé in Dongen overnam en Mytaros gevraagd werd de vestiging te leiden, twijfelde hij geen moment. De afgelopen zes jaar heeft Mytaros met ECCO veel geld gestoken in de faciliteiten in Dongen en geldt het bedrijf met haar R&D-center als de innovatieve motor van de Nederlandse leerindustrie. Scandinavië In 2001 nam ECCO het besluit haar activiteiten in Europa uit te gaan breiden. Dat is raar, als je je beseft dat het in Europa moeilijker is om aan personeel te komen dan in Azië en je de werknemers ook nog eens meer moet betalen, stelt Mytaros. Het besluit om in Europa te expanderen hangt samen met de ECCOfilosofie; alles in één hand: van koe tot klant. Wij willen de gehele keten beheren zodat we niet afhankelijk Het Deense ECCO behoort tot de drie grootste leer- en schoenenproducenten ter wereld. In de Nederlandse vestiging in Dongen staat een Griek aan de leiding: Panos Mytaros. Hij is niet de enige buitenlander bij ECCO. Ik ben niet exclusief geïnteresseerd in Tilburgers tussen de dertig en de veertig. Nationaliteit maakt niet uit, leergierigheid en werklust staan op nummer één. We redden het niet met concurreren op prijs zijn van derden. Daardoor is de time-to-market korter en de kwaliteit van je producten gewaarborgd. Een andere belangrijke reden om naar West-Europa te komen is het feit dat de grondstof van onze producten de koeienhuid uit landen als Duitsland, Frankrijk en Scandinavië komt. Het is onlogisch om de ruwe huid eerste naar Azië te transporteren en daar te looien. Uiteindelijk is ons oog op Nederland gevallen vanwege het goede vestigingsklimaat, vervolgt Mytaros. Dongen is een uitstekende locatie voor ons vanwege de logistieke verbindingen met de havens van Rotterdam en Antwerpen en de luchthavens van Amsterdam en Eindhoven. Daarnaast is Nederland internationaal georiënteerd en spreekt nagenoeg iedereen hier Engels. Looierij ECCO telt wereldwijd ongeveer 13.000 werknemers. Met een jaarproductie van 1.500.000 huiden behoort de Dongense looierij tot een van de vijf grootste in Europa. Wereldwijd ligt de omzet van het bedrijf op ruim een half miljard euro. Het schoenenassortiment is zeer uitgebreid, van kinderenschoenen tot dameslaarzen. We hebben een viertal wereldspelers als grootste concurrent, vertelt Mytaros. Maar natuurlijk hebben we lokaal nog andere concurrenten. Deze bedrijven zien wij echter niet sec als concurrenten. Het is goed om ze er bij te hebben, het zorgt ervoor dat mensen een ruim assortiment schoenen tot hun beschikking hebben en blij zijn met de schoen als product. De laatste jaren hebben wij zelf fors ingezet op design om van ons ouderwetse imago af te komen. We willen niet dat mensen van onze schoenen denken een vrouw van zestig kan ze dragen. We kunnen echter niet te agressief opereren en het roer omgooien, we moeten ook de wensen van onze loyale klanten in ogenschouw nemen. Research & Development is volgens Mytaros dan ook een must om je als groot schoenenmerk te kunnen onderscheiden. In 2002 opende ECCO in Dongen haar Leer Ontwikkel- en Research centrum. In de hogere segmenten van de markt waar wij in opereren red je het niet door op prijs te concurreren. Wij blijven met ons R&D-center continue zoeken naar de beste materialen en bewerkingsvormen. De voet komt daarbij altijd op de eerste plaats en comfort is van groot belang. Onze schoenen moeten zacht, waterdicht en ademend zijn. Trommels In de grote productiehal van ECCO staan energie- en waterzuinige drums, grote ronddraaiende trom- Langstraat De Langstraat vormde eeuwenlang het centrum van de Nederlandse schoen- en lederproductie. Het hart van de Langstraat is Waalwijk, waar ook het Nederlands Leder en Schoenen Museum is gevestigd. De Langstraat is een groot gebied dat grofweg tussen Geertruidenberg en s-hertogenbosch ligt. De leer- en schoennijverheid in de Langstraat kende grote bloeiperioden, met name in het begin van de 19e eeuw. De oprichting van de EEG leidde vanaf eind jaren vijftig de neergang van deze industrie in. In de Langstraat ligt tegenwoordig de nadruk op de schoenenhandel. 19
151752 Als u zonder rechterhand zit, bel dan met links (020) 60 22 22. haar Ook de beste vaste krachten vindt u via Manpower. Manpower is misschien niet de eerste naam waar u aan denkt als u op zoek bent naar vaste medewerkers. Toch helpen wij in Nederland en ver daarbuiten jaarlijks vele duizenden werkgevers bij het vinden van hooggekwalificeerd, vast personeel. Als een van de grootste human resource organisaties ter wereld zijn we dan ook al decennia thuis in de wereld van werk. Daardoor weten we wat werkgevers én werknemers belangrijk vinden. Zo brengen we mensen met elkaar in contact die elkaar verder helpen. En uw nieuwe rechterhand? Grote kans dat wij hem of haar de hand al hebben geschud. manpower.nl
mels waarin het ruwe leer wordt gereinigd. ECCO heeft een leerlooiersproces ontwikkeld waarbij alle grond- en hulpstoffen zo zuinig mogelijk worden ingezet en geschikt zijn voor hergebruik. Binnen het bedrijf is het hergebruik van vet een afvalproduct bij het looien van koeienhuiden geschikt voor de productie van biodiesel. Die brandstof wordt weer voor het eigen productieproces gebruikt. Mytaros noemt dit proces de Scandinavion flavour van ECCO: het respect voor de natuur. In ons hele bedrijf staat kwaliteit en milieuvriendelijk bovenaan de prioriteitenlijst. De huid van een koe kun je niet voor honderd procent gebruiken. Het afvalproduct bevat veel calorieën en kan door onze innovatie als een natuurlijke brandstof dienen. Een goed product ziet er niet alleen mooi uit, maar voelt ook fijn om te produceren en verkopen. Je moet oprecht zijn tegen je werknemers, maar ook tegen jezelf. Duurzaam ondernemen is een geloofsovertuiging, geen trucje. De leer- en schoenenindustrie kent volgens de Griek een traditionele bevolkingsgroep. Je wordt niet van de ene op de andere dag wakker en besluit in deze industrietak te gaan werken. Je groeit er mee op, als een werknemer zich niet met het product verbonden voelt, werkt het niet. Onze sector heeft daardoor te kampen met een gebrek aan jonge aanwas. Wij proberen ons imago op te poetsen en de sector en dit bedrijf te promoten. Ons R&D-center heeft bijvoorbeeld een grote aantrekkingskracht op jongeren. Ik wil geen werknemersprofiel van een jongen tussen de dertig en veertig jaar uit de regio Tilburg. Een divers personeelsbestand is goed voor de ontwikkeling van je bedrijf. In deze vestiging werken we met twaalf Minpuntje van Hollanders is het eeuwige geklaag nationaliteiten. Van Nederlands tot Grieks en Mexicaans. Stuk voor stuk mensen die leergierig zijn en geen 9-tot-5-mentaliteit hebben. Geneerlandiseerd Ik werk zelf al veertien jaar bij ECCO, vervolgt Mytaros. Ik heb dit bedrijf van een kleine onderneming met een fabriek in Indonesië tot een wereldspeler zien uitgroeien. Ik ben meegegroeid met ECCO en zal mijn ziel niet snel meer verkopen aan een ander bedrijf. Ik heb het doel om de omzet de komende zes jaar te verdrievoudigen. Dat is ons eerder gelukt en het zal ons weer lukken. Mytaros is volgens eigen zeggen inmiddels geneerlandiseerd. Grote aanpassingsproblemen heeft hij bij aankomst in Nederland nooit gekend. Als je naar een ander land verhuist verandert er natuurlijk wel het een en ander. Niet alleen aan het weer, de zon schijnt hier immers niet iedere dag, maar ook de organisatiestructuur waarmee je in aanraking komt. In Griekenland is er veel hiërarchie door het pyramidemodel, in Nederland zijn de organisaties veel platter. Ik ben erg gelukkig hier en zie Nederland bijna als mijn moederland. Als Mytaros dan toch een minpuntje aan de Hollander moet noemen is het het eeuwige geklaag. Je kunt wel klagen dat het hier altijd regent, maar dat is een gegeven. Daar kun je niks aan veranderen, aan de zaken om het weer heen wel. Om het op zijn Nederlands te zeggen: je moet niet bij de pakken neerzitten. inter net www.ecco.nl Leerlooiproces I R u w e k o e i e n h u i d e n worden in grote houten vaten geladen. Ze worden gewassen, geweekt, onthaard en gekalkt. II O p n i e u w b e g i n t e r een proces van wassen, waarna de huid ontvleesd en in twee lagen gespleten wordt en nogmaals gewassen wordt. III In het daaropvolgende traject wordt er ontkalkt, gebeitst haarwortels, vuil en vet verwijderd met enzymen, gepekeld zout toegevoegd en als laatste het echte looien; het met chroomlooistof fixeren. Het gehele proces gebeurt machinaal en per dag worden 3.000 tot 4.000 huiden worden in de leerlooierij verwerkt. 21
Advertorial Een hogere nettowinst dankzij Fortis In de afgelopen edities van dit magazine hebt u al kennis kunnen maken met de adviezen en diensten die Fortis aan mensen in uiteenlopende omstandigheden biedt. Ditmaal ontmoeten we Peter Kamstra en Alexander van Spaendonck. Met hen spreken wij over de levenscyclus van ondernemers. DGA Pocket 2007 Begin van dit jaar is de DGA pocket 2007 verschenen. Daarin vinden ondernemers antwoord op een breed scala van financiële en fiscale vragen. Niet alleen vragen die zij kunnen stellen als directeur en aandeelhouder, maar ook vragen die werknemers, debiteuren, huurders en verhuurders betreffen. Wilt u de pocket aanvragen, dan kunt u Peter Kamstra of Alexander van Spaendonck bellen of e- mailen. Meer informatie: www.fortisbusiness.com www.fortismeespierson.nl Peter Kamstra is directeur van Fortis Commercial Banking Zeeland. In die functie begeleidt hij vele ondernemers bij de opbouw en uitbouw van hun bedrijf. Dat eerste krediet is vaak bepalend in de relatie met een cliënt. Als wij dat als bank goed oppakken, kan dat betekenen dat we bij de hele levenscyclus van de onderneming betrokken blijven. Zo n relatie begint vaak met de overname van een bestaande onderneming en eindigt pas als de ondernemer zijn bedrijf verkoopt aan de volgende generatie. Grote rol fiscaliteit Dat is dan vaak het moment dat wij als private bankers echt betekenis krijgen voor de cliënt, vertelt Alexander van Spaendonck van Fortis MeesPierson. Hij is als vermogensstructureerder betrokken bij cliënten in West-Brabant en Zeeland. Regelmatig is hij de schakel tussen de financiële diensten van Fortis en de gewenste fiscale situatie van hun cliënten. Zijn doel: beoordelen of de cliënt mogelijk een gunstiger juridische of fiscale weg kan bewandelen. Ondernemers raadplegen namelijk hun accountant of fiscalist niet altijd wanneer dat nodig is, legt hij uit. Het is dan onze uitdaging om de ondernemer te wijzen op mogelijke verbeteringen. Wij verwijzen voor nader advies graag naar zijn adviseurs. Zo proberen we de nettowinst voor de ondernemer te vergroten, zowel in zijn bedrijf als in zijn privévermogen. Kamstra benadrukt dat hij als bankier ervaart dat de fiscaliteit een grote rol speelt. Een hogere nettowinst verbetert de solvabiliteit van de onderneming. Dat maakt gunstiger kredietvoorwaarden of uitbreiding van de faciliteit mogelijk. Het is dus erg plezierig voor alle partijen dat wij hierover samen met collega s nadenken. Onlangs konden we bijvoorbeeld een zeer prestigieuze financiering afsluiten. Die werd ons onder meer gegund vanwege onze combinatie van financiële expertise, goede condities én het feit dat wij de vermogensstructuur van de cliënt fiscaal en juridisch goed begrepen. Belastingvrij beleggen in de VBI Per 1 augustus jl. is de vrijgestelde beleggingsinstelling ofwel VBI ingevoerd. Dit is een belangrijke ontwikkeling voor ondernemers die eraan denken hun bedrijf te verkopen. Als de ondernemer zijn actieve ondernemersactiviteiten beëindigt, blijft vaak een houdstervennootschap over die is gevuld met liquide middelen. Per 1 augustus kan de ex-ondernemer in die vennootschap beleggen zonder dat hij vennootschapsbelasting is verschuldigd over de winsten. Uiteraard stelt de fiscus hieraan strikte voorwaarden. Maar in het algemeen is het voor een directeur-grootaandeelhouder en zijn vennootschap haalbaar om hieraan te voldoen, stelt Van Spaendonck. Zo waren we afgelopen week bij een ondernemer wiens bedrijfsovername Fortis Commercial Banking had gefinancierd, zegt Kamstra. Zijn vader, de overdrager, wil gaan beleggen bij Fortis MeesPierson. Op voorstel van Alexander gaat hij zijn vennootschap omvormen tot een VBI. Effectief betekent dit dat het nettorendement op de beleggingen van de vader stijgt met circa 20%. Dat voordeel wil hij overigens gebruiken om meer risicomijdend te beleggen, want daar voelt hij zich prettiger bij. Tevreden cliënt Van Spaendonck benadrukt dat Fortis MeesPierson een cruciale rol speelt bij het inrichten van een vrijgestelde beleggingsinstelling. De beleggingen in de vennootschap moeten voldoen aan specifieke eisen. Alleen dan kan de VBI haar status behouden én het nettorendement optimaliseren. Onze beleggingsadviseurs hebben daartoe speciale beleggingsportefeuilles samengesteld, die zij strak bewaken. De afgelopen maanden hebben we hier veel tijd en aandacht aan besteed. We wilden onze cliënten immers direct de kans bieden gebruik te maken van deze zeer interessante mogelijkheid. Volgens Van Spaendonck tekent dat Fortis MeesPierson: volledig geïntegreerde, hoogwaardige diensten op financieel 22