RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Praktijkonderwijs Stadskanaal PRO Plaats : Stadskanaal BRIN nummer : 18UZ C1 BRIN nummer : 18UZ 00 PRO Onderzoeksnummer : 279114 Datum onderzoek : 21 oktober 2014 Datum vaststelling : 26 november 2014
Pagina 2 van 11
INHOUDSOPGAVE INLEIDING............................................ 5 BEVINDINGEN.......................................... 7 Kwaliteits- en nalevingsprofiel.............................. 7 Beoordeling........................................... 8 TOEZICHTARRANGEMENT................................. 11 Pagina 3 van 11
Pagina 4 van 11
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 21 oktober 2014 een onaangekondigd tussentijds kwaliteitsonderzoek (tko) uitgevoerd op Praktijkschool Stadskanaal naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 8 december 2011 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op Praktijkschool Stadskanaal. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 2 februari 2012. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zeer zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In juli 2012 en september 2013 zijn voortgangsgesprekken gevoerd. In februari 2013 is een tussentijds kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Op 9 januari 2014 is een onderzoek naar kwaliteitsverbetering uitgevoerd op Praktijkschool Stadskanaal. De conclusie van dit okv was dat de kwaliteit van het onderwijs op de school nog steeds onvoldoende was. De inspectie handhaafde het aangepast arrangement zeer zwak en verlengde het traject van geïntensiveerd toezicht met maximaal een jaar. Na dit onderzoek kreeg de inspectie meerdere signalen van toenemende onrust op de school. Er is daarom een gesprek ingelast tussen de inspecteurs met de raad van toezicht en de directeur-bestuurder. Op basis van dit gesprek kregen we onvoldoende vertrouwen in de voortgang van het verbetertraject. Dit was voor ons reden om te escaleren naar de directeur toezicht vo. De directeur toezicht vo heeft vervolgens een escalatietraject afgesproken met de raad van toezicht van de school. De terugkoppeling van dit bestuurlijk gesprek is vastgelegd in een brief d.d. 26 augustus 2014. In de brief staat onder andere dat de inspectie heeft besloten een onaangekondigd onderzoek uit te voeren naar de kwaliteit van het onderwijs in het najaar 2014. Dit rapport betreft de uitkomsten van dit onderzoek. Op basis van dit onderzoek worden afspraken gemaakt over het vervolg. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij de inspectie een aantal lessen heeft bijgewoond en gesprekken heeft gevoerd met de directie en leraren. Een eindgesprek met de directie na afloop van het schoolbezoek. Pagina 5 van 11
Een afzonderlijk, telefonisch gesprek met een vertegenwoordiger van de raad van toezicht. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: schoolklimaat, didactisch handelen, zorg en begeleiding. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 11
BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen 1 2 3 4 4.4* De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7* Het personeel van de school zorgt ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8* De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteit efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken 1 2 3 4 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen 1 2 3 4 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 7 van 11
Leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen passende zorg 1 2 3 4 8.2* De school voert de zorg planmatig uit. Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs als onvoldoende. Het schoolklimaat is op schoolniveau voldoende, maar het didactisch handelen en de ondersteuning zijn onvoldoende. De situatie op Praktijkschool Stadskanaal is zorgelijk. Na het onderzoek naar kwaliteitsverbetering in januari 2014, waarbij de inspectie het oordeel zeer zwak handhaafde, heeft de raad van toezicht een interventieplan opgesteld. In deze periode was in het team sprake van toenemende onrust en onvrede. Naast de directeur-bestuurder is, in het kader van het interventieplan van de raad van toezicht, een extern adviseur geplaatst. Dit bleek echter geen houdbare situatie, de directeur-bestuurder is ten tijde van dit onderzoek niet meer aanwezig op de school. De betreffende extern adviseur is nu interim-directeur van de praktijkschool. Het feit dat het verbetertraject nu al drie jaar duurt, gecombineerd met de recente ontwikkelingen binnen de aansturing van de school, maken de uitgangssituatie van de school ronduit ongunstig. Tijdens dit onaangekondigde bezoek heeft de inspectie lessen bezocht en gesprekken gevoerd met leraren en de interim-directeur. Uit het onderzoek kwam ten eerste het beeld naar voren van een team dat in zwaar weer verkeert maar graag wil werken aan de verbetering van het onderwijs. We constateerden dat het team voorzichtig vertrouwen uitspreekt in de huidige koers. Het schoolklimaat is op schoolniveau voldoende. Ten tweede constateren we dat de kwaliteit van de lessen en de ondersteuning nog steeds onvoldoende is. Er moet nog veel werk verzet worden om de kwaliteit van het primaire proces in een zeer beperkte tijd op een gewenst basisniveau te krijgen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Context en schoolklimaat Het feit dat het niet gelukt is om binnen de gestelde tijd de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren is een zware dobber geweest voor het team. De relatie Pagina 8 van 11
tussen het team en de directeur-bestuurder is na het okv ernstig onder druk komen te staan. De interim-directeur die dit schooljaar is gestart op de school werkt aan het herstellen van het vertrouwen in het team en de samenwerking binnen het team. Uit gesprekken met leraren blijkt dat men voorzichtig vertrouwen uitspreekt in de nieuwe koers. Wel constateren we dat het vertrouwen flinke deuken heeft opgelopen. Het zal tijd en aandacht vragen om dit te herstellen. Ook constateren we dat een relatief groot aantal docenten ziek thuis is. Er is daarom een aantal nieuwe leerkrachten aangetrokken. Deze wisselingen hebben nog niet meteen een positief effect, de continuïteit en borging in het primaire proces staan onder druk. De interim-directeur geeft aan dat het team zich sterk inzet voor verbetering van kwaliteit. De afgelopen tijd heeft echter opnieuw in het teken gestaan van onrust en instabiliteit. Hierdoor is nog weinig daadwerkelijk resultaat geboekt als het gaat om de verbetering van het onderwijs. De raad van toezicht spreekt haar vertrouwen uit in de interim-directeur en geeft aan door het inzetten van extra faciliteiten de komende maanden een verbetering te kunnen realiseren. Het schoolklimaat beoordelen we op schoolniveau als voldoende. Er is aandacht voor veiligheid van personeel en leerlingen en in de meeste lessituaties bleek de onderlinge omgang tussen leraren en leerlingen, en tussen leerlingen onderling, voldoende respectvol te zijn. Pedagogisch-didactisch handelen en ondersteuning Tijdens het onaangekondigde schoolbezoek constateerden we dat de kwaliteit van de lessen nog steeds niet op het gewenst niveau is. De verschillen in leskwaliteit zijn zeer groot, we hebben een paar goede lessen gezien, maar te veel lessen waren onvoldoende. De leskwaliteit was helaas in meer lessen onvoldoende dan bij het vorige onderzoek. De taakgerichte werksfeer staat in te veel lessen onder druk. Hoewel we zien dat leraren werk maken van een expliciete opbouw van de les, door een doel of programma van de les te laten zien op het bord, komt de les te vaak niet goed op gang. Sommige leraren blijken niet goed in staat om de leerlingen in de gewenste houding te krijgen. Leerlingen waren in sommige lessen tegendraads en ongemotiveerd, ze wilden niet deelnemen aan de onderwijsactiviteiten. De relatie tussen docenten en leerlingen staat soms onder druk. Andere lessen waren uitgesproken chaotisch, hier miste een basaal niveau van klassenmanagement. Al met al is de taakgerichte werksfeer en de actieve betrokkenheid van leerlingen onder de maat. Nogmaals willen we benadrukken Pagina 9 van 11
dat een paar leraren lessen van prima kwaliteit lieten zien, waarbij leerlingen wel degelijk actief meedoen. Het ligt dus niet aan de leerlingpopulatie. De kwaliteit van de ondersteuning is in ontwikkeling maar nog niet op niveau. De uitvoering van de ondersteuning voor leerlingen is nog sterk afhankelijk van de docent en vindt ad hoc en incidenteel plaats. Het team werkt aan een eigen digitaal systeem om de ondersteuning van leerlingen vanaf de binnenkomst op de school vast te leggen en meer planmatig vorm te geven. Dit systeem biedt goede mogelijkheden, maar de kwaliteit van het systeem hangt af van de wijze waarop het gevuld is. Ten tijde van het onderzoek was het nog slechts gedeeltelijk gevuld met zaken als startdocumenten, ontwikkelingsperspectieven, doelen, leerstoflijnen en uitstroomprofielen. De verdere ontwikkeling van het systeem kan een impuls geven aan de kwaliteit van de uitvoering van de ondersteuning. Pagina 10 van 11
TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs is onvoldoende verbeterd. De school heeft het aangepast arrangement zeer zwak. De uitgangssituatie van de school is zorgelijk. De school heeft nog maar een paar maanden om de kwaliteit op orde te krijgen. Tegelijkertijd constateren we dat pas zeer recent sprake is van een wisseling in de aansturing van de school en dat het team voorzichtig vertrouwen uitspreekt in de nieuwe koers. Ook constateren we dat de raad van toezicht aangeeft vertrouwen te hebben in de huidige aansturing en dat de raad van toezicht zich inzet om onderwijsverbetering te faciliteren en aan te sturen. Ten slotte vonden we het schoolklimaat van voldoende niveau. We geven de school daarom op dit moment een laatste kans om de kwaliteit te verbeteren. We gaan op dit moment nog niet over tot verdere escalatie. We handhaven de eerder gemaakte afspraak om een onderzoek naar kwaliteitsverbetering uit te voeren. Deze is gepland op 3 februari 2015. Als de kwaliteit op dat moment niet op het gewenste basisniveau is, dan gaan we over tot verdere escalatie in het traject. Pagina 11 van 11