Educatieve programma s Voortgezet onderwijs 2016-2017
Ontdek het Joods Cultureel Kwartier Beste docent, Culturele diversiteit en onderling respect vragen steeds meer onze aandacht in de samenleving en op school. We nodigen je uit kennis te maken met het educatieve aanbod van het Joods Cultureel Kwartier, dat inspireert tot een open blik naar de ander en een brug slaat tussen culturen. Aan burgerschap verwante thema s de pluriforme samenleving, participatie, identiteit komen in uiteenlopende vormen aan de orde. Het Joods Cultureel Kwartier maakt de diversiteit van het joodse verhaal op een positieve manier toegankelijk voor een brede doelgroep. De locaties in het JCK raken aan de geschiedenis via persoonlijke verhalen. De Portugese Synagoge staat voor tolerantie en vrijheid. De voormalige deportatieplaats Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaust Museum i.o. vertellen het verhaal van vervolging en verzet. In het Joods Historisch Museum staan de joodse traditie en geschiedenis centraal. We bekijken graag samen welke interactieve programma s en combinaties aansluiten bij jouw groep en leerdoel. Neem contact met ons op via (020) 531 03 80 of service@jck.nl. Graag tot ziens! Basis voor de onderwijsprogramma s vormt de methode I ASK. Deze werkwijze nodigt leerlingen uit om zich open te stellen voor wat nieuw, onbekend en soms in strijd met hun opvattingen is. Zo stimuleren wij hen tot een bredere kijk op de wereld en tot het nuanceren en verrijken van bestaande beelden. 3
Programma Joods?! De leerling aan het woord In het Joods Historisch Museum geven leerlingen in tweetallen presentaties over de joodse cultuur, religie of geschiedenis. De Tora, een baal stof met jodensterren en het portret van Spinoza passeren de revue. Ook de Ajax-muts ontbreekt niet. Leerlingen reflecteren over wie of wat joods is en ervaren dat daar niet één vorm van bestaat. Ze ontdekken overeenkomsten en interessante verschillen met hun eigen achtergrond. Doelgroep Onderbouw, één klas, in twee groepen van 15 Tijd 1-2 uur (voorbereiding op school) 1,5 uur (museumbezoek) 30 min (afsluitende les op school) 125 (exclusief entree) Kerndoelen 1, 5, 7, 8, 36, 37, 40, 43 en 50 Let op Voorjaar 2017 wordt een deel van de vaste opstelling vernieuwd, waardoor Joods?! een ander karakter krijgt. De tentoonstelling Face it! (zie bladzijde 17) is een goed alternatief in die periode. Houd de website in de gaten voor actuele informatie en het nieuwe programma rond migratie, identiteitsvorming en burgerschap. Joods Historisch Museum 5
Programma Esnoga Quest Met de ipad op avontuur Leerlingen verkennen de Esnoga met een ipad. In dit monumentale gebouw uit de Gouden Eeuw kunnen mensen al eeuwenlang in vrijheid de eigen cultuur en religie beleven. Via de Esnoga Quest ontdekken leerlingen hun eigen beeld en het algemeen belang van vrijheid, migratie en tolerantie. Ze doen interactieve opdrachten en testen hun kennis in de quiz. Na afloop krijgen ze een online-souvenir toegestuurd. Doelgroep Onderbouw Maximaal 30 leerlingen, in teams van 3 leerlingen Tijd 1 uur 50 per groep (exclusief entree, inclusief leen-ipads) Kerndoelen 36, 37, 40, 43 en 50 Portugese Synagoge 7
Programma Gedwongen vertrek Over vervolging, onderduik en verzet Vanuit de Hollandsche Schouwburg werden tienduizenden joden via Westerbork weggevoerd naar de vernietigingskampen. De wand met 6.700 familienamen herinnert aan alle 104.000 joden die uit Nederland zijn gedeporteerd en vermoord. Hun namen, foto s en verhalen kun je terugvinden op www.joodsmonument.nl. In de voor malige Hervormde Kweek school aan de overkant van de straat is nu het Nationaal Holocaust Museum i.o. gevestigd. Deels via deze kweekschool zijn zo n 600 kinderen uit de naastgelegen crèche gered van een wisse dood. De leerlingen ontdekken aan de hand van persoonlijke verhalen en andere bronnen de beladen geschiedenis van deze locaties. Doelgroep Alle niveaus, één klas Tijd 1,5 uur 50 (exclusief entree) Kerndoelen 36, 37, 40 en 43 Hollandsche Schouw burg + Nationaal Holocaust Museum i.o. 9
Programma In Memoriam Kunst en herdenken In Memoriam is een installatie van 172 koffers en een neonsculptuur van een jongensfiguur. Kunstenaar Willem Volkersz maakte dit werk ter herinnering aan de joodse leerlingen van zijn lagere school, de 1ste Montessorischool in Amsterdam, die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Wat kunnen we nog over deze leerlingen te weten komen? Met behulp van de website www.joodsmonument.nl zoeken we hun namen, gezichten en verhalen. Vervolgens maken we met de koffers en de gevonden verhalen een nieuwe installatie in het museum. Periode Februari t/m mei 2017 Doelgroep Alle niveaus, één klas Tijd 1,5 uur 50 (exclusief entree) Kerndoelen 5, 7, 8, 36, 37, 40, 43, 49, 50 en 52 Nationaal Holocaust Museum i.o. 11
Programma Talkshow in de Klas Het JCK komt naar je toe Een laagdrempelig programma over beeldvorming op school. In een open sfeer bespreken leerlingen wat in de media over joden, moslims en andere minderheden wordt gezegd en geschreven. In hun eigen talkshow verrijken en nuanceren ze de bestaande beelden onder begeleiding van twee museum docenten. Daarna zijn de leerlingen welkom in het Joods Cultureel Kwartier voor een nadere kennismaking met joods. Doelgroep Alle niveaus, één klas Tijd 2 lesuren (talkshow in de klas) 1,5 uur (museumbezoek) 175 (exclusief entree) Subsidie Vraag naar de financiële mogelijkheden Benodigdheden Digibord en internetverbinding in de klas Kerndoelen 1, 5, 7, 36, 37, 38, 40, 43, 47 en 50 Tip De tentoonstelling Face it! (zie bladzijde 17) sluit hier goed op aan. Joods Cultureel Kwartier 13
Programma Speciaal voor jou Voor leerlingen met een visuele beperking Alle zintuigen worden aangesproken tijdens het bezoek aan het JHM Kindermuseum het huis van de familie Hollander en Max de Matze. Broodjes vlechten, bakken en proeven in de keuken, luisteren naar de herinneringen van de muur en een tastbare herinnering maken in het atelier. Doelgroep Leerlingen met een visuele beperking Groepsgrootte Maximaal 8 leerlingen Tijd 2 uur Gratis, dankzij steun van de Fiep Westendorp Foundation Dit programma is ook te boeken voor een grotere klas of een groep waarvan enkele leerlingen visueel beperkt zijn. Neem contact op voor een programma op maat. Voor doven en slechthorenden Speciaal opgeleide, dove museumdocenten leiden rond in gebarentaal. Vraag naar de mogelijkheden. Voor speciaal onderwijs Het JHM Kindermuseum is hands-on. Deze en de andere locaties van het Joods Cultureel Kwartier lenen zich goed voor leerlingen van speciaal onderwijs en/of met een fysieke beperking. Met een JCK-medewerker stel je een programma op dat past bij jouw leerlingen en wensen. Joods Cultureel Kwartier 15
Tentoonstellingen Face it! Oordelen op t eerste gezicht 19 december 2016 16 april 2017 De leerlingen worden uitgenodigd ál hun denkbeelden mee naar binnen te nemen. Er is geen goed of fout. Als mensen naar mensen kijken, ontstaan oordelen. Hoe kijk jij naar anderen? Stop je ze in een hokje, of word je daar zelf in gestopt? Sta je open voor nieuwe informatie en kun je je beeld bijstellen? Deze prikkelende, interactieve tentoonstelling sluit goed aan bij het programma Talkshow in de Klas en biedt een goed alternatief voor Joods?! in het voorjaar, wanneer een deel van de vaste opstelling wordt vernieuwd. De tentoonstelling past bij de vakken CMV, maatschappijleer, levensbeschouwing en burgerschap en is zelfstandig te bezoeken. Charlotte Salomon Leven? of Theater? Najaar 2017 voorjaar 2018 In 2017 is het 100 jaar geleden dat Charlotte Salomon in Berlijn werd geboren. In deze grote tentoonstelling komt het geschilderde muziektheaterstuk van de jonge, in Auschwitz vermoorde, kunstenares tot leven. Charlotte kijkt hierin terug op haar jeugd, familiegeschiedenis en eerste grote liefde. De tentoonstelling past goed bij de schoolvakken Frans, Duits, (kunst)geschiedenis en drama. Houd de website in de gaten voor details. Joods Historisch Museum 17
Rondleidingen Ontdek het Joods Cultureel Kwartier Museumdocenten leiden rond op alle locaties van het Joods Cultureel Kwartier en in de buurt. Zij werken met de methode I ASK, waarbij ze door goed contact te maken, aansluiten bij beelden van leerlingen en deze verrijken. Combinaties van programma s en rondleidingen op verschillende locaties zijn mogelijk. Joods Historisch Museum Joods leven, religie en geschiedenis JHM Kindermuseum Joods leven, diversiteit Portugese Synagoge Tolerantie en vrijheid, Gouden Eeuw, Portugese joden in Amsterdam, synagoge in gebruik Hollandsche Schouwburg en Nationaal Holocaust Museum i.o. Uitsluiting, deportatie en moord, onderduik, verzet en redding Wandeling Joods Amsterdam Joods Amsterdam vroeger en nu: synagogen, Waterlooplein, Dokwerker, Auschwitzmonument, Hollandsche Schouwburg Rondleiding in gebarentaal Joods leven, geschiedenis en diversiteit Duur 1 uur of langer Groepsgrootte Maximaal 18 leerlingen per museumdocent Maximaal 10 leerlingen per museumdocent bij een rondleiding in gebarentaal 75 per museumdocent per uur (exclusief entree JCK) 19
Extra mogelijkheden Combineer en zie meer Het is mogelijk om programma s en rondleidingen te combineren. Doe het programma Joods?! en sluit af met een wandeling in de voormalig joodse buurt. Of ontdek, na een bezoek aan de Hollandsche Schouwburg, het joodse leven in de Portugese Synagoge via de Esnoga Quest of een rondleiding. Samen maken we een combinatie die aan je wensen voldoet. Zelfstandig bezoek Leerlingen zelfstandig het JCK laten ontdekken? Meld je groep aan via service@jck.nl en vraag naar het voorbereidend materiaal of kijksuggesties voor de gekozen locatie. Wij houden dan rekening met je komst. Met collega s Wil je het JCK een keer met collega s bezoeken voor een studiedag of rondleiding? Uiteraard kan dat ook. Neem dan contact op via service@jck.nl. Praktische informatie Contact Joods Cultureel Kwartier, afdeling Sales & Evenementen Tel: (020) 531 03 80, op werkdagen 13-17 uur E-mail: service@jck.nl Prijzen De prijzen vermeld bij de programma s zijn exclusief entree à 6 per leerling en gelden voor schooljaar 2016-2017. Voor begeleidende docenten is entree gratis. Per boeking wordt 5 reserveringskosten in rekening gebracht. Schooltoer Met de Schooltoer krijgen docenten en leerlingen uit het voortgezet onderwijs, die zijn aangesloten bij de CJP Cultuurkaart, korting op een ov-kaartje. Ga voor meer informatie naar www.schooltoer.nl. Onderwijsdagen Ontdek wat het Joods Cultureel Kwartier allemaal te bieden heeft voor leerlingen, en hoe het leerkrachten kan ondersteunen bij hun lessen over de Tweede Wereldoorlog of over het Jodendom. Tijdens een onderwijsdag bezoek je verschillende locaties van het JCK en kun je ideeën uitwisselen met onze educatiemedewerkers. Ben je geïnteresseerd in deel name aan zo n dag? Stuur een e-mail naar service@jck.nl onder vermelding van onderwijsdag, dan informeren wij je over de data 20 21
Locaties Locaties Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1, Amsterdam Dit museum vertelt de geschiedenis van joden in Nederland, vanaf 1600 tot en met nu. In persoonlijke verhalen en objecten ervaar je de cultuur en de religie, thuis en in de synagoge. Ook zijn er regelmatig wisseltentoonstellingen, zie www.jck.nl. JHM Kindermuseum, Nieuwe Amstelstraat 1, Amsterdam Dit museum is ingericht als een joods huis. Kom binnen in de woonkamer, ontdek wie en wat joods is en zie hoe divers mensen van een familie kunnen zijn. In de koosjere keuken bak je challebroodjes; in de studeerkamer leer je over de Tora en schrijf je Hebreeuws; in de muziekkamer blaas je op de ramshoorn. Portugese Synagoge, Mr. Visserplein 3, Amsterdam Deze synagoge uit de Gouden Eeuw is nog steeds in gebruik bij de Portugees-Israëlitische gemeenschap. Het interieur van de Esnoga is nauwelijks veranderd en even indrukwekkend als vier eeuwen geleden, met zijn stenen pilaren, koperen kandelaars, hout uit Brazilië, metershoge ramen en zand op de vloer. Hollandsche Schouwburg, Plantage Middenlaan 24, Amsterdam Vanaf 1942 wachtten in de Hollandsche Schouwburg vele duizenden joodse mannen, vrouwen en kinderen op deportatie naar doorgangskamp Wester bork. Nu is dit een belangrijke herdenkingsplek. Bij de wand met 6.700 familienamen, symbool voor alle vermoorde joden van Nederland, brandt een eeuwige vlam. Nationaal Holocaust Museum i.o., Plantage Middenlaan 27, Amsterdam Het museum is in oprichting op een betekenisvolle locatie: de voormalige Hervormde Kweekschool. De crèche ernaast ving vanaf 1942 kinderen op, van ouders die zich moesten melden in de Hollandsche Schouwburg. Via de kweekschool ontsnapten vele kinderen aan de nazi s en hun handlangers. Sinds mei 2016 toont het museum in kunstzinnige vorm de vele verhalen over de Holocaust en de periode erna. Colofon Fotografie: Collectie Joods Historisch Museum, Ruud van Empel, Dorien Grötzinger, Chris van Houts, Michael Jacobs, Liselore Kamping en Willem Volkersz / Vormgeving: Bloemendaal & Dekkers / Redactie: Marie Baarspul Fondsen De educatieve programma s zijn mede mogelijk gemaakt door: CoolCat Foundation / Edli Foundation / Mobeta BV / Nettie van Zwanenberg Stichting / Stichting Educatief Programma ANNE / Stichting Maatschappij tot Nut der Israeliëten in Nederland / Familiefonds Gompen / Inge & Alfred Nijkerk - von der Laden Fonds / Van Hessen Fonds 22 23