Uitvoeringsprogramma Participatie 2016-2018 gemeente Eindhoven SDS - Sociaal Domein Support, POK1 - Programmering, Ontwikkeling & Kwaliteit 1 mei 2016
mei 2016 Uitvoeringsprogramma Participatie 2016-2018 - Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven SDS - Sociaal Domein Support, POK1 - Programmering, Ontwikkeling & Kwaliteit 1 Datum mei 2016
Inhoudsopgave Colofon 2 Inhoudsopgave 3 1 Inleiding 4 2 Visie en strategie 5 2.1 Onze visie op participatie 5 2.2 De strategie waarmee we deze visie willen realiseren 5 3 Doelen 7 3.1 Lange termijn ambitie en strategische doelstelling 2016-2018 7 3.2 Tactische doelen 2016-2018 8 3.3 Outputdoelstellingen 2016-2018 8 4 Instrumenten en projecten 9 5 Ontwikkelen 10 5.1 Ontwikkelpunten 10 5.2 Ontwikkeldoelstellingen 2016-2018 13 6 Innovatie 13 7 Monitoring en sturing 14 7.1 Dashboard en voortgangsrapportage 14 7.2 Matrix arbeidsmarkt 14 8 Begroting 15 9 Inzet ESF middelen 16 gemeente Eindhoven 3
1 Inleiding Iedereen doet mee in onze stad, dat is ons ideaal. We zijn een inclusieve stad waaraan iedereen zijn bijdrage kan leveren. Om dichterbij dit ideaal te komen veranderen we onze manier van werken. In deze transformatie staan vraaggericht en integraal werken centraal. We treden onze inwoners en partners in de stad als één sociaal domein tegemoet. Verschillende vraagstukken van een inwoner hangen immers vaak samen en moeten daarom ook in samenhang bekeken worden. En wanneer vragen niet samenhangen, is het van belang dat oplossingen elkaar in ieder geval niet bijten. En datzelfde geldt natuurlijk ook wanneer een werkgever of een andere organisatie ons benadert. Deze integrale benadering betekent voor onszelf dat schotten tussen verschillende onderdelen zoals bijvoorbeeld participatie, welzijn, jeugdzorg en schulddienstverlening steeds meer verdwijnen. We handhaven de wettelijke kaders, maar tegelijkertijd zien we de wetten die we uitvoeren, steeds meer als middel om te komen tot integrale maatwerkpakketten, waarmee die ene inwoner de ondersteuning kan worden geboden die op dit moment specifiek bij hem of haar past. De inwoner staat met zijn of haar mogelijkheden centraal, de wetgeving stelt de kaders waarbinnen we de inwoner kunnen ondersteunen. Daarin zoeken we zoveel mogelijk de ruimte op die de wettelijke kaders ons bieden. En beperken de grenzen van de wettelijke kaders ons teveel om inwoners goed te kunnen ondersteunen, dan kaarten we dit bij de landelijke overheid aan. Om een integrale benadering mogelijk te maken, moeten inwoners en organisaties op één plek terecht kunnen met al hun vragen aan de gemeente. Dat lukt steeds meer. Voor inwoners zijn dat (en worden dat de komende periode steeds meer) de WIJteams. Ook voor ondernemers proberen wij zoveel mogelijk op een eenduidige manier en via één kanaal te communiceren. Hiertoe is 04werkt opgericht. Het werkgelegenheidsteam (WGT) is onderdeel van 04werkt. De samenwerking van het WGT met andere partners in 04werkt vergroot de uitstroom mede omdat we vacatures delen in de regio. Nu we deze werkwijze ons steeds meer eigen maken, stellen we ons ook de vraag of een apart uitvoeringsprogramma participatie hier in de toekomst nog bij past. Voor de periode 2016-2018 gaan we in ieder geval nog specifiek inzoomen op hetgeen we in deze periode inzetten ten bate van de arbeidsparticipatie van onze inwoners. Wel doen we dit al zoveel mogelijk in de nieuwe termen die we sociaal domein breed (inclusief de werkgeverskant) gebruiken. In dit uitvoeringsprogramma staan we allereerst stil bij onze visie op participatie. Vervolgens zetten we uiteen met welke strategie we deze visie willen realiseren en welke doelen we ons daarbij voor de periode 2016-2018 stellen. Ook staan we stil bij de ontwikkelpunten en innovaties waar we de komende jaren extra aandacht aan willen geven. Daarna komen de specifieke instrumenten die we gaan inzetten, de monitoring en sturing op onze doelen en instrumenten en de begroting aan bod. 4 gemeente Eindhoven
2 Visie en strategie 2.1 Onze visie op participatie Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderdeel van meedoen in onze samenleving. Het geeft inwoners de mogelijkheid in hun eigen inkomen te voorzien, zichzelf te ontwikkelen als persoon en sociale contacten uit te breiden. Wij geloven dat arbeidsparticipatie op deze manier iemands leven kan verrijken. Het hebben van betaald werk voorkomt ook veel sociale problematiek. Het hebben van betaald werk is voor veel mensen een manier om het zelf, zonder ondersteuning van de overheid, te redden in het leven. Het geeft het gevoel nuttig te zijn, het geeft ritme aan iemands leven en kan voldoening brengen. Alleen al het perspectief op werk kan het beroep op ondersteuning verlagen. Daarnaast zien we dat het vinden van een betaalde baan voor mensen vaak een oplossing is voor meerdere maatschappelijke vraagstukken. Het oplossen van vraagstukken als eenzaamheid, armoede en schuldenproblematiek worden over het algemeen eenvoudiger wanneer iemand betaald werk vindt. Arbeidsparticipatie is dus bij uitstek de manier om meer vraagstukken op te lossen in de sociale basis (onze term voor het normale leven). Daar waar nu de focus nog vaak ligt op het nog beter maken van de ondersteuning in de eerste (generalistisch) en tweede lijn (specialistisch). Terwijl onze stad veel kan winnen bij een sociale basis die excellent functioneert. Alles wat daar opgelost kan worden bespaart mensen het beroep op generalistische en specialistische ondersteuning en daarmee een vorm van afhankelijkheid van de overheid. Bij de sociale basis moet ook vooral gedacht worden aan de reguliere arbeidsmarkt, en dus ondernemers en intermediairs. Daarnaast is arbeidsparticipatie ook noodzakelijk. Het levert een bijdrage aan de economische ontwikkeling van onze regio en de instandhouding van voorzieningen voor mensen die (tijdelijk) ondersteuning nodig hebben (in de vorm van bijvoorbeeld zorg of inkomensondersteuning). Hierbij is het belangrijk ons te beseffen dat de gemeente maar beperkte invloed heeft op werkgelegenheid en de economie. De werkloosheid wordt bijvoorbeeld hoofdzakelijk beïnvloedt door de economische conjunctuur. Om bovenstaande redenen streven we naar volledige participatie. Dat betekent dat we er naar streven dat iedere inwoner naar zijn of haar beste kunnen participeert in het arbeidsproces. Daarbij beseffen we ons dat er ook inwoners zijn waarvoor (volledig) betaalde arbeid niet haalbaar is. Het vergroten van participatie onder onze inwoners is één van de knoppen waar we aan moeten draaien in het sociaal domein. Om bovengenoemde redenen is participatie de sleutel in het sociaal domein en daarom is het vergroten van participatie (in onderwijs en arbeid) van alle inwoners tussen 15 en 67 jaar, de centrale ambitie van het hele sociaal domein. 2.2 De strategie waarmee we deze visie willen realiseren We kiezen een strategie met vier speerpunten. We versterken de sociale basis. Daarmee zetten we in op het vergroten van het aandeel mensen dat zonder individuele publieke ondersteuning een passende plek op de arbeidsmarkt vindt. Dit doen we door in gemeente Eindhoven 5
te zetten op het vergroten van de werkgelegenheid. En een goede aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Daarnaast zetten we in op sociaal ondernemen, zodat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (onder andere als gevolg van een arbeidsbeperking) ook bij reguliere bedrijven een plek kunnen vinden. Daarvoor zetten we onder andere in op het instrument loonkostensubsidie. Ook gaan we het proces omtrent de BBZ aanpakken. We onderzoeken de mogelijkheid tot het opzetten van een Zelfstandige Loket Eindhoven, waardoor de weg naar ondernemerschap eenvoudiger wordt. Tevens zetten we in op een betere match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. In 2015 is sterk naar voren gekomen dat er nog steeds sprake is van een mismatch. We proberen dit te verhelpen, zover we door invloed op hebben, door te komen tot een goed en transparant overzicht van vacatures en een goed en transparant overzicht van de werkzoekenden. Dit willen wij doen via een tool (zie sectie 6 Innovaties). Daarnaast analyseren we op dit moment ons gehele dienstverleningsproces, zowel geredeneerd vanuit de inwoners als de ondernemers, om zwakke plekken en witte vlekken te verbeteren en/of in te vullen. WIJeindhoven als draaipunt voor inwoners die hulp nodig hebben Alle eerstelijns generalistische ondersteuning wordt ondergebracht bij de WIJteams van Stichting WIJeindhoven. Alle inwoners met een ondersteuningsvraag op het gebied van participatie krijgen uiterlijk medio 2016 een contactpersoon bij een WIJteam. Daarmee ligt het eerste contactpunt dus niet meer bij de gemeente. In de WIJteams wordt op dit moment volop geïnvesteerd om de kennis rondom participatie op orde te krijgen. De gemeentelijke organisatie speelt een belangrijke rol in de kennisoverdracht. In de loop van 2016 moet het op deze manier op orde krijgen van de uitvoering leiden tot grotere effectiviteit. Van belang is ook een goede samenwerking tussen de WIJteams en de gemeentelijke organisatie, die als tijdelijke expertiseschil en als tweedelijns organisatie functioneert. Hierin wordt nu veel tijd en energie geïnvesteerd zodat onze inwoners ook straks de juiste ondersteuning blijven ontvangen en dat processen goed blijven lopen. Gezien de sleutelpositie die arbeidsparticipatie heeft in het zelfredzamer maken van mensen, worden werk en participatie de belangrijkste focus binnen de werkwijze van de WIJteams. Kosten-effectieve participatieinzet We blijven kritisch op de inzet van beschikbare middelen. Dit doen we door enerzijds een goed functionerende poortwachtersfunctie. Anderzijds volgen we de kosten en opbrengsten van onze bestaande instrumenten en maken aan de hand daarvan (waar nodig) keuzes. Het instrument dat we hiervoor als hulpmiddel zien is de matrix arbeidsmarkt. Ook zoeken we naar nieuwe instrumenten in de vorm van nieuw aanbod o.a. door de inzet van nieuwe technologie. Passende plekken voor mensen die het structureel niet redden economisch zelfstandig te zijn Zoals eerder benoemd beseffen we ons dat er mensen zijn waarvoor economische zelfstandigheid niet haalbaar is. Deze mensen willen we zoveel mogelijk laten participeren in reguliere organisaties, eventueel met behulp van loonkostensubsidie. We vinden het belangrijk dat deze mensen zoveel mogelijk kunnen meedraaien in het 6 gemeente Eindhoven
normale leven en niet apart in organisaties worden ondergebracht. We geloven dat dit zowel voor de ontwikkeling van deze mensen, als voor de rest van de werknemers in het betreffende bedrijf belangrijk is. Ontmoeting leidt immers tot wederzijds begrip en persoonlijke ontwikkeling. We streven naar een inclusieve samenleving waarin iedereen zoveel mogelijk kan participeren. Dit vraagt om een inclusieve arbeidsmarkt waarin werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen om hun werknemersbestand een afspiegeling van de samenleving te laten zijn. Voor inwoners waarvoor participeren in reguliere organisaties niet haalbaar is, zetten we in op zinvolle dagbesteding. Zodat iedere inwoner een bijdrage kan leveren aan onze stad, naar zijn mogelijkheden en talenten. 3 Doelen 3.1 Lange termijn ambitie en strategische doelstelling 2016-2018 Onze doelen voor deze periode koppelen we aan een lange termijn ambitie. Deze ambitie, waarbij we ons richten op het jaar 2020, is tweeledig. Waar we nu met 100 miljoen euro 6000 huishoudens van een volledig inkomen voorzien, streven we er naar om in 2020 met dezelfde 100 miljoen euro 9000 (andere) huishoudens van een (aanvullend) inkomen voorzien. Dat wil zeggen dat we deze middelen inzetten voor het stimuleren van het meedoen op de arbeidsmarkt. Wanneer dit niet fulltime mogelijk is, stimuleren we deeltijd betrekkingen waarbij we waar nodig het inkomen kunnen aanvullen. Daarnaast zetten we in op doorstroom. Wanneer iemand een beroep doet op de Participatiewet is onze inzet dat dit tijdelijk van aard is. Het wil dus niet zeggen dat we meer mensen afhankelijk maken van een uitkering. We willen onze middelen juist effectiever inzetten, zodat minder mensen langdurig afhankelijk zijn van een uitkering, maar ook door tijdelijke inzet van een uitkering kosten op andere leefgebieden voorkomen. In beeld brengen hoeveel (niet)-uitkeringsgerechtigden in Eindhoven niet participeert binnen een bedrijf, en dit percentage in 2020 halveren. Hieruit volgt de strategische doelstelling die we voor de komende jaren centraal stellen: In 2016 dragen we een deel van de participatietaken van de gemeente over naar de Stichting WIJeindhoven. Daarin krijgen alle uitkeringsgerechtigden een nieuw eerste contactpersoon in de vorm van een generalist uit een WIJteam. In dit jaar wordt met alle uitkeringsgerechtigden die onder de Participatiewet vallen gesproken over participatie. Hierbij is ruimte voor alle vormen en mogelijkheden van participatie. Dit leidt in 2016, naast gewone uitstroom naar werk bij 600 extra huishoudens tot deeltijdparticipatie (eventueel met inzet van loonkostensubsidie). In 2017 loopt dit op naar 800 en in 2018 naar 1000 huishoudens. Per saldo daalt bij deze huishoudens de gemeentelijke financiering met gemiddeld ongeveer 15%. Dit monitoren we via het Dashboard Sociaal Domein. In eerdere jaren werd dit niet apart geregistreerd. Dit betekent dat van de groep personen die nu voor 100% afhankelijk zijn van een uitkering, zijn er aan het einde van 2016 1200 helemaal niet meer afhankelijk van een uitkering en dus uitgestroomd naar werk. Er zal waarschijnlijk geen daling van het uitkeringenbestand plaatsvinden, omdat er een hogere instroom verwacht wordt. gemeente Eindhoven 7
Daarnaast zijn er nog eens 1000 personen die nog maar voor gemiddeld 85% afhankelijk zijn van een uitkering. Operationeel betekent dit dat er in totaal 2200 mensen van de groep van 6000 uitkeringsafhankelijke mensen een baan moeten vinden, waarvan 1000 een baan waarin ze volledig kunnen uitstromen en 1200 een (deeltijd)baan waarmee ze gedeeltelijk kunnen uitstromen. Jaar Volledige Uitstroom Deeluitstroom % deeluitstroom 2014 694 Niet apart geregistreerd 2015 515 Niet apart geregistreerd n.v.t. n.v.t. 2016 1200 600 85% 2017 1200 800 85% 2018 1200 1000 85% 3.2 Tactische doelen 2016-2018 Uit bovenstaande ambitie en strategische doelstelling leiden we de volgende tactische doelen voor de periode 2016-2018 af: De nieuwe manier van werken, die we in 2014 en 2015 hebben opgezet, gaan we beter en effectiever laten functioneren. Dit doen we door verschillende uitvoeringspraktijken beter op elkaar af te stemmen. Hierdoor worden we in staat om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter bij elkaar te brengen. We versterken de sociale basis door te investeren in een goed functionerende arbeidsmarkt. Daarbij staat de werkgeversbenadering centraal. We verhogen de uitstroom naar betaald werk (zowel fulltime als parttime). We werken met een integrale begroting op het gebied van participatie. Met gebundelde inzet van financiële middelen kunnen we meer mensen aan het werk helpen. 3.3 Outputdoelstellingen 2016-2018 Concreet kunnen we bovenstaande vertalen in een aantal outputdoelstellingen voor 2016. De uitstroom naar werk uit de Participatiewet is minimaal 1200, waarvan 300 via WIJeindhoven zonder inzet van gemeentelijke middelen. Minimaal 1000 personen lukt het om een vorm van participatie te vinden in deeltijd, en daarmee een verminderde ondersteuning vanuit de Participatiewet nodig hebben. Minimaal 2500 personen starten met een activeringstraject dat gericht is op toeleiding naar werk, in zowel de sociale basis, 1 e lijn als 2 e lijn. Met activeringstraject wordt een traject bedoeld waarmee iemands zelfredzaamheid 8 gemeente Eindhoven
wordt vergroot, waaronder op het leefgebied dagbesteding met een oogpunt op werk of scholing. We leggen concrete verbindingen met andere zorg- en ondersteuningsvormen waarbij de doelgroep op lange termijn in aanmerking komt voor een betaalde arbeidsplaats. Denk daarbij aan verbindingen met arbeidsmatige dagbesteding en activering van jongeren. Operationeel betekent dit in 2016 het volgende: We dragen de eerstelijns ondersteuning van (alle) 6700 huishoudens over naar de WIJteams voor 1 juli 2016. Het minimale aantal van 1200 matches willen we bereiken door o 300 matches door de WIJteams o 500 matches via het werkgelegenheidsteam (WGT), onderdeel van 04werkt o 300 matches via het sociale ondernemingen, eventueel met inzet van loonkostensubsidie, al dan niet bemiddeld door het WGT (deze matches komen bovenop de 500 van het WGT) o 100 matches via inzet van tweedelijns werktrajecten De activeringstrajecten willen we bereiken door o 2000 trajecten ingezet via de WIJteams, dus via de sociale basis of 1 e lijn o 500 activeringstrajecten via de tweede lijn, via gemeentelijke dienstverlening, opdracht sociaal domein of Persoonsgebonden Reintegratiebudget Ieder najaar zullen we naar aanleiding van de actuele ontwikkelingen de exacte operationele doelstellingen en de bijbehorende budgetten voor het volgende jaar vaststellen en voorleggen. 4 Instrumenten en projecten In dit onderdeel geven we een overzicht van de huidige instrumenten en projecten die we inzetten om de eerder genoemde doelen te realiseren. Hierbij beperken we ons tot een opsomming van de instrumenten en projecten. Een uitgebreide omschrijving is terug te vinden in de matrix arbeidsmarkt. We zullen doorlopend onze instrumenten volgen. Dit kan betekenen dat er de komende periode wijzigingen zullen plaatsvinden en sommige instrumenten niet meer worden ingezet of anders worden ingezet. We bieden dus geen garanties middels dit uitvoeringsprogramma dat instrumenten, trajecten en projecten die in 2016 lopen in 2017 en 2018 ook nog bestaan. Eigen lokale en regionale instrumenten: 04werkt (werkgelegenheidsteam) Stichting WIJeindhoven Multidisciplinaire teams gemeente Regionaal Werkbedrijf Werkleerbedrijf Buurtbedrijf Dienstverlening derden: o Dienstverlening ingekocht onder het product maatschappelijke deelname en werk gemeente Eindhoven 9
o o Dienstverlening in te kopen via een Persoonsgebonden Re-integratie Budget Dienstverlening via gesubsidieerde trajecten, bijvoorbeeld JINC, Go4it Loonkostensubsidie is een instrument dat ons door de landelijke overheid is aangereikt via het wettelijke kader. Daarnaast zijn we gestart of starten we in 2016 de volgende lokale en regionale projecten en pilots: Max WW Fontys/Gemeente autisme Pilot Job Talk op het gebied van jeugdwerkloosheid Sociaal Ondernemen Social Impact Bonds Buzinezzclub Verbego/Gascogne 5 Ontwikkelen 5.1 Ontwikkelpunten In een aantal onderdelen uit onze aanpak willen we deze periode extra energie steken zodat deze zich tot volle sterkte kunnen ontwikkelen. We investeren in onze werkgeversbenadering. De werkgevers staan centraal, zij moeten zoveel mogelijk op één plek terecht kunnen met hun vragen, daarvoor is 04werkt.We proberen nu de verbinding tussen inwoners die werk zoeken en ondernemers die vacatures hebben te verbeteren zoals hierboven reeds beschreven staat. Daarnaast geven we onze partners Tence en Tempo Team een plek aan de voorkant van trajecten met inwoners. Dat wil zeggen dat al vroeg in een traject gekeken wordt of vacatures van deze uitzendbureaus geschikt zijn voor de betreffende inwoners. We zetten in op het verder ontwikkelen van sociaal ondernemen in Eindhoven. We zien hierin een belangrijke rol voor onszelf als sociale werkgever. We werken verder uit wat dit betekent voor onze organisatie en we zetten concrete stappen zodat we als gemeente nog meer ruimte bieden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Niet alleen in de vorm van arbeidsplaatsen, maar ook in de vorm van ondersteuning aan onze medewerkers wanneer dit nodig is. Ook gaan we in onze rol van opdrachtverstrekker meer inzetten op sociale voorwaarden bij inkoopopdrachten. We stimuleren sociale ondernemingen in onze regio via het programma sociaal ondernemen. Dit doen we onder andere door een integrale werkwijze en structuur rondom sociaal ondernemen te realiseren. Een andere belangrijke ontwikkeling is de versterking van de WIJteams. Stichting WIJeindhoven vervult twee belangrijke rollen. De stichting heeft de opdracht om alle eerstelijns ondersteuning in het sociaal domein uit te voeren. We zitten daarin nu in een overgangsfase waarin op dit moment stap voor stap caseload wordt overgedragen vanuit de MDT s naar de WIJteams. Daarmee krijgen de WIJteams dus een sleutelrol om inwoners die tijdelijk zonder werk komen te zitten te ondersteunen en stimuleren in het vinden van een baan. Stichting WIJeindhoven vervult hierin de rol als dienstverlener en neemt hierin de eerstelijns taken van de gemeentelijke MDT s over (voor uitgebreidere informatie zie de memo Overdracht naar WIJeindhoven van 19 januari 2016). 10 gemeente Eindhoven
Daarnaast heeft Stichting WIJeindhoven de opdracht om tweedelijns ondersteuning in te zetten in gevallen waarin dit nodig wordt geacht. Aan de hand van de situatie van een inwoner wordt bekeken met welke ondersteuning een inwoner, waar mogelijk, naar werk kan worden toe geleid. In sommige gevallen zal hiervoor een tweedelijns traject nodig zijn. We zitten op dit moment in een overgangsfase waarbij is afgesproken dat een generalist van WIJeindhoven een dergelijk traject inzet in overleg met het betreffende MDT. Op termijn zal deze situatie, en met name de rol van de specialisten participatie in deze MDT s, veranderen. We gaan organiseren dat in de expertiseschil die de generalisten kunnen raadplegen een arbeidsdeskundige beschikbaar is die om advies kan worden gevraagd bij de inzet van een dergelijk tweedelijns traject. Wanneer dit gerealiseerd is vervullen de specialisten participatie in de gemeentelijke MDT s niet meer deze adviesrol. Zij vervullen dan alleen een rol in het bieden van tweedelijns voorziening. Omdat instroom in de Participatiewet voor een deel komt door het aflopen van een werkloosheidsuitkering, is onze samenwerking met het UWV van groot belang. Deze samenwerking willen we de komende jaren verder gaan versterken. Dit doen we door middel van het gezamenlijk starten van pilots en projecten. Ook proberen we verbindingen te leggen tussen het UWV en ontwikkelingen in het sociaal domein. Zo hebben we afgelopen jaar een actieve aansluiting tussen het UWV en één van de WIJteams tot stand gebracht. Een ander voorbeeld van de samenwerking is het project Max WW dat we in 2015 zijn gestart. Hierin focussen we op mensen die op het punt staan vanuit een WW-uitkering in te stromen in de Participatiewet. We investeren daar waar mogelijk om deze mensen alsnog aan het werk te krijgen, inclusief de inzet van gemeentelijke middelen en instrumenten, voordat zij daadwerkelijk een beroep moeten doen op een Participatiewet-uitkering of deel worden van de groep nietuitkeringsgerechtigden. Ten slotte werken wij ook met het UWV samen binnen 04werkt. Een ander belangrijk ontwikkelpunt waar we de komende periode verder op willen inzetten is de samenwerking met onderzoeksinstituut TNO: In2Eindhoven: Samen werken aan een inclusieve arbeidsmarkt. We merken dat er verschillen zijn in kwaliteit en efficiëntie in onze uitvoering. Door toe te werken naar een methodisch werkconcept, willen we meer kunnen sturen op de kwaliteit en efficiëntie. De uitdaging waar wij voor staan is om onze eigen dienstverlening te verbeteren, meer mensen aan het werk te krijgen en de (zorg)kosten te verlagen. En dit uiteraard binnen de middelen en instrumenten die de gemeente beschikbaar heeft. Ook zetten we in op de doorontwikkeling van de Matrix Arbeidsmarkt. De matrix heeft twee doelstellingen. De eerste doelstelling van de matrix is een overzicht creëren wat er allemaal gebeurd vanuit Gemeente Eindhoven op het gebied van arbeidsmarkt. De tweede doelstelling van de matrix is uiteindelijk het ontwikkelen van een integraal afwegingskader waarbij kosteneffectiviteit centraal staat. In 2015 is de matrix ingevuld op basis van de beschikbare gegevens. In 2016 zal er een verdiepingsslag gemaakt worden. Hieronder in sectie 7 Sturing en Monitoring staat meer informatie hierover. Daarna zal het instrument worden ingezet om overzicht te behouden over de verschillende instrumenten en projecten enerzijds en onszelf telkens in staat te stellen keuzes te maken om al dan niet door te gaan met de huidige instrumenten en projecten, op basis van kosteneffectiviteit. Een ander ontwikkelpunt voor deze periode is een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. We kijken hierbij naar de match tussen de vraag van ondernemers en het aanbod van het onderwijs. Een goed functionerende arbeidsmarkt, scholing als basis gemeente Eindhoven 11
voor economische ontwikkeling, een goede kennisinfrastructuur en zorg voor hen die dit nodig hebben,staan in onze aanpak centraal. Zo werken we een convenant met het Summa College uit. Een groot deel van de Eindhovense jongeren zit op één van de Summa scholen waardoor 40% van het arbeidsaanbod wordt opgeleid bij Summa. Voor zowel Summa als de gemeente is een goede aansluiting tussen de scholingsvraag van werkgevers en het aanbod van Summa van groot belang. Daarnaast is kennisuitwisseling essentieel. Door gezamenlijk toekomstige arbeidsontwikkelingen in kaart te brengen kunnen we gezamenlijk nadenken over de beroepen van de toekomst. Ook kijken we naar de aansluiting tussen het Voortgezet Speciaal Onderwijs en Praktijkonderwijs (VSO-Pro) en de arbeidsmarkt. Het gaat hierbij voor de gemeente om een nieuw aandachtsgebied sinds de introductie van de participatiewet in 2015. Voor deze groep bekijken we samen met onze partners in een vroeg stadium welk traject of instrument voor de individuele jongere het meest passend is. Belangrijk onderdeel van onze verbinding met het onderwijs is ook onze inzet op het verminderen van laaggeletterdheid en andere vormen van volwasseneneducatie. Samen met diverse partners (commerciële aanbieders, maar ook kleinere partijen die werken met de inzet van vrijwilligers) en de Stichting Lezen & Schrijven wordt de aanpak voor het bestrijden van laaggeletterdheid in Eindhoven de komende jaren geïntensiveerd. Afhankelijk van de situatie van de laaggeletterde wordt gekeken welk aanbod het meest passend is en welke partij hiervoor aan zet is. Daar waar mogelijk wordt gewerkt met vrijwilligers naast het professionele aanbod omdat gebleken is dat een combinatie van beiden een optimaal resultaat geeft. Onze aanpak voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid richt zich op een aantal onderdelen. Zo kijken we kritisch naar de nu gestelde leeftijdsgrens. Ons beeld is dat jongeren die net boven deze leeftijdsgrens van 27 jaar vallen, vaak met dezelfde vragen kampen als jongeren die wel binnen de leeftijdscategorie vallen. We willen al deze jongeren bedienen door specifiek te focussen op de vraag en niet op hun leeftijd. Daarnaast gaan we aan de slag met actieve bemiddeling naar een werkende toekomst en krijgen migrantenjongeren en andere kwetsbare jongeren onze speciale aandacht. Naast werkloosheid onder jongeren wordt de inzet op bestrijding van werkloosheid onder ouderen voortgezet. Ook deze periode wordt expliciet gewerkt aan een verlaging van de ouderenwerkloosheid. We zetten verder in op de aansluiting bij de landelijke UWV campagne Actieplan55+, Zilvervloot, Brabants Besten en Meesterbeurs. Zowel het WGT/04werkt als WIJeindhoven geven extra aandacht aan de positie van werkzoekende ouderen. Op deze manier wordt binnen de reguliere aanpak maatwerk geleverd. Deze lijn zetten we door. Daarnaast krijgen we steeds meer inzicht in de effectiviteit van de verschillende instrumenten en projecten voor 45-plussers. Dit zou ons moeten helpen middelen nog beter in te zetten. Daarnaast wordt in een aantal projecten gericht ingezet. In de pilot Max WW zijn nu zo n 10 deelnemers in actieve bemiddeling per maand boven de 45 jaar. Daarnaast is Maak een punt met je leeftijd van DMW Groep, een nieuw aanbod in PRB gericht op resultaatgericht solliciteren. In eigen beheer hebben we een vernieuwde, op maat gemaakt voor 50 plussers, groepsbegeleiding opgezet. Ook landelijke, provinciale en regionale ontwikkelingen houden we in de gaten. De laatste ontwikkeling die we hier willen noemen is het vormgeven en invullen van het participatiebedrijf. De colleges van de 5 ERGON-gemeenten en het bestuur van Ergon hebben besloten om de huidige samenwerking op het gebied van sw-oud te continueren. Ook hebben de colleges het besluit genomen om onderzoek te doen naar 12 gemeente Eindhoven
samenwerking tussen de 5 Ergon-gemeenten en Ergon op het gebied van de 2 e lijns participatiedienstverlening voor mensen die betaald werk kunnen verrichten. Daarbij wordt gedacht aan een organisatie waarbij we de bestaande sw-organisatie ombouwen en delen daarvan vervloeien/laten samenwerken met de Sector Economische Zaken (werkgeversdienstverlening) en het Sociaal Domein van de gemeente. Aan deze opdracht wordt in de komende jaren verder invulling gegeven. 5.2 Ontwikkeldoelstellingen 2016-2018 Bovenstaande ontwikkelpunten vertalen we in de volgende doelstellingen voor de periode 2016-2018. 25% meer reguliere banen voor uitkeringsgerechtigden via effectieve werkgeversbenadering door een verbeterde samenwerking tussen WIJeindhoven, Werkgeversteam en het Regionaal Werkbedrijf. 300 extra werkplekken voor mensen met een beperking via de ontwikkelingen binnen sociale ondernemingen. We dragen de gezamenlijk bepaalde taken over vanuit de gemeente naar WIJeindhoven. Daarbij steken we energie in het opbouwen van expertise binnen Stichting WIJeindhoven, zodat de overdracht zo soepel mogelijk verloopt voor de betrokken inwoners. In de opdracht sociaal domein voegen we het product maatschappelijke deelname en werk toe. Dit product en PRB ontsluiten we voor de generalisten zodat het inzetbaar is in de praktijk. Binnen dit product en PRB samen vallen alle 2 e lijns maatwerkvoorzieningen op het gebied van activering en werk die ingekocht worden bij derden. Daarmee werken we toe naar een meer integrale aanpak. We komen tot effectieve en efficiënte processen in de keten en binnen de gemeentelijke organisatie. We hebben inzicht in de kritische prestatieindicatoren die hiermee samenhangen. We komen tot uitvoeringsafspraken met het beroepsonderwijs over betere aansluiting tussen de leerroute en de arbeidsmarktroute van studenten. De jeugdwerkloosheid daalt in Eindhoven sneller dan gemiddeld in Nederland. Het participatiebedrijf nieuwe stijl krijgt verdere invulling in 2016 en verder. De ingezette strategie omtrent het Regionaal Werkbedrijf (RWB) wordt uitgevoerd. 6 Innovatie De komende twee jaar zetten we ook in op een aantal innovaties. We beogen hiermee een betere matching door gebruik van nieuwe technologieën. Onze speciale aandacht gaat hierbij aan naar de volgende onderdelen: Met de app Jobtalk denken we een innovatieve tool gevonden te hebben waarmee vraag en aanbod op de regionale arbeidsmarkt Zuidoost-Brabant op eenvoudige wijze bij elkaar wordt gebracht. Deze Eindhovense start-up denkt samen met ons na over doorontwikkelingen om werkgevers en werkzoekenden elkaar nog makkelijker te laten vinden. In het Sociale Investeringslab Inclusieve Stad werken we samen met gemeenten Enschede, Leeuwarden, Utrecht en Zaanstad. Alle deelnemende steden brengen aan de hand van praktijkvoorbeelden de systeemknelpunten in gemeente Eindhoven 13
het sociaal domein in beeld. Hierin werken we intensief samen met Stichting WIJeindhoven. De afspraak die we met de landelijke overheid gemaakt hebben is om samen te kijken naar deze knelpunten en de deelnemende gemeenten regelruimte te bieden om deze knelpunten op te lossen. Onderdeel van dit traject is de City Deal Inclusieve Stad. De City Deal Aanpak Jeugdwerkloosheid onder Migrantenjongeren richt zich op het vinden van vernieuwende (vaak buurtgerichte) oplossingen om kansen te creëren op de arbeidsmarkt voor migrantenjongeren. Het gaat dan om een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt en het matchen op werk. We werken in deze citydeal samen met gemeenten Amsterdam, Den Haag, Leeuwarden en Zaanstad. Onderzoek en verdere invulling van het initiatiefvoorstel Stimulerende Bijstandsregeling van GroenLinks. Doel van dit project is een bijstandsregeling, die de intrinsieke motivatie van inwoners versterkt, minder vanuit plichten werkt, en vanuit samenspraak betaald werk en/of participatie stimuleert. 7 Monitoring en sturing 7.1 Dashboard en voortgangsrapportage In het dashboard houden we voor het gehele sociaal domein bij hoe de ontwikkeling van de ondersteuningsvragen in Eindhoven zich ontwikkelt. Daarbij kunnen we inzoomen per periode, per wijk, per arrangement/product en per segment van de pyramide. Ook wordt het verloop van het aantal dossiers en de effectiviteit van arrangementen in beeld gebracht. Daarnaast presenteren we ieder kwartaal de belangrijkste punten op het gebied van arbeidsmarkt en participatie in een voortgangsrapportage. Op termijn gaat de voortgangsrapportage op in het dashboard en het bijbehorende kwartaaldocument. 7.2 Matrix arbeidsmarkt De matrix arbeidsmarkt geeft een overzicht van alle instrumenten die worden ingezet vanuit de gemeente Eindhoven op het gebied van participatie. De matrix is opgebouwd vanuit drie benoemde beleidsdoelstellingen, te weten uitstroom naar werk, sociale activering en meer werkgelegenheid. Het doel is de matrix door te ontwikkelen tot een integraal afwegingskader waarbij kosteneffectiviteit centraal staat. Daarvoor worden de instrumenten gescoord op de benoemde beleidsdoelstellingen. Daarnaast wordt er gekeken naar kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren, zoals doelgroep, schaalniveau, kosteneffectiviteit en scholingscomponent. In 2015 is de matrix gevuld op basis van de beschikbare gegevens, waardoor het nu eigenlijk alleen kosteneffectiviteit laat zien en de bredere context, zoals effecten op andere leefgebieden, niet laat zien. De komende periode zal er een verdiepingsslag worden gemaakt. De resultaten uit de matrix moeten van een dergelijk niveau zijn dat ze keuzes mogelijk maken in de inzet van de bestaande instrumenten. Dit is nu nog niet het geval. 14 gemeente Eindhoven
8 Begroting Hieronder staat de begroting voor 2016-2018 weergegeven. Hierin zit ook de inzet van ESF middelen verwerkt. Onder de begroting staat een extra toelichting met betrekking tot de ESF middelen. 8.1 Begroting 2016 Sociale Basis 2016 WGT projecten 300.000 Inbesteding Servicepunt Leren en Werken Servicepunt Leren en Werken projecten Servicepunt Leren en Werken projecten incidenteel specifiek voor jongeren 75.000 100.000 106.000 Inburgering 125.000 Social Impact Bond 60.000 Sociaal Ondernemen 205.000 Innovatie 750.000 Loonkostensubsidie (begeleiding) 577.500 1e lijn WIJeindhoven 2.700.000 2e lijn Inbesteding (frictiekosten) 2.630.000 Doorbelasting vast personeel 1.873.000 WSW looncompensatie 40.000 Ergon Arbeidspool 360.000 Inbesteding WGT 635.000 Premie participatieplaats 30.000 WLB (traject voor nieuwe aanmeldingen Participatiewet) 1.100.000 Buurtbedrijf 600.000 Stedelijk Kompas 750.000 Maatwerkvoorzieningen 400.000 gemeente Eindhoven 15
PRB 750.000 Pilot Max WW 100.000 Jeugdwerkloosheid 250.000 Startersbeurs 107.000 WS-3ID-WIW banen lopende verplichtingen 2015 incl. transitoria 350.000 Participatiebedrijf (opzetkosten) 20.000 Participatiebedrijf 0 Verzuimbegeleiding 30.000 Totaal : 15.024.500 8.2 Inzet ESF middelen Voor beide ESF trajecten geldt dat het regionaal geld betreft. Voor 1. ESF J: t/m 27 jaar. ESF Jeugdwerkloosheidsmiddelen. Dit is een afgesloten aanvraag. De eindvaststelling (van 25 januari 2016) komt uit op 774.000, waarvan vrij te besteden na aftrek van verplichtingen een bedrag van 250.000. Eén van de verplichtingen betreft overigens een bedrag van 213.000 aan het Sociaal Domein. 213.826 als volgt te besteden: - De helft aan startersbeurs sectorplan, hieruit kunnen voor 200 deelnemers de indirecte kosten ad 500 per deelnemer worden betaald. Deze worden vergoed aan de werkgevers. - De helft aan leerwerktrajecten (BBL) door Servicepunt Leren en Werken. Circa 25 deelnemers. De inhoudelijke overweging hierbij is de vraag naar startersbeurzen vanuit jongeren (vanaf MBO opleiding) en werkgevers. Door aansluiting bij de startersbeurs uit het sectorplan voorkomen we bestaan van twee verschillende startersbeurzen. In sectorplan startersbeurs spreekt de werkgever de intentie uit om de jongere na afloop een contract aan te bieden. De kosten voor de gemeente worden t.o.v. de oude startersbeurs een stuk lager want die bedroegen 3.800 per startersbeurs, zijnde de directe en indirecte kosten. In de sectorplan-variant worden de directe en indirecte kosten, alsmede de kosten voor de opleidingsvoucher ( 600 per startersbeurs) en de begeleidingsuren uit de Asschermiddelen en door de werkgever gedekt. Leerwerktrajecten: deze passen bij actieve bemiddeling en bij de persoonlijke relatie met werkgever en de jongere. De 250.000 als volgt te verdelen. Accent op kwetsbare jongeren en aansluiting op bestaande ontwikkelingen. Ook deze is vooralsnog in pact/provincie aanvraag 16 gemeente Eindhoven
opgenomen. De helft gaat naar innovatie Jeugdwerkloosheid, met name voor de uitkomsten van de twee ontwikkeltafels jeugdwerkloosheid onder migrantenjongeren: loopbaanoriëntatie/ouderbetrokkenheid en werkgevers/werknemersvaardigheden. Daarbij borgen dat de uitkomsten van deze tafels van nut zijn voor jongeren uit de hele regio (bv deelnemers van een pilot). De andere helft is voor concrete arrangementen/projecten t.b.v. jongeren zonder startkwalificatie, met of zonder uitkering (in kader van actieve bemiddeling kwetsbare jongeren). Voor 2. ESF 2014 2020: Hoewel we met WIJeindhoven goede afspraken hebben gemaakt over de declarabele kosten laat de lagere dan verwachte vaststelling van de ESF J subsidie zien dat het riskant is van tevoren te vertrouwen op een bepaalde hoogte van de subsidie. Zelfs dicht bij de eindstreep waren de prognoses uiteenlopend en was het verschil met de eindvaststelling relatief groot. In aanmerking nemend dat het bij ESF J ging om een al langer bestaande regeling en de eerste tranche van ESF 2014 2020 een nieuwe regeling is, stellen we nu voor geen nieuwe verplichtingen aan te (laten) gaan. Een nader gedetailleerd bestedingsvoorstel met een tijdstip van besteding wordt daarom nu niet toegevoegd. Wel wordt toegezegd om dit voor het derde kwartaal van 2016 wel te doen. Aan dit uitstel zijn geen risico s verbonden, omdat er nog geen verplichtingen zijn aangegaan, met uitzondering van 150.000 voor het Expatcenter Holland South. Dit betreft noodzakelijke cofinanciering voor een provinciale subsidie die eind 2015 aangevraagd is. Voor wat betreft de 50% voor het Regionaal Werkbedrijf (RWB) wordt het RWB uit om na te denken over de inzet op actuele speerpunten binnen het RWB zoals innovatie in werkgeverscontacten en deelnemersgegevens, vso-pro-leerlingen (opplussen jobcoaching en verduurzaming verdienmodel), dienstverlening aan nietuitkeringsgerechtigden (verduurzaming Participatiebudget, vraagstuk in beeld brengen en scenario s uitwerken t.a.v. alternatieve verdienmodellen). Hierbij wordt de matrix arbeidsmarktinstrumentarium betrokken: resultaat, vraag- en aanbodgericht, en kosteneffectiviteit. gemeente Eindhoven 17