RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ K.J.S. Sint Paulus Plaats : Leeuwarden BRIN-nummer : 10FJ Onderzoek uitgevoerd op : 16 maart 2010 Rapport vastgesteld te Groningen op: 27 mei 2010 HB 2811938/5 documentnummer
Pagina 2 van 11
INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 5 2. BEVINDINGEN 7 3. TOEZICHTARRANGEMENT 11 Pagina 3 van 11
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 16 maart 2010 een onderzoek uitgevoerd op k.j.s. Sint Paulus om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 6 maart 2008 zijn tekortkomingen vastgesteld in de opbrengsten en het onderwijsleerproces. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 21 mei 2008. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Toezichthistorie In maart 2008 bezocht de inspectie de Sint Paulusschool in het kader van een kwaliteitsonderzoek. Omdat de school geen genormeerde eindtoetsen of leerlingvolgsysteem toetsen voor begrijpend lezen en rekenen en wiskunde in groep 8 afnam, konden de eindopbrengsten niet worden gewaardeerd. Vanwege het ontbreken van genormeerde toetsen voor rekenen en wiskunde, konden de tussenresultaten eveneens niet worden gewaardeerd. De inspectie beoordeelde 6 normindicatoren op het terrein van het leerstofaanbod, het didactisch handelen en de zorg en begeleiding als onvoldoende. Om deze redenen heeft de inspectie het onderwijs op de Sint Paulusschool als zwak en zeer risicovol bestempeld. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleiders. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leraren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009. Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie: analyse en waarderingen van opbrengsten, februari 2010. In het Pagina 5 van 11
jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Al deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 11
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Opbrengsten 1 2 3 4 5 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2*. De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op 9 het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de 9 verwachte periode van 8 jaar. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich 9 naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau 9 dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod 1 2 3 4 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en # wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Pagina 7 van 11
Tijd 1 2 3 4 3 1 De leraren maken efficient gebruik van de geplande onderwiistijd Didactisch handelen 3 4 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 3 4 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de _ school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg 1? 3 9.1 De school heeft inzicht in de onnvrwijsbohoorton van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de _ gerealiseerde onderwijskwaliteit. Voorwaarden voor kwaliteitszorg 1 2 3 10.1 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 10.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen, zoals geformuleerd in het schoolplan. 10.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 10.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Wet- en regelgeving ja N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie 9 gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). nee De normindicatoren zijn aangegeven met een asterisk*. Pagina 8 van 11
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de Sint Paulusschool als voldoende. De scores op de eindopbrengsten en tussenresultaten liggen op het te verwachten niveau. Daarnaast heeft de inspectie alle normindicatoren als voldoende beoordeeld. Aandachtspunten voor de school zijn het effectief gebruik maken van de onderwijstijd, de evaluatie van de handelingsplannen en de systematische evaluatie van de opbrengsten. Toelichting Context In de periode maart 2008 - maart 2010 heeft de school dankzij de inzet van het bovenschools management, de (interim) directie en het personeel veel bereikt, hetgeen heeft bijgedragen tot een positieve beoordeling door de inspectie. Deze ontwikkeling is niet zonder meer tot stand gekomen. Ten tijde van het vorige kwaliteitsonderzoek werd de school aangestuurd door een directeur die zich uiteindelijk niet kon vinden in de wijze waarop de school zich moest ontwikkelen. Begin 2009 heeft het bevoegd gezag op de Sint Paulusschool een interim-directeur aangesteld onder wiens leiding een onderwijskundige omslag, met respect en aandacht voor de principes van het Jenaplanconcept, bewerkstelligd moest worden. Met name in dit tweede jaar heeft de school veel wijzigingen ondergaan, waarvan onder andere het instellen van niveaugroepen naast stamgroepen, de invoering van een volledig genormeerd toetsinstrumentarium en een op basis van de kerndoelen verantwoord aanbod voor taalonderwijs, indringend zijn geweest. De per januari 2010 aangestelde directeur zal het in gang gezette proces verder moeten aansturen en consolideren. Opbrengsten Voor het waarderen van de opbrengsten aan het einde van de schoolperiode heeft de inspectie de vaardigheidsscores van de genormeerde toetsen voor begrijpend lezen en rekenen en wiskunde in haar beoordeling betrokken. Het is pas voor de tweede maal dat de school zich met deze toetsen voor de eindopbrengsten verantwoordt. De scores op beide toetsen liggen in 2010 op het te verwachten niveau. Het oordeel over de resultaten gedurende de schoolperiode baseert de inspectie op de toetsen voor technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6. Alle scores zijn als voldoende beoordeeld. Het percentage leerlingen dat in de groepen 3 tot en met 8 doubleert voldoet aan de inspectienorm. Voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften heeft de school ontwikkelingsperspectieven opgesteld en tussendoelen geformuleerd. De systematiek die de school hiervoor hanteert is naar het oordeel van de inspectie in orde. Aangezien deze systematiek redelijk recent is en voor slechts enkele leerlingen is vast te stellen dat zij zich conform het gestelde eindperspectief ontwikkelen, beoordeelt de inspectie deze indicator niet. Om de sociale competenties te kunnen vaststellen, maakt de school gebruik van een niet-genormeerd instrument. Om deze reden heeft de inspectie indicator 1.5 niet beoordeeld. Leerstofaanbod De school maakt voor rekenen en wiskunde en (begrijpend) lezen gebruik van moderne methoden die de school in staat stellen om daarmee de kerndoelen te behalen. Voor taal heeft de school een beredeneerd leerstofaanbod ontwikkeld en voldoet daarmee eveneens aan de kerndoelen. Het leerstofaanbod wordt aan voldoende leerlingen tot en met groep 8 aangeboden. Sinds kort is in de groepen 1 en 2 begonnen met lesactiviteiten welke vanuit een vastgelegd beredeneerd aanbod voor onder andere taal en wiskundige oriëntatie worden gegeven. De inspectie dringt er op aan om het implementatieproces hiervan te monitoren. Pagina 9 van 11
Tijd In verschillende door de inspectie geobserveerde lesactiviteiten is sprake van niet efficiënt omgaan met de tijd, waarbij de geplande onderwijstijd niet ten volle wordt benut en er teveel tijd wordt besteed aan niet-onderwijs gerelateerde activiteiten. Onderwijsleerproces De leraren leggen over het algemeen duidelijk uit. Het door de school ingevoerde instructiemodel is in meerdere groepen herkenbaar, maar verdient nog meer schoolbrede aandacht. De indicatoren 'taakgerichtheid' en 'de actieve betrokkenheid van leerlingen' zijn eveneens als voldoende gewaardeerd, maar vertonen in de geobserveerde groepen nog geen constant beeld. Voor de organisatie van afstemming van instructie en verwerking van leerstof werkt de school sinds een half jaar met groepsplannen welke met enige regelmaat worden aangepast op basis van toetsresultaten en observaties. In de groepen is waargenomen dat er sprake is van verschillende vormen van instructie en verwerking van leerstof. Zorg en begeleiding Er is een sluitend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van leerlingen en voor het signaleren van leerlingen die extra zorg behoeven. Zo worden regelmatig leerlingbesprekingen gehouden en beschikt de school over criteria om zorgleerlingen te identificeren. Voor zorgleerlingen worden handelingsplannen opgesteld. De handelingsplanning voldoet aan de eisen die de inspectie hiervoor stelt. De inspectie is kritisch over de evaluatie van handelingsplannen. Niet alle (afgesloten) handelingsplannen zijn geëvalueerd. Daardoor is niet altijd vast te stellen of de gestelde doelen voor de zorgleerlingen zijn behaald. Kwaliteitszorg Met uitzondering van indicator 9.2 heeft de inspectie alle kwaliteitszorgindicatoren als voldoende beoordeeld. De school heeft aangetoond dat zij op basis van analyses van het leren en onderwijzen op planmatige en voortvarende wijze kans heeft gezien om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Ouders zijn op diverse wijzen van de voortgang van het verbeterproces op de hoogte gehouden. Omdat de school nog maar vrij kort over een volledig genormeerd toetsinstrumentarium beschikt, is er nog geen cyclische kwaliteitssystematiek voor de evaluatie van opbrengsten ontwikkeld. Wel is de inspectie van mening dat de bouwstenen daarvoor binnen de school aanwezig zijn. Pagina 10 van 11
3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan de k.j.s. Sint Paulus het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag of themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek. Pagina 11 van 11