Leerplan Stage Zuigelingen afdeling (Medium care) E. de Kort, kinderarts-neonatoloog L. Niers, kinderarts en opleider kindergeneeskunde F. Halbertsma, kinderarts-neonatoloog en plv opleider kindergeneeskunde Inleiding De zuigelingenafdeling biedt de zorg aan de pasgeborenen geboren in het Maxima Medisch centrum of die in de eerste weken na de geboorte een opname indicatie hebben. De stage behoort tot de algemene kindergeneeskunde en heeft als doelgroep zuigelingen uit 1 e en 2 e lijn. Daarnaast bestaat de patiëntenpopulatie uit neonaten die worden overgeplaatst vanuit de neonatale intensive care (NICU). De stage is bij uitstek geschikt om algemene competenties te verwerven. De stages zijn onderdeel van de common trunk van de opleiding tot kinderarts. Doelstelling De AIOS verwerft kennis, handvaardigheid en ervaring op het gebied van anamnese, onderzoek, diagnostiek en behandeling van de zieke zuigeling, zodat hij in staat is zuigelingen zelfstandig te behandelen. Voor de enkelvoudige problematiek bereikt hij volledige zelfstandigheid (Miller 4), voor de complexe problematiek bereikt hij zelfstandigheid onder supervisie op afstand (Miller 3). Patiëntenaanbod De populatie bestaat uit patiënten afkomstig van de verloskunde (prematuriteit > 32 weken, milde ademhalingsproblemen, vermoeden van infectie) en prematuren die ontslagen worden van de Neonatale intensive Care Unit. Daarnaast kinderen die via de poli of SEH zijn opgenomen. Opname indicaties voor de zuigelingen afdeling liggen protocollair vast. Tijdens de stage is de AIOS verantwoordelijk voor al deze kinderen, en voor de perinatale opvang van pasgeborenen zonder primaire NICU indicatie.. In eerste instantie zal elke dag de visite en de gesprekken met ouders worden gesuperviseerd. Vervolgens zal afhankelijk van pathologie van de patiënten op dinsdag en donderdag de visite alleen worden nabesproken. De afdelingsstage leent zich niet alleen voor medisch inhoudelijk groei maar juist ook voor de algemene competenties : communicatie / samenwerking / organisatie (leiding geven aan verpleegkundigen) maatschappelijk handelen / professionaliteit. Competentie Gezien bovenstaand aanbod van patiënten komt voornamelijk themakaart X aan de orde, die de AIOS afhankelijk van het opleidingsniveau op Miller 3 of 4 niveau dient te beheersen Voorafgaand aan de stage wordt een persoonlijk ontwikkelingsplan geschreven door de AIOS en wordt het te behalen niveau afgesproken. Ook kan dit halverwege de stage aangescherpt worden. Pagina 1 van 9
Algemene competenties: zie algemene kaart De AIOS stelt relevante klinische en wetenschappelijke onderzoeksvragen en beantwoordt de vraag zo optimaal mogelijk op basis van evidence based medicine (EBM). Zeker één van deze relevante vragen wordt in een grotere groep (structurele bespreking) behandeld. Iedere arts assistent verzorgt eenmaal per 6 maanden de PICO bespreking. Extra competenties Aangezien het patiëntenaanbod heel divers is in een algemeen ziekenhuis, kan in principe elke themakaart gehanteerd worden. De hierna genoemde onderwerpen zijn een leidraad voor de items die in principe aan bod moeten komen. Op de zuigelingenafdeling wordt gewerkt volgens de beginselen van Family Centered Care. Dit biedt de AIOS een unieke mogelijkheid om aspecten van de ouder kind band vorming te leren kennen Begeleiding Afhankelijk van de plaats in de opleiding wordt uitgegaan van de eindtermen Miller 3 of 4. Dit wordt aan het begin van de stage formeel met de AIOS besproken. Tevens worden afspraken gemaakt over de persoonlijke leerdoelen en verbeterpunten. Deze afspraken worden vastgelegd in het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). Halverwege de stages worden de stagedoelen en de persoonlijke leerdoelen en verbeterpunten in het voortgangsgesprek besproken. Hierbij geeft zowel de artsassistent als ook de supervisor van te voren aan of deze doelstellingen behaald (lijken te gaan) worden en zo niet, waarom niet. Ook wordt tijdens deze bespreking een pad afgesproken om deze doelen alsnog te halen of, indien alle doelen gehaald zijn, worden nieuwe doelstellingen geformuleerd en vastgelegd. Aan het einde van de stage vindt opnieuw een formele evaluatie plaats in de vorm van een beoordelingsgesprek. Van alle formele gesprekken wordt door de AIOS een kort verslag gemaakt, welke verwerkt worden in het portfolio (d.w.z. minimaal drie verslagen). Leermiddelen Stagegebonden leermiddelen: overdracht, visite op de afdeling, overleg met supervisor en consulenten van andere specialismen, multidisciplinaire besprekingen, lokaal onderwijs,, waaronder teamtraining (zie ook bijlage 3), onderwijsmomenten, videobespreking. Stageoverstijgende leermiddelen (zie regionaal opleidingsplan): regionaal cursorisch onderwijs, landelijk cursorisch onderwijs (georganiseerd in thema weekeinden), verplichte cursussen en congressen. Pagina 2 van 9
Toetsing 1. Toetsing vindt plaats door dagelijkse bespreking van de medische problematiek met de afdelingssupervisor, oudergesprekken en organisatie. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van gestructureerde feedback en KKBs en de voortgang van het afgesproken leerdoel aan het einde van de week. 2. Bespreking van PICO / Evidence Based Medicine casus. 3. Correspondentie: correspondentie wordt gesuperviseerd en KKB kan worden afgesproken. 4. Toetsinstrumenten: a. KKB: minimaal eenmaal per maand b. Eenmaal 360º beoordeling in het eerste opleidingsjaar, circa halverwege de module, de organisatie is in handen van de AIOS. Bij oudere jaars AIOS conform toetsmatrix GOED 2. Hierbij te betrekken: i. A(N)IOS waarmee samengewerkt wordt ii. 2 supervisoren iii. Eventueel PA iv. Co-assistenten v. Seniormedewerk(st)er van de unit waar gewerkt wordt. vi. Patiënten/ouders c. Introductie-, voortgangs- en beoordelingsgesprek De stage kan gebruikt worden om betreffende kenmerkende beroepssituaties (zie bijlage 5) en vaardigheden te laten aftekenen. Pagina 3 van 9
Bijlage 1: Miller niveaus Omwille van het vaststellen van het overall functioneren van de AIOS op de verschillende thema s zal, na het afsluiten van een stage, mede in acht nemend de resultaten van de verschillende KBS en die met betrekking tot een bepaald thema bij de AIOS zijn getoetst, het bereikte bekwaamheidsniveau van de AIOS worden aangegeven. Hierbij zal worden gerefereerd aan de mate van supervisie die de AIOS bij de uitvoering van de verschillende taken binnen dit thema nog nodig heeft. Op dezelfde wijze zal ook het functioneren van de AIOS met betrekking tot de verschillende vaardigheden vastgesteld worden. Voor de beoordeling wordt gebruikt gemaakt van een vijfpuntsschaal. Er wordt een oordeel gevormd wordt over het bekwaamheidsniveau binnen de verschillende CanMeds competenties gerelateerd aan de piramide van Miller en vertaald naar een medische context: 1. De AIOS heeft adequate kennis van het onderwerp. 2. De AIOS kan de bij dit thema behorende kennis toepassen en taken uitvoeren, maar onder strikte supervisie. 3. De AIOS kan de bij dit thema behorende taken en vaardigheden onder beperkte supervisie uitvoeren. 4. De AIOS kan de bij dit thema behorende taken en vaardigheden zonder supervisie uitvoeren. 5. De AIOS superviseert en onderwijst anderen adequaat t.a.v. de bij dit thema behorende taken. Voor de eerste vier opleidingsjaren geldt dat de AIOS in elke stage altijd getoetst dient te worden op algemene taken en op een aantal KBS en gekoppeld aan een thema. Gesteld wordt dat na afloop van de common trunk' van 4 jaar alle thema s aan bod gekomen moeten zijn. Voor jaar 5 van de opleiding geldt dat binnen de thema s die dan aan bod komen de AIOS gaat functioneren op niveau 4 van Miller. Eveneens wordt verwacht dat de taken op de generieke kaart (themakaart XIV) tenminste voldoende worden beoordeeld. Van de AIOS wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die gedurende de opleiding ontwikkeld worden. Per stage is aangegeven op welk niveau een thema (of onderdeel daaruit) beheerst moet worden. Gedurende de stages zullen niet alle onderdelen uit een thema aan bod komen, dit is namelijk mede afhankelijk van het aanbod van patiënten. Aan het einde van de stages zal met de AIOS bekeken worden wat niet behaald is. Deze onderdelen zullen in de volgende stages in de academie meegenomen worden. Een en ander zal vastgelegd worden in het portfolio van de AIOS en in de overdracht naar de opleider in het academisch ziekenhuis MUMC. Pagina 4 van 9
Bijlage 2: competenties in schema naar bespreekmomenten MedH Com SW Prof Org MaatH K&W Overdracht * * ** * * * * Visite ** ** ** * ** * * Rontgenbespreking * * * Grote visite ** * * * ** Teamtraining ** ** ** * Dinsdagmiddag onderwijs * * * * * PICO onderwijs * * Multidisciplinair overleg * ** ** * * ** * Brieven * ** * * * * MedH Medisch handelen Com Communicatie SW Samenwerken Prof Professioneel gedrag Org Organisatie MaatH Maatschappelijk handelen K&W Kennis en wetenschap Legenda * Relevante competentie ** Zeer relevante competentie Pagina 5 van 9
Bijlage 3: weekschema kindergeneeskunde Tijd Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 8.30-8.45 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht 9.00-13.00 Poli Poli Poli Poli Poli 9.00-11.00 Visite grote kinderen Visite grote kinderen Visite grote kinderen Visite grote kinderen Visite grote kinderen 9.00-11.00 Visite zuigelingen Visite zuigelingen Visite zuigelingen Visite zuigelingen Visite zuigelingen 10.30 12.00 Visite IC / HC Visite IC / HC Visite IC / HC Visite IC / HC 10.30 12.30 Grote visite IC / HC 12.30-13.30 Perinatologiebespreking 13.00-13.30 Staflunch 13.00-14.00 MDO 13.00-13.30 Veilig Thuis (1x per maand) Staf assistentenbespreking (6x 13.15-14.15 per jaar) Vakgroepvergadering (2x per 13.15-14.15 maand) 13.15-17.15 Poli Poli Poli 14.00-15.00 Werkbespreking NICU 14.00-15.30 14.30-15.30 15.00 17.30 Onderwijs Grote visite algemene kindergeneeskunde Necrologiebespreking (1x per 3 maanden; is onderdeel van de grote visite) 17.00-17.30 Röntgenbespreking Overdracht 17.30-18.00 Overdracht Overdracht Overdracht Overdracht 18.00 18.30 Borrel Refereeravond regio 19.30-22.00 Eindhoven (6 x per jaar) Pagina 6 van 9
Bijlage 4: overzicht thema s STAGE ZUIGELINGEN Máxima Medisch Centrum THEMA S MEDISCH HANDELEN ALGEMENE COMPETENTIES TOETSING I Acute Geneeskunde en IC II Immuno/bew.app/chir. III Psychosociale problematiek IV Cardiovasculair systeem V Endocrinologie/met.ziekten VI Gastro-enterologie en voeding VII Neurologie en psych.mot. ontw. VIII Hematologie - Oncologie IX Infectieziekten X Neonatologie/perinatologie XI Nefrologie/urologie XII Pulmonologie XIV - Competentiespecifieke groei AIOS in de opleiding Participatie in reanimaties Onderzoek patiënt Diagnostiek patiënt Opstellen behandelplan Radiologiebespreking PA / mortaliteitsbespreking EBM /PICO/protocol bespreking Grote visite Simulatie onderwijs / training NLS vaardigheden Verslaglegging Dienstoverdracht Communicatie in reanimatieteam Communicatie met ouders Slecht nieuwsgesprek Statusvoering Visitelopen Teamwork in stresssituaties Time management Complicatiebespreking Begeleiden semi-artsen / coassistenten KPB: - overdracht - visite - gesprek - brief - vaardigheden - CAT NLS scenario Simulatie onderwijs Statuscontrole Evaluatie 6 wkn Eindbeoordeling Gearceerd: nadruk op thema. Schuin gedrukt: heeft raakvlakken met stage. Pagina 7 van 9
Bijlage 5: kenmerkende beroepssituaties naar afdeling / zuigelingenstage Deze stage is met name geschikt om te leren over de volgende kenmerkende beroepssituaties: Neonatologie / perinatologie De zieke en asfyctische pasgeborene kunnen opvangen, stabiliseren en zo nodig reanimeren Icterus bij pasgeborenen kunnen herkennen, adequate diagnostiek en behandeling kunnen starten Beslissingen rondom levenseinde in teamverband kunnen nemen Endocrinologie en metabole ziekten Eerste onderzoek kunnen starten bij vermoeden op een aangeboren stofwisselingsziekte Ziektebeelden die tijdens de stage regelmatig aan bod komen Voedingsproblemen / spugen Prematuriteit/serotiniteit Afwijkend gewicht naar zwangerschapsduur Cerebrale pathologie Cyanose Chirurgische problemen van de neonaat Bronchopulmonaire dysplasie Anemie, hypovolaemie, polycythaemie Meerlingzwangerschap en -geboorte Blootstelling aan mogelijke teratogeniciteit Intra-uteriene groeiretardatie Abstinentie verschijnselen Convulsies Congenitale afwijkingen Floppy infant Sepsis/perinatale infectie & antibioticabeleid Kind met dysmorfe kenmerken Meest voorkomende genetische aandoeningen (Down, Turner e.d.) Pagina 8 van 9
Bijlage 6: vaardigheden Vaardigheden zijn in het portfolio te vinden onder bekwaamheden en registraties. Vaardigheden Miller niveau Blaascatheter inbrengen 4 Infuus neonaat 5 NLS 4 Pagina 9 van 9