BIOLOGIE VMBO BB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.10.2
De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) 599 89 33 of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 12
Inhoud 1 Kernpunten 5 2 Centraal examen 5 3 College-examen 5 4 Examenstof (schematisch weergegeven) 6 Bijlage 1 Examenstof 7 Bijlage 2 Hulpmiddelen 9 Bijlage 3 Tips 10 pagina 3 van 12
pagina 4 van 12
1 Kernpunten Het examen bestaat uit een centraal examen en een college-examen. Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het centraal examen + het cijfer voor het college-examen) : 2, afgerond op een geheel getal. 2 Centraal examen Wat, waar en wanneer Het centraal examen bestaat uit één zitting van 60 minuten. Dit examen wordt digitaal afgenomen in de maand april. De examenstof staat schematisch weergegeven in hoofdstuk 4 en bijlage 1. Bij de aanmelding geeft de kandidaat een voorkeurplaats voor de schriftelijke examens op. Het examenrooster schriftelijk staat op de site: DUO/particulieren/staatsexamenkandidaat. De examenoproep voor de schriftelijke examens verstuurt DUO uiterlijk twee weken voor aanvang van het examen. Daarin staan datum, tijd en locatie vermeld. Hulpmiddelen Het gebruik van het basispakket hulpmiddelen is toegestaan (zie bijlage 2). Zie ook Regeling toegestane hulpmiddelen op de DUO site. Oefenexamens Examenbundels of oude examens zijn geschikt als oefenmateriaal voor het centraal examen. Deze staan op: www.examenblad.nl. Kies jaarring 2016 of eerder. Selecteer: vmbo BB biologie. Tips voor het maken van dit examen staan in bijlage 3. 3 College-examen Wat, waar en wanneer Het college-examen bestaat uit een mondeling examen van 25 minuten. Het vindt plaats in de zomerperiode juli/augustus (op scholen voor VSO juni/juli). Bij de aanmelding geeft de kandidaat een voorkeurplaats voor de mondelinge examens op. De examenoproep verstuurt DUO uiterlijk twee weken voor aanvang van het examen. Daarin staan datum, tijd en locatie vermeld. Hulpmiddelen Tijdens het college-examen kan gebruik worden gemaakt van modellen en/of afbeeldingen. Zie ook bijlage 2 Hulpmiddelen. Beoordeling Bij het college-examen worden ten minste drie onderwerpen, ter keuze van de examinator uit de examenstof geëxamineerd, waarvoor aparte deelcijfers worden gegeven. Het cijfer voor het college-examen is het gemiddelde van de aparte deelcijfers, afgerond op 1 decimaal. pagina 5 van 12
4 Examenstof (schematisch weergegeven) Biologie centraal examen BB collegeexamen BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken X BI/K/2 Basisvaardigheden X BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie X X BI/K/4 Cellen staan aan de basis X X BI/K/5 Schimmels en bacteriën: nuttig en soms X schadelijk BI/K/6 Planten en dieren en hun samenhang: de eigen X X omgeving verkend BI/K/7 Mensen beïnvloeden hun omgeving X BI/K/8 Houding, beweging en conditie X BI/K/9 Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding X X BI/K/10 Bescherming X BI/K/11 Reageren op prikkels X X BI/K/12 Van generatie op generatie X X In bijlage 1 van deze vakinformatie staat een beschrijving van de examenstof. Bij het bestuderen van de examenstof is het raadzaam om gebruik te maken van een lesmethode of examenkatern. Bijlage 1 Beschrijving examenstof pagina 6 van 12
De beschrijving van de programmaonderdelen - BI/K/3 : Leervaardigheden in het vak biologie, - BI/K/4 : Cellen staan aan de basis, - BI/K/6 : Planten en dieren en hun samenhang: de eigen omgeving verkend, - BI/K/9 : Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding, - BI/K/11: Reageren op prikkels, - BI/K/12: Van generatie op generatie is te vinden op: www.examenblad.nl kies jaarring 2017 vmbo BB biologie syllabus 2017 biologie vmbo 1. Specificaties van de globale eindtermen voor het CE. In deze bijlage hieronder staat de beschrijving van de programmaonderdelen: - BI/K/5 : Schimmels en bacteriën: nuttig en soms schadelijk, - BI/K/7 : Mensen beïnvloeden hun omgeving, - BI/K/8 : Houding, beweging en conditie, - BI/K/10: Bescherming. Beschrijving examenonderdelen BI/K/5, BI/K/7, BI/K/8, BI/K/10 BI/K/5 Schimmels en bacteriën: nuttig en soms schadelijk De kandidaat kan 1. de rol van schimmels en bacteriën in het milieu noemen en toelichten, 2. beschrijven dat schimmels en bacteriën reducent en/of ziekteverwekker kunnen zijn, hoe ze verspreid kunnen worden, hoe ze voorkomen en bestreden kunnen worden en welke rol schimmels en bacteriën kunnen spelen bij biotechnologie, 3. toelichten hoe voedselbederf onder invloed van schimmels en bacteriën kan worden tegengegaan door de mens, 4. voorbeelden van klassieke en moderne vormen van biotechnologie noemen, waarmee voedingsstoffen en medicijnen worden verkregen en bewerkt. BI/K/7 Mensen beïnvloeden hun omgeving De kandidaat kan: 1. toelichten dat de mens voor voedsel, water, zuurstof, grondstoffen, energie, voedselproductie en recreatie van ecosystemen afhankelijk is, 2. beschrijven hoe de mens ecosystemen kan beïnvloeden, 3. toelichten waarom de mens er belang bij heeft een duurzame relatie tussen mens en milieu te bevorderen, de belangrijkste oorzaken en effecten noemen van de aantasting van natuur en milieu door overbevolking, door bepaalde soorten afval, door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, door verkeer en door energiegebruik, 4. de relatie toelichten tussen een grotere voedselproductie en bodembewerking, voeding, gewasbescherming en veredeling waaronder genetische modificatie, 5. het belang beschrijven van een nationale en mondiale aanpak van bescherming van het milieu. BI/K/8 Houding, beweging en conditie pagina 7 van 12
De kandidaat kan: 1. delen die van belang zijn voor stevigheid en beweging noemen, in afbeeldingen aanwijzen, 2. beschrijven wat er gebeurt bij bepaalde vormen van overbelasting van het bewegingsapparaat tijdens het werk en bij sport en hoe deze overbelasting zoveel mogelijk vermeden kan worden. BI/K/10 Bescherming De kandidaat kan: 1. toelichten hoe (infectie)ziekten zich ontwikkelen, 2. hoe ze zich verspreiden en hoe men zich daartegen beschermt, 3 de rol beschrijven van de hoornlaag bij de bescherming tegen infecties, uitdroging en beschadigingen en de rol van pigment bij de bescherming tegen ultraviolette straling, 4 het belang beschrijven van inenting en toediening antibiotica, 5 voorbeelden van bloedziekten en infectieziekten die via bloed verspreid worden, noemen, de gevolgen van de ziekten voor het lichaam beschrijven en uitleggen hoe besmetting te voorkomen, 6 de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoeningen en hun verschijningsvormen noemen en toelichten hoe de overdracht van deze aandoeningen is te voorkomen, met name voor aids, syfilis, chlamydia, gonorroe en candida. Bijlage 2 Hulpmiddelen pagina 8 van 12
Toegestaan De hulpmiddelen van het basispakket zijn toegestaan bij alle examens. Zij zijn niet alle nodig: Basispakket Het standaard basispakket bevat: - schrijfmateriaal - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geodriehoek - naast of in plaats van de geodriehoek: een windroos - roosterpapier in cm2 - vlakgum - rekenmachine - mogelijk gebruik van modellen en/of afbeeldingen. Ook is het toegestaan om hulpmiddelen mee te brengen die geen relatie hebben met de exameneisen maar wel functioneel kunnen zijn, zoals: markeerstift, puntenslijper, leesliniaal (loep). Woordenboek Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens. In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Uitgebreide informatie over de hulpmiddelen voor de centrale examens en hulpmiddelen voor kandidaten met een beperking staat in de Regeling toegestane hulpmiddelen. Kies: examenblad.nl/ vmbo/ onderwerpen/ hulpmiddelen/ 2017 pagina 9 van 12
Bijlage 3 Tips Lees de vakinformatie biologie goed door. Hierin kunt u vinden welke stof tot het centraal examen behoort en welke tot het college-examen. Op basis hiervan weet u wat u moet voorbereiden. Maak bij het bestuderen van de examenstof zo mogelijk gebruik van een lesmethode of examenkatern. Zorg dat u de toegestane hulpmiddelen meebrengt. 1.1 Centraal examen (CE) Maak bij het voorbereiden van het schriftelijke examen CE gebruik van een examenbundel of oude examens om ervaring op te doen en laat het gemaakte werk door een ander nakijken. Oude centrale examens zijn te vinden op onder andere www.examenblad.nl (stel linksboven een bepaald jaar in en vind onder het gewenste niveau en gewenste vak de examendocumenten van dat jaar). oefen in het lezen van de opgaven; het gebeurt soms dat vragen onjuist worden beantwoord omdat de vraag niet goed gelezen is; geef bij de antwoorden een toelichting als daarom wordt gevraagd; bij de meeste vragen worden alleen punten toegekend als er een juiste toelichting is gegeven; controleer bij schriftelijke examens of u alle opgaven gemaakt hebt, voordat u uw werk inlevert. 1.2 Mondelinge college-examen Kijk, ter voorbereiding op de mondelinge college-examens, de informatiefilm mondeling staatsexamen op de website www.duo.nl, onder Hoe het staatsexamen VO werkt bij de staatsexamens vwo-havo-vmbo. pagina 10 van 12
pagina 11 van 12
pagina 12 van 12