Vakantiewerk onderzoek 2016 FNV Jong Hans de Jong & Anouk Vermeulen Juni/juli 2016
Achtergrond Achtergrond 2
Achtergrond SAMPLE 410 Respondenten SAMPLE CRITERIA WEging De data is gewogen op geslacht, leeftijd en opleiding. Hierbij is gecontroleerd voor representatieve verhoudingen ten opzichte van de meting uit 2015. Veldwerk - 13 tot 29 jaar - Bezig met een voltijd of deeltijd opleiding Online veldwerk heeft plaatsgevonden van 9-06-2016 tot 28-06-2016 op de database van Novio Research. 3
Achtergrond - Steekproef De steekproef van n=410 is representatief voor de Nederlanders tussen 13 en 29 jaar op geslacht, leeftijd en opleiding. 52% 48% Man Vrouw 18% 47% 35% Laag Midden Hoog 33% 37% 13-18 jaar 19-23 jaar 20% Autochtoon Allochtoon 30% 24-29 jaar 80% 4
resultaten 5
Highlights Dit jaar gaat 71% van de jongeren vakantiewerk doen. Dat is een afname ten opzichte van vorige jaar, toen gaf 77% aan te gaan werken in de zomer. Ruim de helft van de vakantiewerkers (53%) heeft zonder veel moeite vakantiewerk kunnen vinden. Het vinden van vakantiewerk voor ging jongeren tussen de 13 en 18 jaar het gemakkelijkst af. Oudere jongeren en allochtone jongeren moeten de meeste moeite doen om vakantiewerk te vinden. Opvallend is dat meisjes gemiddeld een langere periode werken in de vakantie (36% zegt tussen de 5 á 6 weken, bij mannen is dit 27%). De groep die met succes een hoger salaris heeft onderhandeld voor zichzelf is met 4% klein, maar het verschil tussen jongens (6,8%) en meisjes (0,5%) is opvallend. 1 op de 8 jongeren moet van het salaris van het vakantiewerk zien rond te komen, bij de helft van hen zorgt dat feit alleen al voor stress. Voor 71% van de jongeren is vakantiewerk een manier om de spaarrekening aan te vullen. 63% van de jongeren ervaart werkstress. Belangrijkste redenen zijn onvoorspelbare werkroosters, vervelende leidinggevende en/of collega s en te hoge werkdruk. Gevraagd naar werkstress-tips voor werkgevers zegt 64% van de vakantiewerkers dat er meer personeel ingezet moet worden op drukke tijden. Als de werkdruk echt te hoog op zou lopen zegt 52% in gesprek te gaan met hun leidinggevende, 24% zou echter niets doen en hopen dat het vanzelf over gaat. In die laatste categorie zijn allochtone jongeren met 41% opvallend oververtegenwoordigd. 6
Vakantiewerk vorig jaar Het percentage jongeren dat aangeeft vakantiewerk te gaan doen is lager dan in 2015 (71% vs. 77%). Het percentage dat aangeeft dit jaar geen vakantiewerk te gaan doen is 15 terwijl dit vorig jaar slechts 4 was. Daarnaast is vakantiewerk vaker in trek bij laagopgeleide jongeren, maar het verschil tussen de opleidingsniveaus is kleiner dan in 2015. Ga je in deze zomervakantie werken? Opleiding Ja, ik ga vakantiewerk doen 29% 35% 41% 75% 72% 70% Ja, ik ga in de vakantie (extra uren) werken bij mijn huidige werkgever 36% 36% 46% Nee 4% 15% 12% Weet ik nog niet 14% 13% 18% 2016 2015 2014 Laag Midden Hoog 7
Vakantiewerk zoeken - Werkplannen Dit jaar is er ook aan jongeren gevraagd of ze vorig jaar (wel) vakantiewerk hebben gedaan. Iets meer dan de helft geeft aan dat dit inderdaad het geval is. Heb je vorig jaar (wel) vakantiewerk gedaan? Ja 57% Nee 43% Ja Nee 8
Vakantiewerk zoeken Moeite* Het grootste deel van de jongeren heeft zonder veel moeite vakantiewerk kunnen vinden. Bij de jongeren van 13 tot en met 18 jaar ligt dit percentage hoger (63%). Oudere- (43%) en allochtone jongeren (47%) hebben echter meer moeite vakantiewerk te vinden. Gemiddeld hebben jongeren 3,6 weken lang 6,6 uur per week gezocht naar vakantiewerk. Ik heb zonder veel moeite vakantiewerk kunnen vinden 30% 37% 53% Ik heb vakantiewerk kunnen vinden maar dat heeft me wel veel moeite gekost 15% 10% 6% Ik zou wel vakantiewerk willen doen maar ik doe er (nog) niet echt mijn best voor Ik haal alles uit de kast om vakantiewerk te vinden maar het lukt niet 11% 13% 16% 9% 11% 8% 2016 2015 2014 Ik heb nog niet gezocht naar vakantiewerk, maar ben wel van plan dit te gaan doen Ik wil in de vakantie niet werken Ik heb wel gezocht naar vakantiewerk, maar niet heel hard, en heb het zoeken uiteindelijk opgegeven 6% 10% 17% 4% 13% 9% 2% 6% 4% Gemiddelde zoektijd 2015 Gemiddelde zoektijd 2016 3 weken 4,5 uur 3,6 weken 6,6 uur 9
Vakantiewerk zoeken methodes De top 3 van methodes om vakantiewerk te zoeken is dit jaar (1) via familie, vrienden en/of kennissen; (2) vacatures op internet; (3) via mijn huidige bijbaan. Vorig jaar stond het zoeken naar vacatures via internet op plek 1 gevolgd door via familie, vrienden en/of kennissen en via mijn huidige bijbaan. Bij anders namelijk wordt bijvoorbeeld genoemd dat jongeren hetzelfde werk gaan doen als vorig jaar. Via familie, vrienden en/of kennissen 32% 41% Vacatures op internet 37% 41% Via mijn huidige bijbaan 28% 30% Via social media 16% 24% Direct bij bedrijven binnenlopen en vragen 15% 19% Via kranten en advertenties 16% 15% Via een uitzendbureau 11% 15% Via mijn (voormalige) stagebedrijf 8% 12% Via school Anders 2% 0% 8% 7% 2016 2015 10
Vakantiewerk als opstap motivatie Net als in de eerdere jaren zien we dat de drie meest genoemde redenen zijn tegen verveling, om werkervaring op te doen en omdat het goed op de cv staat. Met name laagopgeleiden en jongeren onder de 25 geven aan vakantiewerk te doen voor de gezelligheid met collega s. Wat is naast geld de motivatie om vakantiewerk te doen? Omdat ik niet de hele zomer thuis wil zitten Om werkervaring op te doen Omdat het goed staat op mijn cv Omdat ik mezelf nuttig wil maken Voor de gezelligheid met collega's Omdat het moet van mijn ouders Omdat ik mijn vakantiewerk helemaal geweldig vind om te doen Korting op producten van het bedrijf waar ik werk 9% 6% 7% 9% 8% 8% 5% 4% 3% 22% 20% 16% 33% 28% 35% 33% 49% 46% 51% 44% 47% 51% 58% 60% 2016 2015 2014 11
Vakantiewerk - tijdsduur Dit jaar is aan de jongeren ook gevraagd hoe lang ze van plan zijn vakantiewerk te gaan doen. De meeste jongeren geven aan tussen de 3 en 6 weken te gaan werken. Meisjes werken gemiddeld langer in de vakantie dan jongens (bij meisjes geeft 63% aan meer dan 5 weken te werken, bij jongens is dit percentage 51%). Hoe lang ben je van plan vakantiewerk te doen? 1 à 2 weken 11% 3 à 4 weken 32% 5 à 6 weken 31% Langer dan 1,5 maand 25% 12
Salaris BRanches Ook dit jaar zijn de horeca en detailhandel de meest populaire sectoren voor vakantiewerk. Anders dit jaar is dat zorg/welzijn het beste wordt betaald, vorig jaar was dit de industrie met 9,86 per uur. In welke branche gaat men werken* 2016 21% 3% 11% 5% 27% 7% 3% 5% 5% 13% 2015 19% 8% 13% 4% 24% 4%1% 12% 7% 9% 2014 Horeca Landbouw Zorg/welzijn Schoonmaak Detailhandel/winkel Industrie Bouw Kantoor Recreatie Anders 25% 2% 13% 1% 25% 4%3% 7% 7% 14% 10,65 Gemiddeld salaris per branche* 10,09 9,27 8,75 7,10 7,02 6,34 5,91 5,97 5,02 * Gezien de lage N (lager dan 65) voor sommige sectoren, zijn deze resultaten indicatief. 13
Salaris Trend & Verschillen Het gemiddelde salaris is verder gedaald naar het niveau van 2011. 9,00 8,50 8,00 7,50 7,00 7,27 6,82 7,64 7,98 7,66 7,29 6,96 6,50 6,00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Geslacht Leeftijd Opleiding Man Vrouw 13-18 19-23 24-29 Laag Midden Hoog 7,21 6,74 4,39 7,78 9,52 4,72 7,27 9,91 14
Salaris - tevredenheid Het grootste deel van de jongeren is tevreden met het salaris dat zij ontvangen. Een meerderheid heeft niet onderhandeld over het salaris. Meer dan een kwart zou liever een baan hebben die beter aansluit bij hun studie. Slechts 4% heeft met succes onderhandeld over het salaris. Dit percentage is hoger onder mannen dan vrouwen (6,8% vs. 0,5%). Ik ben tevreden over mijn salaris en heb niet onderhandeld 54% Ben je tevreden met dit uurloon? Als ik een baan zou kunnen krijgen die beter aansluit bij mijn studie dan zou ik dat doen 22% 15% Ik ben ontevreden over mijn salaris maar heb niet onderhandeld Ik heb wel geprobeerd om te onderhandelen over mijn salaris maar dat heeft me niets opgeleverd 9% 6% Gemiddeld uurloon: 6,96 21% 65% Ik zou hetzelfde werk zelfs voor minder salaris doen, als ik anders mijn baan zou verliezen 5% Ik heb onderhandeld over mijn salaris en dat heeft mij extra geld opgeleverd 4% (Meer dan) tevreden Neutraal (Meer dan) ontevreden 15
Salaris - uitgeven De meeste vakantiewerkers geven aan een deel van het verdiende geld op hun spaarrekening te zetten. Bijna een derde zegt dat er ook noodzakelijke dingen mee te moeten betalen, zoals schulden, dagelijkse boodschappen of financiële bijdrage in de huishouding aan ouders. Dit leidt bij de helft tot extra stress. Wat gaat men met het salaris doen Zorgt deze besteding voor extra stress?* Ik ga mijn spaarrekening aanvullen 71% Leuke dingen doen zoals festivals bezoeken en shoppen Ik besteed het aan mijn vakantie 32% 38% Ik moet er van rondkomen 13% 50% 50% Het gaat rechtstreeks naar mijn studie 9% Schulden afbetalen 4% Een groot deel gaat naar mijn ouders 0% Anders 5% Ja Nee *Deze vraag is alleen voorgelegd aan respondenten die aangaven dat zij moeten rondkomen van het salaris, het salaris rechtstreeks naar hun studie gaat, schulden af te betalen met dit salaris of dat een groot deel naar hun ouders gaat. 16
Werkstress-redenen en uiting van stress Het (onvoorspelbare) werkrooster, vervelende leidinggevende en/of collega s en te veel werk worden het meeste genoemd als veroorzakers van werkstress bij vakantiewerk. Maar liefst 63% van de vakantiewerkers zegt werkstress te ervaren. Van de respondenten die stress ervaren, uit dit zich het vaakst in geïrriteerdheid, uitgeput zijn en chagrijnig zijn. Veroorzakers van werkstress Mijn (onvoorspelbare) werkrooster 20% Vervelende leidinggevende en/of collega's 19% Uitingen van stress Snel geïrriteerd 39% Te veel werk 18% Compleet uitgeput aan het einde van een werkdag 38% De taken zijn anders dan ik had verwacht Te veel verantwoordelijkheden 10% 10% Chagrijnig 29% De combinatie van werk en privéomstandigheden 10% Somber 22% Geen pauze kunnen opnemen Ik vind mijn werk niet leuk 9% 9% Slapeloosheid 21% Te weinig collega's 8% Niet kunnen concentreren 20% Mijn gezondheid Reactie van vrienden omdat ik weinig tijd heb 8% 7% Misselijk 14% Pestgedrag 7% Vaak ziek 12% Anders Ik heb geen last van stress 2% 37% Anders 2% 17
Werkstress-redenen per sector 1. Mijn (onvoorspelbare) werkrooster 2. Vervelende leidinggevende en/of collega's 3. Te veel werk 4. De taken zijn anders dan ik had verwacht 5. Te veel verantwoordelijkheden 6. De combinatie van werk en privéomstandigheden 7. Geen pauze kunnen opnemen 8. Ik vind mijn werk niet leuk 9. Te weinig collega's 10. Mijn gezondheid 11. Reactie van vrienden omdat ik weinig tijd heb 12. Pestgedrag 13. Anders 14. Ik heb geen last van stress 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Horeca 47% 24% 40% 16% 20% 40% 45% 0% 32% 6% 51% 0% 3% 11% Detailhandel/winkel 18% 40% 16% 37% 26% 35% 15% 47% 24% 15% 8% 37% 2% 32% 18
werkstress- stellingen Bijna de helft van de jongeren is het eens met de stelling dat hun baas zich inzet om werkstress te voorkomen. Verder wordt werkstress door een meerderheid niet als goede reden gezien om je ziek te melden. Daarnaast geven jongeren aan het liever druk te hebben op hun vakantiebaan dan dat ze zich vervelen. Ook kunnen zij het werk thuis goed loslaten. Dat werktijden vooraf niet duidelijk zijn, wordt door een ruime meerderheid als vervelend ervaren. 42% van de jongeren vindt het niet erg om geen pauze op te nemen in tijden van drukte, tegenover 30% die dat wel erg vindt. Mijn baas zet zich in om werkstress te voorkomen 20% 34% 46% Werkstress is een goede reden om me ziek te melden 54% 20% 27% Ik heb het liever druk op mijn vakantiebaan dan dat ik mij verveel 6% 20% 74% Ik kan de drukte op mijn werk thuis goed loslaten 11% 19% 70% Eentonig werk zorgt bij mij voor meer werkstress 35% 33% 32% Bij drukte op het werk vind ik het niet erg geen pauze op te nemen 32% 26% 42% Onveilige werkomstandigheden zorgen voor meer stress op mijn werk 24% 31% 44% Als mijn werktijden niet vooraf duidelijk zijn vind ik dat vervelend 19% 16% 66% Het is mijn verantwoordelijkheid om werkstress te voorkomen 20% 43% 37% Ik heb het zichtbaar drukker op het werk dan de vaste krachten 37% 39% 25% (Helemaal) mee oneens Neutraal (Helemaal) mee eens 19
Werkstress-tips voor werkgevers en wat te doen als werkdruk te hoog wordt Als belangrijkste tip wordt het inzetten van personeel op drukke tijden genoemd. De open antwoorden zijn te vinden in het bijgeleverde tabellenboek. Hier wordt onder andere het beter uitleggen van taken genoemd en het beter inwerken. Als de werkdruk echt te hoog wordt zouden de meeste jongeren in gesprek gaan met hun leidinggevende. 24% van de ondervraagden zegt niets te doen; onder allochtonen is dit percentage hoger (41% vs. 20% onder autochtonen). Op drukke tijden meer personeel inzetten tips aan werkgever 64% Wat zou jij doen als de werkdruk veel te hoog wordt? In gesprek gaan met mijn leidinggevende 52% Personeel meer complimenteren 42% Vaker nee' zeggen 34% Werkstress bespreekbaar maken 37% Mijn collega's vragen wat werk over te nemen 30% Een extra pauze inlassen Meer zeggenschap over werktijden geven 33% 21% Niets aan doen, wordt vast wel weer minder Ziek melden 24% 6% Onderling van functie kunnen wisselen 19% Anders 1% 20