1 Nieuwjaarstoespraak 2015, burgemeester De Bruin, Papendrecht. Dames en heren, Het is buitengewoon plezierig u hier allen vanavond te mogen ontmoeten, persoonlijk de hand te drukken en mede namens de leden van de gemeenteraad en het college, al het goede voor het nieuwe jaar toe te wensen. Een nieuw jaar; dat we net zo sprankelend hopen te maken als de foto van de bellen-blazende-jongedame op de uitnodiging voor deze receptie. De afbeelding was een van de resultaten van een zoektocht naar de identiteit van Papendrecht, tijdens een fotocursus bij Interval voor jongeren. Jongeren zijn als geen ander in staat met andere ogen naar situaties te kijken; om uit te proberen; uit te dagen... Sommige bellen spatten uiteen, andere groeien uit tot glanzende parels. Als je je niet laat belemmeren, ontstaat er ruimte voor creativiteit, voor iets nieuws, iets anders. Dat is waardevol, zeker wanneer het een verbetering betreft. Ik kom daar nog op terug. Graag deel ik met u enkele gedachten in relatie tot Papendrecht.Daarbij wil ik de begrippen:macht, kracht en pracht, centraal stellen. Begrippen die een cruciale rol spelen bij de actuele overgang van verzorgings-staat naar participatie-samenleving. In het oog springende exponenten van die overgang zijn de zogenaamde decentralisaties. Concreet vertaald worden gemeenten daarmee officieel verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen én zorg voor langdurig zieken en ouderen. De gedachte hier achter is, dat gemeenten het dichtst bij inwoners staan, zodoende beter maatwerk kunnen leveren en daardoor effectiever, met minder bureaucratie, en goedkoper kunnen werken. De bedoeling is regels zo eenvoudig mogelijk te houden en inwoners met problemen, één vast aanspreekpunt te geven. Dat is een compleet andere situatie dan waaraan we decennia lang gewend waren en waarin de overheid meer en meer taken op zich nam. Bij elke ontwikkeling of elk probleem werd als het ware automatisch naar de overheid gekeken. Inmiddels wordt een andere rol gevraagd. Inwoners, bedrijven en organisaties moeten meer en meer partner worden, in wat ook wel de doe-democratie of doe-samenleving wordt
2 genoemd. Om dat waar te kunnen maken moet de overheid de samenleving opnieuw ontdekken, de rol van de samenleving maar ook de eigen rol opnieuw uitvinden, en afstandelijkheid vervangen door samen-werken en samen-leven. Dat gaat allerminst vanzelf. Veranderingen vragen tijd, gewenning, maar ook gelegenheid fouten te maken, die te herstellen en zaken aan te passen; te verbeteren. Hoewel momenteel nog lang niet duidelijk is, hoe de decentralisaties zich in de praktijk precies zullen ontwikkelen, is voor mij wel duidelijk dat niet alles in één keer goed zal gaan. Belangrijk is, dat we dan niet direct in oude reflexen terugvallen en krampachtig op zoek gaan naar nieuwe regels, nieuwe controlemechanismen en dergelijke. Belangrijk is het, te werken aan een cultuur van vertrouwen, die er aan bijdraagt dat niet altijd alles vanuit het organisatorische wordt benaderd, maar de kans biedt tot organische ontwikkeling. Ik zie daarin een rol voor de begrippen die ik zojuist aanstipte: macht, kracht en pracht. Wat het eerste betreft-macht- is het aan de overheid in de spiegel te kijken en te onderzoeken wat het betekent om daar wat van prijs te geven. Overheden zullen moeten wennen aan loslaten. Dat is geen eenvoudig proces; die machtspositie is immers decennia lang vanzelfsprekend geweest. Omgekeerd moet de samenleving er aan wennen niet gelijk bij de overheid aan te kloppen, maar zelf initiatief en verantwoordelijkheid te nemen,én de eigen kracht te gebruiken; eigen kracht en mogelijkheden van mensen die hulp nodig hebben; eigen kracht en mogelijkheden van medewerkers van Drechtwerk; van jeugdigen met een Wajong-uitkering,mensen die we uit hun beschutte omgeving willen halen en meer bij de samenleving willen betrekken. Maar ook de eigen kracht van professionals. Daarin schuilt ook kwetsbaarheid, al is het maar omdat het altijd mensen zijn die het moeten doen. Mensen met verschillende kwaliteiten en talenten. Is een systeem goed doordacht, maar is de betrokkenheid van de mensen die het moeten uitvoeren minder, dan functioneert het niet. Omgekeerd kunnen goede en betrokken mensen, de tekortkomingen van een systeem opvangen en zorgen voor positieve resultaten. Het gaat er om: niet systeem-gericht, maar mens-gericht te denken en invulling te geven aan onze samenleving.
3 Daarmee we komen op de pracht, de extra s die onze Papendrechtse samenleving te bieden heeft. Vorig jaar noemde ik een reeks aan organisaties, inwoners en ontwikkelingen waar Papendrecht met recht trots op mag zijn. We herinnerden elkaar eraan, dat we er zo dicht opzitten, dat we soms niet meer scherp zien waar we precies trots op mogen zijn. En zo kwam ik op de benoeming van alle aanwezigen tot ambassadeur van Papendrecht. Daar zijn veel positieve reacties, verhalen en ervaringen op terug gekomen. Ambassadeurs over en weer, zo kunnen we van elkaar leren; elkaar en Papendrecht versterken. Bijvoorbeeld als het gaat om initiatieven die momenteel lopen op het vlak van promotie van Papendrecht. Duidelijk is, dat we door uit te dragen wat hier allemaal is én wat hier mogelijk is, we onze kansen vergroten. Het feit dat we nog steeds met crisis en economische tegenwind te maken hebben, maar desondanks blijven investeren in ons centrum en daarbuiten, in bijvoorbeeld, het sportcomplex, tekent de kracht van de Papendrechtse samenleving. Volgend jaar kijken we,volgens planning,uit over een Markt die er anders uitziet; het wordt tijd. Het zou mooi zijn als in het verlengde daarvan,de Markt te samen met een gerenoveerd gemeentehuis, als een soort twee-eenheidin de kern van het stedelijk weefsel van Papendrecht, de centrale rol van sociaal-maatschappelijke en politiek-bestuurlijke ontmoetingsplek kan gaan vormen, en daarmee uitdrukking kan geven aan de identiteit van Papendrecht. Een identiteit gebaseerd op wat in de afgelopen 910 jaar, organisch gegroeid is, maar niet als belemmering maar veeleer als aanmoediging ervaren wordt om met dezelfde creativiteit als onze voorgangers dat deden, op zoek te blijven gaan naar het nieuwe, het andere,... naar het betere. Ook verenigingen en bedrijven zijn daar mee bezig. Ik noem de ondernemingen, die het afgelopen jaar deelnamen aan het congres Aerospace meets Maritime, en in 2015 met concrete vervolgstappen willen komen. Bij innovatie gaat het niet zo zeer om bijvoorbeeld het volgende model of type nieuwe auto, maar eerder om de processen die daaraan ten grondslag liggen en tot vernieuwingen leiden. Ik verwacht als vervolg op dit congres nog verassende en succesvolle ideeën en vormen van samenwerking tegemoet te kunnen zien. Mooi is, dat in dit project ook jongeren nadrukkelijk worden betrokken. Iets wat ook het geval is bij de samenwerking tussen onderwijs en
4 bedrijfsleven. Zo werken leerlingen onder meer met de Iv-Groep en Boskalis samen aan onderwerpen, die spelen over de hele wereld, van het Panamakanaal tot plastic soep in de oceanen. Dat brengt mij bij de rol van onze ambassadeurs-in-opleiding of ambassadeurs-van-detoekomst. Wij zijn de vaders, moeders, opa's en oma s, die de volgende generaties begeleiden naar een betere toekomst. Maar wij kunnen ook veel van hen leren... Jongeren zijn als het ware natuurlijke om-denkers, die ons kunnen helpen anders tegen zaken aan te kijken én bestaande patronen te doorbreken. Een mooi voorbeeld vind ik de opkomst van aspecten van de deeleconomie. Veel jongeren hechten minder aan het bezit, maar meer aan het gebruik van bepaalde dingen. Een huis, een auto kunnen een blok aan je been zijn, maar zijn desalniettemin wel erg handig om over te kunnen beschikken. Dan kan inderdaad lenen, huren of delen een optie zijn. In Papendrecht zien we genoeg voorbeelden, die wellicht niet altijd revolutionair zijn maar zeker nieuw, vernieuwend en inspirerend. Activiteiten die allerlei groeperingen en leeftijden in onze samenleving bijeenbrengen: van, voor en door Papendrechters;waarmee de sociale samenhang versterkt wordt. Ik noem er slechts twee: een sociale moestuin waarvoor eendrachtig wordt samengewerkt door mensen met verschillende achtergronden; de sociale wijkwinkel Fideel in de Kooy, waar mensen met een beperking en wijkbewoners elkaar ontmoeten en diensten en goederen kunnen ruilen. Zulke initiatieven zijn net even anders en maken het verschil. En het zijn doorgaans individuen waar het begint. We zijn ons er niet altijd van bewust, maar met een andere blik en zeker met de huidige technologische middelen kunnen we veel voor elkaar krijgen. Voorbeelden elders worden vaak wel gezien, wat dichtbij ligt en voor het grijpen/aanwijzen, niet herkend. In Oost-Europa, in het Midden-Oosten,, in Hong Kong en in de Amerika zijn het de jongeren en doorsnee mensen, die beweging op gang wisten/weten te brengen. Het geeft de kracht van de samenleving aan, kracht die wij nog wel eens laten liggen. Denk niet dat je zelf het verschil niet zou kunnen maken, laat je niet afleiden door hiërarchie of regels, maar geloof in jezelf, neem de ruimte, maak gebruik van mogelijkheden, grijp kansen en geloof erin dat jouw
5 ideeën nuttig zijn en ongekende effecten kunnen hebben. Dames en heren,ik vind het machtig, dat bewoners kansen grijpen en met elkaar een moestuin vormgeven en dat een wijkwinkel als Fideel, dagbesteding, allerlei andere activiteiten en wijkbewoners bij elkaar brengt. Ik vind het krachtig, dat in Papendrecht in moeilijke tijden een topvoorziening als het sportcentrum met annex een tophotel weet te realiseren en er tijdens Aerospace meets Maritime kleine én grote bedrijven bij elkaar komen om innovatieve stappen te zetten. Ik vind het prachtig, dat de Witte Brug Papendrecht over de A15,bij velen de aandacht op onze gemeente vestigt en dat jongeren, en zeer vele vrijwilligers hun ding doen en slechts bij gelegenheid aandacht op zich vestigen. Zo ziet u dat van kleine tot grote activiteiten en projecten iedereen het verschil kan maken. Welke ideeën heeft u? Welk idee laat u liggen,vanuit vooringenomenheid: omdat het toch niet mogelijk is. Misschien wordt het tijd om die obstakels eens even te vergeten, uit de eigen schaduw te stappen door om te denken, kansen te zien en risico s te nemen. Dat is geen toverformule, maar geeft wel ruimte om lef te tonen, van de gebaande paden af te stappen en in 2015 in de permanente zoektocht naar verbetering nieuwe initiatieven te ontplooien; nieuwe dingen te doen en daarmee actief te participerenin de samenleving die we met elkaar vormen; betekenis te geven aan eigen bestaan en aan dat van anderen. Daarbij hoort ook, dat we zo af en toe ons verlies zullen moeten nemen, omdat initiatieven misschien niet altijd of direct slagen.dat hoort er ook bij, net als doorgaan, opnieuw beginnen; een andere weg inslaan. Als we elkaar inspireren, ideeën, kwaliteiten en capaciteiten delen en uitwisselen, als we geloven in elkaar en in onze gezamenlijke ideeën, kunnen we in Papendrecht nog veel mooie dromen realiseren........ Ik blijf benieuwd naar uw ideeën, naar uw inspiratie om in het nieuwe jaar nieuwe wegen in te slaan. Ik wens u, mede namens mijn vrouw, een gezond en inspirerend 2015 toe, vol ontdekkingen, creativiteit, kansen én doorzettingsvermogen!
6