PERSCONTACT 02/10/2012 PRODUCTIEDALING IN 2012, VOLGEND JAAR HOOGSTENS EEN BEPERKTE HEROPLEVING IN TECHNOLOGIESECTOREN

PERSCONTACT 02/10/2012 PRODUCTIEDALING IN 2012, VOLGEND JAAR HOOGSTENS EEN BEPERKTE HEROPLEVING IN TECHNOLOGIESECTOREN

Sectoren van de technologische industrie Metalen & materialen Umicore, Bekaert, Aleris, Nyrstar, Aurubis, Betafence, Magotteaux, TI Group Automotive, Lamifil,... Metaalverwerking CMI, Crown, Galva Power, Carwall, Geldof Metaalconstructie, Greif, Parts & components, Kunststoffen Samsonite, Terumo, Baxter, Dymo, Kautex-Textron, Pentair, Plastic Omnium Automotive, Esselte, Helvoet, Mechatronica Elektrotechniek ICT Automobiel Caterpillar, Atlas Copco, CNH Belgium, Alstom Belgium, Zf Wind Power, Hansen Industrial Transmissions, Spicer off highway, Picanol, Michel van de Wiele, LVD,... Philips, Siemens, Duracell Batteries, CG Power systems, Kabelwerk Eupen, Nexans, Etap, Schneider Electric, Ion Beam Applications, Niko.... Hewlett-Packard, IBM, Alcatel-Lucent Bell, Barco, Atos Worldline, RealDolmen, Tyco Electronics, Cisco Systems, EVS Broadcast Equipment, Zetes, LMS international, Option, Econocom, Ford, Volvo Cars, Van Hool, Volvo Group, Toyota Motor Europe, Daf Trucks, Audi, Robert Bosch, Tenneco, Valeo Vision, AW Europe, Honda Europe, Continental Automotive, VCST, Bosal... Lucht & ruimtevaart Sonaca, Techspace Aéro, Sabca, Asco, Thalès Alenia Space... Veiligheid & defensie Contracting & maintenance Industriële automatisering Bouwproducten FN Herstal, Mécar, Cassidian Belgium, Forges de Zeebrugge, OIP, Fabricom, Cegelec, Spie, Stork MEC, TMS Industrial Services, Maintenance Partners ABB, Intrion, Emerson Process Management, BEP-Europe, Daikin, Kone, Schindler, Jaga, Reynaers Aluminium, Rettig, ACV, Vasco, Sicli, Somati, Renson, TDS, Montage & kranen Sarens, BIS ROB Montagebedrijf, Aertsen Kranen, Vermeesen Montage, Pirard Industries, Werkgelegenheid j2012 275.000 2

Thema's Conjunctuur 1 sem 2012 Vooruitzichten Rentabiliteit Conclusies w w w. a g o r i a. b e w w w. a g o r i a. b e

Industriële omzet van technologische industrie (2008 = 100) 5 e kwartaal op rij zonder groei Grosso modo terug op het 120 niveau van 2008 110 140 130 100 90 80 70 60 2008 2009 2010 2011 2012

Lichte terugval van productie in 1e semester 2012 2010 2009 2011 2010 2012 6m 2011 6m Metalen & materialen 20,7% 15,9% -7,9% Metaalbewerking 8,0% 4,9% 7,5% Bouwproducten 2,4% 10,8% -9,0% Mechatronica 7,0% 16,8% 2,5% Elektrotechniek, Industrial Automation 2,9% 2,5% -4,0% ICT (productie en diensten) 2,0% 4,8% 1,7% Automobiel 19,0% 15,8% -0,1% Lucht- & ruimtevaart en defensie -2,0% 5,0% 24,7% Totaal 8,5% 9,1% -0,8% Bron: Agoria 5

Lichte terugval in eerste semester Stopzetting van activiteiten in de sector Metalen en materialen Metaalbewerking: groei is het gevolg van afwerking van bestellingen en projecten groene energie Mechatronica: lichte groei maar sterk verschillend naargelang van de deelsector ICT: goede prestaties Imaging (Barco, EVS,..) en toelevering automotive, matige groei in ICT-services Automobiel: Groei bij Audi maar lichte terugval bij Volvo Cars en Ford onder invloed van de conjunctuur en de modellencyclus, Vrachtwagens: bevredigend gelet op slechte conjunctuur Luchtvaart: blijft een structurele groeisector Producten voor bouw en woning: moeilijke binnenlandse markt gecombineerd met dalende export 6

Verloop van export van technologische industrie sinds begin van crisis (2008 = 100): 200 Export buiten EU 150 Export EU 175 150 125 125 100 100 75 75 50 2008 2009 2010 2011 2012 50 2008 2009 2010 2011 2012 Groeilanden (BRIC, Turkije, Indonesië, ) USA & Japan Rest van de wereld Buurlanden en Noord-Europa Zuid-Europa Bron : NBB 7

Groei export van technologische industrie valt stil Europese Unie: duidelijke terugval vanaf 2 de trimester ook in sterke Eurolanden Groei van de export buiten Europa valt bijna stil in 2 de trimester Verdere groeivertraging van de wereldhandel in het derde trimester verwacht 8

Daling van werkgelegenheid in 1 e semester 2012 2011 2010 2012 juni 2011 dec. Metalen & materialen 1,0% -3,5% Metaalbewerking 0,6% -0,3% Bouwproducten 0,5% 0,0% Mechatronica 0,5% -0,6% Elektrotechniek, Industrial Automation 0,1% -4,3% ICT 2,2% -1,1% Automobiel 2,5% 0,1% Contracting & Maintenance 2,8% -1,3% Lucht- & ruimtevaart en defensie 1,6% 1,0% Totaal 1,4% - 1,4% * voorlopig Bron: Agoria 9

Tijdelijke werkloosheid arbeiders hoger dan in 2011 20,0% 17,5% 15,0% 13,6% 12,5% 10,0% 7,5% 6,8% 5,0% 3,3% 3,7% 2,5% 0,0% 5,6% 10 2008-1 2008-2 2008-3 2008-4 2009-1 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 2012-2 2012-3 2012-4 Trimester Jaargemiddelde

Toename van de investeringen in de technologische industrie Mln. EUR 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* Industriele activiteiten zonder auto Automobiel * Vooruitzichten Bron: 2000-2010: btw; 2011: enquête NBB-Agoria, mei 2012 11

Thema's Conjunctuur en werkgelegenheid 1 sem 2012 Vooruitzichten Rentabiliteit Conclusies w w w. a g o r i a. b e w w w. a g o r i a. b e

Dalend ondernemersvertrouwen 30 NBB-conjunctuurbarometer voor de technologische industrie 15 0-15 -30-45 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 13

Werkgelegenheidsvooruitzichten vallen sterk terug in augustus en september 20 10 0-10 -20-30 -40-50 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Afgevlakte reeks Brutoreeks Bron: NBB 14

Resultaten Quick Poll Agoria: 2 de semester 2012 Omzet : 46% van de ondernemingen verwacht een terugval in het 2 de semester, 24% een stabilisatie en 30% groei Werkgelegenheid: 27% ziet een daling, slechts 20% verwacht een stijging Omzet Werkgelegenheid Daling = Stijging Daling = Stijging Productieactiviteiten 51% 22% 26% 32% 51% 17% ICT, Industrial automation, Contracting and Maintenance 33% 29% 39% 13% 61% 26% Totaal technologische Industrie 46% 24% 30% 26% 54% 20% 15

Activiteit blijft zwak in 2e semester Internationale groeivertraging blijft wegen op bestellingen (mijnbouw, landbouw, bouwmarkt, bedrijfsinvesteringen) Problemen in de eurozone blijven onopgelost Ondernemersvertrouwen in Duitsland blijft dalen Zuid-Europese landen nog niet hersteld Dalende autoverkoop in Europa Investeringen in elektriciteitsproductie en energie-efficiëntie vallen stil Moeilijker kredietverlening weegt op investeringen van KMO s en de vraag naar machines 16

Resultaten Quick Poll Agoria : Komt er een herleving in 2013? 45% verwacht geen heropleving maar ook geen verdere daling 30% ziet een heropleving 25% een verdere terugval Forse herleving Matige herleving Stabilisatie Matige daling Forse daling Productieactiviteiten 1,6% 25,1% 45,9% 20,2% 7,1% ICT, Industrial automation, Contracting and Maintenance Totaal technologische industrie 1,3% 36,7% 43,0% 15,2% 3,8% 1,5% 28,6% 45,0% 18,7% 6,1% 17

2012 wordt een slecht jaar 2012 : Agoria verwacht een daling van de productie met +/- 2,5 % Werkgelegenheid krimpt met +/- 6750 jobs. Tijdelijke werkloosheid stijgt tot +/- 5,5% Investeringen blijven relatief hoog en nieuwe projecten werden aangekondigd 2013 : Hoogstens een beperkte heropleving Competitiviteitsverlies en lagere groei van de wereldeconomie zorgen voor beperkte groei in de daaropvolgende jaren 18

Thema's Conjunctuur: Rentabiliteit Conclusies w w w. a g o r i a. b e w w w. a g o r i a. b e w w w. a g o r i a. b e

Steekproef 2011 Lidbedrijven die elk jaar in de periode 2006-2011 volledige rekeningen hebben neergelegd 717 ondernemingen 144 313 werknemers 20

Geen verdere verbetering van rentabiliteit in 2011, terugval in 2012 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 mediaan in % verkopen 7,6 7,7 7,1 7,0 6,4 6,0 6,0 4,7 5,0 4,4 3,9 3,8 3,1 3,4 2,9 3,1 2,6 2,5 2,5 1,8 1,9 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 EBITDA EBIT Nettowinst 21

2011: Ondanks omzetrecord geen verdere verbetering van rendabiliteit Omzet stijgt in 2011 met 9,6% tot niveau van voor de crisis Rendabiliteit verbetert niet: 1. Brutoverkoopmarge daalt ondanks de omzetstijging Beperkte stijging van de verkoopprijzen Aankopen van onderdelen, grondstoffen en diensten nemen toe: Staalprijzen stijgen met 12%, gasprijzen met 15% Aanvullen voorraden Toenemende outsourcing, interim, 2. Looncompetitiviteit herstelt maar onvoldoende 3. Belastingdruk neemt toe 22

Rendabiliteit blijft ver onder die van Duitsland 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% EBITDA -marge in 2010 EBITDA in BE DE NL FR 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% EBIT-marge in 2010 Marge EBIT en 2010 DE Nl BE FR Bron/source : Prof. J. Konings & Vanormelingen ROCE in 2010 ROCE en 2010 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% DE FR BE 23

Looncompetitiviteit herstelt maar onvoldoende Het loonaandeel in toegevoegde waarde loopt voor het tweede jaar terug, maar ligt nog boven het niveau van voor de crisis 2012: loonaandeel stijgt opnieuw Omzet daalt opnieuw Indexering doet loonkosten per uur toenemen met 3,1% Aandeel van de nietproductiegebonden loonkosten (o.a. voor R&D) neemt toe Mediaan in % van de toegevoegde waarde 85% 80% 79,3% 77,9% 76,6% 78,0% 74,8% 75,0% 75% 73,7% 70% 65% 60% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 24

Loonaandeel te hoog voor beduidende jobcreatie 15.000 10.000 5.000 0-5.000-10.000-15.000-20.000-25.000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 80,0% 79,0% 78,0% 77,0% 76,0% 75,0% 74,0% 73,0% verandering werkgelegenheid (linkerschaal) loonaandeel (rechterschaal) Werkgelegenheid stijgt enkel indien loonaandeel onder 77% zakt 25

Werkelijk betaalde vennootschapsbelasting stijgt 2010 2011 Resultaat voor belastingen 3.604 3.623 Belastingen op resultaat van het boekjaar 638 655 Gemiddeld impliciet belastingpercentage 17,70 18,09 Mediaan impliciet belastingpercentage 23,62 24,65 Resultaat voor belastingen van de winstgevende ondernemingen is stabiel in 2011 Belastingen op het resultaat van het boekjaar stijgt met 2,7%. Daardoor stijgt het gemiddeld belastingpercentage van 17,70% in 2010 tot 18,09% in 2011. Het mediane belastingpercentage stijgt van 23,6% tot 24,7% Verdere stijging in 2012 tot +/- 27% verwacht als gevolg van de regeringsmaatregelen inzake notionele intrestaftrek, vooral ten gevolge van de beperking van de overdraagbaarheid 26

Vennootschapsbelasting in 2010 in Belgische technologiesector hoger dan in buurlanden Bron : Prof. J. Konings & Vanormelingen 27

Impact van crisis op financiering van de ondernemingen Volume handelskrediet daalt i.v.m. voor de crisis: klanten betalen gemiddeld 7 dagen sneller, leveranciers worden gemiddeld 11 dagen sneller betaald Bankfinanciering daalt : - 40% in vergelijking met het plafond van 2008 (d.i. 1,7 mrd euro) 8% van de ondernemingen maakt geen gebruik meer van bankleningen Conclusie: bankkrediet verliest aan belang als financieringsbron, goede alternatieven welkom: Directe toegang tot de spaarmarkt ook voor minder grote bedrijven, project bonds, closed-end funds, Exportfinanciering : relanceplan uitvoeren: toegang tot financiering en verzekeringsmechanismen voor exportbedrijven vereenvoudigen Douaneprocedures moderniseren en vereenvoudigen: een compleet actieplan wordt opgesteld, 28

Conclusies Crisis in de eurozone weegt zwaar op productie en werkgelegenheid Groeimotor van export buiten EU, belangrijk element van de heropleving in 2011, valt stil door wereldwijde conjunctuurvertraging Ondernemingen blijven verder investeren: aankondiging van investeringsprojecten en nieuwe activiteiten dicht bij onderzoekscentra Rentabiliteit verslechtert door: stijging van energie- en staalprijzen hoge inflatie en de daarmee gepaard gaande indexering, verhoging van de belastingdruk op investerende ondernemingen door de opschorting van de overdraagbaarheid van de notionele intrestaftrek 29