RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij R.K. basisschool De Talenten Plaats : Haarlem BRIN-nummer : 16LQ Onderzoeksnummer : 120887 Datum schoolbezoek : 29 november 2010 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 2 februari 2011
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 november 2010 een onderzoek uitgevoerd op basisschool de Talenten naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 3, 4 en 5/6. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, aanbod, didactisch handelen, pedagogisch handelen, tijd, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 5 van 13
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 pagina 7 van 13
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. pagina 8 van 13
Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld pagina 9 van 13
Basisschool de Talenten is gestart in 2008 en is bezig uit te groeien tot een volledige school waarin alle leerjaren vertegenwoordigd zijn. Momenteel zijn er alleen nog maar leerlingen in de leerjaren 1 tot en met 6 toegelaten. In een gezellig multifunctioneel gebouw werkt de Talenten aan de ontwikkeling van haar onderwijs. De kwaliteit van het onderwijs op dit momenten is op veel onderdelen al voldoende ontwikkeld. Zo zijn het didactisch en pedagogisch handelen van de leraren, onderdelen van het aspect zorg en begeleiding en onderdelen van het leerstofaanbod als voldoende beoordeeld. Het onderwijs op de Talenten kent echter ook nog een aantal verbeterpunten. De kwaliteitszorg van de school is nog te weinig ontwikkeld om hetgeen bereikt is ook te borgen en te bewaken. Daarnaast zijn er ook nog verbeteringen nodig op enkele onderdelen van het onderwijsleerproces en de zorg en begeleiding. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten Over de leerresultaten van de leerlingen aan het einde van de schoolperiode spreekt de inspectie geen oordeel uit. De reden hiervoor is dat de Talenten nog geen leerlingen in groep 8 heeft. Dat zal ook in de volgende schooljaren nog niet het geval zijn. Ook de tussentijdse resultaten zijn dit jaar nog niet te beoordelen. De school is namelijk dit schooljaar pas gestart met een groep 6, waardoor van deze leerlingen nog geen toetsresultaten bekend zijn. Voor het beoordelen van de resultaten van de leerlingen tijdens de schoolperiode maakt de inspectie gebruik van toetsengegevens van het technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6. Op basis van de beschikbaar toetsgegevens heeft de inspectie kunnen constateren dat de resultaten voor technisch lezen in groep 4, begrijpend lezen in groep 5 en rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 5 aan de minimumnorm van de inspectie voldoen. De resultaten voor technisch lezen in groep 3 liggen echter onder de minimumnorm die de inspectie hanteert. Indicator 1.4 is niet beoordeeld omdat de school op dit moment geen leerlingen heeft die werken volgens een eigen leerlijn. Indicator 1.5 is niet beoordeeld omdat de school nog geen bovenbouw groepen heeft. Bovendien gebruikt de school een niet-landelijk genormeerde toets om de sociale competenties van leerlingen te meten. Aanbod Het aanbod van de school is grotendeels op orde. De school gebruikt voor rekenen en wiskunde en spelling, technisch lezen en begrijpend lezen eigentijdse methoden. Voor de andere onderdelen van het taalonderwijs werkt de school niet met een methode. Op een aantal onderdelen is de doorlopende lijn in het aanbod mede daardoor onder druk komen te staan. Voor deze onderdelen zijn leerlijnen uitgewerkt. Echter, de administratie in de groepen bevat te weinig informatie waaruit blijkt dat deze leerlijnen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. Ook is in de omschrijving van de activiteiten niet duidelijk dat er een opbouw in moeilijkheidsgraad is en worden te weinig verbanden gelegd met voorafgaande of opvolgende activiteiten. Verder constateert de inspectie dat de school weliswaar voldoende aandacht besteedt aan woordenschatonderwijs maar dat leerkrachten veel ruimte hebben om hier naar eigen inzicht invulling aan te geven. Hierdoor kunnen leerkrachten niet aantonen of de doorgaande lijn op schoolniveau nog is gewaarborgd. pagina 10 van 13
Indicator 2.2: De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8, is niet beoordeeld omdat de school momenteel geen groep 8 heeft. Afstemming en zorg en begeleiding Leerkrachten volgen de vorderingen van de leerlingen regelmatig en administreren de resultaten op groepsniveau. De manier waarop leerkrachten dit doen loopt echter uiteen. Hierdoor ontbreekt een doorgaande lijn op schoolniveau. Daarnaast heeft de inspectie geconstateerd dat er vaak geen kwalitatieve (fouten)analyses van de vorderingen van leerlingen in de groepsadministraties aanwezig zijn op basis waarvan het onderwijs wordt afgestemd op de onderwijsbehoeften van leerlingen. De inspectie heeft tijdens de lessen wel differentiatie in instructie gezien. In de verwerking gebeurt dit echter nog te weinig. De meeste leraren maken bij dit onderdeel van de les geen verschil tussen de behoeften van individuele leerlingen. Binnen de zorg en begeleiding is het analyseren van de hulpvraag een ontwikkelpunt. Zorgleerlingen worden nu voornamelijk opgenomen in het groepsplan. In de meeste groepsplannen wordt echter geen accent gelegd op de verschillen tussen individuele leerlingen. Het is daardoor niet duidelijk welke leerbelemmeringen individuele leerlingen hebben, die ervoor zorgen dat zij niet mee kunnen komen met de rest van de groep. Kwaliteitszorg In de kwaliteitszorg van de school ontbreekt een cyclische en systematische aanpak om het onderwijzen en leren te evalueren, die garandeert dat alle aspecten van het onderwijs ten minste één keer in de vier jaar aan de orde komen. Bovendien heeft de school nog niet voor alle onderdelen haar eigen kwaliteitscriteria geformuleerd, waardoor zij bij het evalueren niet kan nagaan of zij voldoet aan de eigen criteria voor goed onderwijs. Ook is er onvoldoende aandacht voor het evalueren van de opbrengsten. Hoewel de school hoge ambities heeft wat betreft de opbrengsten zijn er geen streefdoelen geformuleerd. Daarnaast is het borgen van de kwaliteit nog onvoldoende ontwikkeld. Het is niet duidelijk waar en hoe de school afspraken vastlegt en zijn evenmin controleactiviteiten beschreven die ervoor moeten zorgen dat de doorgaande lijn en kwaliteit van het onderwijs worden bewaakt. Gezien het proces van het opbouwen van een nieuwe school, is dit echter wel van wezenlijk belang. pagina 11 van 13
3 Toezichtarrangement De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Talenten het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Omdat het op dit moment niet mogelijk is om de eindopbrengsten te beoordelen, zal de school over twee jaar weer opnieuw worden bezocht met een kwaliteitsonderzoek. pagina 13 van 13