RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING RSG Stad en Esch HAVO Locatie Zuideinde Plaats: Meppel BRIN-nummer: 25 CL-0 Onderzoek uitgevoerd op: 6 december 2011 Conceptrapport verzonden op: 20 december 2011 Rapport vastgesteld te Zwolle op 16 januari 2012 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
Hb3221024 Pagina 2 van 9
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 6 december 2011 een onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) uitgevoerd op Stad en Esch afdeling havo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding en toezichtshistorie De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 3 december 2009 zijn tekortkomingen vastgesteld in de opbrengsten, de kwaliteitszorg en het onderwijsleerproces. Deze tekortkomingen zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 18 januari 2010. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zeer zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het voortgangsgesprek op 8 november 2010 bleek dat de opbrengsten van de afdeling havo geen tekortkomingen meer lieten zien. Ook uit de risicoanalyse van 2011 waren de opbrengsten wederom voldoende. De inspectie heeft daarom besloten om geen tussentijds kwaliteitsonderzoek (TKO) uit te voeren, maar een onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV). Dit onderzoek heeft plaatsgevonden op 9 en 16 juni 2011. De inspectie verwijst naar deze rapportage. De conclusie luidde dat de kwaliteit van het onderwijs van de afdeling havo van Stad en Esch de afgelopen periode sterk was verbeterd. De opbrengsten vertoonden geen tekortkomingen meer en de kwaliteitszorg werd als voldoende beoordeeld. Het onderwijsleerproces liet nog tekortkomingen zien op een drietal belangrijke normindicatoren en de ingezette verbeteringen waren nog onvoldoende ingedaald in de lespraktijk. Daarom werd in juni 2011 het aangepast arrangement zwak gehandhaafd. Destijds is met het bevoegd gezag afgesproken dat de inspectie in december 2011 opnieuw onaangekondigde lesbezoeken zou gaan uitvoeren om te kijken of de tekortkoningen zijn opgeheven. In dit kader voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of eerder vastgestelde tekortkomingen in het onderwijsproces zijn opgeheven. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: het onderwijsproces Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Een onaangekondigd schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren een kort gesprek gevoerd met het management. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2011. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Hb3221024 Pagina 3 van 9
Hb3221024 Pagina 4 van 9
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1 2 3 4 5 Tijd 1 2 3 4 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Schoolklimaat 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. 1 2 3 4 Didactisch handelen 1 2 3 4 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Hb3221024 Pagina 5 van 9
Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 1 2 3 4 2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling havo van Stad en Esch in Meppel als voldoende. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. Tijdens dit onaangekondigde schoolbezoek constateert de inspectie dat het onderwijsproces weliswaar enkele tekortkomingen vertoont, met name op het punt van taakgerichtheid, actieve betrokkenheid van leerlingen en afstemming, maar is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. In juni 2011 heeft de inspectie reeds geconstateerd dat de opbrengsten, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, voldoende zijn. Tevens vindt de inspectie dat de school in haar kwaliteitszorg systematisch en planmatig werkt; de inspectie heeft de kwaliteitszorg als voldoende beoordeeld. Ook stelde de inspectie vast dat de school de onderzochte wet- en regelgeving na leeft. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komt het onderwijsproces aan bod. Het onderwijsproces Tijdens het OKV van 9 en 16 juni 2011 heeft de inspectie de volgende normindicatoren van het onderwijsproces als onvoldoende beoordeeld: - mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen (4.8) - de leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof (5.1) - leraren realiseren een taakgerichte werksfeer ((5.2) - de leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten (5.3). Daarnaast werden de indicatoren rondom pedagogisch handelen van de leraar (4.11) en afstemming (6.2 en 6.3) als onvoldoende beoordeeld. Opgeheven tekortkomingen De inspectie heeft 19 lessen onaangekondigd bezocht van de afdeling havo van RSG Stad en Esch. De meeste lessen zijn van een voldoende basiskwaliteit. Tijdens de gesprekken met leerlingen tijdens de les of op de gang wordt duidelijk dat er op RSG Stad en Esch een prettig werk- en leerklimaat heerst. In het algemeen stimuleren de leraren en mentoren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen (indicator 4.8) voldoende. Stad en Esch is een veilige school voor leraren en leerlingen. Het pedagogisch klimaat is in orde (indicator 4.11). Tijdens de lessen trof de inspectie betrokken leraren aan, waarvan de meesten goed kunnen uitleggen (indicator 5.1). Het weglekken van tijd deed zich tijdens het onaangekondigde schoolbezoek voor en na de lessen in beperkte mate voor, hetgeen veroorzaakt wordt door de verschillende leslocaties. De lessen zelf worden gekenmerkt door efficiënt gebruikmaken van de onderwijstijd (indicator 3.3). Ondanks het feit dat de school fors heeft ingestoken op het verbeteren van het onderwijsproces blijft de inspectie nog een aantal tekortkomingen constateren. In de lessen die de inspectie heeft Hb3221024 Pagina 6 van 9
bezocht, heerste er in een aantal lessen nog geen ordelijke en taakgerichte werksfeer (indicator 5.2). Daarnaast weten niet alle leraren de leerlingen voldoende bij hun lessen te betrekken (indicator 5.3). Bij een aantal vakken zijn leerlingen een substantieel deel van de les bezig met andere zaken dan het volgen van onderwijs. Enerzijds heeft dit te maken met de eenvormigheid van deze lessen. Ze volgen daarbij veelal het patroon van huiswerk bespreken, (korte) instructie en zelfstandig of in tweetallen werken. Daarbij ligt het tempo van veel lessen aan de lage kant en is er weinig interactie tussen de leraar en leerlingen, waardoor de leerlingen te weinig uitgedaagd worden. Anderzijds behoort het afstemmen op verschillen tussen leerlingen niet tot het standaardrepertoire van alle leraren. Hierdoor zijn de meeste lessen gericht op de middenmoot, waarbij de overige leerlingen te weinig aangesproken, geholpen of gestimuleerd worden. Hier valt de nodige winst te boeken. De inspectie heeft overigens ook een aantal goede voorbeelden gezien. Middels collegiale consultatie en intervisie zou het gehele havo team van deze goede praktijken kunnen profiteren. De inspectie constateert dat het verbeteren van de onderwijspraktijk zich heeft doorgezet in de lessenpraktijk. Alle leraren zijn betrokken bij een traject dat wordt ondersteund door de Rijksuniversiteit Groningen. De schoolleiding geeft aan dat het verbetertraject nog niet is afgerond. De geconstateerde tekortkomingen van actieve betrokkenheid en afstemming worden onderkend en de schoolleiding is van mening dat het ingezette verbetertraject dient te worden voortgezet en voor een aantal docenten te worden geïntensiveerd. Hb3221024 Pagina 7 van 9
Hb3221024 Pagina 8 van 9
3. TOEZICHTARRANGEMENT De inspectie van het onderwijs kent aan RSG Stad en Esch afdeling havo het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden meer heeft om het toezicht te intensiveren en vertrouwen heeft in het ingezette verbetertraject van het bestuur en de schoolleiding. In het jaarlijkse bestuursgesprek wordt de voortgang van de afdeling havo van RSG Stad en Esch locatie Zuideinde besproken en gevolgd. Hb3221024 Pagina 9 van 9