Detailhandel non-food De detailhandel levert goederen (zowel nieuw als tweedehands) direct aan particulieren. Deze goederen zijn niet in de eigen onderneming vervaardigd. De sector Detailhandel non-food kent een grote diversiteit aan bedrijfsactiviteiten, zoals de detailhandel in wonen, kleding en doe-het-zelf. Trends Toename (internationale) concurrentie door toetreding buitenlandse winkelbedrijven; Toenemende branchevervaging; De consument wil kopen waar en wanneer hij wil. Verkoop via en aanwezigheid in meerdere kanalen (omnichannel) is noodzakelijk; Demografische verschuivingen zoals toenemende vergrijzing en meer eenpersoonshuishoudens/singles; Consumenten hechten steeds meer waarde aan maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid; Consumenten hebben minder tijd en maken keuzes: offline, online, gemak, snelheid, genieten en beleven; Locatiekeuze wordt steeds belangrijker. Waar wil de consument welk product kopen? Kansen en bedreigingen De consument is mondiger en machtiger dan ooit. Social media hebben een grote invloed op de keuze van de consument en de detaillist moet open staan voor feedback; De ondernemer moet zich weten te onderscheiden, bijvoorbeeld door een duidelijke doelgroepkeuze, uniek assortiment, gemak, service, beleving en kwaliteit of door aan te sluiten bij een samenwerkingsverband; Producenten stappen steeds vaker, veelal online, in het directe verkoopkanaal; De ontwikkeling van werkloosheid, koopbereidheid, cao-lonen, economische groei/krimp (salarissen, huizenprijzen, aandelenmarkten) en de inflatie beïnvloeden het consumentenvertrouwen in sterke mate en dus ook de groeimogelijkheden van de detailhandel; De toetredingsdrempel is laag en de concurrentie is dan ook fors. Hierdoor is de prijsconcurrentie in de sector groot; Inspelen op trends vereist middelen en kennis. Samenwerking in de keten en/of met andere ondernemers speelt een steeds belangrijkere rol. Rabobank Cijfers & Trends, 30 april 2014 pagina 1 van 5
Perspectief Marktomstandigheden blijven ook in 2014 lastig Voor 2014 verwacht de Rabobank een volumedaling van ongeveer 2% vergeleken met 2013. De omzet zal naar verwachting met gemiddeld 1% dalen. De consument blijft terughoudend met bestedingen. Het consumentenvertrouwen is historisch laag door dalende reële koopkracht, pensioenen en oplopende werkloosheid. Dit maakt consumenten onzeker en voorzichtig. Zij stellen met name grotere uitgaven uit en gaan op zoek naar goedkopere alternatieven. Zonder een heldere waardepropositie (Waar sta je voor? Waar ga je voor?) blijkt de prijs het belangrijkste aankoopmotief. Vanwege de prijstransparantie door internet zorgt dit voor een dalend rendement. Behalve de algehele daling van het volume is er nog een ander probleem voor de retail: andere delen van de particuliere consumptie zullen een groter deel in beslag nemen. Te denken valt aan kosten voor gezondheidszorg, energie en brandstof. Van denken in marktgroei in denken in marktaandeel Ook voor de komende jaren verwacht Rabobank een daling van het volume: jaarlijks gemiddeld 1%. Er is dus sprake van een nieuwe werkelijkheid: retailers moeten hun focus verleggen van marktgroei naar behoud en (terug-)winnen van marktaandeel. Naast een conjuncturele component speelt ook een structurele ontwikkeling in het consumentengedrag een rol. Omnichannel retailen is inmiddels in de meeste branches een randvoorwaarde, omdat de consument continu online is en de meningen van de hele wereld slechts 1 click verwijderd zijn. M-commerce (past uw bedrijf in de handpalm van de consument?) gaat de komende jaren de nieuwe lat vormen in de retail. Het aankoopproces is hierdoor wezenlijk veranderd en dit vraagt om andere competenties van het personeel. Vraag De vraag naar non-food producten is sterk afhankelijk van het economisch klimaat. Vooral de bestedingen aan duurzame goederen (meubels, consumentenelektronica, auto s en dergelijke) zijn erg conjunctuurgevoelig; De consument is individualistisch, veranderlijk en tijdsbewust. Dit betekent dat trends minder eenduidig zijn dan in het verleden en elkaar steeds sneller opvolgen. De consument koopt producten en diensten die passen bij zijn lifestyle en identiteit. Het gevolg is een gedifferentieerde en complexere vraag, toenemende voorraadrisico s en een hoger beroep op advies, beleving en service; Het bestedingsgedrag van consumenten wordt verder beïnvloed door de toenemende vergrijzing, de internationalisering van smaken en voorkeuren, de eisen die aan producten worden gesteld uit oogpunt van veiligheid en gezondheid et cetera; De consument laat zich informeren voor hij een keuze maakt. Dat doet hij niet op de eerste plaats bij de winkelier, maar via social media en internet. De informatie-, verkoop- en servicefunctie in de detailhandel zal hierdoor drastisch veranderen; Consumenten oriënteren zich vooral via internet, maar willen een nieuw product zien en voelen op de winkelvloer; Consumenten kopen steeds vaker online. Niet alleen diensten maar ook aankoop van consumentenelektronica vindt voor een belangrijk deel via internet plaats (thuiswinkel.org). Aanbod De detailhandel non-food telt ruim 70.000 bedrijven. Van deze bedrijven behoort bijna 95% tot het kleinbedrijf (tot 10 werknemers). Rabobank Cijfers & Trends, 30 april 2014 pagina 2 van 5
Tot het middenbedrijf (10 tot 100 werknemers) worden 3.300 bedrijven gerekend en 200 ondernemingen vallen onder het grootbedrijf (meer dan 100 werknemers). Het kleinbedrijf is dus sterk vertegenwoordigd in deze sector. De detailhandel non-food biedt werkgelegenheid aan ruim 350.000 mensen. Webwinkels Het aanbod van webwinkels groeit jaarlijks flink. Media 2013 zijn er ruim 40.000 webwinkels, die producten of diensten verkopen aan consumenten. De Kamer van Koophandel en CBS komen uit op veel lagere aantallen. Zij tellen alleen winkels die ook als webwinkel geregistreerd staan. Veel bedrijven vallen daar buiten, omdat zij zich niet registreren als webwinkel maar als (fysieke) detail-/groothandel in een bepaalde branche. Omzet 2013 De omzet van de non-foodwinkels liep ook in het tweede kwartaal van 2013 terug. Vergeleken met een jaar eerder werd er circa 3% minder omgezet. Het volume kromp met 5%, terwijl de producten in de schappen bijna 2% duurder werden. Dit is voor de non-foodwinkels het negende kwartaal op rij met een omzetdaling. Het is echter wel de kleinste krimp in een jaar tijd. De non-foodwinkels boekten bijna 8% minder omzet in het eerste kwartaal dan een jaar eerder. Het volume was ruim 9% kleiner. De winkels hebben mogelijk last gehad van het relatief koude weer in het eerste kwartaal. 2012 In 2012 behaalden non-foodwinkels bijna 4% minder omzet dan het jaar ervoor. In bijna alle belangrijke non-foodbranches liep de omzet terug. Alleen winkels in persoonlijke verzorgingsartikelen zagen hun omzet toenemen. In het eerste kwartaal van 2012 kromp de omzet van winkels in non-foodartikelen minder sterk dan in het laatste halfjaar van 2011. Naarmate het jaar vorderde liep de omzet echter weer sterker terug. In het laatste kwartaal van het jaar werd zelfs de grootste omzetdaling genoteerd (ruim 5%) sinds het vierde kwartaal van 2009. Over heel 2012 kwam het omzetverlies uiteindelijk uit op bijna 4%. Deze terugval in omzet was vooral toe te schrijven aan een krimp in het volume van bijna 5%. De prijzen lagen ongeveer 1% hoger dan een jaar eerder, deels door de verhoging van het hoge btw-tarief van 19 naar 21%t per 1 oktober. Non-foodwinkels presteerden hiermee beduidend minder goed dan de winkels in voedings- en genotmiddelen, die hun omzet het afgelopen jaar zagen toenemen. De grootste klappen in de non-foodbranche vielen bij de winkels op het gebied van doe-het-zelfartikelen, keukens, vloeren, meubels en woninginrichting. In het afgelopen jaar kochten consumenten in dit soort winkels aanzienlijk minder producten. Ook de winkeliers in recreatieartikelen, bovenkleding en consumentenelektronica hadden te maken met omzetdalingen. Winkels in artikelen voor persoonlijke verzorging behaalden echter meer omzet dan het jaar ervoor. In 2012 nam hun omzet met 3% toe. Dit betreft voor deze winkels de grootste omzetstijging sinds 2003. In vergelijking met andere non-foodbranches is de persoonlijke verzorgingsbranche minder gevoelig voor conjuncturele schommelingen. Sterke omzetontwikkelingen, zowel in positieve als negatieve zin, treden hier minder vaak op. Omzetontwikkeling Detailhandel Non-Food in % t.o.v. jaar eerder 2008 2009 2010 2011 2012 Waarde 0,6-7,1-1,7-1,0-3,8 Rabobank Cijfers & Trends, 30 april 2014 pagina 3 van 5
Volume 0,4-7,5-1,7-1,9-4,6 Prijs 0,2 0,5 0,0 0,9 0,9 Bron: CBS Rabobank Cijfers & Trends, 30 april 2014 pagina 4 van 5
Achtergrondinformatie Organisaties Naam Telefoonnummer URL Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) (070) 338 56 66 www.hbd.nl Rabobank Cijfers & Trends Al meer dan vijfendertig jaar biedt de Rabobank met Cijfers & Trends betrouwbare branche-informatie. Via www.rabobank.nl/cijfersentrends is deze informatie gratis te raadplegen. U vindt er onze thema-updates, branche-informatie en sectorprognoses. Ook kunt u de prestaties van uw bedrijf vergelijken met die van andere bedrijven in uw branche. Rabobank Cijfers & Trends, 30 april 2014 pagina 5 van 5