ETF-gids voor beleggers
Ontdek een wezenlijk andere manier van beleggen
Exchange Traded Funds (ETF s) zijn een andere manier om met beleggingen om te gaan, die voor veel particuliere beleggers nog vrij nieuw is. ETF s combineren de voordelen van beleggingsfondsen met die van aandelen. Ze bieden met een breed gespreide portefeuille efficiënt, tegen lage kosten en op transparante wijze toegang tot een groot aantal beleggingsmarkten over de hele wereld. Institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, overheidsinstellingen en private banken, maken al jarenlang gebruik van ETF s. Nu hebben ook particuliere beleggers de mogelijkheid om van de vele voordelen van ETF s te profiteren, met dezelfde fondsen, dezelfde kosten en hetzelfde rendement. Deze beknopte gids is samengesteld om u meer te vertellen over de rol die ETF s in uw portefeuille kunnen spelen en de voordelen die ze bieden. U kunt hier ook lezen wat ishares, s werelds grootste aanbieder van ETF s, u te bieden heeft op het gebied van professionele kwaliteit, individuele oplossingen, innovatie en verantwoordelijkheid. 1
Wat is een ETF? Een Exchange Traded Fund (ETF) is een beleggingsfonds dat wordt verhandeld op een effectenbeurs. Het doel van een ETF is om de performance van een bepaalde index (zoals de AEX 1 ) zo nauwkeurig mogelijk te volgen en u hetzelfde rendement als de index te bieden, onder aftrek van kosten. Net als een beleggingsfonds geeft een ETF u toegang tot een portefeuille van ondernemingen (aandelen), obligaties of andere beleggingstypen (zoals grondstoffen of vastgoed). Met aandelen hebben ETF s gemeen dat ze op de beurs gekocht en verkocht worden. In onze ogen bieden ETF s daarom het beste van twee werelden: de spreiding van een beleggingsfonds en de goede verhandelbaarheid van een aandeel. Denkt u er wel aan dat uw vermogen en inkomsten, zoals bij alle beleggingen, blootstaan aan risico s. De liquiditeit van de beleggingsproducten is niet gegarandeerd. BELEGGINGS- FONDS EXCHANGE TRADED FUND (ishares) AANDEEL 1 De AEX-index biedt toegang tot de 25 grootste beursgenoteerde ondernemingen op de Amsterdamse effectenbeurs. 2
Zijn ETF s populair? Ja. Sinds de introductie van het eerste ETF in 1993 hebben ETF s over de hele wereld bijzonder snel terrein gewonnen, zoals blijkt uit onderstaande grafiek. Wereldwijd is op dit moment ca. US$ 2.6 miljard 2 belegd in ETF s. In Europa zijn ETF s vooral de afgelopen vijf jaar enorm populair geworden; hier is nu in totaal ca. US$ 464 miljard 2 in ETF s belegd. Pensioenfondsen, overheidsinstellingen en private banken beleggen al vele jaren in ETF s. Nu ontdekken ook steeds meer particuliere beleggers de voordelen van deze kostenefficiënte en flexibele beleggingsinstrumenten. Beleggingen USD x mld. Aantal ETF s 3.000 6.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Jul-14 5.000 4.000 3.000 2,000 1.000 0 ETF s bieden het beste van twee werelden. Beleggingen mld. USD Aantal ETF s Bron: BlackRock Investment Institute - ETP Research, Bloomberg, juli 2014. 2 Gegevens per eind juli 2014. Bron: BlackRock Investment Institute ETP Research, Bloomberg. 3
Zijn alle ETF s hetzelfde? Nee. Nee, er zijn twee grote groepen ETF s, met elk een eigen structuur. Het verschil zit primair in wat het ETF feitelijk in portefeuille houdt. ETF S MET FYSIEKE REPLICATIE ETF s met fysieke replicatie houden de effecten van de index die ze volgen, daadwerkelijk in portefeuille. Beleggers weten hierdoor exact waarin ze beleggen. Er zijn twee technieken die hiervoor gebruikt worden: volledige replicatie, waarbij het ETF alle effecten van de index in portefeuille houdt, met precies dezelfde weging als in de index, en geoptimaliseerde replicatie (ook wel sampling genoemd), waarbij het ETF slechts een representatieve afspiegeling van de index in portefeuille houdt. Deze techniek wordt bijvoorbeeld gebruikt bij zeer grote indices, waarbij volledige replicatie niet efficiënt en te duur zou zijn. ETF S OP BASIS VAN DERIVATEN Een ETF dat de index weerspiegelt met behulp van derivaten, belegt niet rechtstreeks in de effecten van de index, maar maakt doorgaans gebruik van zogenaamde performance swaps. Dit zijn contracten waarin wordt overeengekomen dat het ETF van de tegenpartij het rendement ontvangt van de index die het ETF volgt, minus een overeengekomen vergoeding (de swap spread ). Omdat deze ETF s afhankelijk zijn van een tegenpartij, worden ze in de regel als risicovoller beschouwd dan ETF s met fysieke replicatie. ETF s op basis van derivaten kunnen echter wel een goede manier zijn om toegang te krijgen tot markten die met fondsen op fysieke basis niet toegankelijk zijn, zoals grondstoffen en bepaalde opkomende markten. De afgelopen jaren gaan steeds meer ETFaanbieders over tot het fysieke model. Daarmee onderschrijven ze de visie die ishares al sinds zijn oprichting koestert, namelijk dat ETF s op basis van fysieke replicatie op de langere termijn in het algemeen tot meer stabiliteit in de portefeuille leiden. ETF s met fysieke replicatie zijn bovendien eenvoudiger en bieden een hoge mate van transparantie. Daarom is ca. 100% van de huidige ishares ETF s 3 gebaseerd op fysieke replicatie. 3 NB: Per 31 juli 2014 bestond 100% van de in het Verenigd Koninkrijk geregistreerde ishares fondsen uit ETF s met fysieke replicatie; Bron: BlackRock Investment Institute ETP Research, Bloomberg, 31 juli 2014. 4
ishares ETF s streven ernaar een benchmark te volgen. De beleggingen in de portefeuille worden niet aangepast bij het stijgen of dalen van de markt. Sommige ishares ETF s zijn geoptimaliseerd en houden daarom niet alle effecten van de index in portefeuille. De performance kan afwijken van de onderliggende index. ishares ETF s worden gedurende de handelsdag op de beurs verhandeld tegen de geldende marktkoers, die kan afwijken van de netto-vermogenswaarde. Er worden transactie- en brokerkosten in rekening gebracht. De liquiditeit is niet gegarandeerd. Efficiëntie en toegankelijkheid ETF s worden verhandeld op een effectenbeurs, zodat het eenvoudig is om te beleggen, uw belegging uit te breiden of te verkopen. Het is net zo gemakkelijk om uit te stappen als om in te stappen. Transparantie ETF s geven u meer controle over uw beleggingen en u weet altijd precies waarin u belegt. ETF-aanbieders geven dagelijks inzicht in de effecten die het ETF in portefeuille heeft, de performance ervan en de kosten. Wat zijn de voordelen van ETF s? Kostenefficiëntie De kosten van ETF s zijn vaak lager dan die van andere typen beleggingsfondsen. Spreiding ETF s bieden toegang tot een grote variëteit van beleggingsmogelijkheden in een groot aantal beleggingscategorieën, sectoren en landen. Daarmee kunnen ze helpen om uw risico te spreiden, omdat u niet al uw eieren in één mandje legt.
Spreiding betekent in feite dat u niet al uw eieren in één mandje legt. Wanneer u uw beleggingen spreidt over een groter aantal activa (aandelen, obligaties, vastgoed, enz.) vergroot u de mogelijkheid om een consistent rendement te realiseren, terwijl het risico vaak lager is. A B VERWACHT RENDEMENT PORTEFEUILLE A GECONCENTREERD* VERWACHT RISICO 14% 7% PORTEFEUILLE B GESPREID* 9% 6% VERWACHT RISICO VERWACHT RENDEMENT Aantal aandelen 4 Aantal aandelen 45 * Op jaarbasis. Uitsluitend ter illustratie. In het verleden behaalde resultaten zijn geen indicatie voor toekomstig rendement en het is mogelijk dat deze zich niet herhalen.
Spreiding RISICO EN RENDEMENT Tot voor kort keken veel beleggers alleen naar hun rendement, d.z.w. of ze winst of verlies maakten. Steeds meer beleggers worden zich er echter van bewust dat het nodig is zowel naar het rendement als het risico te kijken; d.w.z. of de belegging inderdaad het verwachte rendement heeft opgebracht, maar ook in hoeverre u het risico heeft gelopen dat uw belegging (uw vermogen) minder waard werd. Als u dit voor ogen houdt, dient het beleggingsdoel dus te zijn om een zo hoog mogelijk rendement te behalen, bij een zo laag mogelijk risico. Spreiding kan u helpen om dit evenwicht tussen rendement en risico te bereiken, door uw vermogen te spreiden over verschillende beleggingstypen, landen en sectoren. De theorie hierachter is dat verschillende beleggingstypen (of landen, of sectoren) zich in de loop der tijd elk op hun eigen manier zullen ontwikkelen. Wanneer de ene belegging slechter presteert, kan dit gecompenseerd worden door een andere belegging die op dat moment wel goed presteert. Dit betekent dat het risico van een negatieve performance op elk moment lager is. Dit kan duidelijk gemaakt worden aan de hand van de voorbeeldportefeuilles op de bladzijde hiernaast. Het beoogde rendement van portefeuille B ligt dicht bij dat van portefeuille A, maar het risico is aanzienlijk kleiner, zodat B er aantrekkelijker uitziet. Dit is te danken aan de brede spreiding van portefeuille B. ETF s bieden in dit opzicht zelfs nog meer voordelen. Zoals eerder gezegd houden ETF s met fysieke replicatie de effecten van hun onderliggende index (doorgaans aandelen of obligaties) in portefeuille. Hierdoor zijn ETF s van nature al breed gespreid en bieden ze een aantrekkelijk evenwicht tussen risico en rendement 4. ETF s zijn bovendien beschikbaar voor verschillende beleggingscategorieën, landen en sectoren, waardoor de spreidingsmogelijkheden nog toenemen. Leg niet alle eieren in één mandje. 4 ishares ETF s hebben tot doel een index te volgen; de beleggingen worden niet aangepast bij het stijgen of dalen van de markt. Sommige ishares ETF s zijn geoptimaliseerd en houden daarom niet alle effecten van de index in portefeuille. De performance kan afwijken van de onderliggende index. ishares ETF s worden gedurende de handelsdag op de beurs verhandeld tegen de geldende marktkoers, die kan afwijken van de netto-vermogenswaarde. Er worden transactie- en brokerkosten in rekening gebracht. De liquiditeit is niet gegarandeerd. 7
Efficiëntie en toegankelijkheid Zoals eerder gezegd, kunnen ETF s net zo gemakkelijk worden verhandeld als aandelen. Hierdoor is het eenvoudig om te beleggen, uw belegging uit te breiden of te verkopen. ETF s zijn niet alleen een efficiënte manier om te beleggen, maar bieden u ook toegang tot een zeer groot aantal aantrekkelijke beleggingen, in verschillende categorieën, landen en sectoren. Wat uw beleggingsdoelen ook zijn, er is vrijwel altijd een ETF dat daarbij aansluit. In Nederland biedt ishares meer dan 212 ETF s aan, die in onze ogen uitstekende bouwstenen kunnen zijn voor uw portefeuille en u toegang bieden tot een groot aantal wereldwijde markten. U kunt beleggen in ETF s die een aandelenindex volgen, maar er zijn ook ETF s die zich richten op een obligatie-, grondstoffen- of vastgoed-index. Er zijn zeer veel ETF s beschikbaar, die toegang bieden tot alle grote beleggingscategorieën. Er zijn ETF s voor binnenlandse, specifieke buitenlandse en wereldwijde markten. ETF s bieden ook toegang tot de meeste sectoren, van technologie en telecom tot schone energie en consumentengoederen. Ze bieden u de mogelijkheid te beleggen in zowel staats- als bedrijfsobligaties, van ontwikkelde en opkomende markten. 8
Omdat ETF s op de beurs verhandeld worden, bieden ze de flexibiliteit om uw portefeuille snel en eenvoudig aan te passen als uw beleggingsdoelen veranderen.
Bij ishares weten we hoe belangrijk het voor u is uw beleggingskosten onder controle te houden. Kostenefficiëntie Voor sommige beleggingen worden hoge kosten in rekening gebracht. Deze kosten kunnen uw rendement aanzienlijk verlagen en soms zelfs tot verlies leiden. De kosten waarmee u rekening dient te houden, komen tot uiting in de Total Expense Ratio (TER). De TER geeft de totale kosten weer die u betaalt om het ETF gedurende één jaar aan te houden. Hierin zijn onder meer de jaarlijkse beheerskosten begrepen. De gemiddelde TER is doorgaans hoger dan die van traditionele passieve fondsen. Eén van de redenen hiervoor is dat ETF s de hele beursdag lang verhandeld kunnen worden, terwijl traditionele passieve fondsen slechts eens per dag verhandeld kunnen worden. Met deze intradaghandel zijn kosten gemoeid, bijvoorbeeld in verband met de beursnotering van het ETF. ishares en BlackRock raden beleggers echter aan beleggingen niet alleen op grond van de TER te beoordelen, maar naar de Total Cost of Ownership (TCO) te kijken, die naast de kosten die samenhangen met het kopen, aanhouden en verkopen van een belegging, ook rekening houdt met eventuele inkomsten die aan het fonds ten goede komen. Actief beheerde beleggingsfondsen en beleggingsfondsen die een marktindex volgen kunnen doorgaans op iedere werkdag worden verhandeld tegen de intrinsieke waarde gecorrigeerd voor van toepassing zijnde kosten. 10
De TCO wordt berekend door alle kosten van een ETF bij elkaar op te tellen en daar alle inkomsten over dezelfde periode vanaf te trekken. Daarbij wordt rekening gehouden met externe factoren, zoals de expliciete transactiekosten, en met interne factoren, zoals herwegingskosten 5 en de inkomsten uit securities lending 6 (zie hieronder). INTERNE FACTOREN ETF s met fysieke replicatie Total Expense Ratio (TER) Herwegingskosten Inkomsten uit securities lending ETF s op basis van derivaten Total Expense Ratio (TER) Swap-spread Inkomsten uit securities lending EXTERNE FACTOREN Bied/laat-spreads + = Creatie/opheffingskosten Broker-kosten Belastingen TOTAL COST OF OWNERSHIP Bron: BlackRock. TOTAL COST OF OWNERSHIP: INTERNE EN EXTERNE FACTOREN Interne factoren zijn bijvoorbeeld de kosten van het fonds zelf, die verrekend worden met de inkomsten die in dezelfde periode voor het fonds gegenereerd zijn. Deze interne factoren omvatten de TER, herwegingskosten en eventuele inkomsten uit securities lending (het uitlenen van effecten). Externe factoren zijn kosten die bij aankoop en verkoop van een ETF aan de belegger worden berekend, zoals bied/laatspreads of creatie/opheffingskosten, maar ook brokerkosten en eventuele belastingen. De transactiekosten komen tot uiting in de bied/laatspread bij de aankoop van een ETF op de beurs of Over-The-Counter (OTC) 7. Wanneer ETF s en traditionele passieve fondsen worden vergeleken op basis van de TCO (in plaats van de TER), liggen de kosten veel meer op één lijn. De keuze tussen beide hangt meestal samen met de beleggingshorizon van de cliënt. 5 De aanpassing van de wegingen in de portefeuille wanneer de onderliggende index wordt aangepast brengt onder meer transactiekosten met zich mee. 6 In de financiële markten lenen grote beleggers, zoals beleggingsfondsen, ETF s, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen hun effecten vaak voor korte tijd uit om in ruil daarvoor extra inkomsten te genereren voor hun portefeuilles. Dit wordt securities lending genoemd. 7 Transacties tussen twee partijen buiten de beurs om. 11
Transparantie Bij veel beleggingen is het soms onduidelijk waarin u nu precies belegt. Ook kan het onduidelijk zijn of uw belegging al dan niet aan de beoogde doelstellingen voldoet, omdat er van dag tot dag weinig informatie wordt verstrekt over de performance. Bij ishares zijn we een groot voorstander van transparantie. Daarom publiceren we voor vrijwel al onze fondsen dagelijks een gedetailleerd overzicht van alle posities in de portefeuilles van onze ETF s. U vindt deze overzichten op onze website www.ishares.nl. Voor ETF s met fysieke replicatie betekent dit dat we een lijst geven van alle effecten die door het fonds worden aangehouden. We geven voor elk fonds ook duidelijk aan of het gebruik maakt van securities lending en zo ja, hoe dit voor het fonds geregeld is (inkomsten voor het fonds, het niveau van het onderpand, de inhoud van het onderpand-mandje, enzovoort). Op de website geven we ook volledige informatie over de performance van onze fondsen, zodat u dagelijks kunt zien hoe uw belegging presteert. Wat zijn de risico s van ETF s? ETF s zijn geen gegarandeerde producten. Net als iedere belegging in de aandelen- of obligatiemarkt is het mogelijk dat u uw oorspronkelijke investering niet terugkrijgt. Omdat er veel verschillende typen ETF s zijn, dragen sommige een hoger risico dan andere. Wanneer u belegt in een ETF dat effecten aanhoudt in een andere valuta dan die van uw eigen markt (bijvoorbeeld een ETF dat belegt in Japanse aandelen), kan uw rendement beïnvloed worden door koersschommelingen (euro ten opzichte van de yen). Er zijn ook ETF s die gebruik maken van currency hedging om het valutarisico te beperken. ETF s zijn ontworpen om een index te volgen, d.w.z. dezelfde effecten als de index te kopen en hetzelfde rendement te bieden (minus kosten van het fonds). Toch bestaat er een risico dat het rendement van de index afwijkt van het rendement van het fonds. U dient er echter bij stil te staan dat het niet mogelijk is om direct in een index te beleggen. 12
Al deze informatie vindt u ook op onze website www.ishares.nl
Waarom kiezen voor ishares ETF s? ishares beheert wereldwijd meer vermogen, van meer beleggers dan welke andere ETF-aanbieder dan ook. We introduceerden ons eerste ETF op de Europese markt in april 2000 8 en beheren op dit moment ruim 47% van het vermogen dat in Europa in ETF s is belegd. Met meer dan 212 fondsen die genoteerd zijn aan de Amsterdamse beurs Euronext bieden we beleggers een ongeëvenaarde keuze uit fondsen, ondersteund door de expertise van 135 beleggingsteams in 30 landen. Het succes van ishares is in onze ogen vooral te danken aan drie factoren: PROFESSIONELE KWALITEIT ishares biedt producten van hoge kwaliteit die u kunnen helpen op koers te blijven in de huidige volatiele markt. INDIVIDUELE OPLOSSINGEN ishares helpt u met professionele inzichten en expertise om uw beleggingsideeën gestalte te geven. INNOVATIE EN VERANTWOOR- DELIJKHEID ishares loopt voorop in de ontwikkeling van transparante, begrijpelijke en efficiënte beleggingsproducten. 8 Bron: BlackRock, 31 juli 2014. 14
ishares ETF s ishares biedt beleggers de keuze uit een groot aantal ETF s die geregistreerd zijn voor verkoop in Nederland. Dit biedt u ruime mogelijkheid om de beleggingen te kiezen die aansluiten bij uw beleggingsdoelen en uw ideeën gestalte te geven. Op onze website ishares.nl vindt u een actuele lijst van de beschikbare fondsen. Hoe kan ik ishares kopen en verkopen? Uw financieel adviseur kan namens u ETF s kopen en verkopen via een broker of een beleggingsplatform. Uw adviseur kan u ook uitleggen hoe u limieten kunt stellen voor de aankoop- en verkoopkoersen waartegen transacties worden afgewikkeld. Zoals bij alle beleggingen zijn ook aan het kopen en verkopen van ETF s risico s verbonden. De waarde van beleggingen kan stijgen of dalen en het is mogelijk dat u het ingelegde geld niet terug ontvangt. Waar vind ik meer informatie? Wij raden u aan altijd te overleggen met uw financieel adviseur, die u kan helpen een beleggingsstrategie te formuleren die aansluit bij uw financiële doelstellingen op de lange termijn. Op onze website vindt u daarnaast uitvoerige documentatie waarin diverse aspecten van ETF s worden toegelicht. Hier vindt u ook meer informatie over hoe ETF s u kunnen helpen uw beleggingsdoelen te verwezenlijken. Op de website geven we ook uitvoerige informatie over de verschillende ishares ETF s, zoals fondsgegevens en factsheets. Op onze website www.ishares.nl vindt u uitvoerige informatie over alle aspecten van ishares ETF s. Bij al uw beleggingsbeslissingen raadt ishares u aan: VRAAG onafhankelijk en professioneel advies voor u gaat beleggen. DENK NA over uw beleggingsdoelen en kies met zorg beleggingen die u kunnen helpen deze doelen te bereiken. NEEM DE TIJD om uw beleggingen te doorgronden en lees alle relevante documentatie voordat u gaat beleggen. 15
Elke belegger is uniek. Dat is het principe van ishares.
Informatie inzake toezichtswetgeving BlackRock Advisors (UK) Limited, gevestigd op het adres 12 Throgmorton Avenue, London, EC2N 2DL, Engeland, tel +44 (0)20 7743 3000, dat een vergunning heeft ontvangen van de Financial Conduct Authority ( FCA ) en onder toezicht staat van de FCA, heeft dit documentvoor gebruik in Nederland uitgegeven. Geen andere persoon zou op basis van de informatie in dit document besluiten moeten nemen. Voor uw bescherming worden telefoongesprekken doorgaans opgenomen.ishares plc, ishares II plc, ishares III plc, ishares IV plc, ishares V, ishares VI en ishares VII (de vennootschappen ) zijn open-eind beleggingsmaatschappijen met variabel kapitaal naar Iers recht, waarvan de fondsen afzonderlijk aansprakelijk zijn, die zijn toegelaten door de Financial Regulator. Voor beleggers in Nederland De fondsen zijn aangemeld bij de Autoriteit Financiële Markten als EER-icbe s met een inkomend paspoort in de zin van artikel 2:72 Wet op het financieel toezicht, en hebben derhalve toestemming deelnemingen aan te bieden aan het Nederlandse publiek. De fondsen zijn derhalve beleggingsinstelling als bedoeld in artikel 2:72 van de Wet op het financieel toezicht. Bijgevolg zijn de fondsen, met betrekking tot die notificatie, onderworpen aan de Wet op het financieel toezicht, de voorschriften die ingevolge daarvan worden bepaald en het toezicht terzake door de Autoriteit Financiële Markten. Exemplaren van alle documenten (d.w.z. het prospectus, het/de supplement(en), de laatste en voorgaande jaarverslagen en halfjaarlijkse verslagen van de fondsen en de voorwaarden van de fondsen) zijn in Nederland gratis verkrijgbaar ten kantore van de Nederlandse vertegenwoordiger, BlackRock Investment Management (UK) Limited Dutch Branch, Rembrandt Toren, 17e verdieping, Amstelplein 1, 1096 HA Amsterdam, Nederland of telefonisch via de informatielijn van de Nederlandse vertegenwoordiger op +31(0)800 0233 466. Iedere beslissing om te beleggen dient uitsluitend gebaseerd te zijn op de informatie in het bij deze belegging behorende prospectus, de Essentiële Beleggersinformatie ( EBI ) en het meest recente halfjaarverslag en de niet door een accountant goedgekeurde halfjaarrekening en/of het jaarverslag en de door de accountant goedgekeurde jaarrekening. Beleggers dienen kennis te nemen van de specifieke risico s van dit fonds, zoals deze in de EBI en in het door het fonds uitgegeven prospectus gespecificeerd zijn. Beleggingsrisico Het beleggen in aandelen in de Vennootschappen is niet per se geschikt voor alle beleggers. BlackRock geeft geen garantie op de resultaten van de aandelen of fondsen. De koersen van beleggingen (die op beperkte markten kunnen worden verhandeld) kunnen stijgen of dalen en de kans bestaat dat de belegger het ingelegde vermogen niet terugkrijgt. Uw inkomen is niet vast maar kan aan schommelingen onderhevig zijn. In het verleden behaalde resultaten zijn geen indicator voor toekomstige resultaten. De waarde van de beleggingen die blootgesteld zijn aan vreemde valuta kan worden beïnvloed door valutaschommelingen. Wij herinneren u eraan dat uw financiële situatie en fiscale vrijstellingen kunnen veranderen. BlackRock doet geen uitspraken over de vraag of deze belegging geschikt is voor u en of deze aansluit bij uw persoonlijke behoeften en risicotolerantie. De gegeven informatie is slechts een samenvatting; beleggingen dienen te worden gedaan op basis van het huidige prospectus, dat kan worden opgevraagd bij BlackRock. Met betrekking tot genoemde producten is dit document uitsluitend bedoeld ter informatie; het dient in geen geval te worden opgevat als een beleggingsadvies of een aanbeveling, aansporing of uitnodiging om de hier genoemde effecten te kopen of te verkopen. Reproductie of verspreiding van document is verboden, tenzij met expliciete toestemming van BlackRock Advisors (UK) Limited. ishares en BlackRock zijn geregistreerde handelsmerken van BlackRock Inc. of haar dochterondernemingen in de Verenigde Staten en elders. 2015 BlackRock Advisors (UK) Limited. Geregistreerde vennootschap No. 00796793. Alle rechten voorbehouden. Telefoongesprekken kunnen gemonitord of opgenomen worden. 2015 BlackRock, Inc. Alle rechten voorbehouden. BLACKROCK, BLACKROCK SOLUTIONS, ALADDIN, ishares, LIFEPATH, SO WHAT DO I DO WITH MY MONEY (MAAR WAT KAN IK HET BESTE DOEN MET MIJN GELD?), INVESTING FOR A NEW WORLD en BUILT FOR THESE TIMES zijn geregistreerde en ongeregistreerde handelsnamen (trademarks) van BlackRock, Inc. en haar dochterondernemingen in de Verenigde Staten en daarbuiten. Alle andere handelsnamen (trademarks) zijn van de respectievelijke eigenaren. 003910c-R-N-MAR15-NL-1907-061215.
Meer weten? +31 (0)800 0233 466 ishares.nl