Update Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 Kris De Schutter 31 januari 2017 Wat gaan we behandelen vandaag? Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 2 1
Het wettelijk pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 3 Het wettelijk pensioen Het wettelijk rustpensioen Het vervroegd pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 4 2
Vanaf wanneer kan het nog? Vroeger was het simpel Wettelijk pensioen: 65 jaar Vervroegd pensioen: 60 jaar en 35 jaar beroepsverleden Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 5 Maar Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 6 3
Wettelijk pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 7 Wettelijk pensioen Pensionering is niet verplicht: Werknemer kan verder werken Geen automatische ontbindende voorwaarde Werkgever die wil stopzetten moet opzeggen/beëindigen verkorte termijn (6 maanden) Sociale uitkeringen wel stopgezet Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 8 4
Vervroegd pensioen Einddoel Michel I: 63 jaar 2019 42 jaar beroepsverleden Maar: uitzondering lange loopbanen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 9 Vervroegd pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 10 5
Vervroegd pensioen Voorwaarden verjaardagsmaand (juni/december) gelden Bijvoorbeeld: René is geboren op 20 juni 1954 Wil met pensioen op 1 januari 2016 61,5 jaar in 2015 + 40 jaar loopbaan OK (2016): 62 j. + 40 j. Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 11 Vervroegd pensioen Kliksysteem: zodra de werknemer op bepaald ogenblik voldoet aan de voorwaarden, behoudt hij het recht Ook als later strengere voorwaarden gelden! Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 12 6
Vervroegd pensioen Overgangsmaatregel bijna-gepensioneerden uitstel van max. 2 jaar i.p.v. 3 à 5 jaar Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 13 Vervroegd pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 14 7
Vervroegd pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 15 Vervroegd pensioen Di Rupo I: Schriftelijke, individuele regeling overeengekomen vóór 28.11.2011 CAO, arbeidsreglement, pensioenreglement Opzegtermijn gestart vóór 1.1.2012, eindigt na 31.12.2012 Aanvraag ingediend vóór 28.11.2011 Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 16 8
Vervroegd pensioen Michel I Ontslag met opzeg(gingsvergoeding) Bij aanvang pensioen / einde opzeg 62 jaar 40 jaar loopbaan of 61 jaar en 41 jaar 60 jaar en 42 jaar Ontslag gegeven of gekregen Beëindigingsovereenkomst Opzeg ging in vóór 9.10.2014 eindigt na 31.12.2016 Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 17 Vervroegd pensioen Onderlinge toestemming Zelfde leeftijd- en loopbaanvoorwaarde Overeenkomst Buiten SWT Arbeidsovereenkomst vóór 9.10.2014 Om met vervoegd pensioen te gaan Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 18 9
Vervroegd pensioen Geboren vóór 1958 Vanaf 2017 63 jaar 41 jaar of 61 jaar en 43 jaar 62 jaar en 42 jaar Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 19 Aanvraag Op 65 jaar? Federale Pensioendienst bereidt automatisch voor aanvraag vereist Maar geen verplichting < 65 jaar? Aanvraag indienen SWT: tot 65! Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 20 10
Loopbaanjaren Per kalenderjaar Minstens 1/3 e van voltijds regime > 1992: 104 dagen (gewerkte uren) Van 1977 tot 1991: 104 dagen Rekening gehouden met verloning Van 1955 tot 1977: 104 dagen < 1955: minstens 185 dagen van 4 uur Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 21 Loopbaanjaren Militaire dienst: Indien in geen ander systeem meegeteld, en Wordt gevolgd door tewerkstelling als werknemer, ongeacht de tijd tussenin (vanaf 1 juli 2017) Gelijkgesteld op basis van een forfaitair loon Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 22 11
Loopbaanjaren Ook jaren gewerkt In andere regimes (bv. zelfstandige) In buitenland (als internationale overeenkomst) Loopbaan onderbroken om kind (< 6 jaar) op te voeden Max. 3 jaar Kinderbijslag ontvangen Beroepsactiviteit hernemen binnen 5 jaar, min. 1 jaar Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 23 Loopbaanjaren Opgelet! enkel meegeteld om recht te openen levert geen pensioen op Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 24 12
Loopbaanjaren Welk jaren tellen niet mee? Geregulariseerde studieperiodes Door bijdragen geregulariseerde periodes Jaren als uit de echt gescheiden echtgenoot Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 25 Loopbaanjaren Geregulariseerde studieperiodes Regeling geüniformiseerd voor ambtenaren, werknemers en zelfstandigen 1.500 EUR per diplomajaar (index) Fiscaal aftrekbaar tegen marginale aanslagvoet Duurder na 10 jaar na einde studie, maar dus op elk moment mogelijk Terugverdiend na 3 jaar en 2 maanden pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 26 13
Loopbaanjaren Gelijkgestelde periodes: Niet gewerkt Toch meegerekend Maar een normaal of beperkt fictief loon Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 27 Loopbaanjaren Gelijkgestelde periode werkloosheid / SWT Aangekondigd: Verminderde opbouw Enkel minimumpensioen voor periode werkloosheid > 1 jaar Overgangsmaatregelen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 28 14
Gelijkgestelde periodes Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 29 Gelijkgestelde periodes Tijdskrediet einde loopbaan Vóór 2012 Volledige schorsing: 12 m., ev. 36 m. (CAO) Halftijds: eerste 3 j. 18 m. 4/5e: 60 m. (5 j.) Na 2012 Zonder motief: 12 m., omrekenbaar naar 1/2 of 4/5 Met motief: 36 m. of 48 m. (zwaar ziek of gehandicapt kind) omrekenbaar Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 30 15
Gelijkgestelde periodes Vanaf 2015 Geen uitkeringen zonder motief Dus geen gelijkstelling 48 m. voor zorg eigen kind / palliatieve zorgen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 31 Gelijkgestelde periodes Tijdskrediet einde loopbaan: Vóór 2012 Vanaf 50 j. Onbepaalde tijd Onbeperkte gelijkstelling Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 32 16
Tijdskrediet eindeloopbaan Vanaf 2012 Vanaf 55 j. 25 j. beroepsloopbaan Overgangsmaatregel Gelijkgesteld aan beperkt fictief loon tenzij: Herstructurering Zwaar beroep Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 33 Tijdskrediet eindeloopbaan Vanaf 2015 Enkel nog uitkeringen als 60 j. bij aanvraag en 25 j. loopbaan Overgangsmaatregelen Geen uitkering? Niet gelijkgesteld Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 34 17
Thematische verloven Gelijkgesteld: Palliatief verlof Ouderschapsverlof Verlof voor bijstand / verzorging familielid Vaderschapsverlof Adoptieverlof Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 35 Gelijkgestelde periodes Jaarlijkse vakantie Erkende staking Ziekte Arbeidsongeval of ziekte Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 36 18
Vervroegd pensioen Financiële impact? Ja: Beroepsloopbaan korter 45 j. bereikt Reductie met 1/45 per jaar als loon gelijk blijft Maar loon einde carrière vaak belangrijker Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 37 Pensioenberekening Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 38 19
Pensioenberekening 1) Pensioenen die ingaan tot 31.12.2014 Beperking tot de eenheid van loopbaan 45 jaar 14.040 voltijdse dagequivalenten Overschrijding? Minst voordelige jaren vervangen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 39 Pensioenberekening 2) Pensioenen die ingaan vanaf 1,1,2015 Afschaffing eenheid van loopbaan 14.040 voltijdse dagequivalenten Per jaar gemiddelde dagopbrengst berekend Meest voordelige dagen i.p.v. jaren Schrapping van dagen i.p.v. jaren Preferentiële breuken (bijv. burgerluchtvaart) Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 40 20
Werken na de pensionering Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 41 Werken na de pensionering Kunnen de inkomsten gecumuleerd met het pensioen? Ja, en onbeperkt indien: Reeds 65 jaar, en/of 45 jaar beroepsloopbaan (geregulariseerde periodes niet meegerekend) Zoniet grenzen, afhankelijk van: Aard beroepsactiviteit Leeftijd Kinderlast en aanvang pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 42 21
Werken na de pensionering Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 43 Werken na de pensionering Wat in geval van overschrijding grensbedrag? met minder dan 100 %: pensioen wordt met een gelijk percentage verminderd (35 % overschrijding = 35 % van het totaalpensioenbedrag terugbetaald in het daaropvolgende jaar) met meer dan 100 %: pensioen wordt geschorst voor het volledige kalenderjaar daaropvolgende jaar het totaal pensioenbedrag terugbetalen Gezinspensioen wordt teruggebracht naar alleenstaandenpensioen, ongeacht hoogte overschrijding Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 44 22
Werken na de pensionering Met welk inkomen wordt rekening gehouden? Werknemer/ambt-mandaat: bruto-inkomen Zelfstandige: netto-bedrijfsinkomsten, gespreid over het jaar Gecombineerd: 80% van bruto-inkomen + 100% bedrijfsinkomsten Opzeggingsvergoedingen sinds 2015 eveneens meegerekend Dubbel vakantiegeld niet meegerekend Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 45 Werken na pensionering Aangifte activiteit? Neen, tenzij: Eerste betaling pensioen Buitenlandse inkomsten Politiek of ander mandaat Wetenschappelijke of artistieke werken Steeds aan te geven, ook na 65 of 45 j. loopbaan Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 46 23
Het aanvullende pension Recente wijzigingen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 47 De Wet van 18 december 2015 tot waarborging van de duurzaamheid en het sociale karakter van de aanvullende pensioenen en tot versterking van het aanvullende karakter ten opzichte van de rustpensioenen Aanpassing rendementsgarantie Overlijdensdekking Versterking van het aanvullend karakter van het aanvullend pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 48 24
Rendementsgarantie Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 49 Rendementsgarantie Tot 31.12.2015: 3,25% op werkgeversbijdragen 3,75% op werknemersbijdragen Vanaf 1.1.2016: 65% gemiddeld rendement OLO s op 10 jaar Minimum 1,75%, maximum 3,75% Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 50 25
Rendementsgarantie 1,75% voor 2016 en 2017 Zowel op werkgevers- als werknemersbijdragen Kan verhoogd worden in 2018/2019 Nationale Bank Realistische, flexibelere rendementsgarantie Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 51 Rendementsgarantie Horizontale methode tale methode Bron: Presentatie Accord du Groupe des Dix Garantie de rendement minimum et Couverture décès, Philippe Demol, AXA, 03/12/2015 52 26
Rendementsgarantie Verticale methode Bron: Presentatie Accord du Groupe des Dix Garantie de rendement minimum et Couverture décès, Philippe Demol, AXA, 03/12/2015 Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 53 Overlijdensdekking Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 54 27
Overlijdensdekking Oorsprong Mogelijkheid binnen bestaand plan onthaalstructuur Werknemer bekostigt Eén jaar bedenktijd Default Geïnformeerde keuze Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 55 Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 56 28
Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Opname ten vroegste bij aanvang wettelijk pensioen Verbod op bepalingen die aanzetten tot vervroegd vertrek Niet-aansluiting voor gepensioneerden die het werk hervatten Pensioenleeftijd = wettelijke pensioenleeftijd Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 57 Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Opname ten vroegste bij aanvang wettelijk pensioen Voorheen: vanaf 60 jaar Nu: aanvang (vervroegd) wettelijk pensioen Uitzondering: verder werken na 65 j. of moment waarop voorwaarden vervroegd pensioen voldaan Overgangsmaatregelen Leeftijd bij opname bepaalt % inkomstenbelasting Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 58 29
Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Leeftijd bij opname bepaalt % inkomstenbelasting Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 59 Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Verbod op bepalingen die aanzetten tot vervroegd vertrek Vasteprestatieplannen ( DB ): gunstige actualisatieregels van de verworven prestatie Vastebijdrageplannen ( DC ): storting eenmalige premie bij aanvang SWT of vervroegd pensioen (future service) storting ter compensatie verlies wettelijk pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 60 30
Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Verbod op bepalingen die aanzetten tot vervroegd vertrek Geen dynamisch beheer Geen recht op verworven prestaties, tenzij reglement Niet geviseerd: periode gedekt door opzeggingsvergoeding! Overgangsbepalingen gekoppeld aan voorwaarden rond moment opname Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 61 Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Pensioenleeftijd = wettelijke pensioenleeftijd Invoering pensioenplan na inwerkingtreding wet: pensioenleeftijd = wettelijke pensioenleeftijd Bestaande stelsels: voor werknemers die in dienst treden na 1 januari 2019 Wijziging leeftijd: niet lager dan wett. leeftijd Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 62 31
Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Niet-aansluiting voor gepensioneerden die het werk hervatten Uitzondering: Gepensioneerde is nog aan het werk Geniet bij inwerkingtreding wet pensioentoezegging Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 63 Versterking aanvullend karakter aanvullend pensioen Geldt ook voor WAPZ en WAP Bedrijfsleider Overgangsmaatregelen Check uw reglementen! Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 64 32
Samenspel wettelijk en aanvullend pensioen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 65 Samenspel wettelijk en aanvullend pensioen Wettelijk pensioen wordt vertraagd Werknemer blijft in dienst, maar uitvoering arbeidsovereenkomst geschorst: Tijdskrediet Conventionele schorsing Vrijstelling van prestatie Impact aanvullend pensioen: Gelijkgestelde periode? DB-plan: impact referentieloon? Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 66 33
Het onderscheid arbeiders-bedienden in aanvullende pensioenen Een stand van zaken Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 67 Kader Wet van 5 mei 2014 houdende geleidelijke opheffing van de verschillen in behandeling die berusten op het onderscheid tussen werklieden en bedienden inzake aanvullende pensioenen Weg van geleidelijkheid Overgangsperiode van 10 jaar 2025 Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 68 34
Fase 1: vóór 1 januari 2015 Expliciete bevestiging in de wet: bestaande verschillen vormen geen discriminatie Bevestiging was noodzakelijk na arrest Grondwettelijk Hof Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 69 Fase 2: inwerkingtreding 1 januari 2023 Sociale partners aan zet! Alleen stelsel arbeiders Alleen stelsel bedienden pensioenstelsel of voor Elk eigen stelsel bedrijfstak CAO neer te leggen voor 1 januari 2023 Opting out mogelijk (zelfs met onderscheid) Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 70 35
Fase 2: inwerkingtreding 1 januari 2023 Werkgevers: standstill verplichting Betekent: Bestaand onderscheid A-B is geen discriminatie Maar: geen onderscheid invoeren of vergroten Tenzij: doelstelling om bestaand verschil in behandeling weg te werken Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 71 Fase 2: inwerkingtreding 1 januari 2023 Tenzij: Doelstelling om verschil in behandeling weg te werken Verschil dat bestaat in een pensioenstelsel op datum van inwerkingtreding wet Bv. in Voorbereidende Werken: DC arbeiders 1% DC bedienden 3% Nieuw DC-plan waarin bijdrage arbeiders stijgt tot percentage bedienden (2023) Opgelet: opstellen reglement nieuwe discriminatie Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 72 36
Fase 2: inwerkingtreding 1 januari 2023 Werkgevers: standstill maar ook verhoogde waakzaamheid Toekomstige planwijzigingen Loononderhandelingen Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 73 Fase 3: 1 januari 2023 1 januari 2025 Werkgevers aan zet Indien geen sectorcao op 1 januari 2023 Bestaande stelsels stopgezet behalve: solidariteitstoezegging Invoering gelijkwaardig stelsel op niveau onderneming DC: bijdragen gelijk op niveau onderneming DB: verworven reserves op elk moment gelijk op niveau onderneming Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 74 37
Fase 4: vanaf 1 januari 2025 Onderscheid arbeider bediende = discriminatie Voor tijdvakken vanaf 1 januari 2025 Uitzondering: nieuw artikel 16, 3 WAP Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 75 Fase 4: vanaf 1 januari 2025 Nieuw artikel 16, 3 WAP: Bestaand pensioenstelsel gewijzigd om verschil in behandeling op te heffen? vervangen Aangeslotenen bestaand stelsel kunnen deelname weigeren tenzij CAO aansluiting verplicht Bestaand plan moet verdergezet ( discriminatie) in voege op datum inwerkingtreding wet Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 76 38
Fase 4: vanaf 1 januari 2025 Onderscheid arbeider bediende = discriminatie Maar andere categorieën nog steeds mogelijk: Directieleden / kaderleden Vertegenwoordigers Op basis van loon maar: geen indirect onderscheid arbeider-bediende! Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 77 Upate Pensioenen & Aanvullende Pensioenen anno 2016 78 39