Workshop 3 drs.lisette Zwerts-Verhelst Fontys HRM&P De meerwaarde van toegepaste psychologie voor mensen met dementie. NIET i.p.v. wo-psychologie maar aanvullend op.. Verschillen wetenschapper Diepgaande binnen specifiek werkveld Ontwikkelen van nieuwe Wetenschappelijk onderzoek Problemen analyseren en oplossen Accent op toepasser Algemene binnen meerdere werkvelden Toepassen van bestaande Praktijkgericht onderzoek Problemen oplossen en uitvoeren Accent op vaardigheden Modellen en theoriëen Hoe komen tot groei? Praktijkgericht onderzoek Problematiek of onderzoeksvraag? 1. Vanuit wetenschappelijke naar 2. praktijkgericht onderzoek 3. O.b.v. resultaten komen tot toepassing én uitvoering 4. middels adviseren, voorlichten, trainen, coachen etc 1
Workshop deel 2 Deelname aan samenleving We gaan,toepassen. (work-shop) Aan de slag! Probleem: Mijn partner,die dementie heeft, wil nog wel eens alleen een terrasje nemen in ons dorp. De laatste keren is dat steeds ontaard in ruzie. Hij wil de rekening niet betalen. Geeft aan dat men steeds te veel geld vraagt. Theorie geheugen: - Geheugen voor recente gebeurtenissen werkt niet meer goed Hoe verloopt zoiets op een terras? Op welk moment mist de persoon met dementie het stempeltje? - Indruk Afdruk- Uitdruk TP: Wat zou de ober kunnen doen? Probleem: Ik mag graag eens ergens gaan eten. De laatste tijd schaam ik me voor mijn man, die dementie heeft. Hij hanteert het bestek verkeerd en rondom zijn bord ligt allerlei rest-eten op de tafel. - Prikkels lokken reacties uit. Veel prikkels.. 2
Wat kan een restaurant doen in deze? Veel mensen met dementie hebben ook agnosie (herkenningsstoornis) Ouderen hebben moeite om contouren te onderscheiden (oogwit wordt geler ) Wat kan een restaurant doen? Agnosie. Moeite met contouren? Moeite met contouren? Alledaagse dingen : toiletgang Probleem: Ik moet zélfs mee naar het toilet. Mijn man plast naast het toilet of ergens in hoek van badkamer. Hij wast zijn handen niet meer zelfstandig en blijft maar rommelen in de badkamer. 3
Problemen met het zien van contouren Wat kan helpen? Contouren: Prikkels lokken reactie uit Te veel Op de juiste plaats. (uitnodigende)prikkels: rommelen. Maatschappelijk: uitsluiting door beeldvorming Beeldvorming als the pictures in our head. Wordt deel van LTG Aan ons aangeboden nog vóór dat we daadwerkelijk ervaren. Herhaald voorkomen en weglaten van beeldmateriaal/tekst Toekennen bepaalde eigenschappen aan een groep. Gevolg: Uitsluiting! 4
Een klein staaltje: De demente mens neemt nauwelijks nog iets in zich op Innovatief: Dansen met dementerenden Hoe doorbreken? o.a. door - Herhaalde inconsistentie - Algemeen verspreiden van inconsistentie - Typisch en inconsistent door elkaar - Contacten Mijn opa heeft dementie. Toen mama de was ging halen heeft hij me over de oorlog verteld 5
Contacten: - Dialoogtafels - Op bezoek bij. - Dorp aan de kook - Scholierenprojecten - Met China als voorbeeld:vliegerhappening, stijldansen, Tai Chi e.d. in parken, op dorpspleinen Toegepaste psychologie in deze.. - welke wetenschappelijke theoriëen zijn er over beeldvorming - wat kan gezegd worden over beeldvorming binnen deze stad, binnen deze organisatie? (onderzoek) - Welke adviezen kunnen gegeven worden o.b.v. dit praktijkgerichte onderzoek?(adviseren) - Wat dient gedaan te worden om te doorbreken? (voorlichten, trainen, coachen, assessen) Alléén beeldvorming over mensen met dementie? Beeldvorming over oudere (of juist jongere) werknemer binnen organisaties/instellingen? Beeldvorming over de mantelzorger? Maar ook: Beeldvorming over seksualiteit -ouderen -mensen met chronische ziekten (o.a. dementie) In Australische zorginstellingen worden ouderen er vaak van weerhouden om een van hun weinige overgebleven pleziertjes uit te voeren, namelijk het hebben van seks. Dat schrijven Australische wetenschappers in de Journal of Medical Ethics. Met name het gebrek aan privacy en het ontbreken van tweepersoons bedden zouden de reden zijn. Vaak hebben de ouderen thuis nog seksuele omgang en genieten ze daarvan, zelfs degenen die in een vroeg stadium van dementie verkeren. Dit verandert echter zodra ze worden opgenomen in een zorginstelling. Daar kunnen vanwege de veiligheid deuren vaak niet op slot en zijn kamers ingericht met een eenpersoons bed. Dat is een zorgelijke zaak waar een oplossing voor moet komen volgens de wetenschappers. Het aangaan van relaties, fysieke intimiteit en seksuele expressie zijn fundamentele rechten van de mens en een normaal en gezond onderdeel van het ouder worden, stellen zij. Bron Het aangaan van relaties, fysieke intimiteit en seksuele expressie zijn fundamentele rechten van de mens en een normaal en gezond onderdeel van het ouder worden, stellen zij. Invloed (mogelijk) op - Gezondheid (fysiek én mentaal) - Gedragsproblematiek - Draagkracht en last van de mantelzorger - Gevoel van autonomie etc Verschillen wetenschapper Diepgaande binnen specifiek werkveld Ontwikkelen van nieuwe Wetenschappelijk onderzoek Problemen analyseren en oplossen Accent op toepasser Algemene binnen meerdere werkvelden Toepassen van bestaande Praktijkgericht onderzoek Problemen oplossen en uitvoeren Accent op vaardigheden 6
Voorbeeld seksualiteit/intimiteit: Praktijkgericht onderzoek Advies uitbrengen: oplossing aandragen Oplossing uitvoeren door Voorlichten, trainen, coachen.. Dát is de meerwaarde van de toegepaste psycholoog! Binnen uw organisatie (en haar cultuur), aansluitend op uw specifieke vragen, over een door u aangedragen probleem door haar/zijn vaardigheden en competenties. 7