Regio, Diemen & Amstelveen
Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn in feiten en cijfers... Potentiële beroepsbevolking zal -in tegenstelling tot - de komende jaren nog toenemen. 22% 33% 2009 2014 2019 574.382 599.200 606.910 vergrijst minder hard Inwoners 1 5 t/m 64 jaar 20% Verpleging, Verzorging, Thuiszorg 11,6% 16,8% 16,1% 24% 33% 2013 2030 Percentage 65-plussers Groei 75.410 EXIT Hoger Meer personen werkten in 2014 in Zorg en Welzijn. Veel in ziekenhuiszorg nettoverloop zorgpersoneel hoger opgeleid personeel, hogere deeltijdfactor De stad groeide de afgelopen jaren met 10 duizend inwoners per jaar. Wordt in 2040 de grens van 1 miljoen inwoners overschreden? Grote groep inkomende pendelaars +10.000 2014 2030 61.000 98.000 (+61%) 180 nationaliteiten, meer seksuele diversiteit Maar ook hier wonen straks veel meer 70-plussers 35% is het aantal niet- se zorgmedewerkers in 2010 ( 15% Zorgvraag mer 50,7% is van niet-se herkomst Jonge gezinnen trekt studenten en starters die na een aantal jaar gaan wonen in de nabije regio. De laatste jaren blijven gezinnen met jonge kinderen langer in de stad. Als zij toch verhuizen, dan gaan zij naar Amstelveen of Diemen. Terwijl in het aandeel basisschoolkinderen afneemt, stijgt dit in sinds 2012. Levensverwachting: een jaar korter dan de gemiddelde er Meer rokers en drinkers Meer jongeren met overgewicht (2.300 kinderen met morbide obesitas) 11% van de volwassenen is eenzaam. Dit was in 2000 nog 4% 55.000 mers verlenen mantelzorg Toekomst brengt meer multimorbiditeit, chronische ziekten en psychosociale problematiek
Ontwikkeling werkgelegenheid 2010 2011 2012 2013 2014 2015/2016 (prognose) Was Zorg en Welzijn jarenlang dé banenmotor van, sinds 2012 zien we een trendbreuk. De sector staat in teken van krimp en verschuiving van werkgelegenheid. Waar in bijna alle sectoren dit jaar weer sprake is van groei van de werkgelegenheid, blijft de zorg nog achter. In 2016 neemt de krimp volgens prognoses af, dan zien we ook weer een bescheiden groei in verschillende branches. De vacaturemarkt trekt nu al aan door de vervangingsvraag en verschuivingen in functiestructuur. Ontwikkelingen Zorg dichter bij de burger: zorg wordt verplaatst van 2 e naar 1 e lijn, en van 1 e lijn naar preventie. Extramuralisering en ambulantisering: buiten de muren werken. Dit doet aanspraak op andere competenties en medewerkers werken vaker samen met andere disciplines. Transmurale zorg: organisaties werken over de muren heen aan samenhang van zorg. Intramuraal is hoger opgeleid personeel nodig, vanwege zwaardere, complexe zorgvraag. Zorgfuncties worden geïntegreerd, neem bijvoorbeeld de wijkverpleegkundige die ook sociale taken op zich neemt. 23474 24480 25691 24868 23626 V&V 14411 13807 13351 Verpleging, Verzorging en Thuiszorg (VVT) Thuiszorg 9214 8882 9113 Werkgelegenheid tussen 2012 en 2014 kromp met 7,3%. Thuiszorg: -11.000 banen in 2 jaar tijd, in V&V: -8.000 banen. Banenverlies: huishoudelijke hulp en intramuraal. Intramuraal is meer hoger opgeleid personeel nodig. Knelpunt: tekort aan wijkverpleegkundigen die zorg kunnen (en mogen) indiceren en organiseren. Prognose: vanaf 2016 stijgt de werkgelegenheid in de thuiszorg, terwijl de V&V zal blijven krimpen. Dynamiek Er is structurele krimp van ondersteunende functies en van zorgfuncties op niveau 1 en 2. Vanwege het anders organiseren van het werk is er daarnaast een kwalitatieve mismatch. Dit uit zich in nog meer dynamiek op de arbeidsmarkt. Er is behoefte aan hoger geschoold personeel, of werknemers met andere vaardigheden en competenties. Ook verzekeraars hanteren strengere normen rond kwalificaties van personeel. Werkgevers zetten volop in op scholing van personeel. Sectorplan Groot, Zaanstreek en Waterland: tot 2016 worden 9.000 werknemers geschoold of getraind. Voorbeelden van trainingen Algemene en categorale ziekenhuizen: lichte krimp vanaf 2012 (: -1,9% in 2013 en -1,7% in 2014) UMC s groeiden nog licht. Prognose: 0% groei in 2015 en 2016. Mensen gaan minder snel naar het ziekenhuis en blijven er korter. Medisch technologische mogelijkheden nemen toe. Zorgvraag die overblijft is zwaarder en complexer. Kwaliteitsimpuls medewerkers: meer hbo-verpleegkundigen nodig, en duidelijk onderscheid tussen mbo- en hbo verpleegkundigen. 7919 7905 7751 7716 7450 7487 7457 GGZ 27723 27867 28007 27966 28133 28133 28133 Werkgelegenheid kromp tussen 2012 en 2014 met 5,6%. Minder klinische capaciteit en tweedelijns GGZ, meer zorgverlening in eerste lijn (praktijkondersteuners in huisartsenzorg) en in de wijk. De komende twee jaren stabiliseert de werkgelegenheid. Er is meer behoefte aan hbo-verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten. Van zorgen voor naar zorgen dat Coördinatie Methodisch werken Zelfsturend werken Samenwerken met mantelzorgers Het aantal medewerkers steeg tot 2012 met zo n 3% per jaar. Krimp van 10.000 banen landelijk in 2017 ten opzichte van 2012. Minder inzet personeel op groepen en vervoer. Na 2017: door vergrijzing zal de zorgvraag dermate stijgen dat de werkgelegenheid weer toeneemt. 2383 2423 2540 2489 2534 2463 2382
Ontwikkeling werkgelegenheid Vergrijzing en pensionering Vanaf 2016 gaat de vergrijzing van zorgpersoneel serieuze vormen aannemen. In was in 2011 het aandeel 55-plussers iets hoger dan in. 8929 8976 7238 6768 5874 5639 5583 In de kinderopvang kromp de werkgelegenheid het hardst: 2014 t.o.v. 2012: 16,9%. Prognose: in 2015 nog 4% krimp, in 2016 1% krimp. Tussen eind 2012 en eind 2014: krimp van 9% landelijk. Prognose: werkgelegenheid krimpt de komende 2 jaar nog met 5% per jaar. Professionalisering: (her)registratie van jeugdzorgprofessionals. Ouder- en kindteams met daarin generalistische OKT-adviseurs en specialisten. Stedelijk expertiseteam wordt ingeschakeld bij complexe gevallen. 4224 4392 4395 4133 3702 3517 3482 Verpleging, Verzorging en Thuiszorg 5,2% 6,9% 18,6% 20,4% 17,0% 15,4% 20,7% 19,9% 13,7% 13,4% % Medewerkers ouder dan 55 jaar 4.427 medewerkers 3.999 personen 1 3.500 medewerkers totaal 20,4% 19,0% 16,5% 16,2% 17,9% 14,6% 16,9% 16,7% Totaal gemiddeld 7912 7532 7380 7142 7040 6477 6218 De werkgelegenheid krimpt al vanaf 2008. Krimp van 6,6% tussen 2012 en 2014. Prognose: krimp van 8% in 2015 en in 2016 krimp van 4%. De eerste lijn groeit De huisartsenzorg groeide in twee jaar met 9%. De werkgelegenheid zal blijvend stijgen. In 2014: 451 huisartsen in. Meer kleine chirurgische verrichtingen in de praktijk. Een centrale rol in behandeling en verwijzing van psychische problematiek. Meer praktijkondersteuners nodig (zoals POH-GGZ en POH Somatiek). Tekort stageplaatsen doktersassistenten. +9% Aangenomen dat er aan deze samenstelling niet veel veranderd is, zullen minstens deze medewerkers over 6 jaar (in 2021) in de categorie 65-plussers zijn beland. Zij zijn dan gepensioneerd, of zullen binnen afzienbare tijd stoppen met werken. 64,1 jaar was de gemiddelde pensioenleeftijd in 2014 Bron: Arbeid in Zorg en Welzijn, gegevens uit 2011 Onderzoek 2011: 27% van de verpleegkundigen: Ik kan doorwerken tot pensioenleeftijd heeft relatief iets meer oudere zorgprofessionals, maar ook iets meer jonge medewerkers. 36% 33,8% Medewerkers (%) jonger dan 35 jaar
Kenmerken werknemers Onderwijs Verpleging, Verzorging en Thuiszorg Verpleging, Verzorging en Thuiszorg 7,5% 4,4% 6,8% 6,6% 5,1% 5,3% 4,7% 3,7% 0,80 0,73 0,67 0,63 0,78 0,73 0,74 0,62 0,86 0,82 Nettoverloop in % 2011 Het nettoverloop is relatief hoger in, met name in de kinderopvang en VVT. Deeltijdfactor 2013 Gemiddeld nam de deeltijdfactor landelijk af tussen 2009 en 2013 in de kinderopvang, de VVT en WMD. De deeltijdfactor neemt juist toe in de ziekenhuizen. 4,3% 4,0% 4,1% 3,6% 3,7% 2,8% 3,4% 3,1% 0,84 0,80 0,84 0,77 0,77 0,70 0,80 0,70 Gemiddeld in 2013 Veel zorgmedewerkers reizen uit de regio naar hun baan in. De meeste pendelaars komen uit Amstelland, Kennemerland en Meerlanden, Zaanstreek Waterland en Flevoland. 44,8% 14,2% Inkomende pendel Uitgaande pendel Pendel Bijna 7000 zorgprofessionals reizen voor hun baan naar vanuit Zaanstreek - Waterland 2500 2000 1500 1000 500 0 Hbo-verpleegkundigen Mbo-verpleegkundigen Verzorgenden Helpenden en zorghulpen Pedagogisch werk 3 Pedagogisch werk 4 Social work (+SPH, CMV en MWD) MMZ 3 MMZ 4 Welzijn 3 Welzijn 4 Instroom (eerstejaars) opleidingen in de regio 2010 2011 2012 2013 Gemiddeld diplomeren jaarlijks in de regio: 281 428 596 1.294 773 771 898 172 348 108 221 Regio: Groot (incl. Zaanstreek-Waterland) en Noord-Holland Noord Verpleegkunde hbo Verpleegkunde mbo Verzorgende mbo Helpende zorg en welzijn Zorghulp MMZ + Pedagogisch werk 3 MMZ + Pedagogisch werk 4 Sociaal-Cultureel Werk Sociaal-Maatschappelijke Sociaal-Pedagogische Hulpverlening Sociaal-Juridische
Onderwijs Hoeveel studenten halen het diploma? In de regio hebben de meeste zorgopleidingen een lager studierendement. Hoeveel studenten vinden snel een baan? Het studierendement is in de regio voor hbo verpleegkunde en de opleiding Medewerker Maatschappelijke Zorg (MMZ 3) hoger dan het s gemiddelde. Voor helpende en zorghulp ligt het sectorrendement fors lager dan het gemiddelde. Studierendement 2012 Studierendement 2013 Verpleegkunde hbo Verpleegkunde mbo BBL Verpleegkunde mbo BOL Verzorgende mbo BBL Verzorgende mbo BOL Helpende & zorghulp MMZ 3 & SAW 3 MMZ 4 & SAW 4 SPH 5, MD 5, CMV 5 & Pedagogiek Totaal zorg en WJK 43,4% 55,4% 48,5% 66,4% 51,2% 49,7% 45,6% 53,2% 31,2% 49,2% 69,5% 67,5% 49,6% 56,0% 62,8% 62,5% 44,3% 51,3% 53,6% 58,0% Verpleegkunde hbo Verpleegkunde mbo BBL Verpleegkunde mbo BOL Verzorgende mbo BBL Verzorgende mbo BOL Helpende & zorghulp MMZ 3 & SAW 3 MMZ 4 & SAW 4 SPH 5, MD 5, CMV 5 & Pedagogiek Totaal zorg en WJK 96,0% 90,4% 92,5% 95,3% 72,2% 85,3% 92,1% 96,3% 92,0% 86,6% 36,6% 52,1% 72,8% 72,3% 51,7% 62,9% 60,4% 66,7% 59,3% 70,2% Opleidingsinstituten ROC van ROC TOP Hogeschool Inholland Hogeschool van Trends in Minder nieuwe BBL-plaatsen (leren-werken) vanwege bezuinigingen en opleidingsinspanningen rond huidig personeel. Nog relatief weinig studenten hbo-v kiezen voor werken (of leren) in de wijk. Deelname aan welzijnsopleidingen op mbo-niveau neemt af. Anders opleiden De veranderende arbeidsmarkt vraagt om nieuwe opleidingsprogramma s. Zo is er Bachelor Nursing 2020: voor een nieuw opleidingsprofiel voor de hbo verpleegkundige vanaf 2016. En de Commissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen (Zorginstituut ) verkent hoe de zorg in 2030 er uit ziet, hoe een continuüm van bekwaamheden daarbij past, en hoe de opleidingen daarop afgestemd kunnen worden. Amstelveen is één van de broedplaatsen waarin verkend wordt hoe de zorg georganiseerd moet worden om te passen bij de zorgvraag in 2030. Niet de ziekte of aandoening, maar het functioneren, de veerkracht en de eigen regie van de burger centraal. Leerlijnen dwars door opleidingslagen heen. Onderwijs door lijnen heen (van nulde tot derde lijn). Veel aandacht voor preventie en gezond gedrag. Opleidingscontinuüm: een leven lang leren dwars door de beroepskolommen heen. Aandachtspunten Realistische beeldvorming. Verbeteren imago werken in de wijk, zorgen dat leerlingen daar ervaring opdoen. Voorkomen dat populariteit van opleidingen afneemt door huidige negatieve berichtgeving. Blijvend investeren in potentiële medewerkers: door vergrijzing zijn ze straks hard nodig. Zoveel mogelijk behouden van personeel binnen de zorgsector: van werk naar werk. Vinden van oplossingen voor opleiden en kennisoverdracht buiten de muren van de organisatie. Online Van deze factsheet verschenen ook edities voor Zaanstreek Waterland en Noord-Holland Noord. Deze vind je op sigra.nl/arbeidsmarktinformatie. Ook vind je daar meer informatie over gebruikte gegevens en bronnen.
Tot stand gekomen met RegioPlus, samenwerkingsverband van 16 werkgeversorganisaties in Zorg en Welzijn Bronnen Demografie: O+S Zorgvraag: se Gezondheidsmonitor 2012, GGD Ontwikkeling werkgelegenheid per branche: PFZW en jaarverslagen zorg Prognose werkgelegenheid per branche: UWV arbeidsmarktprognose 2015-2016 Onderwijsgegevens: DUO SIGRA 2015 www.sigra.nl