Mantelzorg: m/v verschillen Alice de Boer Saskia Keuzenkamp OCW 28 april 2009
Opbouw: twee vragen Wie helpt wie, met wat, hoeveel en welke gevolgen? Hoe combineren mantelzorgers arbeid en zorg? Verschillen tussen mannen en vrouwen
Wie helpt met wat, hoeveel en welke gevolgen? Alice de Boer
Wat is mantelzorg? Bijzondere hulpbehoefte tijdelijke ziekte langdurige ziekte of handicap laatste levensfase Sociale relatie Partner, kind, ouder, andere familie, vriend/kennis Geen vrijwilliger of professional
Aantallen mantelzorgers 3,4 miljoen mensen, 18 jaar en ouder - 2,6 milj. langdurig en/of intensief - 2,3 milj. langer dan 3 mnd. - 1,4 milj. meer dan 8 uur per week - 1,1 milj. > 8 uur en > 3 mnd.
Wie is de mantelzorger? mantelzorgers bevolking man 39 48 vrouw 61 52 18-34 jaar 12 20 35-44 jaar 20 22 45-54 jaar 27 20 55-64 jaar 24 18 65 plus 17 19
Aan wie wordt de zorg verleend? relatie % (schoon-)ouder 42 partner 20 kind 9 (schoon-)zus of broer 6 geslacht % ander familielid 4 vrouw helpt vrouw 38 kennis/vriend 11 vrouw helpt man 23 anders 7 man helpt vrouw 27 totaal 100 man helpt man 12 totaal 100
Waarom geven mantelzorgers hulp? Belangrijkste reden % Ik vond het vanzelfsprekend om te doen 31 Ik deed het uit liefde en genegenheid 28 Ik vond het niet meer dan mijn plicht 14 Er was niemand anders beschikbaar 3 Er was geen plaats in een woonvoorziening of tehuis 1
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Welke hulp? man vrouw verpleegkundige hulp emotionele steun begeleiding bezoeken huishouden regelen/administratie persoonlijke verzorging
Hoe intensief en langdurig?
Belasting % De situatie voor wie ik zorgde liet mij nooit los 47 Ik kwam regelmatig tijd tekort 39 De hulp kwam te veel op mijn schouders neer 29 Ik ben ziek of overspannen geraakt door te veel verplichtingen 13
Belasting naar geslacht
Combinatie van arbeid en mantelzorg Saskia Keuzenkamp
Werkende vs. niet werkende mantelzorgers Selectie leeftijd 18-65 jaar 71% werkt Werkende mantelzorgers zijn: jonger hoger opgeleid gezonder en hebben vaker jonge kinderen
Mannen: arbeid en mantelzorg 60 50 40 30 20 10 geen werk werk 0 < 3mnd < 8 uur < 3mnd > 8 uur > 3mnd < 8 uur > 3mnd > 8 uur
Vrouwen: arbeid en mantelzorg 60 50 40 30 20 10 geen werk werk 0 < 3mnd < 8 uur < 3mnd > 8 uur > 3mnd < 8 uur > 3mnd > 8 uur
Geven werkende mantelzorgers minder uren hulp? Gemiddeld aantal hulpuren geen werk 24 1-19 uur per week 18 20-27 uur per week 17 28 uur per week 17 totaal 19 VWS-onderzoek Mantelzorg
Vier strategieën 1. minder werken/ (tijdelijk) stoppen met werken 2. verlof 3. afspraken werkgever 4. aanpassen van de thuissituatie - verlichten huishouden - kinderopvang VWS-onderzoek Mantelzorg
Aanpassing arbeidsduur
Verlof adv / vakantiedag(en) 35 % gebruik van 1 of meer verlofregelingen 19 kortdurend zorgverlof 7 onbetaald verlof 5 bijzonder/ buitengewoon verlof 5 calamiteitenverlof 5 langdurend zorgverlof 1 VWS-onderzoek Mantelzorg
Individuele afspraken werkgever Heeft een of meer afspraken gemaakt 25 % Flexibele werktijden 15 Wekelijks contact met leidinggevende 5 Uitstel van werkzaamheden 4 Beperkt maar vaste dagen aanwezig 4 Meer thuiswerken 3 Extra verlof / vakantiedagen 2 VWS-onderzoek Mantelzorg
Opvang van eigen kinderen Selecte groep: werkende mantelzorgers met kinderen< 13 jaar: 27% % onbetaalde oppas door familie/ vrienden/ buren 31 partner zorgde meer voor de kinderen 27 kinderdagverblijf/ bso/ gastouder 5 betaalde oppas/ peuterspeelzaal 5 totaal: tenminste 1 van deze mogelijkheden 47 VWS-onderzoek Mantelzorg
Conclusie Verschillen m/v zijn er, maar minder groot dan gedacht Wat klopt niet - mannen doen weinig aan mantelzorg - vrouwen werken minder vanwege mantelzorg - bij mannen bepaalt werk mantelzorg Wat klopt wel - vrouwen helpen vaker dan mannen - vrouwen ondervinden vaker een hoge belasting