Vrouwen lopen zichzelf vaak voorbij

Transcriptie

1 Vrouwen lopen zichzelf vaak voorbij Vrouwen lopen zichzelf vaak voorbij. Dit kan leiden tot vervelende gezondheidsklachten, waar vaak weinig aandacht aan besteed wordt. Zo blijkt uit een onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau dat vrouwen die naast een betaalde baan mantelzorger zijn, meer verzuimen dan vrouwen die geen mantelzorg verlenen. Ook vrouwen in de overgang, of met menstruatieklachten blijken vaak uit te vallen door gezondheidsklachten, terwijl dit niet nodig is.

2 Druk leven Volgens Care for Women zijn veel vrouwen zich onvoldoende bewust van de effecten op haar lichaam wanneer je blijft lopen met klachten als vermoeidheid of depressiviteit. Veel vrouwen hebben een druk leven, met een baan, gezin, sociale contacten en zorg voor (schoon)ouders. Ze werken hard, betaald en onbetaald. De overgang Volgens Care for Women heeft een vrouw vaak geen idee hoeveel er in haar lichaam gebeurt. De overgang is daar een voorbeeld van, vrouwen denken nog steeds dat de klachten er gewoon bij horen. Vrouwen moeten ook leren zeggen dat het genoeg is en ze tijd voor zichzelf nodig hebben. Vrouwen moeten gaan beseffen dat klachten kunnen worden opgelost worden.

3 Zorg voor de mantelzorger Het geven van zorg aan je naasten is een taak van ons allen. Dat verwacht de overheid ook van ons. Maar voor zorgmedewerkers is mantelzorg verlenen een extra gezondheidsrisico. Tot deze pijnlijke conclusie komen Stichting IZZ een collectief van werkgevers en werknemers in de zorg en de Erasmus Universiteit Rotterdam na het onderzoek Gezond werken in de zorg. Zij hebben onderzoek gedaan naar de fysieke en psychosociale arbeidsbelasting van zorgmedewerkers. Dubbele zorgtaak Zorgmedewerkers weten hoe ze moeten zorgen voor anderen en doen dit van nature makkelijker dan iemand die geen zorgend

4 beroep heeft. Maar liefst een op de drie zorgmedewerkers is mantelzorger! Dat veel zorgmedewerkers mantelzorgtaken hebben is geen nieuws. Dat zij met hun dubbele zorgtaak een verhoogde kans op gezondheidsproblemen hebben wél. Uit het onderzoek blijkt dat zorgmedewerkers die mantelzorger zijn vaker kampen met lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten dan collega s zonder deze mantelzorgtaken. Uit eerder onderzoek blijkt dat zorgmedewerkers meer fysiotherapie en psychologische zorg gebruiken dan gemiddeld Nederland. Bij medewerkers met mantelzorgtaken ligt dat percentage nog hoger. Klachten aan het bewegingsapparaat is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem onder deze groep. Ook de psychosociale arbeidsbelasting is hoog. Met name het werk-privéconflict veroorzaakt bij zorgmedewerkers die ook mantelzorger zijn veel stress. Hoe komt het dat mantelzorgers een extra gezondheidsrisico lopen? De grootste groep mantelzorgers heeft een patiëntgebonden taak zoals verpleegkundige of verzorgende. Beroepsmatig zorgen zij voor mensen. Komen zij thuis, dan wacht daar niet de luie stoel en televisie, maar opnieuw een zorgtaak. Voor een gehandicapt kind, een zieke ouder of vriendin. Zij worden fysiek en psychosociaal dus dubbel belast.

5 Impact op de organisatie Voor de mensen zelf is dit heel vervelend, maar het heeft ook ernstige gevolgen voor zowel zorgorganisaties als de hele maatschappij. Denk aan een vermindering van de vitaliteit van medewerkers, ziekteverzuim, presenteïsme (naar het werk gaan ondanks ziekte) en een hoog zorggebruik en hoge zorgkosten. Overigens staat Stichting IZZ niet alleen in haar conclusies. Een vorig jaar gepubliceerd onderzoek (L. Hiel, M.A. Beenackers, C.M. Renders et. Al., Providing personal informal care to older European adults: Should we care about the caregivers health?) bevestigt de bevindingen: het geven van mantelzorg heeft een negatieve invloed op de psychosociale en fysieke gezondheid van de mantelzorger. Bij zorgmedewerkers is dat effect dus extra sterk. De gezondheid van medewerkers heeft dus direct impact op zorgorganisaties. Enerzijds in de vorm van ziekteverzuim, anderzijds speelt presenteïsme een rol. Voor zorgmedewerkers betekent dit een kans op verergering van lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten. Voor de werkgever betekent dit dat de arbeidsproductiviteit lager ligt. Bijna twee derde (64 procent) van de mantelzorgers geeft aan dat dit wel eens gebeurt, vaak vanwege klachten aan het bewegingsapparaat of door een grote fysieke belasting. Dat percentage ligt hoger dan bij zorgmedewerkers zonder mantelzorgtaken. Als mantelzorgers wél verzuimen, is dat in meer dan de helft van de gevallen werkgerelateerd. Uit het onderzoek blijkt ook dat 36 procent van de mantelzorgers minstens eenmaal per jaar verzuimt tegen 33 procent van de medewerkers zonder mantelzorgtaken.

6 Presenteïsme Uiteraard hebben ook geestelijke gezondheidsproblemen een weerslag op presenteïsme en het verzuimcijfer in een zorgorganisatie. Emotionele uitputting en het werkprivéconflict leiden vaak tot presenteïsme en ziekteverzuim. Datzelfde geldt voor pesten en roddelen. Agressie op de werkvloer heeft ook een belangrijke invloed op presenteïsme. Net als bij vitaliteit valt ook hier op dat agressie op de werkvloer geen invloed heeft op het verzuim van medewerkers. Ook werkdruk en emotionele belasting leiden niet tot een hoger verzuimcijfer. Goed organisatieklimaat Laat als werkgever zien dat je gezond en veilig gedrag belangrijk vindt. Het blijkt dat zorgmedewerkers gezondheid en veiligheid in hun werk vooropstellen als zij weten dat de organisatie hier veel waarde aan hecht. Dit wordt het organisatieklimaat genoemd: het beeld dat medewerkers hebben van de waarde en het belang die de organisatie hecht aan fysieke en psychosociale belasting en lichamelijke gezondheid. Voor een goed organisatieklimaat is commitment en voorbeeldgedrag van het hoger management en leidinggevenden belangrijk. Net als de manier waarop teams met elkaar samenwerken en de mate waarin een medewerker mee kan praten over oplossingen. Het resultaat is veilig gedrag door medewerkers en leidinggevende. Veilig gedrag bestaat uit twee onderdelen: je houden aan de afspraken in de organisatie en er alles aandoen om je eigen psychosociale en fysieke arbeidsbelasting op een

7 aanvaardbaar peil te houden. Wat belangrijk is, is dat het organisatieklimaat voor een organisatie veel makkelijker te veranderen is dan de cultuur. Het is namelijk zichtbaar hoe je met elkaar omgaat. Cultuur daarentegen is onzichtbaar en daardoor moeilijk bespreekbaar te maken. Gezonder werken in de zorg! Het uitgangspunt voor Stichting IZZ is: gezonder werken in de zorg. Zij wil daarom ook de problemen van mantelzorg agenderen. Pas als zorgorganisaties en medewerkers zich bewust zijn van de risico s, zullen ze acties ondernemen. Stichting IZZ neemt haar verantwoordelijkheid. Met het uitgeven van de special Zorg voor de mantelzorger wil zij werkgevers laten zien waar de risico s liggen zoor zorgmedewerkers die mantelzorger zijn. Daarnaast wil ze mogelijke oplossingsrichtingen bieden. Samen op weg naar gezonde mantelzorgers. Voor alle resultaten, conclusies en oplossingsrichtingen kunt u hier de gratis mantelzorg publicatie downloaden. Het onderzoek Gezond werken in de zorg wordt uitgevoerd door Erasmus Universiteit Rotterdam en Stichting IZZ. Het onderzoek maakt deel uit van een vierjarig promotieonderzoek, uitgevoerd door promovendus Babette Bronkhorst MSc onder leiding van prof. dr. Bram Steijn en dr. Lars Tummers van de onderzoeksgroep Public Human Resources and Change (PHRC) aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen van Erasmus Universiteit Rotterdam. Aan het onderzoek namen bijna zorgmedewerkers mee. BG magazine

8 Ook verlof voor vader als moeder overlijdt Voortaan krijgt de vader van een kind het bevallingsverlof van de moeder als zij overlijdt bij de geboorte van hun kind. Dit moet ervoor zorgen dat de pasgeborene kan rekenen op de zorg van een ouder in de eerste levensperiode. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

9 Zorgverlof Verder heeft het kabinet besloten dat iemand die werkt en tegelijk voor een zieke vriend of bekende zorgt voortaan recht heeft op zorgverlof. Momenteel kunnen mantelzorgers alleen zorgverlof opnemen voor een zieke partner, kind of ouder. Het recht op zorgverlof geldt verder voor alle vormen van zorg. Nu heb je alleen recht op langdurend zorgverlof als het om een levensbedreigende ziekte gaat, kortdurend zorgverlof geldt al voor alle zieken die zorg nodig hebben. Vaderverlof Ook het vaderverlof wordt uitgebreid. Op dit moment hebben vaders twee dagen kraamverlof. Daar komen drie dagen onbetaald verlof bij. Een partner kan dan een week verlof opnemen na de geboorte van het kind. De werkgever kan dit extra verlof niet weigeren. Meer zorgtaken Het kabinet wijzigt de wet omdat mensen steeds meer zorgtaken hebben waardoor het combineren van werk en zorg lastiger wordt. Te veel mensen gaan daardoor minder werken of stoppen zelfs helemaal waardoor vooral vrouwen niet economisch zelfstandig zijn. De overheid kan niet alle problemen die ouders en mantelzorgers ondervinden oplossen. Om werk en zorg te kunnen combineren, zijn vooral goede afspraken binnen het gezin en op de werkvloer nodig. Het extra zorg- en vaderverlof komt bovenop de maatregelen voor het gemakkelijker maken van het opnemen van verlof. Deze voorstellen liggen al bij de Tweede Kamer. In het wetsvoorstel wordt verder geregeld dat moeders van

10 couveusekinderen nadat het kindje uit het ziekenhuis komt nog recht hebben op tien weken bevallingsverlof. Zie voor meer informatie ook: Nieuwsbericht Recht op zorgverlof ook voor vrienden en bekenden Recht op zorgverlof ook voor vrienden en bekenden Iemand die werkt en tegelijk voor een zieke vriend of bekende zorgt, heeft voortaan recht op zorgverlof. Nu kunnen mantelzorgers alleen zorgverlof opnemen voor een zieke partner, kind of ouder.

11 Het kabinet neemt deze maatregel omdat mensen steeds meer zorgtaken hebben. Meer mensen zijn alleenstaand en er is niet altijd een gezinslid dat de zorg op zich kan nemen. Alle vormen van zorg Het recht op zorgverlof geldt voortaan voor alle vormen van zorg. Nu heb je alleen recht op langdurend zorgverlof als het om een levensbedreigende ziekte gaat, kortdurend zorgverlof geldt al voor alle zorg voor zieken. Ook het vaderverlof wordt uitgebreid. Op dit moment hebben vaders twee dagen kraamverlof. Daar komen drie dagen onbetaald verlof bij. De werkgever kan dit extra verlof niet weigeren. Voortaan kan een partner dus een week verlof opnemen na de geboorte van het kind. Overbelast Werknemers moeten werk en zorg beter kunnen combineren. Nu gaan nog te veel werknemers minder uren werken omdat zij hun zorgtaken niet kunnen afstemmen op het werk. Sommigen stoppen zelfs helemaal met werken of raken overbelast en melden zich ziek. Vooral vrouwen zijn daardoor nog te vaak economisch niet zelfstandig, wat vooral bij scheiding tot problemen kan leiden. Het is daarom belangrijk dat vrouwen en mannen de taken eerlijk verdelen zodat de zorg niet alleen op vrouwen neer komt. Werknemers en werkgevers zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het maken van afspraken over het combineren van werk en zorg. De inzet van het kabinet is aanvullend op de afspraken die op de werkvloer en binnen gezinnen worden gemaakt. Uitgangspunt bij de voorstellen is dat, gezien de huidige economische situatie, de extra lasten voor de overheid,

12 werkgevers en werknemers beperkt zijn. Vaderverlof Het extra zorg- en vaderverlof komt bovenop de maatregelen voor het gemakkelijker maken van het opnemen van verlof, waarover al een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ligt. In dit wetsvoorstel wordt ook geregeld dat ouders van couveusekinderen recht hebben op meer weken verlof nadat het kindje uit het ziekenhuis komt. De komende tijd blijven kabinet en sociale partners het gesprek over de combinatie van werk en zorg voeren. Goede praktijkvoorbeelden Er is een verschil tussen lang- en kortdurend zorgverlof. Langdurend zorgverlof is zes weken en onbetaald. Kortdurend zorgverlof is twee weken en hiervoor ontvangt diegene 70 procent van het loon. Een nadere uitwerking hoe de verlofvormen precies worden aangepast, volgt begin Het kabinet zal in 2014 goede voorbeelden van werkgevers en werknemers, die afspraken hebben gemaakt over werk en zorg, verspreiden en door voorlichting de bekendheid van de verlofregelingen vergroten. Bron: SZW