Auteur Udens College h/v Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 september 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/79098 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Introductie Scheidingsmethoden Faseovergangen Chemische reacties Chemische reacties Massabehoud Warmte-effect Reactievergelijkingen kloppend maken Reactievergelijking Ontledingsreacties Vormingsreacties Verbrandingsreacties Oefenen reactievergelijkingen kloppend maken Opgave A - Zuurstof in ruimtestation ISS Opgave B - Nooit meer de geur van varkens Over dit lesmateriaal Pagina 1
Introductie Hier vind je de herhaling van de stof uit de derde klas. Pagina 2
Scheidingsmethoden Filtreren kn.nu/ww.3ae5cd0 (schooltv.nl) Indampen kn.nu/ww.6709e50 (schooltv.nl) Destilleren kn.nu/ww.eb044c2 (schooltv.nl) Extraheren kn.nu/ww.1126ad4 (schooltv.nl) Adsorberen - film1 kn.nu/ww.ab9254b (schooltv.nl) Adsorberen - film2 kn.nu/ww.c4b6fcb (schooltv.nl) Chromatograferen - film1 kn.nu/ww.0f34e88 (schooltv.nl) Chromatograferen - film2 kn.nu/ww.8d02fb6 (schooltv.nl) Pagina 3
Faseovergangen We onderscheiden 3 fases: Vast Vloeibaar Gas De overgangen van de ene fase naar de andere kun je hieronder raadplegen. https://www.lvoorl.nl/asset/player/etxndqdcvstuhc8nd6psh7s2 Faseovergangen kn.nu/ww.df87262 (youtube.com) Pagina 4
Chemische reacties Een chemische reactie is een proces, waarbij één of meer stoffen verdwijnen en gelijktijdig één of meer stoffen ontstaan. Chemische reacties kunnen we op verschillende manieren indelen naar reactietypen. Bij een chemische reactie gelden de volgende regels of wetten: Wet van behoud van massa (wet van Lavoisier). Stoffen reageren altijd in een vaste massaverhouding (wet van Proust). Elke reactie gaat gepaard met een energie-effect, meestal een warmte-effect. Chemische reacties Video van de reactie van natrium met chloor Bron foto: Petrucci, General Chemistry Een chemische reactie, of kortweg reactie, is een proces waarbij één of meer stoffen verdwijnen en gelijktijdig één of meer nieuwe stoffen ontstaan. Hierbij kan geen materie, geen massa verloren gaan. De vorming van nieuwe stof(fen) is aan te tonen door de stofeigenschappen van de stoffen vóór en na de reactie met elkaar te vergelijken. Reactieschema Pagina 5
Een reactieschema is een korte beschrijving van de begintoestand voor de reactie en van de eindtoestand na de reactie. De stoffen vóór de reactie noemen we de beginstoffen. Andere woorden zijn: uitgangsstoffen of reactanten. De stoffen na de reactie heten de reactieproducten. De reactie zelf, het proces, geven we aan met een pijl, de reactiepijl. Algemeen: beginstof(fen)? reactieproduct(en) De reactanten staan links van de reactiepijl, de reactieproducten rechts. Bij meer dan één reactant of reactieproduct schrijven we een + tussen de stoffen. Aangezien het reactieschema een macroscopische beschrijving is van een reactie, schrijven we achter de stoffen meestal de fase van de stoffen. Voorbeelden van reactieschema's zijn die van het verbranden van aardgas en van het roesten van ijzer: aardgas(g) + zuurstof(g)? verbrandingsproducten(g) ijzer(s) + zuurstof(g) + water(l)? roest(s) Chemische reactie op moleculair niveau Chemische reacties kunnen we ook beschrijven met de molecuultheorie. Bij een reactie zou je je kunnen voorstellen dat de moleculen van de beginstoffen uiteen vallen in losse atomen en dat uit deze atomen nieuwe, andere moleculen worden gevormd. Een chemische reactie is in feite een hergroepering van atomen. Dit is het wezen van een chemische reactie. Chemische reactie: moleculen veranderen in andere moleculen. De atomen die tezamen een molecuul vormen, veranderen bij een chemische reactie niet. Atomen zijn onvergankelijk, ze zijn eeuwig. Moleculen zijn wél vergankelijk: moleculen kunnen worden afgebroken en uit de bouwstenen, de atomen, ontstaan nieuwe moleculen. Als we chemische reacties moleculair willen beschrijven, doen we dat met een reactievergelijking waarin de stoffen met hun molecuulformule voorkomen. Zie 'Reactievergelijkingen' in dit thema. Massabehoud Massabehoud De wet van behoud van massa houdt in dat er geen materie in het niets kan verdwijnen of uit het niets kan ontstaan. In de scheikunde betekent de wet dat de totale massa van de stoffen voor de reactie gelijk moet zijn aan de totale massa van de stoffen na de reactie (de uitgangsstoffen worden uitsluitend als gevolg van hergroepering van de atomen omgezet in andere stoffen). Als er gassen bij de reactie zijn betrokken, is deze wet niet altijd eenvoudig na te gaan. De wet is genoemd naar de Franse geleerde Lavoisier, omdat deze voor het eerst ook gassen opving en woog en zodoende deze wet ontdekte. Warmte-effect Pagina 6
Een chemische reactie gaat altijd gepaard met een energie-effect, meestal een warmte-effect. Er zijn twee mogelijkheden: De reactie is exotherm. Dit houdt in dat er bij de reactie warmte, of een andere vorm van energie, vrijkomt. Tijdens de reactie komt er dus warmte (energie) uit de reagerende massa (exo = uit). De reactie is endotherm. Dit houdt in dat de reactie alleen verloopt als er warmte, of een andere vorm van energie, aan de stoffen wordt toegevoerd. Er moet dus warmte (energie) in de reagerende stoffen worden gebracht om de reactie mogelijk te maken (endo = in). Andere vormen van energie zijn bijvoorbeeld: licht, UV-straling, elektrische stroom of mechanische energie. Zo zijn er exotherme reacties die reeds bij kamertemperatuur verlopen, en waarbij energie vrijkomt in de vorm van licht. En er zijn endotherme reacties waarbij elektrische energie of lichtenergie moet worden toegevoerd (zie 'Ontledingsreacties' in dit thema). Een exotherme reactie moeten we meestal wel op gang brengen door een kleine warmte- of energietoevoer: we moeten de reactie 'aansteken'. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de verbranding van aardgas. Het gas moeten we met een lucifer of een elektrische vonk aansteken. De hoeveelheid warmte die bij de verbranding vrijkomt, is echter veel groter dan de hoeveelheid warmte die nodig was om het gas aan te steken. Sieger Kooij geeft uitleg over exotherme en endotherme reacties. kn.nu/ww.620a3d7 (youtu.be) Pagina 7
Reactievergelijkingen kloppend maken Een reactievergelijking geeft weer wat op moleculaire schaal gebeurt bij een chemische reactie. In een reactievergelijking staan de formules van de stoffen. De aantalverhouding waarin de moleculen reageren c.q. ontstaan geven we aan met de coëfficiënten voor de formules. We geven voorbeelden van reactievergelijkingen van enkele reactietypen: ontledingsreacties, vormingsreacties en verbrandingsreacties. Reactievergelijking van een vormingsreactie (hier tegelijk een verbrandingsreactie) Bron: McMurry & /Fay, Chemistry Reactievergelijking Op moleculaire schaal is dit echter geen kloppende vergelijking. Atomen zijn, zoals al gezegd, onvernietigbaar, dus bij de reactie moet het aantal atomen van iedere atoomsoort behouden blijven. Als een boekhouder moeten we er voor zorgen dat links en rechts van de pijl evenveel atomen komen te staan. Dit proces heet het 'kloppend' maken van de reactievergelijking. De reactievergelijking wordt dan: De getallen die in de reactievergelijking voor de molecuulformules staan heten de coëfficiënten. Op moleculaire schaal geven de coëfficiënten aan in welke verhouding de deeltjes met elkaar reageren en ontstaan. Toestandsaanduiding We kunnen ook enigszins aangeven hoe de reactie macroscopisch verloopt, namelijk door de fase van de stoffen te noteren. Ontledingsreacties Een ontledingsreactie is een reactie waarbij één verbinding uiteen valt in twee of meer verschillende elementen (niet-ontleedbare stoffen) en/of verbindingen. Veel ontledingsreacties zijn endotherm. Is warmte de toegvoerde energie, dan is het een thermolyse. Is de toegevoerde energie elektricteit, dan is het een elektrolyse. Voorbeelden van een ontleding tot de elementen: Pagina 8
de ontleding van waterstofchloride, HCl(g) de ontleding van gesmolten aluminiumoxide, Al2O 3(l) Voorbeelden van een ontleding waarbij op zijn minst één van de producten een verbinding is: de ontleding van ammoniumdichromaat, (NH 4) 2Cr2O 7(s) Proefje: de ontleding van ammoniumdichromaat. kn.nu/ww.89ee563 (youtu.be) de ontleding van calciumcarbonaat (krijt of kalksteen), CaCO 3(s) Vormingsreacties Vormingsreacties algemeen Een vormingsreactie is een reactie waarbij uit twee of meer elementen één verbinding ontstaat. Voorbeelden zijn: de vorming van waterstofchloride, HCl(g) de vorming van ammoniak, NH 3(g) De vorming van keukenzout (NaCl) uit chloor (Cl 2 ) en vast natrium (Na) Pagina 9
Schooltv: Het vormen van keukenzout - Uit twee zeer gevaarlijke stoffen kun je ongevaarlijk keukenzout maken. Er is inhoud gevonden die niet kan worden weergegeven in de offline weergave. Bekijk het arrangement online op https://maken.wikiwijs.nl/79098/herhaling_scheikunde_derde_klas. Vormingsreacties, waarbij zuurstof is betrokken Vormingsreacties waarbij zuurstof is betrokken, rekenen we ook wel tot de verbrandingsreacties (zie 'Verbrandingsreacties'). Voorbeelden zijn: de vorming van water, H 2 O(l), de verbranding van waterstof de vorming van magnesiumoxide, MgO(s), de verbranding van magnesium Verbrandingsreacties Een verbrandingsreactie is een reactie met zuurstof. Bij een verbranding ontstaan uitsluitend oxiden als verbrandingsproducten. Een oxide is een verbinding van twee elementen, waarvan één zuurstof is. Verbranding van een element Bij verbranding van een element ontstaat één verbrandingsproduct, namelijk het oxide van dat element. Verbrandingsreacties van elementen zijn in feite niet anders dan vormingsreacties (zie 'Vormingsreacties'). Voorbeelden: de verbranding van waterstof Waterstof is een zeer brandbaar gas en het verbrandingsproduct is waterstofoxide (H2 O), beter bekend onder de naam water: de verbranding van koolstof Bij optimale (volledige) verbranding van Pagina 10
koolstof is er maar één verbrandingsproduct, koolstofdioxide (CO 2 ): Verbranding van een verbinding Bij verbranding van een verbinding ontstaan evenveel oxiden als er atoomsoorten in de verbinding zijn. Hierbij ontstaan dezelfde oxiden als die ontstaan bij verbranding van de elementen afzonderlijk. Koolwaterstoffen en andere organische stoffen zijn in het algemeen goed brandbaar. Alle koolwaterstoffen verbranden tot koolstofdioxide en water. Dezelfde reactieproducten ontstaan, wanneer een molecuul behalve uit C- en H- ook nog uit O- atomen bestaat. Voorbeelden: de verbranding van methaan Optimale verbranding van methaan (hoofdbestanddeel van aardgas), CH 4(g), levert twee reactieproducten, koolstofdioxide en water(damp): de verbranding van octaan (benzine), C8H 18(l) de verbranding van ethanol (alcohol), C2H6O(l) de verbranding van koolstofdisulfide, CS 2(l) Oefenen reactievergelijkingen kloppend maken Pagina 11
Reactievergelijkingen kloppend maken kn.nu/rev2q K (s) + Br2 (l)? KBr (s) FeS2 (s) + O2 (g)? Fe2O3 (s) + SO2 (g) CO2 (g) + H2O (l)? C6H12O6 (s) + O2 (g) Na (s) + H2 (g)? NaH (s) CuO (s) + C (s)? CO2 (g) + Cu (s) C3H8 (g) + O2 (g)? CO2 (g) + H2O (l) Op onderstaande website kun je nog extra oefenen: Reactievergelijkingen kloppend maken kn.nu/ww.1e17906 (assets.thiememeulenhoff.nl) Pagina 12
Opgave A - Zuurstof in ruimtestation ISS Als je deze opgave maakt dan hoef je opgave 10, 11 en 13 uit het Havo 4 boek Chemie - Hoofdstuk 1 niet te maken. Aan het eind van deze oefening kun je een bewijs van deelname printen. Doe dit en lever deze in (per mail of op papier) om de vrijstelling te krijgen voor bovenstaande opgaven. waarom Hoe komt de bemanning van het ruimtestation ISS aan zuurstof? Simon Bours Daarom: Ja, er zijn tanks met zuurstof aan boord van het ruimtestation. Maar dat is voor nood. Normaal wordt de zuurstof met elektrische stroom gemaakt uit water. Stroom genoeg, want dat komt uit al die zonnecellen aan de buitenkant van het station. En water is er ook genoeg, want er zijn apparaten die weer schoon water maken uit de plas van de ruimtevaarders en uit de lucht die ze uitade men. Als er elektriciteit gaat door water krijg je niet alleen zuurstof maar nog een ander gas: waterstof. In een speciaal toestel stoppen de ruimtevaarders dat bij een gas dat ze zelf uitademen (koolzuurgas) en dan krijgen ze nog meer water. Wat er overblijft heet methaan en dat blazen ze -pfff - de ruimte in. Ook een vraag? Zeepaard@nrc.nl Bron NRC Handelsblad (De kleine wetenschap), 5 april 2014 Zuurstof in ruimtestation ISS kn.nu/gf1ri In het ruimtestation ISS moet er ook zuurstof aanwezig zijn. Waarom is het belangrijk dat er zuurstof aanwezig is in het ruimtestation? Hoe hoog moet het volumepercentage zuurstof in de lucht van het ruimtestation zijn? Pagina 13
Ongeveer, net als op aarde. Normaal gesproken wordt zuurstof met elektrische stroom uit water gemaakt. De naam van dit proces is. Noteer de reactievergelijking van dit proces. Het water halen ze onder andere uit de plas van de ruimtevaarders. De plas van mensen bestaat voor 98 % uit water. De scheidingsmethode waarmee ze zuiver water kunnen maken in het ISS is. In het antwoord op de vraag van Simon Bours staat dat ze ook water maken door koolzuurgas en waterstof te laten reageren waarbij onder andere water ontstaat. De chemische naam van koolzuurgas is koolstofdioxidegas. Noteer de vergelijking van deze reactie. In onderstaande figuur is het proces van het maken van zuurstof en water in het ISS in een onvolledig ingevuld blokschema weergegeven. A = B = 1 = 2 = Pagina 14
3 = 4 = 5 = 6 = In juni 2005 begaf de zuurstofgenerator op het ISS het. In de tijd ervoor waren er al regelmatig problemen mee geweest. Progress-19 is een geautomatiseerd vrachtschip, gebaseerd op het Sojoezontwerp dat tot drie astronauten naar het ISS kan brengen. De Progress-schepen hebben in plaats van ruimte voor de bemanning een extra vrachtruim. Aan boord van Progress-19 was bijvoorbeeld vers eten en nieuwe onderdelen voor de Elektron-zuurstofgenerator. Die hapert al sinds mei 2005. De bemanning redt zich sindsdien met reserve-zuurstof uit de gekoppelde Progress-reddingsboot en met zuurstofkaarsen : Solid Fuel Oxygen Generators. Voor de zekerheid had Progress-19 er daar 14 van aan boord. http://www.kennislink.nl/publicaties/micro-zetje-voor-iss.pdf Zoals je weet verbruikt een normale kaars zuurstof om te kunnen branden. Het chemische proces van een zuurstofkaars werkt andersom: er komt juist zuurstof vrij. Een zuurstofkaars bevat natriumchloraat (NaClO 3 ). Bij de reactie ontstaat naast zuurstof ook natriumchloride (NaCl). Noteer de vergelijking van de reactie die optreedt als een zuurstofkaars zuurstof produceert. Voor 1 gram zuurstof is er 2,22 gram NaClO3 nodig. Stel één zuurstofkaars bevat 0,80 kg NaClO3. Met een kaars kan dan kg zuurstof worden gemaakt Pagina 15
Opgave B - Nooit meer de geur van varkens Als je deze opgave maakt, dan hoef je opgave 3 uit het havo 4 boek CHemie - Hoofdstuk 1 niet meer te maken. Aan het eind van deze oefening kun je een bewijs van deelname printen. Doe dit en lever deze in (per mail of op papier) om de vrijstelling te krijgen voor bovenstaande opgaven. De Gelderlander, 6 oktober 2015 Nooit meer de geur van varkens kn.nu/j43ms Wie in een varkensstal werkt, gaat er naar ruiken. Die geur raak je niet zo maar weer kwijt. Het ontwerpen van stankwerende kleding is geboren uit eigen frustratie van Anne. Wat was daarbij het uitgangspunt van Anne? Pagina 16
Beschrijf het principe van de Farmsuit. a. Een Farmsuit is een overall die gemaakt is van een geurabsorberende stof. Deze stof slaat de geurstoffen op. b. Een Farmsuit is een overall die gemaakt is van een geurafstotende stof. Deze stof stoot de geurstoffen af. c. Een Farmsuit is een overall die gemaakt is van een geur-vernietigende stof. De geurmoleculen worden omgezet in een ander molecuul. Het principe van het proces van de geurverwijdering berust op twee scheidingsmethoden. Scheidingsmethode 1 = Scheidingsmethode 2 = Pagina 17
Antwoorden Antwoorden: Reactievergelijkingen kloppend maken K (s) + Br2 (l)? KBr (s) Juist antwoord: 2K (s) + 1Br2 (l)? 2KBr (s) Aantal punten juist antwoord: 1 FeS2 (s) + O2 (g)? Fe2O3 (s) + SO2 (g) Juist antwoord: 4 FeS2 (s) + 11 O2 (g)? 2 Fe2O3 (s) + 8 SO2 (g) Aantal punten juist antwoord: 1 CO2 (g) + H2O (l)? C6H12O6 (s) + O2 (g) Juist antwoord: 6 CO2 (g) + 6 H2O (l)? 1C6H12O6 (s) + 6 O2 (g) Pagina 18
Aantal punten juist antwoord: 1 Na (s) + H2 (g)? NaH (s) Juist antwoord: 2 Na (s) + 1H2 (g)? 2 NaH (s) Aantal punten juist antwoord: 1 CuO (s) + C (s)? CO2 (g) + Cu (s) Juist antwoord: 2 CuO (s) + 1C (s)?1co2 (g) + 2 Cu (s) Aantal punten juist antwoord: 1 C3H8 (g) + O2 (g)? CO2 (g) + H2O (l) Juist antwoord: 1C3H8 (g) + 5 O2 (g)? 3 CO2 (g) +4 H2O (l) Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 19
Antwoorden: Zuurstof in ruimtestation ISS uitslag nog een beetje meer oefenen (0 tot 5 punten) Bestudeer de stof uit de derde klas nog eens een beetje beter ziet er OK uit (5 tot 9 punten) Je beheerst de stof uit de derde klas voldoende Vragen en antwoorden in deze categorie In het ruimtestation ISS moet er ook zuurstof aanwezig zijn. Waarom is het belangrijk dat er zuurstof aanwezig is in het ruimtestation? Een mens heeft zuurstof nodig om te kunnen leven. Waarde: 1 punten Hoe hoog moet het volumepercentage zuurstof in de lucht van het ruimtestation zijn? Ongeveer, net als op aarde. Juist antwoord: Hoe hoog moet het volumepercentage zuurstof in de lucht van het ruimtestation zijn? Ongeveer 21%, net als op aarde. Waarde: 1 punten Normaal gesproken wordt zuurstof met elektrische stroom uit water gemaakt. De naam van dit proces is. Juist antwoord: Pagina 20
Normaal gesproken wordt zuurstof met elektrische stroom uit water gemaakt. De naam van dit proces is elektrolyse. Waarde: 1 punten Noteer de reactievergelijking van dit proces. 2 H2O? 2H2 + O2 Waarde: 1 punten Het water halen ze onder andere uit de plas van de ruimtevaarders. De plas van mensen bestaat voor 98 % uit water. De scheidingsmethode waarmee ze zuiver water kunnen maken in het ISS is. Juist antwoord: Het water halen ze onder andere uit de plas van de ruimtevaarders. De plas van mensen bestaat voor 98 % uit water. De scheidingsmethode waarmee ze zuiver water kunnen maken in het ISS is destillatie (alternatieven: destilleren). Waarde: 1 punten In het antwoord op de vraag van Simon Bours staat dat ze ook water maken door koolzuurgas en waterstof te laten reageren waarbij onder andere water ontstaat. De chemische naam van koolzuurgas is koolstofdioxidegas. Noteer de vergelijking van deze reactie. CO2 + 4 H2? CH4 + 2 H2O Waarde: 1 punten In onderstaande figuur is het proces van het maken van zuurstof en water in het ISS in een onvolledig ingevuld blokschema weergegeven. Pagina 21
A = B = 1 = 2 = 3 = 4 = 5 = 6 = Juist antwoord: Pagina 22
In onderstaande figuur is het proces van het maken van zuurstof en water in het ISS in een onvolledig ingevuld blokschema weergegeven. A = destilleren B = elektrolyse 1 = urine 2 = water (alternatieven: H2O) 3 = waterstof (alternatieven: H2) 4 = koolzuurgas (alternatieven: koolstofdioxide, CO2) 5 = methaan (alternatieven: CH4) 6 = water (alternatieven: H2O) Waarde: 1 punten Pagina 23
In juni 2005 begaf de zuurstofgenerator op het ISS het. In de tijd ervoor waren er al regelmatig problemen mee geweest. Progress-19 is een geautomatiseerd vrachtschip, gebaseerd op het Sojoezontwerp dat tot drie astronauten naar het ISS kan brengen. De Progress-schepen hebben in plaats van ruimte voor de bemanning een extra vrachtruim. Aan boord van Progress-19 was bijvoorbeeld vers eten en nieuwe onderdelen voor de Elektron-zuurstofgenerator. Die hapert al sinds mei 2005. De bemanning redt zich sindsdien met reserve-zuurstof uit de gekoppelde Progress-reddingsboot en met zuurstofkaarsen : Solid Fuel Oxygen Generators. Voor de zekerheid had Progress-19 er daar 14 van aan boord. http://www.kennislink.nl/publicaties/micro-zetje-voor-iss.pdf Zoals je weet verbruikt een normale kaars zuurstof om te kunnen branden. Het chemische proces van een zuurstofkaars werkt andersom: er komt juist zuurstof vrij. Een zuurstofkaars bevat natriumchloraat (NaClO 3 ). Bij de reactie ontstaat naast zuurstof ook natriumchloride (NaCl). Noteer de vergelijking van de reactie die optreedt als een zuurstofkaars zuurstof produceert. 2 NaClO3 3 O2 + 2 NaCl Waarde: 1 punten Voor 1 gram zuurstof is er 2,22 gram NaClO3 nodig. Stel één zuurstofkaars bevat 0,80 kg NaClO3. Met een kaars kan dan kg zuurstof worden gemaakt Juist antwoord: Voor 1 gram zuurstof is er 2,22 gram NaClO3 nodig. Stel één zuurstofkaars bevat 0,80 kg NaClO3. Met een kaars kan dan 0,36 kg zuurstof worden gemaakt Waarde: 1 punten Pagina 24
Antwoorden: Nooit meer de geur van varkens Nieuwe Categorie Nieuwe feedback (0 tot 1 punten) Feedback Nieuwe feedback (1 tot 2 punten) Feedback Vragen en antwoorden in deze categorie Wie in een varkensstal werkt, gaat er naar ruiken. Die geur raak je niet zo maar weer kwijt. Het ontwerpen van stankwerende kleding is geboren uit eigen frustratie van Anne. Wat was daarbij het uitgangspunt van Anne? Het uitgangspunt was om te voorkomen dat de geur van varkens blijft hangen aan de persoon die met varkens omgaat. Waarde: 1 punten Beschrijf het principe van de Farmsuit. 1. Een Farmsuit is een overall die gemaakt is van een geurabsorberende stof. Deze stof slaat de geurstoffen op. (0 punten) 2. Een Farmsuit is een overall die gemaakt is van een geurafstotende stof. Deze stof stoot de geurstoffen af. (0 punten) 3. Een Farmsuit is een overall die gemaakt is van een geur-vernietigende stof. De geurmoleculen worden omgezet in een ander molecuul. (0 punten) Waarde: 0 punten Het principe van het proces van de geurverwijdering berust op twee scheidingsmethoden. Scheidingsmethode 1 = Scheidingsmethode 2 = Juist antwoord: Pagina 25
Het principe van het proces van de geurverwijdering berust op twee scheidingsmethoden. Scheidingsmethode 1 = Adsorberen (alternatieven: Adsorptie) Scheidingsmethode 2 = Extraheren (alternatieven: Extractie) Waarde: 1 punten Pagina 26
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Udens College h/v Laatst gewijzigd 21 september 2016 om 09:50 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 4; Leerinhoud en doelen Scheikunde; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Filtreren http://www.schooltv.nl/video/filtreren-hoe-maak-je-een-troebele-vloeistofhelder/#q=filtreren Indampen http://www.schooltv.nl/video/homogeen-vloeistofmengsel-wat-houd-je-over-alsje-leidingwater-en-zeewater-indampt/ Destilleren http://www.schooltv.nl/video/destilleren-het-scheiden-van-een-mengsel-vanverschillende-vloeistoffen/#q=destilleren Extraheren http://www.schooltv.nl/video/extraheren-wat-gebeurt-er-bij-thee-en-koffiezetten/ Adsorberen - film1 http://www.schooltv.nl/video/animatie-van-adsorberen-hoe-stel-je-je-deaanhechting-van-deeltjes-aan-een-oppervlak-voor/#q=adsorber Type Link Link Link Link Link Pagina 27
Bron Adsorberen - film2 http://www.schooltv.nl/video/adsorberen-een-heel-voetbalveld-in-een-paarkorrels-actieve-kool/#q=adsorberen Chromatograferen - film1 http://www.schooltv.nl/video/chromatograferen-hoe-kun-je-heel-kleine-beetjesvan-stoffen-of-mengsels-van-stoffen-scheiden-en-da/#q=adsorberen Chromatograferen - film2 http://www.schooltv.nl/video/chromatograferen-met-verschillendeadsorptiemiddelen-maakt-het-verschil-of-je-bijchromatograferen/#q=adsorberen Faseovergangen https://www.youtube.com/watch?v=xls419332ee Sieger Kooij geeft uitleg...e en endotherme reacties. https://youtu.be/b-etpxr225q Proefje: de ontleding van ammoniumdichromaat. https://youtu.be/nyjipokz_1u?rel=0 Reactievergelijkingen kloppend maken http://assets.thiememeulenhoff.nl/assets/curie/kloppend_maken/kloppend1.html Type Link Link Link Link Video Video Link Gebruikte Wikiwijs Arrangementen Lutgerink, Jan. (2013). Sk-05 Chemische Reacties. https://maken.wikiwijs.nl/45404/sk_05_chemische_reacties Pagina 28