H4SK-H1. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Willem de Zwijgerteam 31 augustus 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Basis scheikunde Oefening scheidingsmethoden Oefening aantoningsreacties Oefening elementsymbolen en namen Naamgeving van verbindingen opgebouwd uit twee verschillende niet-metalen. Oefening naamgeving van verbindingen opgebouw uit twee niet-metalen. Toetsen Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Basis scheikunde Na bestudering van hoofdstuk 1 kun je oefenen met: * scheidingsmethoden * herkennngsreacties * namen van de 21 elementen die je geacht wordt te kennen * symbolen van de 21 elementen die je moet kennen De systematische naamgeving van de verbindingen opgebouwd uit twee verschillende niet-metalen wordt herhaald. Vervolgens kun je een oefening maken. Tot slot zijn er twee toetsen. * toets scheidingsmethoden / mengels / zuivere stoffen * toets chemische reacties Veel succes! Oefening scheidingsmethoden Scheidingsmethoden Geef aan waar de onderstaande scheidingsmethoden op berusten. Sleep het juiste woord naar een open plaats Filtreren berust op het verschil in. Indampen berust op verschil in. Destilleren berust op het verschil in. berust op het verschil in aanhechting aan een oppervlak. Extraheren berust op het verschil in in een. Chromatograferen berust op het verschil in en. Beschikbare keuzes: deeltjesgrootte, kookpunt, adsorptie, kookpunt, extractiemiddel, oplosbaarheid, adsorberen, oplosbaarheid Oefening aantoningsreacties Vul de onderstaande zinnen goed in door het juiste woord op de goede plaats te slepen. is een reagens op kalkwater, De waarneming is dat het kalkwater wordt. Wit kopersulfaat of custardpoeder is een reagens op. De waarneming is dat het witte kopersulfaat kleurt of de custardpoeder. is reagens op zwaveldioxide. De waarnemings is dat de ontkleurt. Pagina 2

4 Een gloeiende houtspaander is een reagens op. De waarneming is dat de gloeiende houtspaander. toon je aan door het op te vangen in een omgekeerde lege reageerbuis en vervolgens de opening van de reageerbuis bij een v lammetje te houden. Als er waterstof aanwezig is, hoor je een. Beschikbare keuzes: troebel, Waterstof, knalletje, Koolstofdioxide, fel, opgloeit, geel, jood, Jood, water, zuurstof, blauw Oefening elementsymbolen en namen De symbolen van de elementen zijn gegeven, je moet de namen invullen. Vul de ontbrekende namen in. De naam van element S is: De naam van element Br is: Het symbool van chloor is : Het symbool van aluminium is: Het symbool van natrium is: De naam van het element Zn is: De naam van element Pt is: De naam van het element Mg is: De naam van het element O is: De naam van het element Ca is: De naam van het element Au is: De naam van het element K is: De naam van het element Cu is: De naam van het element Pb is: De naam van het element Fe is: De naam van het element Ag is: De naam van het element F is: De naam van het element I is: De naam van het element C is: De naam van het element N is: De naam van het element H is: De namen van de elementen zijn gegeven, vul het juiste symbool in. Vul het ontbrekende symbool in. De symbool van het element aluminium is: De symbool van het element calcium is: De symbool van het element goud is: De symbool van het element kalium is: Pagina 3

5 De symbool van het element koper is: De symbool van het element lood is: De symbool van het element magnesium is: De symbool van het element natrium is: De symbool van het element platina is: De symbool van het element ijzer is: De symbool van het element zilver is: De symbool van het element zink is: De symbool van het element broom: De symbool van het element chloor: De symbool van het element jood: De symbool van het element fluor: De symbool van het element koolstof: De symbool van het element stikstof: De symbool van het element zwavel: De symbool van het element zuurstof: De symbool van het element waterstof: Naamgeving van verbindingen opgebouwd uit twee verschillende niet-metalen. De systematische naamgeving van verbindingen opgebouwd uit twee niet-matelen. Geef de naam van het eerste niet-mataal vooraf gegaan door een Grieks telwoord dat aangeeft hoeveel atomen van dat niet-metaal in de formule voorkomen. Bij één atoom wordt het voorvoegsel bij het eerste niet-mataal weggelaten. Vervolgens geef je de Latijnse naam van het tweede niet-metaal met de uitgang -ide. Ook hier geeft met een Grieks telwoord aan hoeveel atomen van dit niet-metaal aanwezig zijn. Let op: het voorvoegsel mono moet nu wel gebruikt worden! Latijnse namen met de uitgang -ide: Cl - chloride Br - bromide I - jodide F - fluoride O - oxide N - nitride S - sulfide P - fosfide Voorbeelden: CO = koolstofmonoxide CO 2 = koolstofdioxide P 2 S 3 = difosfortrisulfide Oefening naamgeving van verbindingen opgebouw uit twee nietmetalen. Pagina 4

6 Geef de systematische namen van de onderstaande verbindingen: a. N 2 O 5 b. SCl 6 c. N 2 O d. ClO 2 e. P 2 O 3 f. SiCl 4 Schrijf de namen op en druk vervolgens op de knop 'controleer antwoord'. Je kunt nu zien welke namen je goed hebt. Veel fouten gemaakt? Neem dan contact op met je docent. Veel succes. Toetsen Toets scheidingsmethoden / mengsels / zuivere stoffen kn.nu/n0x6b Als je antwoorden moet invullen, zorg dan dat je je antwoorden controleert op spelfouten. Als je de toets hebt afgerond, kun je op de knop 'Bewijs van deelname/overzicht' drukken. Je krijgt eerst een overzicht van het aantal goede en foute vragen te zien. Als je verder scrolt, kom je bij een samenvatting. Hier staan de vragen, het antwoord dat jij hebt gegeven en het juiste antwoord op de vraag. Benodigde tijd voor de toets ca. 15 minuten. Veel succes! Vul in: mengsel of zuivere stof Kraanwater is een. Wijn is een. Suiker is een zuurstof is een Pagina 5

7 Sleep het juiste woord naar de juiste plaats. Als een vaste stof oplost in een vloeistof noemen we dit mengsel een. Als een onoplosbaar gas in fijne belletjes in een vloeistif is verdeeld, noemen we dit mengsel. Als een onoplosbare vloeistof heel fijn verdeeld is in een andere vloeistof, noemen we dit mengsel een. Als een onoplosbare vaste stof in fijne korreltjes verdeeld is in een vloeistof noemen we dit mengsel een. Een mengsel van kleine vaste en vloeibare deeltjes in een gas noemen we een. Beschikbare keuzes: aerosol, schuim, suspensie, oplossing, emulsie (examen-havo e tijdvak) Bij de kolenvergassing ontstaat een mengsel van koolstofmono-oxide en waterstof. Dit mengsel wordt ook wel synthesegas genoemd. Het synthesegas bevat nog een aantal verontreinigingen, waaronder ammoniak (NH3). Om het ammoniakgas te scheiden van synthesegas wordt het synthesegas door water geleid. Ammoniak lost in water op en synthesegas niet. Geef de naam van de gebruikte scheidingsmethode. de scheidingsmethode is: Vul de juiste scheidingsmethode in de onderstaande zinnen in. Als je twee vloeistoffen wilt scheiden, maak je gebruik van de scheidingsmethde: Als je koffie zet, maak je gebruik van twee scheidingsmethode, te weten eerst en dan Als je een vaste stof wilt scheiden van een vloeistof maak je gebruik van de scheidingsmethode: Als je wilt onderzoeken uit welke kleuren een viltstiftkleur is samengesteld, gebruik je de scheidingsmethode: Als je een suspensie wilt scheiden, maak je gebruik van de scheidingsmethode: Als je een mengsel van twee vaste stoffen op grond van hun korrelgrootte wilt scheiden, maak je gebruik van de scheidingsmethode: Norit is een hulpmiddel tegen. Als je Norit inneemt om de diarree te laten stoppen, maak je gebruik van de scheingsmethode. Pagina 6

8 Beschikbare keuzes: zeven, chromatografie, destillatie, filtratie, diarree, filtratie, extractie, adsorptie, centrifugeren Vul de juiste woorden in: Suikerwater is een. Melk is een. Waterstof is een. Water is een. Ethanol is een. Koolstof is en. Beschikbare keuzes: element, verbinding, mengsel, element, verbinding, mengsel Sleep het juiste woord behorend bij een scheidingsmethode: Bezinken berust op een verschil in Centrifuren berust op een verschil in Extraheren berust op een verschil in Adsorberen berust op een verschil in Zeven berust op een verschil in Chromatograferen berust op een verschil in en Destilleren berust op een verschil in Indampen berust op een verschil in Filtreren berust op een verschil in Beschikbare keuzes: deeltjesgrootte, aanhechtingsvermogen, vluchtigheid, deeltjesgrootte, oplosbaarheid, aanhechtingsvermogen, kookpunt, dichtheid, dichtheid, oplosbaarheid Vul de juiste naam van het mengsel in. Mayonaise is een voorbeeld van een. Verf is een voorbeeld van een. Een mengsel van een beetje keukenzout in water is een voorbeeld van een. Een mengsel van krijt en water is een voorbeeld van een. Pagina 7

9 In Nederland wordt keukenzout (natriumchloride) uit steenlagen gehaald door daar heet water in te brengen en vervolgens de verkregen zoutoplossing omhoog te pompen (zie tekening hieronder). Hoe wordt deze methode genoemd? a. filtreren b. destilleren c. adsorberen d. extraheren Sleep het juiste woord op de juiste plaats. Een emulsie is een mengsel van. Een suspensie is een mengsel van een fijn verdeeld in een Een aerosol is een mengsel van een of in een. Beschikbare keuzes: vaste-stof, vloeistoffen, vloeistof, vaste-stof, vloeistof, gas, twee Toets chemische reacties kn.nu/tjx3a Als je antwoorden moet invullen, zorg dan dat je je antwoorden controleert op spelfouten. Als je de toets hebt afgerond, kun je op de knop 'Bewijs van deelname/overzicht' drukken. Je krijgt eerst een overzicht van het aantal goede en foute vragen te zien. Als je verder scrolt, kom je bij een samenvatting. Hier staan de vragen, het antwoord dat jij hebt gegeven en het juiste antwoord op de vraag. Daarnaast krijg je bij de meerkeuzevragen nog een stukje achtergrond informatie bij de foute Pagina 8

10 antwoorden en vaak ook bij de goede antwoorden. Benodigde tijd voor de toets ca. 15 minuten. Veel succes! (havo-examen e tijdvak) Iemand verhit voorzichtig een hoeveelheid witte vaste stof in een reageerbuis. De stof smelt bij 180 o C. Tijdens het smelten verandert de temperatuur niet. Bij verder verhitten ontstaan bij 300 o C een gas en een zwarte stof. Op grond van bovenstaande waarnemeningen kan men vaststellen dat de witte vaste stof a. een mengsel van een element en een verbinding is. b. een mengsel van twee elementen is c. een element is d. een verbinding is (Havo-examen e tijdvak) Gegeven: I de reactie N 2 + O 2 ---> 2 NO is endotherm II de reactie 2 NO + O 2 ---> 2 NO 2 is exotherm III de somreactie N O 2 --> 2 NO 2 is endotherm Maak de juiste keuze bij (1) en (2) Bij reactie III (de somreactie) is energie nodig / komt energie vrij (1) Deze hoeveelheid energie( per mol N 2 ) is groter / kleiner (2) dan bij reactie I. a. (1) komt energie vrij (2) groter b. (1) is energie nodig (2) kleiner c. (1) is energie nodig (2) groter d. (1) komt energie vrij (2) kleiner (Havo-examen e tijdvak) X is een gasvormige koolwaterstof. Op grond van een experiment heeft men het volgende gedeelte van de verbrandingsvergelijking kunnen opstellen: 2 X + 7 O 2 --> 4 CO H 2 O Leid hieruit af welk getal voor H 2 O gestaan moet hebben en wat de formule van X is. Pagina 9

11 a. getal voor H2O : 6 formule van X is: C4H12 b. getal voor H2O : 6 formule van X is: C2H6 c. getal voor H2O : 5 formule van X is: C4H10 d. getal voor H2O : 5 formule van X is: C2H5 (mavo examen e tijdvak) De juiste vergelijking voor de ontleding van salpeterzuur in water, stikstofdioxide en zuurstof luidt: a. HNO3 ---> H2O + NO2 + O2 b. 4 HNO3 ---> 2 H2O + 4 NO2 + O2 c. 2 HNO3 ---> H2O + NO2 + O2 d. 2 HNO3 ---> H2O + 2 NO2 + O2 (Havo-examen e tijdvak) Een blauwe verbinding wordt verhit zonder dat zij met lucht kan reageren. Er ontwijkt een gas dat kalkwater troebel maakt. In de reageerbuis blijft een zwarte stof achter. Beschouw de volgende uitspraken: I De blauw stof is ontleed. II De zwarte stof is een element. a. uitsluitend II b. zowel I als II c. noch I, noch II d. uitsluitend I Propaan wordt onvolledig verbrand. Wat is de juiste reactievergelijking? a. C3H8 + 7 O2 ---> 3 CO + 4 H2O b. C3H8 + O2 ---> CO + H2O c. C3H8 + O2 ---> 3 CO + H2O d. 2 C3H8 + 7 O2 ---> 6 CO +8 H2O Vier voorbeelden van elementen zijn: a. H2O, BaO, N2O, H2O2 b. He, Cl, NaI, Ba c. Ar, H2O, S8, Cu d. Ne, H2, P4, Mg Pagina 10

12 Vul de ontbrekende woorden in: Bij de volledige verbranding van etheen, reageert etheen met en ontstaat er en Vul de ontbrekende woorden in. Een ontledingsreactie onder invloed van warmte heet:.: Een ontledingsreactie onder invloed van licht heet:. Een ontledingsreactie onder invloed van elektrische stroom heet:. Welke van de onderstaande reactievergelijkingen geeft een vormingsreactie weer? a. H2 + C2H4 --> C2H6 b. 2 NH3 --> N2 + 3 H2 c. H2 + Cl2 ---> 2 HCl d. NH4Cl --> NH3 + HCl Pagina 11

13 Antwoorden Scheidingsmethoden Geef aan waar de onderstaande scheidingsmethoden op berusten. Sleep het juiste woord naar een open plaats Filtreren berust op het verschil in deeltjesgrootte. Indampen berust op verschil in kookpunt. Destilleren berust op het verschil in kookpunt. adsorberen berust op het verschil in aanhechting aan een oppervlak. Extraheren berust op het verschil in oplosbaarheid in een extractiemiddel. Chromatograferen berust op het verschil in adsorptie en oplosbaarheid. Vul de onderstaande zinnen goed in door het juiste woord op de goede plaats te slepen. Koolstofdioxide is een reagens op kalkwater, De waarneming is dat het kalkwater troebel wordt. Wit kopersulfaat of custardpoeder is een reagens op water. De waarneming is dat het witte kopersulfaat blauw kleurt of de custardpoeder geel. Jood is reagens op zwaveldioxide. De waarnemings is dat de jood ontkleurt. Een gloeiende houtspaander is een reagens op zuurstof. De waarneming is dat de gloeiende houtspaander fel opgloeit. Waterstof toon je aan door het op te vangen in een omgekeerde lege reageerbuis en vervolgens de opening van de reageerbuis bij een v lammetje te houden. Als er waterstof aanwezig is, hoor je een knalletje. De symbolen van de elementen zijn gegeven, je moet de namen invullen. Vul de ontbrekende namen in. De naam van element S is: De naam van element Br is: Het symbool van chloor is : Het symbool van aluminium is: Het symbool van natrium is: De naam van het element Zn is: De naam van element Pt is: De naam van het element Mg is: De naam van het element O is: De naam van het element Ca is: De naam van het element Au is: De naam van het element K is: De naam van het element Cu is: De naam van het element Pb is: Pagina 12

14 De naam van het element Fe is: De naam van het element Ag is: De naam van het element F is: De naam van het element I is: De naam van het element C is: De naam van het element N is: De naam van het element H is: Juist antwoord: Vul de ontbrekende namen in. De naam van element S is: zwavel (alternatieven: Zwavel) De naam van element Br is: broom (alternatieven: Broom) Het symbool van chloor is : Cl Het symbool van aluminium is: Al Het symbool van natrium is: Na De naam van het element Zn is: zink De naam van element Pt is: platina (alternatieven: Platina) De naam van het element Mg is: magnesium (alternatieven: Magnesium) De naam van het element O is: zuurstof (alternatieven: Zuurstof) De naam van het element Ca is: calcium (alternatieven: Calcium) De naam van het element Au is: goud (alternatieven: Goud) De naam van het element K is: kalium (alternatieven: Kalium) De naam van het element Cu is: koper (alternatieven: Koper) De naam van het element Pb is: lood (alternatieven: Lood) De naam van het element Fe is: ijzer (alternatieven: IJzer, Ijzer, ijzer) De naam van het element Ag is: zilver (alternatieven: Zilver) De naam van het element F is: fluor (alternatieven: Fluor) De naam van het element I is: jood (alternatieven: Jood) De naam van het element C is: koolstof (alternatieven: Koolstof) De naam van het element N is: stikstof (alternatieven: Stikstof, Stikstof) De naam van het element H is: waterstof (alternatieven: Waterstof, Waterstof) De namen van de elementen zijn gegeven, vul het juiste symbool in. Vul het ontbrekende symbool in. De symbool van het element aluminium is: De symbool van het element calcium is: De symbool van het element goud is: De symbool van het element kalium is: De symbool van het element koper is: De symbool van het element lood is: Pagina 13

15 De symbool van het element magnesium is: De symbool van het element natrium is: De symbool van het element platina is: De symbool van het element ijzer is: De symbool van het element zilver is: De symbool van het element zink is: De symbool van het element broom: De symbool van het element chloor: De symbool van het element jood: De symbool van het element fluor: De symbool van het element koolstof: De symbool van het element stikstof: De symbool van het element zwavel: De symbool van het element zuurstof: De symbool van het element waterstof: Juist antwoord: Vul het ontbrekende symbool in. De symbool van het element aluminium is: Al De symbool van het element calcium is: Ca De symbool van het element goud is: Au De symbool van het element kalium is: K De symbool van het element koper is: Cu De symbool van het element lood is: Pb De symbool van het element magnesium is: Mg De symbool van het element natrium is: Na De symbool van het element platina is: Pt De symbool van het element ijzer is: Fe De symbool van het element zilver is: Ag De symbool van het element zink is: Zn De symbool van het element broom: Br De symbool van het element chloor: Cl De symbool van het element jood: I De symbool van het element fluor: F De symbool van het element koolstof: C De symbool van het element stikstof: N De symbool van het element zwavel: S De symbool van het element zuurstof: O De symbool van het element waterstof: H Pagina 14

16 Geef de systematische namen van de onderstaande verbindingen: a. N 2 O 5 b. SCl 6 c. N 2 O d. ClO 2 e. P 2 O 3 f. SiCl 4 Schrijf de namen op en druk vervolgens op de knop 'controleer antwoord'. Je kunt nu zien welke namen je goed hebt. Veel fouten gemaakt? Neem dan contact op met je docent. Veel succes. a. distikstofpenta-oxide b. zwavelhexachloride c. distikstofmono-oxide of distikstofmonoxide d. chloordioxide e. difosfortrioxide f. siliciumtetrachloride Pagina 15

17 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Willem de Zwijgerteam Laatst gewijzigd 31 augustus 2015 om 11:13 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 4; Leerinhoud en doelen Scheikunde; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 0 uur en 45 minuten Gebruikte Wikiwijs Arrangementen Lutgerink, Jan. (2012). Sk-04 Mengsels en scheidingsmethoden. Naafs, Dick. (z.d.). Sk-05 toets. Pagina 16