magazine van de Coöperatieve Nederlandse Champignonkwekersvereniging hampign werk ons 2 Marktsituatie en nieuwe strategie geven Lutèce wind in de zeilen 4 Wantenaar: Megafusie met ledenbelang voorop 5 Extra compost voor leden van CNC 6 Samen bouwen aan de toekomst 8 C4C bundelt r&d-activiteiten 10 FLM Foodingredients Holding: Maatwerk pur sang 12 Ger Gasseling draagt stokje met trots over 13 CNC-werkgebied wordt één kring Zevende jaargang - nummer 2 - juni 2011
markt Marktsituatie en nieuwe strategie geven Lutèce wind in de zeilen Driepijlerstrategie Lutèce profiteert dus van de marktontwikkelingen. Dat het aantal te verwerken champignons in de lift zit, de fabrieksmedewerkers sinds kort in drieploegendienst werken en Lutèce dit jaar naar verwachting boven budget zal afsluiten, is echter niet alleen te danken aan het feit dat China een stap terug heeft gedaan, zo benadrukt Van Bakel. We hebben beduidend meer profijt van de marktontwikkelingen dan onze concurrenten. Dit komt mede door de nieuwe koers die we sinds enkele jaren varen. Deze is onder meer ingegeven door het feit dat de conservenconsumptie in Noordwest-Europa steeds verder terugloopt. De strategie van Lutèce rust op drie pijlers: geografische expansie, het aanboren van nieuwe marktsegmenten en innovatie en R&D (research & development). We hebben drie jaar geleden bijvoorbeeld geïnvesteerd in extra field sales force voor Oost- Europa. Een succesvolle zet: in deze landen is de conservenconsumptie namelijk nog stijgende. Vooral Rusland groeit ieder jaar fors. Ook leveren we steeds meer aan groeimarkten als de Verenigde Staten en het Midden-Oosten. Enkele jaren geleden We proberen een sturende rol te verkrijgen Door een terugloop van de export vanuit China is de situatie op de markt voor houdbare champignons op dit moment positief te noemen. Ook Lutèce profiteert hiervan: de productie zit in de lift. Dit is echter ook te danken aan de nieuwe strategie van de champignonverwerker. Deze strategie focust op geografische expansie, het aanboren van nieuwe marktsegmenten en innovatie en R&D. Dat de consumptie van conservenchampignons in Noordwest- Europa afneemt, is niets nieuws; hier is al jarenlang sprake van een aanbodgedreven markt. Sinds eind 2010 trekt de afzet van Lutèce in Noordwest-Europa echter weer aan. Dit heeft onder meer te maken met de teruglopende export van conservenchampignons vanuit China. Vanwege de hogere productiekosten zetten de Chinezen meer product af in eigen land, vertelt Jouelle Wintraecken, Category Manager bij Lutèce. Dit heeft zijn weerslag op de wereldmarkt en op de markt in Noordwest- Europa, ook al was China hier geen heel grote partij. Op jaarbasis kwam ongeveer 30.000 ton conservenchampignons vanuit China naar Noordwest-Europa. De geschetste ontwikkelingen zorgen volgens Maikel van Bakel, Sales Director bij Lutèce, niet alleen voor een positieve stemming, maar vragen ook extra aandacht op korte termijn. De verwachting is namelijk dat er na de zomer een tekort aan conservenchampignons zal ontstaan. We merken nu al dat de prijzen stijgen en dat het lastig is om aan de vraag te voldoen. Ook ontstaat langzaam maar zeker een tekort aan compost. ging slechts 7 procent van ons product naar landen buiten Noordwest-Europa, inmiddels is dat 20 procent. Hiermee zijn we steeds minder afhankelijk van de grote Europese retailers. Lutèce wordt meer en meer een wereldspeler! Het aanboren van nieuwe marktsegmenten geeft Lutèce vorm door bijvoorbeeld biologische champignons en koosjergecertificeerde producten aan te bieden. Deze producten, die aan bepaalde voorschriften moeten voldoen, zijn goedgekeurd voor consumptie door Joodse mensen. Een zeer interessante markt. Ook zet Lutèce in op innovatie. Bijvoorbeeld door nieuwe concepten te ontwikkelen en nieuwe productgroepen te introduceren - onder meer kastanjechampignons. En door reserach proberen we een technologische voorsprong te behalen, bijvoorbeeld op het gebied van grondstoffen. Nummer 1 In hoeverre de toenemende vraag precies te danken is aan de nieuwe strategie durft Van Bakel niet te zeggen. Dat is lastig, feit is dat de teruggelopen export vanuit China ons ook flink in de kaart speelt; hier hebben we veel mazzel mee. Maar ik ben er vast van overtuigd dat ook onze nieuwe koers een rol speelt in de huidige positieve ontwikkelingen. Met deze strategie proberen we zelf een sturende rol te verkrijgen en geen speelbal te zijn van de marktontwikkelingen. Dat is een belangrijke voorwaarde voor een gezonde toekomst. Overigens geven positieve resultaten van dit moment ons ook de kans en de middelen om onze strategie te versnellen. Binnen drie tot vier jaar willen we de nummer 1 champignonverwerker van de wereld zijn. Niet te vroeg juichen Tot slot: hoe gaat de markt zich verder ontwikkelen? Op basis van onze marktinformatie hebben we goede hoop dat de positieve trend zeker tot 2012 zal doorzetten, zegt Van Bakel. We verwachten dat China niet meer terug zal komen op het internationale toneel. Daar staat tegenover dat er waarschijnlijk wel weer een andere partij opstaat die deze plaats inneemt. Maikel van Bakel benadrukt dat het wel belangrijk is om een slag om de arm te houden en niet te vroeg te juichen. Uiteindelijk blijft het koffiedik kijken, is het afwachten hoe de markt zich ontwikkelt. Enige terughoudendheid is vooralsnog dan ook gepast. 2 3
actueel Megafusie met ledenbelang voorop Extra compost voor leden van CNC De speerpunten van strategisch plan Orange van CNC zijn ketenregie, consolidatie en een sterk R&D-programma. Ook binnen zuivelcoöperatie Friesland-Campina zijn dit veelbesproken onderwerpen. Dat bleek tijdens de voordracht van Kees Wantenaar, voorzitter van FrieslandCampina, tijdens de Algemene Ledenvergadering (ALV) van CNC. Wat voor Kees Wantenaar in 2007 begon met een gesprek over koetjes en kalfjes met de toenmalige voorzitter van Friesland Foods, mondde eind 2008 uit in de megafusie tussen de zuivelcoöperaties Campina en Friesland Foods. Het huidige Friesland- Campina verwerkt bijna 80% van de melk die in Nederland wordt geproduceerd en heeft een omzet van 9 miljard euro per jaar. Dat klinkt indrukwekkend, maar welke voordelen bood de fusie voor de leden? En wat trok de leden over de streep om hun afhankelijkheid van één coöperatie zo groot te maken? Ruimte voor innovatie Wantenaar: Als individuele melkveehouder heb je geen enkele marktkracht, tenzij je heel specifieke nichemarkten bedient. Je kunt je melk het beste samen vermarkten, vanuit een sterke marktpositie. Friesland Foods en Campina waren beide te groot voor het servet en te klein voor het tafellaken. Door te fuseren, konden we internationaal onze marktpositie aanzienlijk verbeteren, ook al hebben we samen nog geen anderhalf procent van de wereldmelkproductie. Bovendien bood de fusie een financieel synergievoordeel, onder andere door inkoopvoordelen en efficiencyverbeteringen. Het was dus een megafusie, maar het ledenbelang stond nadrukkelijk voorop. En dat staat het nog steeds. Hoewel hij een sterke marktpositie belangrijk vindt, spreekt Wantenaar niet over dominantie in de markt. Het is een illusie om te denken dat je de markt kunt domineren. Bijvoorbeeld in Nederland, Duitsland en België leert de ervaring dat de retail altijd een andere weg zoekt als de afhankelijkheid van één leverancier te groot wordt. Wel heeft de fusie ons een stuk concurrentiekracht gebracht op het internationale speelveld. Dat zorgt ervoor dat innovaties kunnen plaatsvinden en dat de sector zich kan ontwikkelen. Kees Wantenaar, voorzitter van FrieslandCampina. Ketenregie Nu de integratiefase na de fusie achter de rug is, richt FrieslandCampina het vizier vol op de toekomst. Wantenaar: Met route2020 hebben de onderneming en de coöperatie een marsroute richting 2020 neergezet. In bepaalde markten, zoals zuiveldranken, merkkaas en ingrediënten voor babyvoeding, willen we verdere waardegroei realiseren. Ook op het terrein van ketenregie roert FrieslandCampina zich. We zijn op dit moment bijvoorbeeld met onze leden melkveehouders in gesprek over toekomstige aanpak van duurzaamheid in de melkveehouderij. Lang niet alle leden zijn daar blij mee, omdat ze vinden dat wij ons als afzetorganisatie niet moeten bemoeien met hun bedrijfsvoering. Maar onze overtuiging is dat duurzaamheid onderdeel moet zijn van ondernemerschap en bijdraagt aan het zo goed mogelijk valoriseren, ofwel tot waarde brengen van de ledenmelk. En dat is waar we voor gaan. Foto s: FrieslandCampina CNC Grondstoffen heeft voor de tweede helft van 2011 bijna 200 ton doorgroeide compost per week vrijgemaakt voor extra vraag van trouwe CNC-leden. Dat maakte CNC Grondstoffen-directeur Tom van Wijk bekend tijdens de Algemene Ledenvergadering van CNC, in reactie op de aanhoudend grote vraag naar doorgroeide compost. Lutèce-directeur Godert Tegelberg presenteerde over 2010 opnieuw forse kostenreducties en gaf aan toenadering te zoeken tot de versmarkt. Medio 2010 nam de vraag naar doorgroeide compost fors toe, in binnen- en in buitenland. Sinds eind augustus 2010 levert CNC Grondstoffen meer dan 8000 ton compost per week af. Hiermee is de maximale productiecapaciteit bereikt. Tegelijkertijd blijft de vraag hoog, zowel in binnen- als in buitenland. Vanuit onze coöperatieve achtergrond hebben wij echter extra ruimte gecreëerd voor leden van CNC, zo gaf Tom van Wijk aan tijdens de Algemene Ledenvergadering, die op 9 juni jongstleden plaatsvond. Het gaat met kleine beetjes, maar voor de tweede helft van 2011 hebben we gemiddeld een kleine 200 ton per week vrijgemaakt voor extra vraag van trouwe afnemers. Nieuwe aanvragen voor extra compost kunnen nu pas weer met ingang van 1 januari 2012 in behandeling worden genomen, als er contracten vernieuwd moeten worden. Van Wijk ging ook in op de grond- en brandstofkosten, die het afgelopen jaar fors omhoog gingen. De stroprijs steeg bijvoorbeeld met ongeveer 25% en ook de kosten voor paardenmest en diesel gingen omhoog. De verwachting is dat de grond- en brandstofkosten structureel hoger zullen blijven. Hierdoor zullen we de komende jaren duidelijk boven het prijsniveau van de laatste acht, negen jaar uitkomen, waardoor de druk op de compostprijs toeneemt. Sterkere marktpositie Lutèce-directeur Godert Tegelberg vestigde in zijn verhaal de aandacht op de in 2010 gerealiseerde kostenreducties. Via het Lutèce Verbeter Systeem wisten 20 verbeterteams meer dan 500.000 euro te besparen. Zo daalde het energieverbruik met ruim 70.000 euro per jaar en is deukblik met 60% gereduceerd. Dit laatste levert een besparing van 56.000 euro per jaar op. Ook werd het aantal vorkheftrucks fors teruggebracht: een besparing van 200.000 euro per jaar. Door deze kostenreducties kan Lutèce efficiënter produceren en heeft zij haar concurrentiekracht in de markt verder weten te versterken. Tegelberg benadrukte daarnaast kansen te zien in de versmarkt, vooral in het toegevoegde waardesegment. De Europese conservenmarkt zwakt namelijk verder af en steeds meer consumenten stappen over van conserven naar vers. Daarnaast neemt de gemiddelde consumptie van verse champignons toe. Ook zie je dat de vers- en de conservenmarkt steeds dichter bij elkaar komen, dat deze markten zich vermengen. Deze ontwikkelingen willen we graag tot waarde brengen door verstelers meer te gaan ondersteunen, bijvoorbeeld met het verstrekken van marktinformatie en op het gebied van research & development. 4 5
bedrijfsreportage Samen bouwen aan de toekomst Het plukbedrijf van Gert-Jan van Asseldonk is volop in ontwikkeling. Vier jaar geleden verdubbelde de ondernemer uit Zijtaart zijn teeltoppervlak, daarnaast zitten verdere investeringen in de pijplijn. De helft van mijn cellen is veertig jaar oud; deze zijn aan vervanging toe. Ook is groei noodzakelijk om het hoofd boven water te houden. Maar we moeten als sector ook onderscheidend vermogen creëren. Samen! verdwijnen en het bedrijf verder groeit, hopen we weer een flinke winst te kunnen boeken. Neuzen in dezelfde richting Op termijn is de weg van kostenbeheersing echter doodlopend en is wat dit betreft het maximum bereikt, zo benadrukt Van Asseldonk. Desondanks ziet hij volop kansen voor de Nederlandse champignonteelt. Anders had ik vier jaar geleden De consument moet bewust kiezen voor het Nederlands product Foto s: Fotopersburo van de Meulenhof BV ook niet zo fors geïnvesteerd. Dan had ik de rit uitgezongen en was ik daarna ergens in loondienst gegaan, zo geeft hij aan. Kwaliteit en betrouwbaarheid zijn belangrijke troeven voor de Nederlandse kwekers, daarnaast is het essentieel om onderscheidend vermogen te creëren. Nu is de Nederlandse champignon uitwisselbaar voor bijvoorbeeld een Poolse, dat moet veranderen: de consument moet bewust kiezen voor het Nederlands product. De kweker is ervan overtuigd dat promotie en productontwikkeling hierbij belangrijke troeven zijn. Samenwerking is echter essentieel om dit goed te kunnen oppakken. Als individuele ondernemer kun je wat dit betreft geen slagen maken. Samen kun je wel veel bereiken, dat zie ik ook binnen Funghi. Kortom: voor een goede toekomst moeten de neuzen in dezelfde richting wijzen. Het bedrijf van Gert-Jan van Asseldonk bestaat uit een oud en een nieuw gedeelte. In de oude cellen (foto links) wordt geoogst met plateaus, in de nieuwe wordt gewerkt met hydraulische pluklorries (foto rechts). Gert-Jan van Asseldonk (36) komt uit een echte champignonfamilie. Zijn vader Theo startte veertig jaar geleden een eigen champignonkwekerij en ook twee ooms van Gert- Jan en enkele van zijn neven hebben hun sporen in de champignonteelt verdiend. Voor mij was van jongs af aan duidelijk dat ik de kwekerij van mijn vader zou overnemen; ik kreeg de liefde voor het vak met de paplepel ingegoten, vertelt Gert-Jan. De Brabander kwam in 1994 in het ouderlijk bedrijf. Inmiddels staat hij aan het roer, alhoewel zijn vader nog wel steeds in de maatschap zit. Hij is aan het afbouwen. Combinatie oud en nieuw Tot vier jaar geleden telde het bedrijf 12 cellen van 180 m 2. In 2007 breidde Van Asseldonk de kwekerij uit met vijf cellen van 360 m 2. De cellen van 180 m 2 stammen uit 1971. Omdat de technische installaties hun langste tijd gehad hebben, wil ik deze cellen stapsgewijs vervangen en het bedrijf tegelijkertijd verder uitbreiden. Schaalvergroting is noodzakelijk om de kosten te drukken, vooral bij de matige prijzen van de laatste jaren. De nieuwbouw van vier jaar geleden was de eerste stap in dit proces. Wanneer de volgende stap volgt? Dat is afhankelijk van de prijsvorming. Een voordeel is volgens Van Asseldonk, die in een vijf wekenschema teelt en twee vluchten oogst, wel dat de cellen uit 1971 afgeschreven zijn en hij hier tegen lage kosten kan produceren. Daar staat tegenover dat de arbeidsefficiency lager ligt. In de nieuwe cellen - die volledig onafhankelijk draaien van de oude - werken we met hydraulische pluklorries, op het oude bedrijf oogsten we nog met plateaus. Daarbij ligt de productie hier lager - ongeveer één kilo per m 2 per jaar- en is deze minder constant. De gemiddelde productie over de hele kwekerij komt uit op 29 kilo per m 2 per jaar. Het combineren van het oude en nieuwe bedrijf levert volgens de kweker geen problemen op. Ik heb 12 dames in dienst, die ik inzet op het oude bedrijf. Omdat deze cellen kleiner zijn, is het oogsten sneller gebeurd en sluiten de werkzaamheden beter aan bij de Nederlandse arbeidsmentaliteit. In de grotere cellen zijn we langer bezig - met pluklorry s haal je immers alleen een optimaal rendement wanneer je meerdere malen per dag over een bed gaat. Hier zetten we uitzendkrachten en Poolse mensen in. Een voordeel is ook dat de oogstpiek op het oude bedrijf in de week ligt en op het nieuwe bedrijf in het weekend. Dit zorgt voor een redelijk gelijkmatige arbeidsfilm en productie. Kostenbeheersing als speerpunt Het product van Van Asseldonk gaat voor het grootste deel, via telersvereniging Funghi, naar Banken Champignons. Daarnaast belevert hij enkele groentespeciaalzaken in de buurt. Dit kost weliswaar meer arbeid, maar levert ook meer op. Daarnaast biedt dit een stukje zekerheid - we maken namelijk prijsafspraken met de groenteboeren. Desondanks is het ook voor de Brabander lastig om het rendement op peil te houden; kostenbeheersing is hét speerpunt op zijn bedrijf. Door de uitbreiding van vier jaar geleden hebben we hierin al een flinke slag kunnen maken. Zo produceren we tegen een lagere kostprijs per eenheid product en is de arbeidsefficiency per saldo gestegen. En wanneer de oude cellen straks CNC moet inzetten op onderzoek en ontwikkeling Kwekerij Van Asseldonk neemt al 40 jaar lang compost en dekaarde af bij CNC. Naar volle tevredenheid. CNC is door de jaren heen een betrouwbare en constante partner gebleken. En een coöperatie houdt toch meer rekening met de belangen van kwekers dan een commerciële partij. Dat zie je ook terug in de kwaliteit van de compost. Van Asseldonk denkt dat CNC in de toekomst nog zakelijker zal moeten opereren en moet inzetten op een goede balans tussen kwaliteit en kostenbeheersing. Ook moet er volgens hem meer aandacht komen voor onderzoek en ontwikkeling. Meer inzicht krijgen in welke factoren bepalend zijn voor de compostkwaliteit, dat is belangrijk. Hiermee is veel winst te behalen. 6 7
r&d C4C bundelt r&d-activiteiten Sinds begin dit jaar zijn de R&D-activiteiten van de CNC-grondstoffenbedrijven en van Lutèce gebundeld op holdingniveau. De drijfveer om dit te doen is dat we ons langetermijnonderzoek daardoor beter tot waarde kunnen brengen, vertelt Tom van Wijk, directielid van C4C Holding. De productie van compost en de verwerking van champignons tot consumentenproducten lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende werelden. Toch hebben we gezamenlijk een grote uitdaging voor de toekomst. Die uitdaging houdt in dat we zo efficiënt mogelijk onderscheidende consumentenproducten op de markt moeten brengen om de internationale concurrentie een stap voor te blijven, vertelt Van Wijk. Wil je dat succesvol doen, dan moet je samenwerken aan innovaties in de keten, investeringen durven doen in R&D en doorzettingsvermogen hebben. Je kunt niet van vandaag op morgen resultaten verwachten. Tegelijkertijd is R&D wel cruciaal voor de toekomst van onze bedrijven. Iedere ondernemer weet dat stilstand achteruitgang betekent. Een bundeling van de R&D-activiteiten binnen C4C ligt volgens Van Wijk voor de hand. De wereld van R&D is grensoverschrijdend. Letterlijk en figuurlijk. Door samen te werken, kunnen we kennis sneller en slimmer vertalen naar innovaties dan voorheen. Intellectueel eigendom De hoogte van het budget dat C4C dit jaar uitgeeft aan R&D is niet spectaculair veranderd ten opzichte van vorig jaar. Wat wel nieuw is, is dat op holdingniveau nu afstemming en coördinatie plaatsvindt. Daarbij zijn de personen, die zich ook voorheen al bezig hielden met R&D betrokken. Dit zijn Wim Arts en John Ebben van CNC Grondstoffen en Geert Weijers en Eddy Teernstra van Lutèce. Zij komen regelmatig bijeen om de stand van zaken in de onderzoeksprojecten te bespreken, de voortgang te monitoren en nieuwe plannen te maken. Binnen de onderzoeksprojecten wordt samengewerkt met gerenommeerde onderzoeksinstellingen en bedrijven in binnenen buitenland. De werkwijze is commerciëler dan in het verleden. De R&D-activiteiten moeten C4C en onze partners ten goede komen en niet iedereen in de sector. We moeten af van free riders. Ofwel, bedrijven en organisaties die niet Onze werkwijze is commerciëler dan in het verleden meebetalen, maar wel profiteren van de uitkomsten van de onderzoeksactiviteiten. In de praktijk komt het erop neer dat we meer dan in het verleden toe werken naar octrooien en patenten, vertelt Van Wijk. r&d-speerpunten: Verbeteringen op het gebied van productieprocessen Ontwikkeling van nieuwe, gezonde en onderscheidende champignonproducten Betere benutting van nutriënten uit compost Kostenreducties in de keten promotie Meer diepgang in website en koppeling campagneactiviteiten Consumenten weten de site champignonidee.nl te vinden: tussen 1 januari en 31 maart 2011 bezochten ruim 66.500 mensen de internetpagina. Doel is nu om de bezoekerspieken te verlengen en mensen langer te laten rondneuzen op de site. Daartoe wordt de komende tijd meer verdieping aangebracht in de informatie en worden campagneactiviteiten beter op elkaar afgestemd. De promotiecampagne van de Mushroom Promotion Foundation (MPF) draait sinds begin 2011 op volle kracht in ons land. Volgens Dick Roodhuyzen de Vries, de nieuwe programmadirecteur van de MPF, werpen de campagneactiviteiten duidelijk hun vruchten af. Je ziet de bezoekersaantallen na bepaalde campagne-uitingen steeds verder stijgen. Na een paar dagen zakken deze echter weer. Daarom zetten we de komende tijd vooral in op verlenging van de piekperioden. Ook willen we mensen langer vasthouden; nu verblijft de gemiddelde bezoeker 1 minuut en 54 seconden op champignonidee.nl. De champignon is de groente die ook heel goed op de barbecue kan. Lekker verfrissend én hartstikke gezond, zo op je rooster! De champignon bevat geen vet, geen zout en nauwelijks calorieën, maar wel twee keer zoveel eiwitten als alle andere groenten. Dat maakt de champignon de gezonde variatie voor op de barbecue. Kijk voor deze champignonspies met basilicum-mayo op www.champignonidee.nl www.champignonidee.nl De nieuwe advertentie om de champignon te promoten als barbecue-groente. 021_Champ_BBQ_ Adv_EU_210x297_V1.indd 1 24-05-11 11:38 Gezondheidseffecten Om deze doelen te bereiken wordt de informatie op de website verder uitgebreid. De focus ligt hierbij op de positieve (gezondsheids)waarden van champignons. Champignonidee.nl herbergt al informatie over de gezonde stoffen die champignons bevatten en over de positieve effecten op het menselijk lichaam, maar deze willen we verder uitbouwen. Gezondheid is immers een item dat leeft, legt Roodhuyzen de Vries uit. Voor het vergaren van informatie heeft de MPF contacten gelegd met een bureau dat internationale gezondheidsclaims over voedingsproducten verzamelt. De regels zijn wat dit betreft streng; je mag niet zomaar iets schrijven. Desondanks blijft ook de praktische toepassing van de champignon een belangrijke pijler onder de website. Mensen willen uiteindelijk toch in hun eigen keuken aan de slag met het product. Met de zomer voor de deur focussen we nu ook op de toepassing van champignons op de barbecue en als hoofdbestanddeel in salades. Om de pieken in bezoekersaantallen op te rekken, worden ook de campagnemiddelen meer op elkaar afgestemd. Nu plaatsen we de ene maand bijvoorbeeld een advertentie, de andere maand lopen er radiocommercials. Dergelijke uitingen gaan we meer koppelen, zodat mensen in een en dezelfde periode op diverse manieren geconfronteerd worden met de champignon. Roodhuyzen de Vries nieuwe programmadirecteur MPF Dick Roodhuyzen de Vries is sinds 1 april de nieuwe programmadirecteur van de MPF. Hij volgt Raymond van Buuren op. Roodhuyzen de Vries komt uit de marketing- en reclamewereld en heeft vele jaren (internationale) ervaring. Hij is eigenaar van T&T Services BV in Laren; een bureau dat ondernemers ondersteunt bij klant- en sales support. Vooral de veelzijdigheid van de champignon en de grote diversiteit aan partijen binnen de champignonsector spreken Roodhuyzen de Vries aan in zijn rol als MPFprogrammadirecteur. We moeten de handen ineen slaan om de champignon sterker te maken in het brede scala aan voedingsproducten. Daar ga ik me voor inzetten. 8 9
C4C in beeld FLM Foodingredients Holding: Maatwerk pur sang FLM Foodingredients Holding is de jongste telg binnen de C4C-familie. Dit bedrijf, ontstaan uit de samenvoeging van Freezitt, Marque Champignons en de halfconserventak van Lutèce, is geënt op de levering van halfconserven en diepgevroren champignons voor de foodservicemarkt en de levensmiddelenindustrie. Een optimale service en dienstverlening staan centraal. C4C in beeld Champignonswerk portretteert in een serie van acht verhalen de dochterbedrijven van C4C Holding. Dit keer aandacht voor FLM Foodingredients Holding De basis voor FLM Foodingredients Holding werd vijf jaar geleden gelegd met de oprichting van Freezitt; een bedrijf gespecialiseerd in het diepvriezen van speciale groente- en fruitsoorten. In de praktijk waren dit voornamelijk diepvrieschampignons, die we in een breed assortiment afzetten op de foodservice- en industriemarkt, vertelt Jeroen Koenen, directeur van FLM Foodingredients Holding en een van de oprichters van Freezitt. Freezitt, dat een vliegende start maakte en al snel zo n 14 miljoen kilo champignons per jaar verwerkte, kwam in 2008 in contact met Lutèce. Lutèce wilde graag starten met activiteiten in het diepvriessegment, legt Koenen uit. Er waren wat dit betreft twee opties: zelf een diepvriestak opzetten of een samenwerking aangaan met een andere partij. Uiteindelijk koos Lutèce voor het laatste; zij ging een strategisch partnership aan met Freezitt en nam een deel van onze aandelen over. Op deze manier kon Lutèce meteen beschikken over een volledig diepvriesassortiment, terwijl Freezitt gebruik kon maken van het commerciële netwerk van Lutèce en van het feit dat dit een gevestigde naam was in de champignonwereld. Daarnaast lagen er voordelen in het delen van kennis en gezamenlijke inkoop. Halfconserven naar Marque Hier bleef het niet bij. Vorig jaar ontstond het idee om de halfconserven van Lutèce over te hevelen naar Freezitt. Koenen legt uit waarom: Freezitt focust op de industrie en levert daarnaast ook aan foodservice, Lutèce richt zich vooral op de retail. De halfconserven die zij produceerden waren echter ook bestemd voor foodservice en industrie; een markt die een hele andere benadering vraagt. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om flexibel te zijn, snel te kunnen inspelen op wensen en behoeften van de klant, servicegericht te werken en kleine batches te kunnen leveren. De grootschalige, op de retail gerichte productielocaties van Lutèce in Horst en Velden zijn hier minder goed voor ingericht. Op de Freezitt-locatie in Ittervoort bleek echter onvoldoende ruimte om de halfconserven-tak van Lutèce onder Flexibiliteit en klantspecifieke oplossingen, dat is waar het om draait te brengen. Daarop werd het plan geboren om de halfconserven over te hevelen naar Marque Champignons - deze fabrikant van halfconserven in Cuijk stond te koop. Eind 2009 was de overname een feit. Bufferfunctie De laatste stap was de oprichting van FLM Foodingredients Holding, in december 2010. Onder deze holding vallen nu drie BV s: Freezitt, geënt op diepgevroren champignons, Marque Champignons, gericht op halfconserven en FLM Foodingredients, de BV die de vermarkting van de producten op zich neemt. Het hoofdkantoor van de holding, die wordt gerund door het management van Freezitt, is gevestigd in Ittervoort. In totaal telt FLM Foodingredients Holding 60 à 65 medewerkers. Op jaarbasis realiseren we een omzet van zo n 28 miljoen euro en verwerken we 30 miljoen kilo champignons - deze zijn afkomstig van lokale snijbedrijven. En kampt de versmarkt met een overschot, dan nemen we ook af van plukbedrijven. Op deze manier vervullen we, meer dan Lutèce dit kon, een bufferfunctie voor de versmarkt. Geen standaard product FLM Foodingredients Holding produceert een uitgebreid assortiment gepasteuriseerde, diepgevroren en geconserveerde champignons. Deze worden in emmers, zakken, grootverpakkingen, blik of andere verpakkingseenheden geleverd aan foodservicebedrijven en industriële verwerkers in tal van Europese landen. Ook heeft de holding klanten in onder meer de Verenigde Staten en Israel. Onze champignons worden verwerkt in bijvoorbeeld soepen, sauzen, pizza s en kant-enklaarmaaltijden, vertelt Koenen. Primaire doelstelling van FLM is het verlenen van een optimale service en dienstverlening. Hier ligt volgens Koenen ook de grootste kracht. Flexibiliteit en klantspecifieke oplossingen, dat is waar het om draait. We denken met de klant mee, proberen ons te verplaatsen in de toepassing van de klant en de productspecificaties hierop af te stemmen. FLM Foodingredients levert geen standaard producten, maar een stukje maatwerk. Daarnaast hebben wij enorm veel champignonkennis in huis - C4C is immers in de hele keten vertegenwoordigd. Ook dit is een belangrijke troef. Groeipotentie Deze onderscheidende waarden en het feit dat FLM continu bezig is met de ontwikkeling van nieuwe producten en processen moeten volgens Koenen een verdere marktgroei mogelijk maken. Ons eerste doel is nu om ons nog duidelijker te profileren in de markt. Daarnaast zien we volop groeipotentie. Onder meer doordat de concurrentie op de diepvriesmarkt flink is afgenomen; de levering van diepgevroren champignons vanuit China aan Rusland en Amerika is de laatste jaren fors afgenomen. Hier willen wij op inspringen, zodat we kunnen uitgroeien tot een van de toonaangevende leveranciers van halfconserven en diepgevroren champignons in de wereld. Foto s: Twan Wiermans 10 11
directie coöperatiezaken column Ger Gasseling draagt stokje met trots over CNC-werkgebied wordt één kring Tijdens de Algemene Ledenvergadering van 9 juni jongstleden nam financieel directeur Ger Gasseling (62) afscheid van C4C Holding; hij gaat genieten van zijn prepensioen. Gasseling verlaat C4C met enige weemoed, maar vooral ook met trots. Er staat een sterke holding met daaronder een aantal mooie bedrijven. Ik ben trots dat ik een steentje heb mogen bijdragen aan de totstandkoming daarvan. U bent 20 jaar in dienst geweest bij CNC/ C4C Holding. Hoe kijkt u terug op deze periode? Met heel veel plezier; het waren bewogen jaren. De eerste tien jaar, waarin ik controller van de coöperatie was, stonden in het teken van investeren en nieuw bouwen, om een capaciteitsuitbreiding en een kwaliteitsverbetering te realiseren en milieuvriendelijker te werken. De afgelopen tien jaar stonden het uitbouwen van de organisatie en het verbreden van de activiteiten centraal. Eerst als concerncontroller en vanaf 1 januari 2008 als CFO was ik vanaf het begin betrokken bij de diverse acquisities. Door de vele ontwikkelingen bleef mijn baan boeiend en heb ik nooit de behoefte gevoeld elders aan de slag te gaan. We hebben veel hoogtepunten gekend. Als u er een moet kiezen, wat was dan hét hoogtepunt in uw CNC/C4C-carrière? Dan kies ik voor de herstructurering van de coöperatie per 1 januari 2008 - een belangrijke stap op weg naar een gezonde toekomst. Door de vrijwillige ledenfinanciering op basis van winstdeling werd de binding met de leden weer sterker. Het bestuur van de coöperatie trad op dat moment terug als directie van de holding en de nieuw aangestelde directie - Tom van Wijk, Godert Tegelberg en ikzelf - kreeg meer ruimte om daadkrachtiger en commerciëler te handelen. Maar ook de start en de ontwikkeling van nieuwe activiteiten en bedrijven, zoals CNC Exotic Mushrooms en CNC Quality Products, waren hoogtepunten voor mij. Met welk gevoel neemt u afscheid van CNC? Met een dubbel gevoel. Aan de ene kant is het mooi geweest - er is meer in het leven dan werken - maar aan de andere kant lopen er nog een heleboel boeiende trajecten. Het is niet makkelijk om deze los te laten. Maar ik draag het stokje ook met een trots gevoel over. Trots dat ik een steentje heb mogen bijdragen aan de ontwikkeling van een compostbedrijf dat opgesloten zat in de coöperatie naar een moderne, sterke holding met mooie bedrijven. Deze bedrijven zijn klaar voor de toekomst. Hoe ziet u de toekomst voor champignontelend Nederland? Blijft er verdeeldheid onder de telers, dan zullen bepaalde partijen het moeilijk krijgen. Maar wanneer de telers de handen ineen slaan en samen optrekken verwacht ik dat de sector nog vele goede jaren tegemoet gaat. Vooral de oprichting van een telersvereniging is hierbij van essentieel belang voor een gezonde toekomst. Daarnaast zal ook ondersteuning door promotie via de MPF en de oprichting van Fair Produce NL de sector verder helpen. Hoe gaat u de zeeën van vrije tijd invullen die voor u liggen? Ik blijf nog enkele bestuurlijke taken vervullen, daarnaast krijg ik meer tijd om te gaan genieten van mijn kleinzoon. Ook willen mijn vrouw en ik gaan reizen: Australië en Canada/Amerika staan hoog op ons verlanglijstje. Plannen genoeg! Een meerderheid van de leden stemde tijdens de Algemene Ledenvergadering in met een aanpassing van het huishoudelijk reglement van de Coöperatie CNC U.A. Uit praktische overwegingen worden de huidige kringen opgeheven en geldt het gehele CNC-werkgebied vanaf nu als één kring. Dit brengt ook enkele wijzigingen in de artikelen over de kringcommissies met zich mee. Het werkgebied van de coöperatie was de laatste tien jaar opgedeeld in drie kringen: Brabant, Limburg en Midden- en Noord-Nederland. Door het teruglopend aantal leden ontstond echter de vraag of het zinvol was deze kringen in stand te houden. Omdat we inmiddels nog zo n 180 leden hebben is een indeling van de coöperatie in kringen minder belangrijk geworden, zegt CNC-voorzitter Frans Brienen. Daarbij zijn we enkele jaren geleden al teruggegaan van drie naar twee kringvergaderingen. Desondanks bleef de opkomst bij sommige vergaderingen laag. Uit praktische overwegingen heffen we de huidige kringen daarom op; het totale CNC-werkgebied geldt vanaf nu als één kring. Als service voor de leden zullen nog wel twee kringvergaderingen worden gehouden, één in de buurt van Horst en één in de omgeving van Den Bosch. Kringcommissies Met de structuurwijziging in 2008 werd al gekozen voor één centrale kringcommissie, die volgens Brienen bijzonder goed functioneert als klankbord voor het bestuur. De kringcommissie bestaat uit 15 tot 20 personen uit het werkgebied van de coöperatie. Bij de samenstelling van de commissie wordt rekening gehouden met de activiteiten van CNC en voor zover mogelijk met spreiding over het gehele werkgebied. Tijdens de Algemene Ledenvergadering werden verder kleine wijzigingen in het huishoudelijk reglement voorgesteld. Zo is nu geformaliseerd dat de voorzitter van de coöperatie ook het voorzitterschap van de kringcommissie vervult. Wie volgt de duizendpoot op? Vanaf deze editie van de Champignonswerk zal niet meer alleen Frans Brienen een column schrijven, maar zijn alle CNC-bestuursleden bij toerbeurt aan zet. Op deze manier willen we de taken meer verdelen en de bestuursleden een duidelijker gezicht geven. Als CNC-bestuur zijn we momenteel druk met het zoeken naar een opvolger voor Frans Brienen. Hierbij focussen we op het vinden van een nieuwe CNC-voorman. Alle taken van Frans overnemen is namelijk onmogelijk. Frans is immers veel meer dan alleen voorzitter van de coöperatie; hij is een echte duizendpoot. Het is vooral belangrijk dat de nieuwe voorzitter de langetermijnvisie in beeld kan houden en dat vertaalt naar het korte termijn handelen. Ook speelt de voorzitter een cruciale rol in het bepalen van de positie van CNC binnen de sterk veranderende sector - de tendens van schaalvergroting zet verder door en leden gaan steeds verder de keten in, zowel voor- als achterwaarts. Op dit moment wordt bekeken hoe de voorzittersfunctie in de toekomst het beste kan worden ingevuld. Zodra dit duidelijk is, zal de selectieprocedure worden opgestart. Sowieso zullen, met het vertrek van onze duizendpoot, de taken meer verdeeld moeten worden. Met het schrijven van deze column maken we hiermee alvast een begin! René van Dongen Bestuurslid CNC 12 13
kort nieuws Quality Products 100% eigendom AMCO De aandelen van CNC Quality Products zijn met terugwerkende kracht per 1 januari 2011 volledig in handen van AMCO. Dit zijn de aandeelhouders AMCO (52% eigenaar) en Quality Beheer (48% eigenaar) in maart overeen gekomen. CNC Quality Products is het in export van compost gespecialiseerde transportbedrijf van C4C Holding. Sinds de oprichting in 2004 heeft het bedrijf zich snel ontwikkeld. Aanleiding om CNC Quality Products op te richten was de wens van een klant om het vervoer van compost naar zijn bedrijf in Polen goed te regelen. Die handschoen hebben we samen opgepakt, vertelt René Clevers, hoofd logistiek bij CNC Grondstoffen en AMCO. Meer export In de jaren die volgden, is CNC Grondstoffen meer compost gaan exporteren en is het aantal landen waar de compost naar toe gaat ook toegenomen. Een groei die goed is terug te zien bij Quality Products. Clevers: Momenteel heeft Quality Products 23 vrachtwagens op de weg. De Poolse chauffeurs vervoeren compost naar kwekers in een breed scala aan Europese landen. Retour nemen ze de meest uiteenlopende vrachten mee terug. Op die manier houden we de kosten laag en kunnen we goed concurreren met andere internationale transportbedrijven. Door de uitbreiding van activiteiten is de oorspronkelijke bedrijfsdoelstelling van CNC Quality Products steeds verder af komen te staan van de huidige activiteiten. Clevers: Dit is aanleiding geweest om met elkaar om tafel te gaan en afspraken te maken over de overdracht van aandelen. Meer dan 1000 bezoekers op kwekerij Begin april stelden champignontelers Han van Hemert en Bert van Geffen hun bedrijf open voor publiek tijdens het jaarlijkse evenement Kom in de Kas. Meer dan 1000 bezoekers kwamen een kijkje nemen op hun champignonkwekerij De Hopwaag in Ammerzoden. Van Hemert kijkt terug op een geslaagde dag. Het weer was schitterend en de opkomst hoog. Ik heb veel positieve reacties gehad van bezoekers. Hij vond de dag een mooie gelegenheid om zijn activiteiten op een positieve manier onder de aandacht te brengen bij een groot publiek. Er is de laatste tijd de nodige negatieve publiciteit rondom de personeelsvoorziening in de champignonsector. Aan een aantal bezoekers heb ik onze huisvesting laten zien. Mensen waren verbaasd om te horen dat er Polen op ons bedrijf rondlopen die hier al meer dan 7 jaar werken. Van Hemert organiseerde de open dag samen met CNC Grondstoffen. Vanuit een promotrailer in de vorm van een grote champignon werden champignonhapjes uitgedeeld. Ook konden bezoekers de bedrijfsfilm van CNC bekijken om een indruk te krijgen van de Nederlandse champignonsector. Vernieuwde website Lutèce online Eerste beurs Lutèce in Midden-Oosten Lutèce is van 18 tot 20 september vertegenwoordigd op de Private Label Middle East (PLME) in Dubai. Het is de eerste keer dat Lutèce deelneemt aan een retailbeurs in de Arabische wereld. De beurs past bij de doelstelling van Lutèce om wereldwijd, en dus ook in het Midden-Oosten, een trouwe klantenkring op te bouwen. Maikel van Bakel, hoofd sales bij Lutèce: Vaak zijn klanten die hoge eisen stellen aan hun leveranciers gemiddeld genomen ook trouwere afnemers. Door juist die klanten aan ons te binden, werken we aan stabiliteit in onze verkoopcijfers. Ook in de tijden dat de prijzen onder druk staan. En omdat we aan heel hoge kwaliteits-, milieu- en hygiënestandaarden voldoen, hebben we echt wat extra te bieden ten opzichte van andere leveranciers. Een kracht die we commercieel graag verder willen uitbuiten in het Midden-Oosten. Per 1 april 2011 is de nieuwe website van Lutèce online. De site laat zien wat Lutèce te bieden heeft op het gebied van champignons. Nieuw is dat de site is onderverdeeld in een website voor zakenrelaties en voor consumenten. Daardoor voorziet Lutèce beter in de specifieke informatiebehoefte en voorkennis van consumenten en zakenrelaties die de site bezoeken. Ook is op de nieuwe site een gebruiksvriendelijk overzicht van het uitgebreide assortiment van Lutèce te vinden. Door met de muis over de productgroepen te bewegen, kan door het assortiment worden gebladerd en op een productcategorie worden geklikt voor meer informatie. Kookwedstrijd Zilveren Champignon op 3 oktober Op maandag 3 oktober 2011 vindt in het ROC van Amsterdam de eerste Zilveren Champignon nieuwe stijl plaats. Naast professionele koks uit restaurants kunnen nu ook koks in grootkeukens of instellingen en hobbykoks aan de kookwedstrijd deelnemen. De organisatie van de Zilveren Champignon ligt bij het GroentenFruit Bureau en de Stuurgroep Promotie Champignons van het Productschap Tuinbouw. Zij hebben de wedstrijd overgenomen van restauranteigenaar Peter Zandboer, die de kookcompetitie opstartte en 25 jaar lang onder zijn hoede had. Doel van de kookwedstrijd is het gebruik van champignons te stimuleren en ideeën te genereren voor nieuwe gebruiksmogelijkheden. Bron: MissetHoreca 14 15
product in beeld Compostsubstraat amandelpaddenstoelen CNC Exotic Mushrooms levert sinds enkele maanden - als een van de eerste substratenproducenten in Europacompostsubstraat voor de teelt van amandelpaddenstoelen (Agaricus blazei Murill). De amandelpaddenstoel - het product heeft een zoetachtige amandelsmaak - is van oorsprong een tropische paddenstoel, die eind 19e eeuw voor het eerst werd beschreven door een Amerikaanse botanicus. In Azië wordt deze paddenstoel al langer gekweekt, in Europa is hij nog relatief onbekend. De alpha- en beta-glucanen in de paddenstoel zouden een kankerremmende en antioxiderende werking hebben en het immuunsysteem bevorderen. Omdat de amandelpaddenstoel een nieuw en exclusief product is, zet CNC Exotic Mushrooms het product op kleine schaal in de markt. Op dit moment nemen enkele kwekers de compostpakketten af. Zij leveren de paddenstoelen aan de betere horeca. Afhankelijk van de vraag zal de productie van het compostsubstraat verder worden uitgebreid. De productie en de planning vindt plaats in nauwe samenwerking met CNC Grondstoffen in Milsbeek. Het compostsubstraat wordt afgeleverd in pakketten van 20 kg per stuk. Deze hebben een afmeting van 60 cm x 40 cm x 20 cm. Levering vindt plaats op Deense karren. Colofon Champignonswerk is een uitgave van de Coöperatieve Nederlandse Champignonkwekersvereniging U.A. en verschijnt vier keer per jaar. Redactie Aad Albers, C4C Anne Rottink, C4C Frans Brienen, CNC Manon Meijers, Lutèce Marion Vrijaldenhoven, CNC Ank van Lier, freelance redacteur CNC U.A. Postbus 13 6590 AA Gennep T 0485 516541 F 0485 517823 E info@cnc.nl Productie Ontwerpbureau SIS, Nijmegen Drukwerk SHD Grafimedia, Swalmen Overname van artikelen is toegestaan na goedkeuring van CNC U.A. en met bronvermelding. CNC U.A. is 100% aandeelhouder van C4C Holding. De volgende bedrijven zijn onderdeel van C4C Holding: CNC Grondstoffen CNC Exotic Mushrooms CNC Agricompost CNC Quality Products Sp.z o.o. AMCO Bromyc Lutèce Holding Lutèce FLM Foodingredients Holding