Interfin BV Wft PE Basismodule 2010-2011
Colofon Titel Wft PE Basismodule 2010-2011 Auteur Raymond Mars CT Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 2
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer beloning of vergoeding, in welke vorm dan ook, voor het bemiddelen of adviseren ter zake van een financieel product of het verlenen van een beleggingsdienst of nevendienst NB. (1) Iedere vorm van beloning kwalificeert wettelijk onder het begrip provisie. NB. (2) De beloningregels sluiten aan op de inducementregels uit het MIFID. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 3
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Wettelijk kader: Artikel 149a Bgfo (verbod op andere beloning dan de beloning die noodzakelijk is voor de dienstverlening) NB. Dit artikel is een verbodsartikel. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 4
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Wettelijk kader: Artikel 150 Bgfo: Balansregel. (provisie moet in de juiste verhouding worden uitbetaald) NB. Provisie moet eerst aan de bepalingen in artikel 149a voldoen, daarna aan de bepalingen in artikel 150. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 5
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Uitsluitingen artikel 149a Bgfo: Provisie die door de cliënt aan de dienstverlener wordt betaald. Provisie die wordt betaald door een derde en de belangen van de cliënt niet schaadt. NB. Provisie die wordt verschaft door een aanbieder valt onder de regels van 149a, tenzij de provisie volledig wordt door betaald aan de cliënt. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 6
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Bij provisie die wordt verschaft door de aanbieder: Twee regels (open norm) 1) Provisie moet de dienstverlening ten goede komen. 2) Mag geen afbreuk doen aan de verplichting van de dienstverlener zich in te zetten voor de belangen van de klant. NB. De dienstverlener moet op grond van artikel 58 Bgfo inzage geven in de exacte hoogte van deze beloning. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 7
Casus Adviesbeloning Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 8
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Toezichthouders op grond van de Wft Afm DNB Nma Gedragstoezicht Prudentieel toezicht Toegang tot betalingssystemen NB. Per 2009 is de Nma als derde toezichthouder toegevoegd. De Nma houdt ook toezicht op financieel dienstverleners op grond van de mededingingswetgeving. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 9
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Kwaliteitseisen financiële dienstverlener Betrouwbaarheid Deskundigheid Financiële zekerheid Adequate en integere bedrijfsvoering Zorgplicht Transparantie Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 10
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Toezicht door de Nma: Betalingssystemen mogen elkaar niet uitsluiten of aan bijzondere voorwaarden zijn gebonden voor gebruik. NB. Situaties als Giro en bank kunnen hierdoor niet meer voorkomen. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 11
Casus Toezichtwetgeving Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 12
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer Regelgeving (opgenomen in de Wft) inzake betalingsverkeer: Payment Services Directive (PSD) Regels inzake betalingsverkeer voor chartale en girale betalingen Single Euro Payments Area Systeem standaard voor betalingssystemen Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 13
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer PSD (Payment Services Directive) Geen valutadagen bij overboeking. Eigenrisico voor alle betaalmiddelen 150,-. 56 dagen mogelijkheid om een incassomachtiging te storneren. Verwerkingstijd voor een overboeking max. 3 dagen. (vanaf 2012 max. 1 dag) NB. Het PSD geeft de richtlijn voor de voorwaarden die financiële instellingen mogen hanteren bij hun betalingsverkeer. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 14
Adviesbeloning Toezichtswetgeving Betalingsverkeer SEPA (Single Euro Payment Area) Grensoverschrijdende betalingen (binnen de SEPA landen) worden sneller uitgevoerd. Grensoverschrijdende incasso s zijn mogelijk. Kosten voor het verrichten van betalingen moeten apart in rekening worden gebracht. NB. De Chipknip valt buiten de SEPA. Interfin BV Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 15
Casus Betalingsverkeer Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 16
Bijlagen Bijlage 1 Wetsartikelen Bgfo Bijlage 2 Praktische samenvatting Leidraad passende provisie financiële dienstverleners Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 17
Bijlage 1 Wetsartikelen Bgfo Artikel 58 1. Voorafgaand aan de totstandkoming van een overeenkomst inzake een betalingsbeschermer, complex product, hypothecair krediet of uitvaartverzekering verstrekt een bemiddelaar een consument informatie over de hoogte van de provisie, de afsluitprovisie, het jaarlijkse bedrag aan doorlopende provisie en het aantal termijnen daarvan die de desbetreffende aanbieder rechtstreeks of middellijk zal betalen in verband met de betalingsbeschermer, het complexe product, het hypothecair krediet, onderscheidenlijk de uitvaartverzekering. 2. Het eerste lid is van overeenkomstige toepassing op bemiddelaars die complexe producten als bedoeld in artikel 1, onderdeel d, onder 4, samens tellen of in de markt verkrijgbaar stellen, voor zover het betreft de financiële producten die onderdeel zijn van die complexe producten. 3. Voorafgaand aan het zonder tussenkomst van een bemiddelaar doen van een voorstel tot het aangaan van een overeenkomst inzake een betalingsbeschermer, complex product, hypothecair krediet of uitvaartverzekering, verstrekt een aanbieder een consument informatie over het feit dat hij kosten maakt ten behoeve van de distributie met inbegrip van het adviseren en dat deze kosten onderdeel uitmaken van de prijs van het product of verwerkt kunnen zijn in het rentepercentage, alsmede informatie over de aard en reikwijdte van zijn dienstverlening. 4. Het eerste tot en met het derde lid zijn niet van toepassing op beleggingsondernemingen voor zover zij beleggingsdiensten of nevendiensten verlenen met betrekking tot deelnemingsrechten in beleggingsinstellingen. 5. De Autoriteit Financiële Markten kan regels stellen met betrekking tot de wijze waarop de informatie, bedoeld in het eerste en derde lid, wordt geformuleerd of gepresenteerd. Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 18
Artikel 149a 1. Een aanbieder, bemiddelaar of adviseur verschaft of ontvangt, voor het bemiddelen of adviseren inzake een betalingsbeschermer, complex product, hypothecair krediet of uitvaartverzekering, rechtstreeks of middellijk geen provisie die niet noodzakelijk is voor het verlenen van de betreffende dienst of deze mogelijk maakt. 2. Het eerste lid is niet van toepassing op: a. provisies die worden verschaft door of aan de cliënt of degene die namens hem optreedt; b. provisies die worden verschaft door of aan een derde of degene die namens hem optreedt, indien: 1 de bemiddelaar of adviseur de cliënt op uitvoerige, accurate en begrijpelijke wijze mededeling doet van het bestaan, de aard en het bedrag of, indien het bedrag niet kan worden achterhaald, de wijze van berekening van de provisie of ingeval van provisie in natura de waarde in het economisch verkeer voordat de betreffende dienst wordt verleend; en 2 de verschaffing van de provisie de kwaliteit v an de betreffende dienst ten goede komt en geen afbreuk doet aan de verplichting van de aanbieder, bemiddelaar of adviseur om zich in te zetten voor de belangen van de cliënt. 3. Onverminderd het eerste en tweede lid verschaft of ontvangt een aanbieder, bemiddelaar of adviseur voor het bemiddelen of adviseren inzake een betalingsbeschermer, complex product, hypothecair krediet of uitvaartverzekering, rechtstreeks of middellijk, geen andere provisie dan: a. afsluitprovisie; b. doorlopende provisie; of c. provisie in natura die onafhankelijk van de totstandkoming van de overeenkomst wordt verschaft en die, voor zover deze de waarde van 100 overstijgt, voldoet aan het eerste lid en het tweede lid, onderdeel b. 4. Voor de toepassing van het derde lid wordt onder «consument» in artikel 1, onderdelen a en g, mede verstaan een cliënt, niet zijnde een consument. Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 19
Artikel 150 1. Een aanbieder betaalt geen afsluitprovisie die meer bedraagt dan de helft van de som van die afsluitprovisie en de totale doorlopende provisie terzake van de desbetreffende overeenkomst. 2. Een aanbieder betaalt de doorlopende provisie evenredig uit gedurende ten minste tien jaar na totstandkoming van de desbetreffende overeenkomst. Indien de looptijd van de overeenkomst korter is dan tien jaar, betaalt de aanbieder de doorlopende provisie evenredig uit gedurende die looptijd. 3. Het eerste en tweede lid zijn niet van toepassing op overeenkomsten inzake complexe producten voor zover tussen de desbetreffende aanbieder en de consument door tussenkomst van dezelfde bemiddelaar ten minste drie maanden voorafgaand aan het sluiten daarvan een overeenkomst is gesloten inzake een financieel product dat onderdeel is van het desbetreffende complexe product. Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 20
Bijlage 2 Praktische samenvatting Leidraad passende provisie financiële dienstverleners (zie ook de volledige Leidraad passende provisie in de Bibliotheek van De Digitale School) Inleiding Indien u van een verzekeraar of een bank provisie (dit is zowel een geldelijke als een niet-geldelijke vergoeding) ontvangt voor uw bemiddeling in complexe producten en hypothecair krediet (en in voorkomend geval in Mifid-producten), dan moet deze provisie voldoen aan de zogenaamde inducementnorm. Deze norm komt erop neer dat de provisie voor een complex product of hypothecair krediet passend moet zijn. Het uitgangspunt voor de AFM is dat nadelige prikkels die van provisies kunnen uitgaan, worden weggenomen. Met andere woorden, de provisie die u ontvangt mag niet excessief zijn en moet in een redelijke verhouding staan tot de inspanning die u heeft geleverd. De inducementnorm is van toepassing op financiële dienstverlening aan zowel particulieren als de zakelijke markt. De inducementnorm is niet van toepassing op: - een uurtarief (fee) of vast bedrag die door de cliënt wordt betaald - een één-op-één aan de klant doorbetaalde provisie Hoofdregel De hoofdregel is dat provisie die betaald wordt door verzekeraars en banken verboden is, behalve als het gaat om: A. Een vergoeding die noodzakelijk is of de dienst mogelijk maakt. Het gaat hier met name om wettelijke heffingen of juridische kosten. Onze indruk is dat het niet vaak zal voorkomen dat u een vergoeding ontvangt die onder deze uitzondering valt. B. Een provisie die voldoet aan de volgende drie eisen: 1. de provisie komt de kwaliteit uw dienstverlening ten goede, 2. de provisie doet geen afbreuk aan uw verplichting om u in te zetten voor de belangen van uw cliënt én 3. u moet de provisie het exacte bedrag transparant maken aan uw cliënt. (U moet het hele bedrag in de keten transparant maken, dus ook het deel dat wordt ontvangen door tussenschakels zoals serviceproviders of inkooporganisaties). Indien u dus een provisie ontvangt van een verzekeraar of een bank, dan moet u beoordelen of deze provisie niet excessief hoog is door deze te toetsen aan de onder B1 en B2 genoemde eisen. Is aan deze beide eisen voldaan dan moet u deze provisie vervolgens schriftelijk transparant maken aan uw cliënt (B3). Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 21
Nadere uitleg van de drie eisen: Ad B1 De provisie komt de kwaliteit van de dienst ten goede U mag provisie ontvangen voor uw bemiddeling inzake een complex product of een hypothecair krediet indien de hoogte van deze provisie uw werkzaamheden niet beïnvloedt. De provisie wordt dan geacht de kwaliteit van de dienst ten goede te komen omdat deze provisie uw aanbod van producten of diensten heeft verruimd. Er mag geen sprake zijn van een ongepaste invloed van de provisie op het advies (unbiased advice). Ad B2 De provisie doet geen afbreuk aan de verplichting van de financieel dienstverlener om zich in te zetten voor de belangen van de cliënt U moet beoordelen of de provisie die u ontvangt voldoet aan deze eis aan de hand van de volgende vijf indicatoren: 1. Het soort dienst waarop de provisie van invloed is. Het soort dienst die u levert en de werkzaamheden die u verricht zijn bepalend voor de hoogte van de beloning. Geeft u een integraal advies dan levert u een ander soort dienst en verricht u meer werkzaamheden dan wanneer u uitsluitend bemiddelt in de totstandkoming van een overeenkomst (bijvoorbeeld indien het financieel advies door een andere financiële dienstverlener is gegeven of indien de cliënt geen advies wil). Een integraal advies rechtvaardigt dan ook een hogere beloning. 2. Evenwichtige relatie tussen provisie en inspanning/kosten. Hierbij gaat het erom dat er sprake is van een evenwichtige relatie tussen enerzijds de hoogte van de provisie en anderzijds de kosten die u maakt en de inspanning die u levert. Met andere woorden, de hoogte van uw provisie moet in een redelijke verhouding staan tot de omvang van uw werkzaamheden. Indien u een meer dan gemiddelde inspanning moet leveren om voor een cliënt een overeenkomst tot stand te laten komen, dan mag u hiervoor een hogere provisie ontvangen dan wanneer de inspanning die wordt geleverd lager dan gemiddeld is. Dit betekent dat u bij doorlopende vergoedingen ook doorlopend werkzaamheden moet verrichten, bijvoorbeeld in het kader van het onderhoud en beheer. Opgelet: het gaat hier om een indicator, dit betekent niet dat er altijd een volledige één-op-één relatie moet zijn tussen provisie enerzijds en inspanning en kosten anderzijds. 3. Marktconforme provisies Indien de provisie die u ontvangt van een verzekeraar of een bank (sterk) afwijkt van wat gebruikelijk is in de markt kan dit een prikkel zijn die het belang van de cliënt niet centraal stelt. 4. Uw relatie tot de verzekeraar/aanbieder De relatie die u heeft met de verzekeraar of bank waarvan u provisie ontvangt, kan van invloed zijn op uw inzet voor de belangen van uw cliënt. U moet dan denken aan groepsvennootschappen of zeggenschapsbanden. Indien de betreffende verzekeraar bijvoorbeeld aandelen heeft in uw bedrijf kan dit element van belang zijn. 5. Provisie als belangrijkste beloningsvorm Indien u voornamelijk wordt beloond door middel van provisie dan kan dit uw onafhankelijkheid aantasten. U bent dan wellicht zo afhankelijk van deze provisie(structuur) dat u het belang van uw cliënt niet centraal stelt. Elementen die u ook afhankelijk kunnen maken van een specifieke verzekeraar of bank zijn eventuele betalingsachterstanden in uw rekening-courantverhouding of indien een verzekeraar of bank u een lening heeft verstrekt. Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 22
De AFM beoordeelt aan de hand van deze vijf indicatoren of de provisie die u ontvangt geen afbreuk doet aan uw plicht u in te zetten voor de belangen van uw cliënt. Ad B3 Transparantie Wie maakt de provisie transparant? De bemiddelaar en de adviseur dienen de provisie transparant te maken. Wat moet transparant gemaakt worden? Het exacte (nominale) bedrag en voor niet-geldelijke vergoedingen de waarde in het economisch verkeer. Als het exacte bedrag (nog) niet kan worden berekend, moet de exacte wijze van berekening van de vergoeding aan de cliënt worden medegedeeld. Wanneer moet de provisie transparant gemaakt worden? In een zo vroeg mogelijk stadium na aanvang van de dienst, maar in elk geval voordat de overeenkomst tot stand is gekomen. Hoe moet de provisie transparant worden gemaakt? Schriftelijk. Dit moet op een zodanige wijze gebeuren dat dit aan de AFM kan worden aangetoond. Niet-geldelijke vergoedingen Niet-geldelijke vergoedingen kunnen zowel postgerelateerd zijn als niet-postgerelateerd worden verstrekt. Niet-geldelijke vergoedingen die postgerelateerd en structureel van aard zijn, dienen dan ook transparant te worden gemaakt naar de waarde in het economische verkeer. Hier is een verantwoordelijkheid weggelegd voor degene die de niet-geldelijke vergoeding verstrekt om de ontvanger te informeren over de waarde in het economische verkeer, zodat deze aan zijn transparantieverplichting kan voldoen. Ook een niet-geldelijke vergoeding die niet-postgerelateerd is, moet transparant worden gemaakt. Het verstrekken van advies- en planningssoftware ter waarde van 3.000 euro door een aanbieder is een voorbeeld van een niet-geldelijke vergoeding die nietpostgerelateerd is. Als deze vergoeding voldoet aan de inducementregels, moet de bemiddelaar het gehele bedrag inzichtelijk maken. Dit kan bijvoorbeeld door deze niet-geldelijke vergoeding op de website te zetten en hiernaar te verwijzen in de opgave van de geldelijke vergoeding die schriftelijk aan de consument moet worden verstrekt. Niet-geldelijke vergoedingen die niet-postgerelateerd zijn hoeven dus niet in een bedrag per cliënt of overeenkomst te worden uitgedrukt. Bedrijfsvoering De AFM adviseert u een beleid inzake inducements te maken en voor elke provisiestructuur (afsluitprovisie, doorlopende provisie etc.) per product(soort) een onderbouwing van de toelaatbaarheid maken. Dit moet u doen aan de hand van de genoemde vijf indicatoren. Belangrijk hierbij is dat de provisie op een collectief niveau de kwaliteit van uw dienstverlening ten goede mag komen. Dit hoeft dus niet op het niveau van elke individuele cliënt het geval te zijn. (bron: AFM) Interfin B.V. Wft PE Basismodule 2010-2011 vs 1.0 23