Rv 17 Dienst Stadsbeheer DSB/2014.723 RIS 280886_150317 Voorstel van het college inzake 4e Programma Ondergrondse Restafvalcontainers (ORAC s): 1000 extra 1. Inleiding Sinds 2009 plaatst de gemeente ondergrondse restafvalcontainers (ORAC s) voor de inzameling van huisvuil. Doel van de plaatsing van deze ORAC s is om er voor te zorgen dat afvalzakken uit het straatbeeld verdwijnen. Onlangs is de 4.000ste container geplaatst. Het merendeel van de Haagse wijken is nu voorzien van ondergrondse restafvalcontainers. Ondergrondse containers zorgen ervoor dat er op straat veel minder vervuiling is door kapotte vuilniszakken en minder overlast van meeuwen en ratten. Bewoners kunnen 24 uur per dag, 7 dagen per week hun huisvuil kwijt. Dat vergroot het woongemak. Onderzoek onder bewoners via het Stadspanel laat zien dat bewoners overwegend positief zijn over de restafvalcontainers, ze vinden hun woonomgeving schoner en vinden de containers een verbetering ten opzichte van de huisvuilinzameling met zakken. Om door te gaan op deze weg stelt het college voor om in de periode 2016-2017 nog eens 1000 extra ORAC s te plaatsen. Om de buitenruimte schoner te krijgen moeten alle huisvuilzakken uit het straatbeeld verdwijnen. In gebieden met veel hoogbouw en gestapelde bouw zijn de mogelijkheden om afval op te slaan beperkt. In de praktijk zien we hier meer zwerfafval, vervuiling en hiermee samenhangende overlast van dieren, zoals meeuwen en ratten. ORAC s bieden in dit soort gebieden uitkomst. In 2015 worden circa 900 ORAC s geplaatst uit de programma s die reeds door de raad zijn vastgesteld. In 2016 en 2017 worden in totaal nog eens 1000 ORAC s geplaatst, zodat vuilniszakken steeds meer uit het straatbeeld verdwijnen. Programmabegroting 2015-2018, pagina 95 Het budget voor de 1.000 extra containers is opgenomen in de programmabegroting 2015 2018 (RIS 276 469, pagina 95). De 1.000 extra containers worden aansluitend op de 1.000 containers uit het 3e programma geplaatst (RIS266686). Om deze 1.000 extra containers in 2016-2017 te kunnen plaatsen, moet nu al worden gestart met de voorbereidingen. Het voorbereidingstraject heeft namelijk een doorlooptijd van 9 tot 12 maanden. Na de plaatsing van deze extra 1.000 ondergrondse restafvalcontainers is niet de gehele stad voorzien van ORAC s. Na 2017 is het de ambitie om nog circa 500 ORAC s te plaatsen. Na de aanleg van deze ORAC s zijn ongeveer 8% van de huishoudens niet over op ORAC s. In deze wijken waar het restafval overwegend middels minicontainers en inpandige voorzieningen aangeboden wordt zal niet worden overgegaan op ORAC s. 2. Geschikte wijken en randvoorwaarden voor de locaties van ORAC s Net als in de vorige programma s wordt er goed gekeken welke wijken geschikt zijn om over te gaan op ORAC s. Om te komen tot nieuwe wijken wordt er gekeken naar drie mogelijke eigenschappen van de wijk: Raadsvoorstellen 2015 1
Wijkkeuze - Hoge bebouwings- en bevolkingsdichtheid, oftewel wijken waar restafval overwegend in zakken wordt aangeboden In gebieden met veel hoogbouw en gestapelde bouw zijn de mogelijkheden om afval op te slaan beperkt. In deze wijken wordt nagenoeg geen gebruik gemaakt van minicontainers, omdat hiervoor geen opslagmogelijkheden beschikbaar zijn. In de praktijk zien we dat de openbare ruimte hier eerder te kampen heeft met zwerfafval, vervuiling en hiermee samenhangende overlast van dieren, zoals meeuwen en ratten. ORAC s bieden in dit soort gebieden uitkomst. De containers zijn goed afgesloten, nemen relatief weinig ruimte in boven de grond en bewoners kunnen er ieder moment van de dag hun afval in kwijt. Hierdoor nemen zwerfvuil en vervuiling af. - Voldoende beschikbare parkeergelegenheid Uit de ervaringen met de eerdere plaatsingen blijkt dat de plaatsing van ORAC s concurrerend kan zijn met de beschikbare parkeergelegenheid. De parkeerdruk is één van de doorslaggevende factoren bij het bepalen van de (on)mogelijkheden om ORAC s te plaatsen in de wijken. In de aan te wijzen wijken wordt een onderscheid gemaakt tussen wijken met een parkeerprobleem (parkeerdruk boven de 90%) en zonder parkeerprobleem. In de wijken zonder parkeerprobleem kunnen ORAC s worden geplaatst. In de wijken met een parkeerprobleem doen wij dit niet. De gemeente werkt hard aan het verlagen van de parkeerdruk in de verschillende wijken waardoor ook in deze wijken (met overlast) overgegaan kan worden op ORAC s. Dit neemt niet weg dat niet in alle wijken de parkeerdruk onder de 90 % zal komen. Hiermee blijven er wijken in de stad waar vanwege een te hoge parkeerdruk de overlast van afvalzakken niet wordt tegengegaan door de plaatsing van ORAC s. - Geografisch aaneengesloten gebieden In het kader van het gestructureerd, efficiënt en effectief inzamelen van het huishoudelijk afval, wordt er bij de plannen voor de nieuwe lichting van de 1000 ORAC s getracht zo goed mogelijk aan te sluiten bij de bestaande ORAC s-wijken. Dit zodat er een groter aaneengesloten gebied met ORAC s ontstaat. Locatiekeuze Naast de wijkkeuze zijn er ook duidelijke randvoorwaarden gesteld voor de plaatsing van ORAC s op een locatie. Deze randvoorwaarden zijn gelijk aan die gesteld zijn voor de wijken en locaties voor ORAC s in eerdere programma s. Echter de randvoorwaarde met betrekking tot de loopafstand is aangescherpt naar aanleiding van ervaring uit de praktijk (zie paragraaf 3). Voor het vinden van locaties voor ondergrondse containers in wijken gelden de volgende randvoorwaarden: - Loopafstand: De maximale loopafstand van perceel tot de container mag maximaal 75 meter bedragen, waarbij een uitloop naar maximaal 125 meter wordt gehanteerd. De maximale loopafstand van 125 meter kan gehanteerd worden wanneer geen andere locatie beschikbaar is of wanneer aan één van de onderstaande criteria meer recht kan worden gedaan. Wanneer er binnen de 125 meter geen locatie beschikbaar is kan het college onder bijzondere omstandigheid besluiten hiervan af te wijken. - Parkeren: Het aantal te vervallen parkeerplaatsen wordt tot een minimum beperkt. - Bomen: zo min mogelijk kappen of verplaatsen van bomen. - Ondergrondse infrastructuur : zo min mogelijk omleggen van reeds aanwezige kabels, leidingen en riolering. - Overige obstakels: zo min mogelijk verplaatsen van lichtmasten, telefoonzuilen, HTM-masten en bovenleidingen. - Bereikbaarheid leegwagen: De leegwagen moet voldoende ruimte hebben om de ORAC s te kunnen legen. - Veiligheid: Bij de route van huisdeur naar container moet kruising met hoofdroutes en wijkontsluitingswegen worden vermeden. Raadsvoorstellen 2015 2
3. Lessons learned De gemeente Den Haag is inmiddels vijf jaar bezig met de plaatsing van ORAC s, wat erin geresulteerd heeft dat nu een meerderheid van de Haagse wijken over ORAC s beschikt. De 4000 ste ORAC is onlangs geplaatst. Naar aanleiding van de ervaringen die zijn opgedaan de afgelopen vijf jaar bij het doorlopen van het proces van plaatsing van ORAC s, is de werkwijze aangescherpt. Hieronder staan de belangrijkste lessons learned : - Door het aangepaste besluitvormingsproces in 2012 is de participatie verbeterd maar is de doorlooptijd van besluit tot plaatsing van ORAC s wel langer geworden. Het voorlopig ontwerp wordt ter inspraak voorgelegd voor een periode van 6 weken. Na de verwerking van de zienswijzen wordt pas een definitief plaatsingsplan opgesteld. In de periode maart 2013-maart 2014 hebben van de bijna 400 ingediende zienswijzen 60 zienswijzen (15%) geleid tot een gewijzigde locatie. - Mede door de komst van ORAC-vertegenwoordigers is de communicatie naar belanghebbenden verbeterd. De vertegenwoordigers zijn aanwezig in de buurt en zijn het eerste aanspreekpunt voor bewoners. Veel vragen en klachten worden door de ORAC vertegenwoordigers afgedaan. Ook geven de ORAC vertegenwoordigers uitleg over de procedure van het plaatsen van ORAC s. - Op basis van een zorgvuldige afweging wordt de maximale loopafstand van 125 meter van huisdeur tot ORAC vaker gebruikt om gehele wijken te kunnen voorzien van ORAC s. Door de ervaringen die reeds opgedaan zijn met de ORAC s kan deze uitzondering, om de loopafstand te vergroten naar 125 meter in plaats van 75 meter, tijdens het proces van besluit tot plaatsing met een goede gefundeerde onderbouwing gemaakt worden. Bij het ontwerpen van het plaatsingsplan wordt echter wel als uitgangspunt genomen dat de maximale loopafstand van huisdeur tot container maximaal 75 meter mag bedragen. Echter door de vaak beperkte locatiekeuze in wijken, en de wens om de gehele wijk over te laten gaan op ORAC s, wordt regelmatig de maximale loopafstand tot 125 meter gehanteerd. 4. Plaatsingsplannen Voordat in de wijken ORAC s geplaatst worden, wordt per wijk een ontwerp plaatsingsplan opgesteld. Dit ontwerp plaatsingsplan wordt door het college vrijgegeven voor inspraak. Bewoners worden hierover geïnformeerd en kunnen gedurende zes weken een zienswijze met eventuele alternatieve locaties indienen. Daarnaast wordt er een informatieavond gehouden. De reacties vanuit de inspraak worden verwerkt in een nota van antwoord die toegevoegd wordt bij het definitieve plaatsingsplan. Dit definitieve plaatsingsplan wordt door het college vastgesteld. De aanwezigheid van kabels en leidingen, een hoge parkeerdruk (hoger dan 90 procent) of onbereikbaarheid van locaties voor het ledigingsvoertuig kunnen er toe leiden dat er geen passend plaatsingsplan te maken is voor een (hele) wijk. Dit betekent dat de wijk niet, of slechts gedeeltelijk over kan gaan op ORAC s. Nader onderzocht gaat worden hoe met deze knelpunten omgegaan kan worden om toch een wijk over te laten gaan op ORAC s. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het vergroten van de loopafstanden of aanpassingen in de openbare ruimte. 5. Plaatsingsgebieden ORAC s Op basis van de bovenstaande randvoorwaarden en de gemeentelijke ambitie is onderzocht welke gebieden kunnen worden bediend met ORAC s. Onderstaande kaart laat zien waar ORAC s reeds zijn geplaatst en waar ORAC s worden geplaatst naar aanleiding van eerder vastgestelde Programma s ORAC s. Ook is te zien waar voorgesteld wordt ORAC s te plaatsen op basis van het 4 e Programma ORAC s. Raadsvoorstellen 2015 3
6. 1000 ORAC s In de programmabegroting heeft de raad vastgesteld dat er na de 900 ORAC s die in 2015 worden geplaatst ook de jaren daarna (2016 en 2017) nog eens 1000 extra ORAC s geplaatst dienen te worden om zo alle vuilniszakken uit het straatbeeld te laten verdwijnen. Hieronder wordt de stand van zaken geschetst. Hiermee krijgt de raad inzicht in welke wijken nog wachten op ORAC s, welke wijken nog wachten op ORAC s maar tegelijk ook kampen met een te hoge parkeerdruk, welke wijken overwegend afval inzamelen met minicontainers of via inpandige inzameling en dat er nog losstaande probleemsituaties zijn waarvoor een oplossing dient te worden gezocht. Vervolgens wordt voorgesteld hoe de ORAC s in Den Haag verder uit te rollen. 7. Reeds geplaatst en reeds over besloten In het eerste en tweede programma ORAC s zijn de volgende wijken van ORAC s voorzien: Escamp: Rustenburg, Oostbroek en Leyenburg Haagse Hout: Bezuidenhout-Midden, Bezuidenhout-West, Mariahoeve, Kampen, Landen en Burgen en Horsten Laak: Laakhaven-West, Laakhaven-Oost en Spoorwijk Scheveningen: Belgisch Park, Badplaats, Visserijbuurt, Rijslag, Sweelinckplein, Oud Scheveningen en Vissershaven Segbroek: Koningsplein, Rondom Energiecentrale en Valkenboskwartier Raadsvoorstellen 2015 4
In het derde programma ORAC s is het voornemen uitgesproken om ORAC s te plaatsen in de hieronder opgenomen wijken. Inmiddels wordt er hard gewerkt aan plaatsingsplannen en daadwerkelijke plaatsing, hiermee ligt programma 3 op schema: Centrum: Kortenbos, Uilenbomen en Zeeheldenkwartier Haagse Hout: Duinzigt, Nassaubuurten en van Hoytemastraat e.o. Loosduinen: Bohemen en Meer en Bos en Kom Loosduinen Scheveningen: Stadhoudersplantsoen Segbroek: Bomenbuurt, Heesterbuurt, Eykenduynen en Bloemenbuurt West 8. Probleemlocaties uit de eerdere programma s Tijdens de planning en plaatsing van de ORAC s in bovenstaande wijken zijn op verschillende locaties onmogelijkheden gebleken om daadwerkelijk de ORAC een plek te geven in wijken. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan de ondergrondse infrastructuur (kabels en leidingen) onvoldoende ruimte bieden voor een ORAC, de breedte van de straat is te smal voor het ledigingsvoertuig, er kan geen locatie worden gevonden binnen de gestelde loopafstand en de ORAC s mogen niet worden aangelegd langs doorgaande wegen in verband met de wijkontsluiting en de hulpdiensten. Omdat het niet gewenst is om voor één locatie of één straat de hele wijk niet te laten overgaan op ORAC s is er voor gekozen om de wijken wel te laten overgaan op het inzamelsysteem met ORAC s en een tijdelijke oplossing te zoeken voor de probleemlocaties. Het aantal probleemlocaties ligt rond de 50 en in totaal gaat het om ongeveer 200 ORAC s. Zowel in 2015 als de jaren hierna blijven wij werken aan oplossingen voor deze probleemlocaties. Hierbij kan gedacht worden aan het rijden met kleinere ledigingsvoertuigen als oplossing voor de smalle straten of een gesprek met de buurt over de loopafstanden of specifieke locaties die nog niet zijn aangemerkt als potentiele plek voor een ORAC. Het vraagt bij ieder van deze probleemlocaties een nog uitgebreider onderzoek naar de mogelijkheden. 9. Wijken waar nog over moet worden besloten 7 wijken zonder parkeerprobleem In 7 wijken wordt afval overwegend ingezameld door gebruik van afvalzakken. In deze wijken voorzien wij geen probleem om snel over te gaan op ORAC s. Het gaat hier in totaal om ongeveer 360 ORAC s Loosduinen: Centrum: Waldeck Zuid en Noord en Rosenburg Zuidwal, Voorhout, Archipelbuurt en Willemspark 7 wijken met parkeerdruk In 7 andere wijken wordt afval overwegend ingezameld door gebruik van afvalzakken. In deze wijken voorzien wij echter wel probleem om snel over te gaan op ORAC s aangezien in deze wijken op dit moment de parkeerdruk hoog is. In deze wijken wordt momenteel gezocht naar of wordt al gewerkt aan een oplossing van het parkeerprobleem. Zo wordt in Laak gewerkt aan een parkeergarage, worden de wijken Bloemenbuurt, Vruchtenbuurt en Bezuidenhout Oost opnieuw ingericht en wordt in wijken op Scheveningen momenteel betaald parkeren ingevoerd of een parkeeranalyse uitgevoerd. De parkeerdruk in deze wijken kan vanwege herinrichting (Vruchtenbuurt, Bloemenbuurt, Bezuidenhout Oost) of het invoeren van betaald parkeren (Duindorp) onder de 90% zakken. Als blijkt dat de parkeerdruk onder de 90% is gekomen zullen de wijken vallen onder de noemer wijken zonder parkeerdruk. Het gaat hier in totaal om ongeveer 630 ORAC s. Laak: Laakkwartier Oost/Noordpolderbuurt Segbroek: Bloemenbuurt, Vruchtenbuurt Haagse Hout: Bezuidenhout Oost Scheveningen: Duindorp, Statenkwartier, Geuzenkwartier 6 wijken met weinig zakken maar wel aangesloten bij ORAC-wijken In Loosduinen en Haagse Hout zijn er dan in totaal nog 6 wijken waar het merendeel van het afval wordt Raadsvoorstellen 2015 5
ingezameld door middel van minicontainers en inpandige inzamelcontainers. Een deel van het afval wordt nog ingezameld via afvalzakken. In deze wijken wordt wel overlast ervaren van de afvalzakken het is daarom wenselijk om ook hier over te gaan op ORAC s. Een andere reden om over te gaan op ORAC s is de gemeente er naar streeft dat er één aaneengesloten gebied bestaat waar afval wordt ingezameld via ORAC s. Zo verdwijnen in een aaneengesloten gebied alle vuilniszaken van straat en dit maakt ook het inzamelen van afval efficiënter. Overigens hebben de 3 wijken in Loosduinen ook te maken met een parkeerdruk rond of iets boven de 90%. Het gaat in deze 6 wijken in totaal om ongeveer 300 ORAC s Loosduinen: Nieuw Waldeck, Houtwijk, Componistenbuurt Haagse Hout: Uilennest, Waalsdorp, Arendsdorp Overige huishoudens (8%) Naast bovenstaande wijken blijven er nog 28 wijken over waar geen ORAC s zijn geplaatst. In deze wijken is het niet zinvol om over te gaan op ORAC s. In wijken als Kerketuinen en Zichtenburg, Haagse Bos, Zuiderpark en de Binckhorst zijn bijna geen woningen te vinden. Daarnaast betreft het ook diverse wijken die nagenoeg al het afval inzamelen door gebruik van een minicontainer of door inpandige afvalinzameling. Zo heeft een wijk als Kijkduin veel inpandige inzamelcontainers en hebben bijna alle huishoudens in de Vogelwijk, Marlot en de Uithof een minicontainer. De volgende wijken zullen niet overgaan op ORAC s: Loosduinen: Ockenburg, Kijkduin, Kraayenstein, Bosjes van Pex en Kerketuinen / Zichtenburg, Segbroek: Vogelwijk, Scheveningen: Van Stolkpark, Zorgvliet, Oostduinen, Westbroekpark en Duttendel Haagse Hout: Haagse Bos en Marlot Leidschenveen: Vlietbuurt, Tedingerbroek, De Venen, Westvliet, De Rivieren, De Lanen, De Velden, De Vissen, Rietbuurt, Escamp: Zuiderpark, de Uithof, Zonneveld, Lageveld, Parkbuurt Oosteinde Laak: de Binckhorst 10. Welke wijken wel en welke wijken niet De ambitie zoals verwoord in de programmabegroting om vuilniszakken uit het straatbeeld te laten verdwijnen wil het college waarmaken. Door in de wijken waar het merendeel van het afval wordt ingezameld middels afvalzakken ORAC s te plaatsen wordt dit doel het snelst bereikt. Daarnaast is het ook verstandig om een aaneengesloten gebied te creëren van ORAC-wijken en een oplossing te zoeken voor de probleemlocaties. In de wijken die hierna overblijven wonen 8% van de Haagse huishoudens. Op dit moment is het niet nodig om in deze wijken over te gaan op ORAC s. In veel van deze wijken is bijvoorbeeld geen overlast van slingerende afvalzakken omdat bijna al het afval wordt ingezameld door gebruik te maken van minicontainers en inpandige afvalcontainers. Daarnaast is het ook niet wenselijk om in wijken met weinig gestapelde bouw ORAC s te plaatsen omdat het aantal huishoudens dat binnen loopafstand van een ORAC woont te gering is. Hiermee wordt een ORAC niet efficiënt benut en is het geen nuttige financiële investering. Raadsvoorstellen 2015 6
11. Ambitie Gelet op bovenstaande heeft het college de ambitie om 1500 ORAC s te plaatsen in de hierboven genoemde 20 wijken (7+7+6) en op de probleemlocaties. Voor de jaren 2016 en 2017 heeft de raad bij de programmabegroting de financiering voor de eerste 1000 ORAC s vastgesteld. Aangezien er in diverse wijken nog wordt gewerkt aan de herinrichting en de aanpak van parkeerproblemen bestaat de mogelijkheid dat daar niet tijdig kan worden begonnen met de planvorming. Daarom is het voornemen om naast het oplossen van de probleemlocaties, een continue proces, in 2016 allereerst te beginnen met de 7 wijken zonder de parkeerproblemen. Vervolgens wil het college ook in de volgende 7 wijken met overlast aan de slag. Waar dit wegens externe factoren (parkeerdruk, herinrichting) niet direct tot de mogelijkheid behoort zal alvast worden begonnen aan de laatste 6 wijken in Loosduinen en Haagse Hout. In programma 4 is hiermee nog geen noodzaak om de knoop door te hakken of in wijken met een parkeerdruk van boven de 90% toch ORAC s moeten worden geplaatst. Op deze manier kan de komende jaren de planvorming voor de uitrol van ORAC s verder gaan. De raad wordt op gezette tijden geïnformeerd over de voortgang van de programma s. Daarnaast wordt de financiering voor de laatste 500 ORAC s tijdig aan de raad voorgelegd. Bij het nieuwe Huishoudelijk Afvalplan wordt een voorstel gedaan over de inzameling van afval in de wijken die niet overgaan op ORAC s. Daarnaast wordt dan ook doorgesproken over het weren van afvalzakken op straat voor héél Den Haag. Het moment komt namelijk in zicht dat het voor iedereen mogelijk is om de afvalzak in de ORAC te laten verdwijnen of gebruik te maken van de eigen container en dat is een mijlpaal voor een schonere en aantrekkelijke woonstad. 12. Financiën De kosten voor de 1000 ORAC s zijn 10,0 mln. Een bedrag van 5,9 mln. wordt direct ten laste te gebracht van de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing. De kapitaallasten die samenhangen met het investeringsbedrag van 4,1 mln. worden via de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing verrekend. Daarnaast worden de structurele beheerlasten ten laste gebracht van de egalisatievoorziening. 13. Besluitvorming Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag, Gezien het voorstel van het college van 17 februari 2015, Besluit: I. in te stemmen met het voornemen tot plaatsen van ondergrondse restafvalcontainers a. in stadsdeel Centrum: Zuidwal, Voorhout, Archipelbuurt en Willemspark; b. in stadsdeel Haagse Hout: Bezuidenhout Oost, Uilennest, Waalsdorp en Arendsdorp; c. in stadsdeel Loosduinen: Waldeck Zuid, Waldeck Noord, Rosenburg, Nieuw Waldeck. Houtwijk en Componistenbuurt; d. in stadsdeel Scheveningen: Duindorp, Statenkwartier en Geuzenkwartier; e. in stadsdeel Segbroek: Bloemenbuurt Oost en Vruchtenbuurt; f. in stadsdeel Laak: Laakkwartier Oost/Noordpolderbuurt. II. in te stemmen met de randvoorwaarden voor het plaatsen van ORAC s zoals genoemd in dit raadsvoorstel onder paragraaf 2 en deze randvoorwaarden van kracht te laten zijn op alle nog te plaatsen ORAC s in Den Haag. Raadsvoorstellen 2015 7
III. de investeringskosten voor de 1000 ORAC s van 10,0 mln. voor een bedrag van 5,9 mln. direct ten laste te brengen van de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing en de kapitaallasten die samenhangen met het investeringsbedrag van 4,1 mln. via de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing te verrekenen. Daarnaast de structurele beheerlasten ten laste te brengen van de egalisatievoorziening. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van 16 april 2015. De griffier. De voorzitter. Raadsvoorstellen 2015 8