Monitor Werkgelegenheid Bedrijfslocaties 2004

Monitor Werkgelegenheid Bedrijfslocaties 2004 Project: 4179 In opdracht van: Stuurgroep Bedrijfslocaties Amsterdam drs. Peter van Hinte Weesperstraat 79 Postbus 658 1018 VN Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon 020 527 9541 Fax 020 527 9595 p.hinte@os.amsterdam.nl www.os.amsterdam.nl Amsterdam, oktober 2004

2

Inhoud 1 Samenvatting 5 2 Inleiding 7 3 Bedrijven en werkgelegenheid op bedrijfslocaties 2004 9 3.1 Algemeen 9 3.2 Activiteiten op bedrijfslocaties 11 3.3 De grootte van de vestigingen 13 3.4 Ruimtegebruik 15 3.5 Forenzen 16 3.6 Werkende vrouwen 17 3.7 Kleine banen 18 4 De werkgelegenheid op bedrijfslocaties 1998-2004 19 5 De werkgelegenheidsontwikkeling per stadsdeel 23 5.1 Algemeen 23 5.2 Stadsdeel Amsterdam Centrum 24 5.3 Westpoort 25 5.4 Stadsdeel Westerpark 26 5.5 Stadsdeel Oud-West 27 5.6 Stadsdeel Zeeburg 28 5.7 Stadsdeel Bos en Lommer 29 5.8 Stadsdeel de Baarsjes 30 5.9 Stadsdeel Amsterdam-Noord 31 5.10 Stadsdeel Geuzenveld/Slotermeer 32 5.11 Stadsdeel Osdorp 33 5.12 Stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld 34 5.13 Stadsdeel Zuidoost 35 5.14 Stadsdeel Oost/Watergraafsmeer 36 5.15 Stadsdeel Amsterdam Oud-Zuid 37 5.16 Stadsdeel Zuideramstel 38 6 Ontwikkelingen 1998-2004 39 6.1 De ontwikkeling van de werkgelegenheid 39 6.2 Dynamiek 41 6.3 De ontwikkeling van het aantal vestigingen 46 6.4 Kenmerken van bedrijfslocaties 51 7 Ontwikkelingen per bedrijfslocatie 59 7.1 Bedrijfslocaties met een sterke groei van de werkgelegenheid 59 7.2 Bedrijfslocaties met een grote relatieve groei van de werkgelegenheid 65 3

7.3 Bedrijfslocaties met bijzondere ontwikkelingen 69 Bijlage 1 Kaarten met de ligging van de bedrijfslocaties 73 Bijlage 2 Gegevens over de bedrijfslocaties per 1 januari 2004 81 Bijlage 3 Ontwikkeling van het aantal vestigingen en werkzame personen 1998-2004 89 Bijlage 4 Gegevens werkgelegenheid in de stadsdelen 91 Bijlage 5 Tabellen dynamiek 95 4

1 Samenvatting Bedrijfslocaties 2004 Op 1 januari 2004 zijn er in Amsterdam 57.651 vestigingen waar 414.003 mensen werken 1. Er zijn in Amsterdam 115 formele bedrijfslocaties te onderscheiden. Op deze bedrijfslocaties staan 8.022 vestigingen (14 % van het totaal aantal vestigingen) met 187.163 werkzame personen ingeschreven, ruim 45 % van de totale werkgelegenheid in Amsterdam. Op de droge en natte bedrijventerreinen werken 84.394 mensen, ruim 20 % van de totale werkgelegenheid. Op de kantoorlocaties zijn er 102.769 arbeidsplaatsen, bijna 25 % van de totale werkgelegenheid in Amsterdam Op de bedrijfslocaties zijn vooral grotere bedrijven gevestigd (gemiddeld 23 arbeidsplaatsen), met name op kantoorlocaties. Buiten de bedrijfslocaties zijn vooral kleinere bedrijven gevestigd (gemiddeld 4 arbeidsplaatsen). Op de bedrijfslocaties werken naar verhouding minder vrouwen en er zijn minder kleine banen (van 12 uur en minder per week), op de bedrijfslocaties werken juist meer forenzen. Op de bedrijventerreinen werken de meeste mensen in de sectoren industrie, groothandel en transport en logistiek. Op de kantoorlocaties werken veel mensen bij financiële instellingen en in de zakelijke dienstverlening. Per stadsdeel verschilt het grondoppervlak dat uit bedrijfslocaties bestaat. Afgezien van Westpoort bevindt zich het grootste areaal aan bedrijfslocaties in de stadsdelen Amsterdam-Noord en Zuidoost. In de stadsdelen Westpoort en Zuidoost bevindt zich de meeste werkgelegenheid op bedrijfslocaties (beide ruim 42.000 arbeidsplaatsen). Ontwikkelingen 1998-2004 Grafiek 1.1 De ontwikkeling van de werkgelegenheid naar soort locatie in Amsterdam 1998-2003 (index 1998 = 100) 130 120 110 haventerreinen bedrijventerreinen kantoorlocaties elders in Amsterdam geheel Amsterdam 100 90 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1 banen van 12 uur en meer per week. 5

Tussen 1998 en 2004 is de werkgelegenheid in Amsterdam met ruim 50.000 arbeidsplaatsen gegroeid (17% groei). Tot 2001 nam de groei van de werkgelegenheid toe, daarna daalde de groei. Op de bedrijfslocaties daalde de groei minder dan in geheel Amsterdam. Op de bedrijfslocaties steeg de werkgelegenheid sterker dan in geheel Amsterdam. Het aantal banen op bedrijfslocaties steeg met 33.000 arbeidsplaatsen, 21% groei. De werkgelegenheid steeg het meest op kantoorlocaties en op bedrijfslocaties waar veel grond is uitgegeven. Voorbeelden hiervan zijn de Boldootstrook, Cornelis Lelylaan en Amstel III deel B. De werkgelegenheid steeg vooral in de sectoren zakelijke dienstverlening, financiële instellingen en de gezondheidszorg. De groei van de werkgelegenheid op bedrijfslocaties wordt vooral beïnvloed door opheffingen en de vestiging van nieuwe bedrijven. Verhuizingen hebben minder invloed. Vergeleken met 1998 neemt op de bedrijfslocaties in 2004 het aandeel vrouwen (39 ->41%), forenzen (40 -> 44%) en mensen met kleine banen 2 (6 -> 7%) toe. Het ruimtegebruik op de bedrijfslocaties is geïntensiveerd, vooral vanwege gronduitgifte. De meeste bedrijven starten vanuit de woning van de ondernemer en deze bevindt zich over het algemeen niet op een bedrijfslocatie. Het aantal starters dat op een bedrijfslocatie is gevestigd bedraagt dan ook niet meer dan 8 % van het totaal aantal starters. Ontwikkelingen in het jaar 2003 In het jaar 2003 daalde in geheel Amsterdam het aantal arbeidsplaatsen met 1%, de werkgelegenheid daalde vooral in de zakelijke dienstverlening en in het onderwijs. Op de bedrijfslocaties steeg in 2003 de werkgelegenheid met bijna 4.000 banen, een groei van 2,2%. Het aantal arbeidsplaatsen steeg het meest op de kantoorlocaties ( 3,3 % groei). Anders dan in geheel Amsterdam steeg op de bedrijfslocaties het aantal werknemers in de sector zakelijke dienstverlening. Ook in de sector financiële instellingen en gezondheidszorg steeg het aantal banen, in de industrie daalde de werkgelegenheid. Een deel van de stijging van de werkgelegenheid is administratief: Bij een aantal bedrijven werd personeel, dat in de regio werkt nu bij een Amsterdamse vestiging ingeschreven. 2 banen van minder dan 12 uur per week. 6

2 Inleiding Als aanvulling op de jaarlijkse publicatie Bedrijfslocaties in Amsterdam, die door de stuurgroep bedrijfslocaties wordt uitgegeven maakt O+S in opdracht van dezelfde stuurgroep deze. De monitor geeft inzicht in de grootte en de structuur van de werkgelegenheid op bedrijfslocaties en in de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Deze monitor is de vijfde in een reeks en rapporteert over de werkgelegenheid op de bedrijfslocaties op 1 januari 2004 en over de ontwikkelingen vanaf 1998. In deze monitor wordt behalve over de bedrijfslocaties uit de publicatie Bedrijfslocaties in Amsterdam ook gerapporteerd over andere bedrijventerreinen en kantoorlocaties, die niet in deze publicatie zijn opgenomen 3. Het betreft 26 bedrijventerreinen en 9 kantoorlocaties. Daarnaast zijn in de monitor gegevens opgenomen over één bedrijventerrein in de gemeente Diemen, één kantoorlocatie in de gemeente Diemen en één kantoorlocatie in de gemeente Ouder-Amstel. In 2003 is de indeling in bedrijfslocaties aangepast aan de actuele ontwikkelingen. Deze aanpassingen worden op de volgende bladzijde beschreven. De monitor werkgelegenheid bedrijfslocaties 2004 besteedt eerst aandacht aan de stand van zaken op 1 januari 2004, waarbij tevens een aantal kenmerken van de werkgelegenheid op bedrijfslocaties wordt beschreven. Daarna zetten wij de gegevens van de afgelopen zes jaar naast elkaar, waarmee in het kort de ontwikkeling in de afgelopen zes jaar kan worden geschetst. Op verzoek van de stuurgroep bedrijfslocaties is een apart hoofdstuk opgenomen dat per stadsdeel de ontwikkeling van de werkgelegenheid op bedrijfslocaties vergelijkt met de totale ontwikkeling per stadsdeel. Het laatste hoofdstuk beschrijft de dynamiek op bedrijfslocaties, waarbij aandacht wordt besteed aan oprichtingen, verhuizingen, opheffingen en de groei bij de niet verhuisde vestigingen. Aan het einde van dit hoofdstuk worden de ontwikkelingen op een aantal bijzondere bedrijfslocaties apart behandeld Bijlage 1 bevat kaarten met de ligging van bedrijfslocaties. Bijlage 2,3 en 4 bevatten detailtabellen over de werkgelegenheid op bedrijfslocaties en de dynamiek. Alle gegevens in deze monitor zijn afkomstig op het Activiteitenregister Regio Amsterdam (ARRA). 3 In de publicatie bedrijfslocaties in Amsterdam zijn alleen bedrijfslocaties opgenomen waar nu of in de toekomst grond kan worden uitgegeven. Op de andere bedrijfslocaties is geen grond voor uitgifte beschikbaar. 7

Figuur 2.1 De ligging van de bedrijfslocaties, 2004 Afrikahaven Atlaspark West Atlaspark Oost Atlaspark Zuidoost Bos en Lommerplein e.o. Sportparkstad Mercatorpark Delflandpleinbuurt RID-gebied Bedrijfslocaties 2003 haventerreinen bedrijventerreinen kantoorlocaties overige bedrijventerreinen overige kantoorlocaties In 2003 is de indeling in bedrijfslocaties aangepast aan de actuele ontwikkelingen. De gegevens over de bedrijfslocaties Bos en Lommerplein en omgeving, Mercatorpark, Sportparkstad en Delflandpleinbuurt zijn nieuw in de monitor opgenomen. Daarnaast is het gebied van de Afrikahaven nu onderverdeeld in de locaties Afrikahaven, Atlaspark West, Atlaspark Zuidoost en Atlaspark Oost. Alleen op de locatie Afrikahaven staan vestigingen met werkzame personen ingeschreven. Daarnaast is het RID-gebied (sportpark Riekerhaven, IBM-terrein en Sporendriehoek) als kantoorlocatie opgenomen. In de vorige monitoren was alleen het IBM-terrein als kantoorlocatie opgenomen. In figuur 2.1. is de ligging van deze nieuwe locaties te zien. Vanwege de wijziging in de gebiedsindeling zijn alle gegevens, ook voor vorige jaren herberekend. De herberekende gegevens per bedrijfslocatie staan in bijlage 2. 8

3 Bedrijven en werkgelegenheid op bedrijfslocaties 2004 3.1 Algemeen Op 1 januari 2004 waren er 414.003 mensen werkzaam in Amsterdam 4. Bijna de helft van hen werkte op een bedrijfslocatie, 20% op een bedrijventerrein en 25% op een kantoorlocatie. In totaal waren er op 1 januari 2004 187.163 arbeidsplaatsen op bedrijfslocaties. In het algemeen zijn op de bedrijfslocaties grotere ondernemingen gevestigd. Op bedrijventerreinen is de gemiddelde bedrijfsgrootte twee keer zo groot als in geheel Amsterdam, op de kantoorlocaties is dit zelfs vijf maal zo groot. Buiten de bedrijfslocaties zijn naar verhouding veel meer kleine ondernemingen gevestigd, in belangrijke mate eenpersoonsbedrijven, die veelal vanuit de woning van de ondernemer opereren. Tabel 3.1 Kerncijfers vestigingen en werkzame personen naar soort bedrijfslocatie, 1 januari 2004 vestigingen werkzame gemiddelde aandeel soort bedrijfslocatie personen bedrijfsgrootte w.p. * haventerrein 1) 773 12.297 15,9 3,0% bedrijventerrein nota bedrijfslocaties in Amsterdam 3.558 51.512 14,5 12,4% bedrijventerrein nota bedrijfslocaties buiten Amsterdam. 2) 375 6.910 18,4 1,7% overig bedrijventerrein in Amsterdam. 961 20.585 21,4 5,0% overig bedrijventerrein buiten Amsterdam. 3) 264 4.778 18,1 1,2% kantoorlocaties nota bedrijfslocaties in Amsterdam. 2.341 78.976 33,7 19,1% overige kantoorlocatie in Amsterdam. 389 23.793 61,2 5,7% overige kantoorlocatie buiten Amsterdam. 4) 174 9.322 53,6 2,3% totaal bedrijven/haventerreinen Amsterdam. 5.292 84.394 15,9 20,4% totaal kantoorlocaties Amsterdam. 2.730 102.769 37,6 24,8% buiten bedrijfslocaties 49.629 226.840 4,6 54,8% totaal Amsterdam. 57.651 414.003 7,2 100,0% 1) Het Gemeentelijk Havenbedrijf publiceert gegevens over het aantal werkzame personen in het gebied dat het GHB beheert, dit gebied bevat ook enkele bedrijventerreinen. Op 1/1/2003 werkten er in dit gebied 18.581 personen; gegevens over 2004 zijn nog niet beschikbaar. 2) In de publicatie bedrijfslocaties in Amsterdam worden haventerreinen, bedrijventerreinen en kantoorlocaties onderscheiden. Een deel van het bedrijventerrein Weespertrekvaart Zuid, een deel van het bedrijventerrein Amstel I en het bedrijventerrein Amstel II liggen niet in de gemeente Amsterdam. 3) Verrijn Stuart in de gemeente Diemen. 4) Diemen Zuid in de gemeente Diemen en Entrada in de gemeente Ouderamstel. * w.p. = werkzame personen 4 Banen van meer dan 12 uur per week. 9

Tabel 3.2 geeft een overzicht van de belangrijkste Amsterdamse werkgebieden die uit bedrijfslocaties bestaan. Buiten de bedrijfslocaties is stadsdeel Amsterdam Centrum een belangrijk werkgebied, met 87.189 arbeidsplaatsen op 1 januari 2004. Ook het gebied ten zuiden van het Vondelpark is een belangrijk werkgebied met 14.543 arbeidsplaatsen op 1 januari 2004. Tabel 3.2 Kerncijfers belangrijkste werkgebieden in Amsterdam, 1 januari 2004 vestigingen werkzame werkgebied personen Westpoort 1.859 42.241 Amstel III (incl. AMC) 1.069 32.580 Zuidas (incl. Zuiderhof) 601 22.073 Amstel Business Park 695 14.481 Ringweg West 846 14.426 In dit hoofdstuk worden een aantal aspecten van de werkgelegenheid op bedrijfslocaties besproken, de belangrijkste gegevens staan in tabel 3.3. Tabel 3.3 Kerngegevens bedrijfslocaties 1 januari 2004 gemiddelde ruimtegebruik aandeel vestigingen w.p. bedrijfsgrootte w.p./ ha. terrein vrouwen forenzen kleine banen bedrijventerreinen 5.292 84.394 15,9 23,8 30,4 51,4 6,8 kantoorlocaties 2.730 102.769 37,6 139,1 40,8 59,8 6,6 alle bedrijfslocaties 8.022 187.163 23,3 44,0 36,1 56,0 6,7 buiten bedrijfslocaties 49.629 226.840 4,6 30,3 44,7 34,1 13,1 geheel Amsterdam 57.651 414.003 7,2 35,2 40,8 44,0 10,3 10

3.2 Activiteiten op bedrijfslocaties Op bedrijventerreinen is er veel werkgelegenheid in de sectoren industrie, groothandel en transport en logistiek. Daarnaast zijn ook veel ondernemingen in de sector zakelijke dienstverlening gevestigd op bedrijventerreinen. Er is een aantal bedrijventerreinen gedefinieerd, waar een ziekenhuizen of gezondheidsinstelling is gevestigd, daarom zijn er op de bedrijventerreinen ook veel arbeidsplaatsen in de sector gezondheidszorg en welzijn. Op de kantoorlocaties is veel werkgelegenheid in de sector financiële diensten, zakelijke diensten en openbaar bestuur. Figuur 3.4 Het aantal werkzame personen naar soort bedrijfslocatie, 1/1/2004 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 overige diensten gezondheid,welzijn onderwijs openbaar bestuur zakelijke diensten financiele instellingen communicatie transport,logistiek horeca detailhandel,reparatie groothandel bouwnijverheid industrie,nutsbedrijven landbouw,visserij bedrijventerreinen Amsterdam. kantoorlocaties Amsterdam. buiten bedrijfslocaties Amsterdam In een aantal sectoren is een groot deel van de werkgelegenheid gevestigd op een bedrijventerrein. Dit geldt met name voor de sectoren industrie, groothandel, transport en logistiek. Op de kantoorlocaties is veel werkgelegenheid in de sector financiële instellingen geconcentreerd. De meeste werkgelegenheid in de sectoren detailhandel, horeca, gezondheidszorg en welzijn en overige diensten bevindt zich buiten de bedrijfslocaties. 11

Figuur 3.5. laat per terrein zien in welke sector de meeste mensen werken. Op de bedrijvenen haventerreinen bevindt de meeste werkgelegenheid zich in de industrie en in de sector transport en logistiek. Daarnaast zijn er een aantal bedrijventerreinen waar de meeste werkgelegenheid zich in de groothandel bevindt. Op de kantoorlocaties bevindt de meeste werkgelegenheid zich in de sector zakelijke dienstverlening en financiële diensten. Daarnaast zijn er een aantal kantoorlocaties waar de meeste werkgelegenheid zich bij de (semi-) overheid bevindt. Figuur 3.5 De bedrijfslocaties naar de sector met de meeste werkgelegenheid, 1/1/2004 Legenda landbouw, visserij industrie, bouwnijverheid groothandel detailhandel, horeca transport, logistiek communicatie financiële en zakelijke diensten (semi-) overheid overige dienstverlening geen werkgelegenheid 12

3.3 De grootte van de vestigingen Op bedrijventerreinen en kantoorlocaties bevinden zich vooral grotere vestigingen, dit geldt met name voor kantoorlocaties.opvallend is dat er naar verhouding veel vestigingen met 10-49 werkzame personen op bedrijventerreinen staan ingeschreven. Figuur 3.8 op de volgende bladzijde laat de gemiddelde bedrijfsgrootte per bedrijfslocatie zien. Figuur 3.6 De verdeling van de Amsterdamse vestigingen naar grootteklasse en locatie op 1/1/2004 Totaal > 100 wp 50-99 wp 10-49 wp 5-9 wp 2-4 wp 1 wp % 0 20 40 60 80 100 bedrijventerreinen amsterdam kantoorlocaties amsterdam elders in amsterdam Figuur 3.7 De verdeling van de Amsterdamse werkgelegenheid naar grootteklasse en locatie op 1/1/2004 Totaal > 100 wp 50-99 wp 10-49 wp 5-9 wp 2-4 wp 1 wp % 0 20 40 60 80 100 bedrijventerreinen amsterdam kantoorlocaties amsterdam elders in amsterdam 13

De bedrijfslocaties, waar grote instellingen zoals een ziekenhuis, universiteit, rechtbank of uitgeverij gevestigd hebben een grote gemiddelde bedrijfsgrootte. Over het algemeen is deze groter op kantoorlocaties. Figuur 3.8 De gemiddelde bedrijfsgrootte per bedrijfslocatie, 1/1/2004 Legenda meer dan 100 werkzame personen 50 tot 100 werkzame personen 25 tot 50 werkzame personen 10 tot 25 werkzame personen 1 tot 10 werkzame personen geen werkgelegenheid In bijlage 2 staan tabellen met kengetallen per bedrijfslocatie. In de eerste serie tabellen staan algemene kengetallen per bedrijfslocatie. In deze tabellen is de bruto-oppervlakte van de bedrijfslocaties opgenomen. Dit is het oppervlak exclusief water maar inclusief wegen, groen etc. In de tweede serie tabellen staat het aantal vestigingen en werkzame personen per bedrijfslocatie naar soort activiteit. 14

3.4 Ruimtegebruik Op bedrijfslocaties is het ruimtegebruik intensiever dan in geheel Amsterdam, op de bedrijfslocaties werken gemiddeld 44 mensen per hectare 5, in geheel Amsterdam is dit aantal 35. De meeste bedrijventerreinen worden extensiever gebruikt (gemiddeld 24 w.p. per hectare), de kantoorlocaties worden met 139 arbeidsplaatsen per hectare terrein veel intensiever gebruikt. Er zijn grote verschillen in ruimtegebruik. De intensiefst gebruikte bedrijfslocaties zijn Telegraaf, SFB, Boldootstrook, Jan Tooropstraat, Overschiestraat, VU, Zuidplein, Amstelstation, de Eenhoorn en tramremise Lekstraat. Op de laatste twee locaties staan veel werkzame personen ingeschreven, die elders of ambulant werken en (een groot schoonmaakbedrijf en het rijdend personeel van het GVB). Op de andere bedrijfslocaties staat veel hoogbouw.de haventerreinen worden over het algemeen minder intensief gebruikt, een deel van de grond hier moet nog worden uitgegeven. Figuur 3.8 De gemiddelde bedrijfsgrootte per bedrijfslocatie, 1/1/2004 Legenda meer dan 250 w.p. per hectare 118 tot 250 w.p. per hectare 75 tot 118 w.p. per hectare 32 tot 75 w.p. per hectare 5 tot 32 w.p. per hectare tot 5 w.p. per hectare geen werkgelegenheid 5 Het ruimtegebruik is berekend op basis van de bruto-terreinoppervlakte van de bedrijfslocaties. Hierbij zijn grote wateroppervlaktes en havenbekkens niet meegenomen, wegen en groenstroken wel. Een betere maat zou de netto-oppervlakte (zonder wagen en groenstroken) zijn maar deze is bij veel bedrijfslocaties niet bekend. 15

3.5 Forenzen Veel mensen die in Amsterdam werken, wonen elders, 44% van Amsterdamse arbeidsplaatsen wordt ingenomen door forenzen; ruim 182.000 arbeidsplaatsen. Daartegenover staat dat ruim een kwart van de Amsterdamse beroepsbevolking buiten Amsterdam werkt. Het aandeel forenzen verschilt per sector. In de horeca is hun aandeel met iets meer dan 23% het geringst. In de sector financiële instellingen is dit aandeel het grootst (77% ). Ook in de sectoren overheid en industrie is het aandeel forenzen groot. Op de Amsterdamse bedrijfslocaties is het aandeel forenzen gemiddeld genomen groter dan buiten bedrijfslocaties. Op bedrijfslocaties forenst 56 % van de werknemers, op kantoorlocaties is dit aandeel iets groter dan op de bedrijventerreinen. Met name op haventerreinen en op meer perifeer gelegen bedrijfslocaties als de bedrijventerreinen Amstel I,II en III komt een groot deel (meer dan 60%) van de werknemers van buiten Amsterdam. Ook op het SFB-terrein en het Cornelis Douwesterrein 0 is het aandeel forenzen erg groot. Op de kantoorlocatie Bergwijkpark Diemen is het aandeel forenzen met 85% het grootst. Op de meer centraal gelegen bedrijfslocaties, die in of bij woonwijken zijn gelegen is het aandeel forenzen over het algemeen geringer. Figuur 3.9 Het percentage forenzen per bedrijfslocatie, 1/1/2004 Legenda meer dan 70 % 55 tot 70 % 40 tot 55 % 25 tot 40 % tor 25 % geen werkgelegenheid 16

3.6 Werkende vrouwen Bijna 41% van de banen in Amsterdam wordt ingenomen door vrouwen. In de gezondheidszorg werken naar verhouding de meeste vrouwen (ruim 71%). Ook in het onderwijs werken veel vrouwen (54%). In de bouwnijverheid werken naar verhouding heel weinig vrouwen (7%). Op de Amsterdamse bedrijfslocaties werken naar verhouding minder vrouwen, 36% van de arbeidsplaatsen wordt hier ingenomen door vrouwen. Op de kantoorlocaties is dit aandeel groter (41%), op de bedrijventerreinen is dit aandeel met 30% veel geringer. De havens zijn een echt mannenbolwerk, hier wordt 17% van de arbeidsplaatsen ingenomen door vrouwen. Ook op de bedrijventerreinen rond de IJ-oevers is het aandeel banen dat door vrouwen wordt ingenomen laag. Daarentegen is op bedrijfslocaties waar een ziekenhuis ligt het aandeel werkende vrouwen erg hoog. Veel van deze vrouwen werken part-time. Figuur 3.10 Het aandeel vrouwen dat op een bedrijfslocatie werkt op 1/1/2004 Legenda meer dan 65 % 50 tot 65 % 35 tot 50 % 20 tot 35 % tot 20 % geen werkgelegenheid 17

3.7 Kleine banen Naast de 414.003 banen van 12 uur en meer zijn er in Amsterdam nog eens 47.783 kleine banen 6. Dit is ruim 10% van het totaal aantal banen (banen van minder dan 12 uur en meer dan 12 uur tezamen). In de horeca is het aandeel kleine banen met 25% veel hoger dan gemiddeld. Andere sectoren met veel kleine banen zijn de detailhandel, overige dienstverlening en het onderwijs. Sectoren met naar verhouding weinig kleine banen zijn de nutsbedrijven en de sector financiële instellingen. Op Amsterdamse bedrijfslocaties is het aandeel mensen dat minder dan 12 uur per week werkt geringer, 7% van alle banen is hier minder dan 12 uur per week. Op de haventerreinen is het aandeel kleine banen het geringst, op de bedrijventerreinen en kantoorlocaties verschilt de situatie per locatie. Op de bedrijfslocatie Molukkenstraat heeft 30% van werkzame personen een kleine baan. Ook op de bedrijfslocaties Schinkel en RAI werken veel mensen minder dan 12 uur per week. Over het algemeen is het aandeel kleine banen op de meer centraal gelegen bedrijfslocaties groter dan op de meer perifeer gelegen locaties. Figuur 3.11 Het aandeel kleine banen per bedrijfslocatie, 1/1/2003 Legenda meer dan 11 % 7 tot 11 % 3 tot 7 % tot 3 % geen kleine banen geen werkgelegenheid 6 Dit zijn banen, waar de werknemer minder dan 12 uur per week werkt. 18

4 De werkgelegenheid op bedrijfslocaties 1998-2004 Van 1998 tot 2001 is in Amsterdam de werkgelegenheid sterk toegenomen, daarna stagneerde de groei en in 2003 daalde de werkgelegenheid licht. Op de bedrijfslocaties is de werkgelegenheid sterker gegroeid dan in geheel Amsterdam, met name op de kantoorlocaties en haventerreinen. De grootste groei deed zich hier voor in de sectoren zakelijke dienstverlening, financiële dienstverlening en gezondheidszorg. In 2003 groeide de werkgelegenheid op bedrijfslocaties met 2,2%, in geheel Amsterdam daalde deze juist met 1%. Vooral op kantoorlocaties nam het aantal arbeidsplaatsen toe. Grafiek 4.1 De ontwikkeling van de werkgelegenheid naar soort locatie in Amsterdam 1998-2003 (index 1998 = 100) 130 120 110 haventerreinen bedrijventerreinen kantoorlocaties elders in Amsterdam geheel Amsterdam 100 90 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Per soort bedrijfslocatie is er een duidelijk verschil in ontwikkeling. Op de haventerreinen en op de bedrijventerreinen die in de nota bedrijfslocaties in Amsterdam zijn opgenomen en ook op de bedrijventerreinen buiten het grondgebied van de gemeente Amsterdam werd in de afgelopen jaren veel grond uitgegeven. Hier zijn veel nieuwe bedrijfsgebouwen verrezen, die door bedrijven werden betrokken. Hierdoor kon de werkgelegenheid op deze bedrijfslocaties groeien. Het zelfde geldt voor de meeste kantoorlocaties die in de nota bedrijfslocaties in Amsterdam staan. Hier was de groei van het aantal vestigingen en werkzame personen zelfs groter dan op de haven- en bedrijventerreinen. 19

Op de overige bedrijfslocaties (die niet in de nota zijn vermeld) is nauwelijks grond beschikbaar en hier is de werkgelegenheid in veel mindere mate gegroeid. In 2003 daalde in geheel Amsterdam de werkgelegenheid met 1%. Een belangrijk deel van deze daling is het gevolg van opheffingen en inkrimpingen in de zakelijke dienstverlening (met name de ICT-sector) en de verhuizing van onderwijsinstellingen naar buiten Amsterdam. Op de Amsterdamse bedrijfslocaties tezamen groeide de werkgelegenheid met 2,2%. Op de bedrijventerreinen en de haventerreinen groeide de werkgelegenheid met 0,8%, vooral op de bedrijventerreinen Vervoerscentrum en Weespertrekvaart Noord. De werkgelegenheid groeide met name in de sectoren zakelijke dienstverlening en openbaar bestuur; in de industrie daalde de werkgelegenheid sterk. Op de Amsterdamse kantoorlocaties steeg de werkgelegenheid met 3,3%, met name op de kantoorlocaties Hoofdcentrum Zuidoost en de Eenhoorn. De werkgelegenheid steeg vooral in de sectoren financiële instellingen, communicatie en gezondheidszorg; in de zakelijke dienstverlening gingen veel arbeidsplaatsen verloren. In hoofdstuk 6 zal dieper worden ingegaan op de dynamiek van de werkgelegenheid. In Bijlage 3 staan algemene tabellen over het aantal vestigingen en werkzame personen naar soort locatie en activiteit in de jaren 1998-2004. 20

Tabel 4.2 Het aantal vestigingen naar soort bedrijfslocatie 1998-2004 soort bedrijfslocatie groei 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1998-2004 2003-2004 haventerrein 1) 542 597 655 688 707 766 773 43% 0,9% bedrijventerrein nota bedrijfslocaties in Amsterdam 3.131 3.302 3.385 3.601 3.607 3.609 3.558 14% -1,4% bedrijventerrein nota bedrijfslocaties buiten Amsterdam. 2) 246 275 318 349 377 370 375 52% 1,4% overig bedrijventerrein in Amsterdam. 897 896 922 975 999 1.019 961 7% -5,7% overig bedrijventerrein buiten Amsterdam. 3) 227 231 246 259 252 243 264 16% 8,6% kantoorlocaties nota bedrijfslocaties in Amsterdam. 2.044 2.135 2.243 2.295 2.432 2.514 2.341 15% -6,9% overige kantoorlocatie in Amsterdam. 333 331 343 373 397 396 389 17% -1,8% overige kantoorlocatie buiten Amsterdam. 4) 217 219 215 214 197 182 174-20% -4,4% totaal bedrijven/haventerreinen Amsterdam. 4.570 4.795 4.962 5.264 5.313 5.394 5.292 16% -1,9% totaal kantoorlocaties Amsterdam. 2.377 2.466 2.586 2.668 2.829 2.910 2.730 15% -6,2% buiten bedrijfslocaties 43.136 44.885 46.933 50.124 51.048 50.717 49.629 15% -2,1% totaal amsterdam 50.083 52.146 54.481 58.056 59.190 59.021 57.651 15% -2,3% Tabel 4.3 De werkgelegenheid naar soort bedrijfslocatie 1998-2004 soort bedrijfslocatie groei 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 1998-2004 2003-2004 haventerrein 1) 9.757 10.651 11.506 12.038 12.023 12.225 12.297 26,0% 0,6% bedrijventerrein nota bedrijfslocaties in Amsterdam 44.542 47.262 49.125 51.214 50.573 51.880 51.512 15,6% -0,7% bedrijventerrein nota bedrijfslocaties buiten Amsterdam. 2) 4.725 5.226 5.639 6.046 6.573 6.604 6.910 46,2% 4,6% overig bedrijventerrein in Amsterdam. 17.867 17.897 18.647 19.241 20.250 19.618 20.585 15,2% 4,9% overig bedrijventerrein buiten Amsterdam. 3) 3.788 5.109 5.629 5.628 4.708 4.875 4.778 26,1% -2,0% kantoorlocaties nota bedrijfslocaties in Amsterdam. 63.977 65.943 68.600 75.384 79.149 78.116 78.976 23,4% 1,1% overige kantoorlocatie in Amsterdam. 17.858 18.536 19.878 20.922 20.684 21.377 23.793 33,2% 11,3% overige kantoorlocatie buiten Amsterdam. 4) 8.758 9.403 11.116 10.131 11.324 9.623 9.322 6,4% -3,1% totaal bedrijven/haventerreinen Amsterdam. 72.166 75.810 79.278 82.493 82.846 83.723 84.394 16,9% 0,8% totaal kantoorlocaties Amsterdam. 81.835 84.479 88.478 96.306 99.833 99.493 102.769 25,6% 3,3% buiten bedrijfslocaties 199.457 213.091 222.036 234.598 235.032 234.825 226.840 13,7% -3,4% totaal amsterdam 353.458 373.380 389.792 413.397 417.711 418.041 414.003 17% -1,0% 1) Het Gemeentelijk Havenbedrijf publiceert gegevens over het aantal werkzame personen in het gebied dat het GHB beheert, dit gebied bevat ook enkele bedrijventerreinen. Op 1/1/2003 werkten er in dit gebied 18.581 personen., gegevens over 2004 zijn nog niet beschikbaar. 2) In de publicatie bedrijfslocaties in Amsterdam worden haventerreinen, bedrijventerreinen en kantoorlocaties onderscheiden. Een deel van het bedrijventerrein Weespertrekvaart Zuid, een deel van het bedrijventerrein Amstel I en het bedrijventerrein Amstel II liggen niet in de gemeente Amsterdam. 3) Verrijn Stuart in de gemeente Diemen. 4) Diemen Zuid in de gemeente Diemen en Entrada in de gemeente Ouderamstel. 21

22

5 De werkgelegenheidsontwikkeling per stadsdeel 5.1 Algemeen De werkgelegenheid heeft zich tussen 1998 en 2004 gunstiger ontwikkeld op de bedrijfslocaties dan daarbuiten. Ook in 2003 groeide de werkgelegenheid op bedrijfslocaties terwijl die in Amsterdam juist afnam. In 1998 bevindt zich 43,6% van de Amsterdamse werkgelegenheid op een bedrijfslocatie. In 2004 is dit aandeel gestegen tot 45,2%. Het aandeel vestigingen, dat op een bedrijfslocatie is gevestigd is veel minder gestegen (van 13,9% naar 14,1%). Per stadsdeel verschilt uiteraard de situatie. In Westpoort bevindt zich vrijwel alle werkgelegenheid op bedrijfslocaties, in stadsdeel Amsterdam Centrum is dit minder dan één procent. In tabel 5.1 laat zien dat in vrijwel alle stadsdelen tussen 1998 en 2004 de werkgelegenheid is gegroeid maar dat de ontwikkeling per stadsdeel verschilde. Tabel 5.1 De ontwikkeling van het aantal werkzame personen op bedrijfslocaties per stadsdeel op bedrijfslocaties aandeel aandeel totaal stadsdeel groei 98-04 groei 03-04 1998 2003 2004 w.p. oppervlak 7 1998 2003 2004 op b.l. totaal op b.l. totaal amsterdam centrum 472 623 690 0,8 1,8 78.649 87.189 87.189 46,2 10,9 10,8-5,5 westpoort 34.535 42.082 42.241 100,0 87,8 34.536 42.090 42.249 22,3 22,3 0,4 0,4 westerpark 2.994 2.768 2.765 28,7 26,2 8.041 9.673 9.633-7,6 19,8-0,1-0,4 oud-west - - - 0,0 0,0 9.113 11.106 10.792-18,4 - -2,8 zeeburg 2.044 3.247 3.581 39,4 26,6 5.498 9.024 9.098 75,2 65,5 10,3 0,8 bos en Lommer 5.576 7.105 8.248 72,1 11,7 8.913 10.480 11.438 47,9 28,3 16,1 9,1 de baarsjes 263 233 239 4,7 5,6 5.197 4.990 5.053-9,1-2,8 2,6 1,3 amsterdam noord 12.044 13.965 14.125 55,6 22,7 20.949 25.501 25.389 17,3 21,2 1,1-0,4 geuzenveld-slotermeer - - - 0,0 22,2 5.044 6.065 6.014-19,2 - -0,8 osdorp 950 1.043 1.041 14,0 12,3 6.199 7.210 7.425 9,6 19,8-0,2 3,0 slotervaart/overtoomse veld 18.034 20.933 21.031 67,3 20,3 27.809 31.092 31.262 16,6 12,4 0,5 0,5 zuidoost 38.785 42.194 42.100 81,8 23,1 45.899 50.972 51.462 8,5 12,1-0,2 1,0 oost/watergraafsmeer 15.285 21.182 23.519 61,3 20,8 28.838 36.237 38.396 53,9 33,1 11,0 6,0 amsterdam oud zuid 5.108 5.065 5.883 14,6 6,7 35.130 40.887 40.285 15,2 14,7 16,2-1,5 zuideramstel 17.911 22.776 21.700 56,6 18,9 33.643 40.436 38.318 21,2 13,9-4,7-5,2 totaal 154.001 183.216 187.163 45,2 31,9 353.458 418.041 414.003 21,5 17,1 2,2-1,0 In bijlage 4 staan detailtabellen over de ontwikkeling van de werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties per stadsdeel. 7 Het terreinoppervlak van de bedrijfslocaties ten opzichte van het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. 23

5.2 Stadsdeel Amsterdam Centrum Stadsdeel Amsterdam Centrum heeft slechts 2 bedrijfslocaties, het bedrijventerrein Conradstraat (het voormalige STORK/Werkspoorterrein) en een deel van het bedrijventerrein Zeeburgerpad (het andere deel van het bedrijventerrein Zeeburgerpad ligt in stadsdeel Zeeburg). In totaal is er in stadsdeel Amsterdam Centrum 11,1 ha bedrijventerrein, 1,8% van het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. Op deze bedrijventerreinen staan op 1 januari 2004 42 vestigingen met 690 werkzame personen ingeschreven, 0,8% van de totale werkgelegenheid. In stadsdeel Amsterdam Centrum werken de meeste mensen niet op een bedrijfslocatie (86.499 arbeidsplaatsen). In buurtcombinatie 01, Burgwallen Noordzijde (rond de Nieuwendijk en Kalverstraat) werken veel mensen (15.899 arbeidsplaatsen). Ook in de buurtcombinaties 07, Weteringschans (11.080 arbeidsplaatsen) en 08, Weesperbuurt/Plantage (10.335 arbeidsplaatsen) is veel werkgelegenheid. Figuur 5.2 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Amsterdam Centrum in 2004 05 06 02 07 01 03 00 04 08 09 Werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties 32 meer dan 10.000 w.p. 31 5.000 tot 10.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid Van 1998 tot 2004 is het aantal werkzame personen in stadsdeel Amsterdam Centrum met 11% gegroeid, op de bedrijventerreinen was de groei groter (46%). In 2003 is de werkgelegenheid in stadsdeel Amsterdam Centrum met 6% gedaald, op de bedrijventerreinen in het stadsdeel daalde de werkgelegenheid met 11%. 24

5.3 Westpoort Westpoort bestaat voornamelijk uit bedrijfslocaties, alleen het gebied rond de Heining en de omgeving van de Amsterdamse golfclub ten zuiden van de Afrikahaven zijn geen bedrijfslocatie. In Westpoort zijn 24 bedrijventerreinen en 5 kantoorlocaties. Bijna 90% van het bebouwd oppervlak van Westpoort wordt ingenomen door bedrijfslocaties, 2.243 ha. Op 1 januari 2004 staan er in Westpoort 1.856 vestigingen met 42.241 werkzame personen ingeschreven, één kleine vestiging is niet op een bedrijfslocatie ingeschreven. In Westpoort bevindt de meeste werkgelegenheid zich op de kantoorlocatie Teleport. Figuur 5.3 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Westpoort in 2004 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid In Westpoort heeft de werkgelegenheid zich met een stijging van 22% in de afgelopen zes jaar gunstiger ontwikkeld dan in geheel Amsterdam (17% stijging). Op de bedrijventerreinen is de werkgelegenheid in deze periode sterker gestegen dan op de kantoorlocaties. Deze werkgelegenheidsontwikkeling is het resultaat van de uitgifte van bijna 198 ha grond in de afgelopen zes jaar. In 2003 is de werkgelegenheid in Westpoort met 0,4% toegenomen. De werkgelegenheid is gestegen op de bedrijventerreinen, op de kantoorlocaties is de werkgelegenheid gedaald. 25

5.4 Stadsdeel Westerpark Stadsdeel Westerpark bevat 4 bedrijventerreinen, waar grond beschikbaar is, op de vijfde bedrijfslocatie, Buyskade, is geen grond beschikbaar. In totaal is in stadsdeel Westerpark 55 ha bedrijfslocatie, 26% van de oppervlakte het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. Op de bedrijventerreinen in stadsdeel Westerpark staan op 1 januari 2004 407 vestigingen met 2.765 werkzame personen ingeschreven, 29% van de totale werkgelegenheid in stadsdeel Westerpark. Vooral op de bedrijfslocatie Food Centre Amsterdam is veel werkgelegenheid. Op 1 januari 2004 werken in stadsdeel Westerpark 6.868 mensen niet op een bedrijfslocatie, waarvan ruim de helft in buurtcombinatie 13, de Spaarndammer/Zeeheldenbuurt (2.786 arbeidsplaatsen). Figuur 5.4 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Westerpark in 2004 13 14 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid 15 16 Van 1998 tot 2004 is de werkgelegenheid in stadsdeel Westerpark met 20% gestegen, op de bedrijventerreinen is deze juist met 8% gedaald. In 2003 is de werkgelegenheid in stadsdeel Westerpark met 0,4% gestegen, op de bedrijventerreinen is deze met 0,1% gedaald. Deze daling is het gevolg van de uitplaatsing van bedrijven uit de Oostelijke Houthavens. De bebouwing moet hier plaatsmaken voor een woonwijk met bedrijfsruimte in de plinten. 26

5.5 Stadsdeel Oud-West In stadsdeel Oud West liggen geen bedrijfslocaties, de werkgelegenheid is hier tussen 1998 en 2004 van 9.009 naar 10.792 arbeidsplaatsen gestegen, een stijging van 18%. In 2003 is het aantal werkenden met 3% gedaald, het aantal vestigingen nam in dezelfde mate af. In stadsdeel Oud West bevindt de meeste werkgelegenheid zich in de buurtcombinaties 20, Helmersbuurt (2.775 arbeidsplaatsen) en 22, Vondelbuurt(2.560 arbeidsplaatsen). Figuur 5.5 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Oud West in 2004 17 18 19 20 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid 21 22 27

5.6 Stadsdeel Zeeburg In stadsdeel Zeeburg liggen 5 bedrijfslocaties, op 2 bedrijventerreinen (Zeeburgereiland en Cruquiusweg) is grond beschikbaar. In totaal is er in stadsdeel Zeeburg 166 ha bedrijfslocatie, 27% van het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. Op de vijf bedrijfslocaties in stadsdeel Zeeburg staan op 1 januari in 2004 399 vestigingen met 3.581 werkzame personen ingeschreven, meer dan een derde van de totale werkgelegenheid in stadsdeel Zeeburg. De kantoorlocatie Rietlandpark telt de meeste (950) arbeidsplaatsen, op de andere bedrijfslocaties tellen 500 á 600 werkzame personen. In stadsdeel Zeeburg werken 5.517 mensen buiten de bedrijfslocaties, waarvan de meeste in buurtcombinatie 33, Oostelijk Havengebied (2.583 arbeidsplaatsen). Figuur 5.6 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Zeeburg in 2004 33 31 32 34 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid Van 1998 tot 2004 is de werkgelegenheid in stadsdeel Zeeburg met ruim 65% gestegen, op de bedrijfslocaties is deze zelfs met ruim 75% gestegen. Deze grote stijging van de werkgelegenheid is in belangrijke mate het gevolg van de vestiging van nieuwe bedrijven op de kantoorlocaties Oostelijke Handelskade en Rietlandpark (Quintet Offices) in 2002 en 2003. Op de bedrijventerreinen in Zeeburg steeg de werkgelegenheid tussen 1998 en 2004 met 6%. In stadsdeel Zeeburg is met de verplaatsing van de havenactiviteiten uit het Oostelijk Havengebied de werkgelegenheid gedaald van ruim 10.000 arbeidsplaatsen aan het eind van de jaren 70 naar rond de 4.500 aan het begin van de jaren 90. Sindsdien is de werkgelegenheid weer gestegen vanwege de bouw van nieuwe bedrijfsgebouwen en woningen. In 2003 is het aantal arbeidsplaatsen in stadsdeel Zeeburg met 0,8% gestegen. Op de bedrijventerreinen is de werkgelegenheid met 10% gestegen, voornamelijk vanwege de vestiging van een postkantoor van TPG-post op het Veemarkt-terrein. 28

5.7 Stadsdeel Bos en Lommer In stadsdeel Bos en Lommer liggen 4 bedrijfslocaties, de kantoorlocatie Boldootstrook, het bedrijventerrein Landlust, het Bos en Lommerplein en omgeving en de nog te ontwikkelen bedrijfslocatie Sportparkstad. In totaal is in stadsdeel Bos en Lommer 30 ha bedrijfslocatie, 12% van het totale oppervlak van het stadsdeel. Op de bedrijfslocaties in stadsdeel Bos en Lommer staan op 1 januari 2004 173 vestigingen met 8.284 werkzame personen ingeschreven, ruim tweederde van de werkgelegenheid in het stadsdeel. Dit aandeel is groter dan in andere stadsdelen. Een groot deel van de werkgelegenheid in het stadsdeel is geconcentreerd op de kantoorlocaties Boldootstrook en Bos en Lommerplein. Op 1 januari 2004 werken in stadsdeel Bos en Lommer 3.190 mensen buiten de bedrijfslocaties, waarvan de meeste in buurtcombinatie 37, Landlust (2.141 arbeidsplaatsen). Figuur 5.7 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Bos en Lommer in 2004 36 37 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid 39 38 Van 1998 tot 2004 is de werkgelegenheid in stadsdeel Bos en Lommer met 28% gestegen, op de bedrijfslocaties is deze met bijna 48% gestegen. Deze grote stijging is in belangrijke mate het gevolg van het betrekken van de 17.000 m² in 2000 opgeleverde kantoorruimte op de kantoorlocatie Boldootstrook. In 2003 is de werkgelegenheid in stadsdeel Bos en Lommer met 9% gestegen, op de bedrijfslocaties is het aantal arbeidsplaatsen met ruim 16% gestegen. Zowel op de Boldootstrook als op het Bos en Lommerplein is het aantal werkzame personen gestegen door personeelsuitbreiding bij bestaande vestigingen in de sectoren financiële instellingen en overheid. 29

5.8 Stadsdeel de Baarsjes In stadsdeel de Baarsjes ligt de bedrijfslocatie Mercatorpark. Deze bedrijfslocatie is 9 ha groot, 6% van de oppervlakte van het stadsdeel. Op de bedrijfslocatie Mercatorpark, waar naast de stadsdeelwerken de Baarsjes en het Jan van Galenbad ook het Jan van Breemeninstituut is gevestigd staan op 1 januari 2004 3 vestigingen met 239 werkzame personen ingeschreven, 4,7% van de werkgelegenheid in het stadsdeel. Op 1 januari 2004 werken in het stadsdeel 4.814 mensen niet op de bedrijfslocatie, waarvan ruim een derde in buurtcombinatie 43, de Westindische buurt (1.705 arbeidsplaatsen). Figuur 5.8 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel de Baarsjes in 2004 41 40 42 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid 43 In stadsdeel de Baarsjes is de werkgelegenheid van 5.197 werkzame personen in 1998 naar 5.053 werkzame personen in 2004 gedaald, een daling van 3%. Op de bedrijfslocatie Mercatorpark is in deze periode het aantal arbeidsplaatsen met 9% gedaald. In 2003 is het aantal werkzame personen in stadsdeel de Baarsjes met ruim 1% gestegen, op de bedrijfslocatie Mercatorpark is deze met 3% gestegen. 30

5.9 Stadsdeel Amsterdam-Noord In stadsdeel Amsterdam-Noord liggen 22 bedrijfslocaties, 20 bedrijventerreinen en 2 kantoorterreinen, De meeste liggen langs de IJ-oevers. Op 14 bedrijfslocaties is grond beschikbaar. Het bedrijventerrein Zijkanaal I wordt ontruimd om plaats te maken voor woningbouw. Veel bedrijven, die op dit terrein waren gehuisvest zijn verhuisd naar nieuwe bedrijfspanden op het Cornelis Douwesterrein. In stadsdeel Amsterdam Noord is op 1 januari 2004 479 ha bedrijfslocatie, 23% van het totale bebouwde oppervlak van stadsdeel Noord binnen de ringweg. Op de bedrijfslocaties in Amsterdam Noord staan op 1 januari 2004 1.331 vestigingen met 14.125 werkzame personen ingeschreven, ruim 55% van de werkgelegenheid in Amsterdam Noord. Op het bedrijventerrein Buiksloterham en op de kantoorlocatie Buikslotermeerplein is veel werkgelegenheid. In 2004 werken in stadsdeel Amsterdam Noord 11.264 mensen niet op een bedrijfslocatie, waarvan bijna een vijfde in buurtcombinatie 70, Banne Buiksloot (2.320 arbeidsplaatsen). Figuur 5.9 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Amsterdam Noord in 2004 66 67 65 73 70 69 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid 60 61 64 62 68 Tussen 1998 en 2004 is de werkgelegenheid in Amsterdam Noord met 21% gestegen, op de bedrijfslocaties was de stijging met 17% geringer dan in het gehele stadsdeel. Het aantal arbeidsplaatsen is het meest gestegen op de kantoorlocaties. In 2003 is de werkgelegenheid in Amsterdam Noord met 0,4% gedaald. Op de bedrijfslocaties is het aantal arbeidsplaatsen met 1,1% gestegen. Deze stijging kan voor een belangrijk deel worden toegeschreven aan de vestiging van een groot taxibedrijf op het bedrijventerrein Cornelis Douwesterrein 1. 31

5.10 Stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer In stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer zijn twee bedrijfslocaties, die nog ontwikkeld moeten worden, de locaties Geuzenveld Noord en Osdorper Binnenpolder. Deze bedrijfslocaties hebben tezamen een oppervlak van 155 ha, 22% van het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. Op deze bedrijfslocaties stonden in de periode 1998-2004 geen vestigingen met werkzame personen ingeschreven. In de stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer werken op 1 januari 2004 6.014 mensen. De meeste werkgelegenheid bevindt zich in buurtcombinatie 77, Slotermeer Zuidwest met veel werkgelegenheid op Plein 40/45 en omgeving. Figuur 5.10 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Geuzenveld/Slotermeer in 2004 75 79 78 76 77 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid In het gehele stadsdeel is de werkgelegenheid tussen 1998 en 2004 met 19% gestegen, in 2003 is de werkgelegenheid met 0,8% gedaald. 32

5.11 Stadsdeel Osdorp In stadsdeel Osdorp liggen 3 bedrijventerreinen. Het in de nota bedrijfslocaties opgenomen bedrijventerrein Lutkemeerpolder moet nog worden ontwikkeld, hier zijn nu voornamelijk tuinders en hoveniersbedrijven gevestigd. In het gebied van het Bedrijvencentrum Osdorp is ruimte voor 7.300 m² kantoorruimte. Op het bedrijventerrein Sloten Slimmeweg is geen grond beschikbaar. De bedrijfslocaties hebben tezamen een oppervlak van 87 ha, 12% van het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. Op de drie bedrijfslocaties in stadsdeel Osdorp staan op 1 januari 2004 155 vestigingen met 1.041 werkzame personen ingeschreven, 14,5% van de werkgelegenheid in het stadsdeel. Op het terrein van het bedrijvencentrum Osdorp werken 665 mensen, op de andere bedrijfslocaties is veel minder werkgelegenheid. Op 1 januari 2004 werken in stadsdeel Osdorp 6.384 mensen buiten een bedrijfslocatie, waarvan ruim de helft in buurtcombinatie 81, Osdorp-oost, voornamelijk op het Osdorpplein en omgeving (3.582 arbeidsplaatsen). Figuur 5.11 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Osdorp in 2004 80 82 83 81 84 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid Tussen 1998 en 2004 is de werkgelegenheid op de Osdorpse bedrijfslocaties met bijna 20% gestegen, meer dan in het gehele stadsdeel (10% groei). In 2003 is de werkgelegenheid in stadsdeel Osdorp met 3% gegroeid, op de bedrijfslocaties is deze met 0,2% gedaald. 33

5.12 Stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld Stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld heeft 12 bedrijfslocaties, 5 bedrijventerreinen en 7 kantoorlocaties. De bedrijfslocatie Haagseweg moet nog worden ontwikkeld. De kantoorlocatie Riekerpolder is pas recent ontwikkeld, begin 2004 stond hier veel kantoorruimte te huur (ruim 90.000 m²). Op 9 bedrijfslocaties is grond beschikbaar, waarvan op 4 op korte termijn. In totaal is er in stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld 185 ha bedrijfslocatie, 20% van de bebouwde oppervlakte van het stadsdeel. Op de bedrijfslocaties in dit stadsdeel staan op 1 januari 2004 718 vestigingen met 21.031 werkzame personen ingeschreven, ruim twee derde van de werkgelegenheid in het stadsdeel. In het World Fashion Centre, op de kantoorlocaties en in en bij het Slotervaart- Ziekenhuis bevinden zich de meeste arbeidsplaatsen. Op 1 januari 2004 werkten 10.231 mensen buiten de bedrijfslocaties, waarvan bijna de helft in buurtcombinatie 85, Slotervaart (4.587 arbeidsplaatsen). Figuur 5.12 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld in 2004 86 85 87 88 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid Tussen 1998 en 2004 is de werkgelegenheid op de 12 bedrijfslocaties in stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld met 17 % sterker gestegen dan in het gehele stadsdeel (12% stijging). In deze periode is de werkgelegenheid vooral op de kantoorlocaties gestegen. In 2003 is de werkgelegenheid in stadsdeel Slotervaart/Overtoomse veld met 0,5% gestegen. Op de bedrijfslocaties steeg het aantal arbeidsplaatsen in dezelfde mate. 34

5.13 Stadsdeel Zuidoost In stadsdeel Zuidoost bevindt zich ruim vier vijfde van de werkgelegenheid op bedrijfslocaties. In het stadsdeel zijn 9 bedrijfslocaties, 5 bedrijventerreinen en 4 kantoorlocaties. Op bijna alle bedrijfslocaties is grond beschikbaar. De bedrijfslocaties hebben tezamen een oppervlak van 431 ha, 23% van het bebouwde oppervlak van het stadsdeel. Op de bedrijfslocaties in stadsdeel Zuidoost staan op 1 januari 2004 1.347 vestigingen met 42.100 werkzame personen ingeschreven, 83% van de werkgelegenheid in het stadsdeel. In vergelijking met andere stadsdelen bevindt een groot deel van de arbeidsplaatsen zich op bedrijfslocaties. De meeste werkgelegenheid in het stadsdeel bevindt zich op de kantoorlocatie Amstel III deel A met 10.471 werkzame personen. Ook op de kantoorlocaties Centrumgebied Zuidoost en Hoofdcentrum Zuidoost zijn veel arbeidsplaatsen, evenals op de bedrijventerrein AMC. Op 1 januari 2004 werken in het stadsdeel 9.362 mensen buiten de bedrijfslocaties, waarvan bijna een derde in buurtcombinatie 94, Bijlmer Oost (2.999 arbeidsplaatsen). Figuur 5.13 De werkgelegenheid op en buiten bedrijfslocaties in stadsdeel Zuidoost in 2004 93 94 98 95 92 96 97 werkgelegenheid op bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p. 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid werkgelegenheid per buurtcombinatie buiten bedrijfslocaties meer dan 5.000 w.p. 2.000 tot 5.000 w.p. 1.000 tot 2.000 w.p 500 tot 1.000 w.p. tot 500 w.p. geen werkgelegenheid In het gehele stadsdeel Zuidoost is de werkgelegenheid tussen 1998 en 2004 met 12% gegroeid. Op de bedrijfslocaties is het aantal arbeidsplaatsen in deze periode met 9% gestegen, vooral op de kantoorlocaties. In 2003 is de werkgelegenheid in het gehele stadsdeel met 1% gedaald, op de bedrijfslocaties daalde deze met 0,2%. 35