Exmenktern hvo en vwo De Verenigde Stten en hun federle overheid 1865 1965 Kennistoets ij H3 hvo - ntwoorden Kennistoets ij hoofdstuk 3 ntwoorden De Verenigde Stten en hun federle overheid 1865 1965 Opdrht 1 Bekijk ron 1. Welke direte reden hd de tekenr vn ron 1 voor het mken vn deze spotprent? Welke grotere dreiging op de htergrond zorgde voor de Red Sre? Stond de tekenr hter de stkers of juist hter Unle Sm? In 1919 vonden op grote shl stkingen plts vn reiders. De Red Sre werd veroorzkt door de Russishe Revolutie (1917), de dreiging vn een wereldrevolutie en de groeiende nhng vn kleine ommunistishe en soilistishe prtijen. De tekenr stond n de knt vn Unle Sm / de federle overheid die keihrd optrd tegen de stkers. Met de rresttie vn vele vermeende ommunisten werden geregeld de urgerrehten geshonden. Bron 1 Spotprent uit de Los Angeles Times. (22 novemer 1919) Uitleg: de mn in het pk met strepen en sterren is Unle Sm (de Verenigde Stten). Op de roek vn het mnnetje dt over de knie ligt, stt union lor (vkond) en op het vlggetje stt ol strike (stking in de mijnen). Feniks, geshiedenis voor de tweede fse, hvo en vwo 1 ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012
Exmenktern hvo en vwo De Verenigde Stten en hun federle overheid 1865 1965 Kennistoets ij H3 hvo - ntwoorden Opdrht 2 De jren 1920 werden gekenmerkt door een oneperkt geloof in de zegeningen vn het kpitlisme. Er werd zelfs gesproken vn New Cpitlism. Wt verstond men dronder? Noem twee oorzken op korte termijn die het geloof in oneperkte groei rehtvrdigden. Welk vernd ws er tussen de gemkkelijke mnier wrop nken krediet vershften en de eurskrh vn 1929 op Wll Street, New York? New Cpitlism ws de overtuiging dt door smenwerking tussen stt en ondernemers de uituiting plts zou mken voor hrmonie, het soilisme zou drdoor overodig worden. Rtionlistie en stijgende effiieny zorgden voor lgere prijzen, terwijl de lonen stegen. De toenemende welvrt droeg ij n een klimt vn optimisme en drvn profiteerden de nken die een uitgereid kredietsysteem in het leven riepen. De mensen konden gemkkelijk geld lenen. ( Live now, py lter ws een populire slogn.) Vn het geleende geld kohten mensen ndelen. Zij hoopten dt de koersen zouden lijven stijgen, onder ndere doordt er veel ndelen werden gekoht. Toen de koersen in 1929 sherp dlden, rkten miljoenen Ameriknen ernstig in de prolemen. Opdrht 3 Leg uit in welke opzihten wij de welvrt vn de Fulous Twenties tegenwoordig met de wijsheid vn hterf een shijnwelvrt noemen. Ten eerste kenden de textielindustrie, de spoorwegen en de mijnouw struturele werkloosheid. De welvrtsstijging vernderde nuwelijks iets n de zeer ongelijkmtige verdeling vn de inkomens. Bovendien groeide de eonomie veel hrder dn de inkomens. Het gevolg vn deze overprodutie werd ps n verloop vn tijd zihtr. Ten slotte kende de eonomie wt wel een ule of zeepel wordt genoemd: de ndelenhndel. Toen in 1929 het vertrouwen in die hndel inklpte, ontstond met de eurskrh vn Wll Street het egin vn de grote depressie vn de jren 1930. Opdrht 4 Bekijk ron 2. Bedrijven die tijdens de New Del meewerkten n de NRA kregen het stempel dt je ziet in ron 2. Wt etekent fkorting NRA? Welk doel hd Roosevelt met de oprihting vn de NRA in 1933? Tegenstnders, wronder veel zkenlieden en het Hooggerehtshof, verweerden zih fel tegen de NRA vn Roosevelt. Vt hun ezwren smen. d De NRA ws onderdeel vn de eerste New Del. In 1935 strtte de tweede New Del. In welk opziht vershilde die vn zijn voorgnger? d Ntionl Reovery Administrtion. Roosevelt epleitte een tieve rol vn de overheid in de eonomie. De NRA moest de produtie eperken en de lonen vststellen. In feite eplden edrijven zelf of ze hiern mee wilden werken. De NRA viel ij zkenlieden en het Hooggerehtshof sleht omdt het in strijd ws met het lierle prinipe vn lissez-fire en omdt het de mht vn de federle overheid vergrootte. De tweede New Del ws meer geriht op mtshppelijke hervorming dn op herstel. De Soil Seurity At legde ijvooreeld de sis voor een verzorgingsstt. Dit ws de eerste federle wetgeving die Ameriknen een soil vngnet grndeerde. Bron 2 Feniks, geshiedenis voor de tweede fse, hvo en vwo 2 ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012
Exmenktern hvo en vwo De Verenigde Stten en hun federle overheid 1865 1965 Kennistoets ij H3 hvo - ntwoorden Opdrht 5 Bekijk ron 3. In hoeverre ws de New Del een sues gelet op de werkloosheidsestrijding? Wrom werd het werkloosheidsproleem ps vnf 1941 werkelijk opgelost? De New Del heeft wel enig sues gehd in het estrijden vn de werkloosheid. In 1934 liep de werkloosheid op nr ruim 24% vn de werkenden en dt perentge dlde tot iets meer dn 14% in 1937. Vn volledige oplossing vn de werkloosheid ws ehter geen sprke. De werkloosheid werd ps eht opgelost toen de oorlog uitrk. Het leger en de op volle toeren driende oorlogsindustrie hd heel veel mensen nodig. Bron 3 Werkloosheid tijdens de depressie Jr Bevolking Werkenden Werklozen Werkende % 1929 88.010.000 49.440.000 1.550.000 3,14 1930 89.550.000 50.080.000 4.340.000 8,67 1931 90.710.000 50.680.000 8.020.000 15,82 1932 91.810.000 51.250.000 12.060.000 23,53 1933 92.950.000 51.840.000 12.830.000 24,75 1934 94.190.000 52.490.000 11.340.000 21,60 1935 95.460.000 53.140.000 10.610.000 19,97 1936 96.700.000 53.740.000 9.030.000 16,80 1937 97.870.000 54.320.000 7.700.000 14,18 1938 99.120.000 54.950.000 10.390.000 18,91 1939 100.360.000 55.600.000 9.480.000 17,05 1940 101.560.000 56.180.000 8.120.000 14,45 1941 102.700.000 57.530.000 5.560.000 9,66 Opdrht 6 Bekijk ron 4. Welk vn de eide posters zl de estnde rolptronen in de Ameriknse smenleving het minst in de wr heen gerht? De rehterposter ging het meest uit vn de estnde rolptronen. De poster stelt met nme mnnen gerust dt er sprke is vn een noodsitutie. De vrouw zegt er trots op te zijn dt zij hr mn mg vervngen. Het lijkt lsof ze wil gn zeggen dt ze n de oorlog die plts ook weer trouw terug zl geven. De eerste poster toont een veel gressiever eeld vn de wensen vn de vrouwen. Bron 4 Feniks, geshiedenis voor de tweede fse, hvo en vwo 3 ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012
Exmenktern hvo en vwo De Verenigde Stten en hun federle overheid 1865 1965 Kennistoets ij H3 hvo - ntwoorden Posters die vrouwen rekruteren voor de reidsmrkt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het meisje links werd eroemd ls Rosie the Riveter. Opdrht 7 De zwrten hdden hun hoop geriht op de New Del. Verklr de teleurstelling die n verloop vn tijd ontstond. Wrom durfde president Roosevelt geen duidelijke positie in te nemen tegen de lijvende ongelijkheid tussen zwrten en lnken? Wrom verwhtten zwrte soldten n de Tweede Wereldoorlog een veretering vn hun positie? De uitkeringen vn de New Del wren hoger dn de meeste lonen vn de zwrte reiders. De uitkeringsinstntie esloot om zwrte werklozen een lgere uitkering te vershffen dn de lnke werklozen. Roosevelt durfde geen positie in te nemen tegen de ongelijkheid omdt hij ng ws de steun vn de lnke kiezers te verliezen. De zwrte soldten hdden in Europ voor vrijheid en demortie gevohten en dhten dt zij n terugkeer in hun vderlnd ook reht zouden heen op vrijheid en demortie. Opdrht 8 Noem drie vn de veertien punten die Wilson formuleerde toen hij n de Eerste Wereldoorlog nr Europ reisde om de vredesregeling voor te ereiden. Verklr de tegenstnd vn voorl de Repulikeinen tegen de Volkenond vn Wilson. Onder welke omstndigheden mohten de Verenigde Stten wel interntionl ingrijpen volgens de tegenstnders vn de Volkenond? Wilson ws onder ndere voorstnder vn zelfeshikkingsreht voor volkeren. Hij wilde een einde mken n oorlogen die edoeld wren om territorile onfliten te eslehten. Voorts wilde hij een Volkenond oprihten ter hndhving vn de interntionle rehtsorde. Veel Repulikeinse sentoren wren ng dt de Verenigde Stten door het lidmtshp vn de Volkenond de eigen soevereiniteit zouden verliezen. Alleen wnneer eonomishe en politieke elngen in het geding wren, zouden de Verenigde Stten strtegish ingrijpen op interntionl vlk. Dt ingrijpen zou moeten pltsvinden zonder toekomstige verplihtingen. Feniks, geshiedenis voor de tweede fse, hvo en vwo 4 ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012
Exmenktern hvo en vwo De Verenigde Stten en hun federle overheid 1865 1965 Kennistoets ij H3 hvo - ntwoorden Opdrht 9 Leg uit wrom Roosevelt in mrt 1933 ten nzien vn de lnden vn Zuid- en Midden- Amerik de Good Neighour Poliy fkondigde. Welke wet werd in 1935 vn krht die het vershepen vn wpens nr oorlogvoerende lnden verood? Welke drie geeurtenissen in 1941 heen een einde gemkt n de neutrle positie vn de Verenigde Stten? De eonomishe risis en het isoltionisme zorgden ervoor dt er weinig drgvlk ws voor uitenlndse militire ties. Militir ingrijpen werd impopulir. Roosevelt streefde nu nr nuwere eonomishe smenwerking. In 1935 werd de neutrliteitswet vn krht. De Lend Lese At, het Atlntish hndvest en de Jpnse nvl op Perl Hror, die werd gevolgd door de oorlogsverklring vn Hitler n de Verenigde Stten. Opdrht 10 Bekijk ron 5. In 1945 kwmen de gellieerde oorlogsleiders (de Grote Drie ) ijeen in Jlt op de Krim om het noorlogse Europ te espreken. Wie wren op de foto vn ron 5 (vn links nr rehts) de Grote Drie? Noem twee punten wrop de Russen enerzijds en de Ameriknen en Engelsen nderzijds het niet eens werden. Noem twee punten wrover zij het wel eens werden. Dt wren vn links nr rehts Winston Churhill (Engelnd), Frnklin Delno Roosevelt (Verenigde Stten) en Josef Stlin (Sovjet-Unie). Stlin wilde Duitslnd zo zwk mogelijk houden en eiste hoge hersteletlingen. Hij wilde een Russishe invloedssfeer in Oost-Europ ls uffer tegen Duitslnd. In Polen hd hij l een mrionettenregering gepltst. Er werd wel overeenstemming ereikt over de oprihting vn de Verenigde Nties, die volgens Roosevelt een entrle rol moesten krijgen in het hndhven vn een nieuwe mondile rehtsorde. Ook kwm men overeen zowel Duitslnd ls Berlijn in vier ezettingszones te verdelen (estuurd door de Sovjet-Unie, de Verenigde Stten, Groot-Brittnnië en Frnkrijk). Bron 5 De Grote Drie poseren voor de pers in Jlt. (1945) Feniks, geshiedenis voor de tweede fse, hvo en vwo 5 ThiemeMeulenhoff, Amersfoort 2012