Enneagram-coaching & NLP Routekaart naar Zelfrealisatie Willem Jan van de Wetering Het was in 1958 dat de Boliviaanse filosoof Oscar Ichazo (1931) een training gaf die enkele maanden duurde en waaraan een groep psychiaters deelnam. Zij ontwikkelden de negen types tot een zeer gedegen typologie zoals we die nu kennen. In de oudheid gebruikte men het symbool dus blijkbaar anders. Teruggevonden is dat het Enneagram vooral beschreef wat de invloed van de negen Energieën uit ons Universum voor weerslag heeft op onze aarde. Het uitgangspunt is dat alles bestaat uit (negen) energieën die met elkaar samenwerken maar elkaar ook kunnen tegenwerken. Pythagoras baseerde daarop de octavenleer. Hij stelde dat: alles energie is en dat energie bestaat uit tonen. Door te begrijpen hoe tonen muziek vormen begrijp je hoe deze Energieën te gebruiken zijn om ons leven vorm te geven. Energie moet stromen! Het Enneagram is een symbolische weergave van drie Universele wetmatigheden. De wet van 1 is terug te vinden in de Cirkel en staat voor het alles omvattende. Er is niets in ons universum dat op zichzelf staand is. Alles is verbonden met het andere en geeft altijd een oorzaak en gevolg. De Driehoek geeft de wet van 3 weer, dat wat er NU is. En wat er nu is bestaat uit een positieve en negatieve component, bij elkaar gehouden door het neutraliserende. De driehoek geeft dus aan dat er geen dualiteit bestaat, maar trialiteit. Het gaat niet om keuzes maken, maar om het begrijpen van oorzaak en gevolg. Het Hexagram geeft de wet van 7 weer, de lijnen in Het Enneagram is vooral bekend als karaktertypologie en toch houdt dit eeuwenoude model veel meer in. Waar het lijkt dat NLP en Enneagram totaal verschillende benaderingen zijn blijken ze elkaar enorm goed aan te vullen. Wat is het Enneagram nu precies, wat kun je er mee en wat moet je weten om effectief met het Enneagram te kunnen werken in je coaching en training? In onderstaand artikel onthult Willem Jan van de Wetering, Enneagramdeskundige en -trainer en auteur van vele Enneagramboeken, de ware essentie van het Enneagram in relatie tot NLP. Het is ruim 20 jaar geleden dat ik op het Enneagram stuitte. Ik was in Amerika, op zoek naar nieuwe trends, toen ik in een boekhandel op de plank met NLP-boeken twee boeken over het Enneagram zag staan. Ik sloeg een boek open en las gefascineerd over de negen typen. Ik kocht de beide boeken en las ze achter elkaar uit. Terug in Nederland bleek er vrijwel niemand bekend met dit gedachtegoed. Ik ben terug gegaan naar Amerika om via trainingen de kennis te vergaren. Het heeft me sindsdien niet meer losgelaten. In 1997 schreef ik mijn eerste boek over dit model en nu ben ik 16 boeken over het Enneagram verder. Graag neem ik je mee in mijn kennis van, ervaring met en visie op het Enneagram en hoe ik het combineer met NLP. Geschiedenis van de drie wetten Het Enneagram is duizenden jaren oud. Het was al bekend bij Pythagoras, bij de Soefies, de alchemisten en werd pas in 1910 in het westen geïntroduceerd. Het Enneagram is tot 1974 vrijwel niet beschreven. Altijd werd de kennis mondeling doorgegeven. De belangrijkste reden is dat het model veel onderliggende wijsheid bevat en dat de typologie zo gemakkelijk is toe te passen dat misbruik op de loer ligt. het Enneagram die de punten 1, 4, 2, 8, 5, 7 en terug naar 1 verbinden. Dat is de wetmatigheid die aangeeft dat vooruitgang altijd gepaard gaat via vaste lijnen, vastgelegde stappen. Daar ligt de kracht van het Enneagram. Het zijn de drie universele wetten die samenwerken en ons uitnodigen om tot progressie te komen, vooruitgang te boeken en te groeien. Het Enneagram laat je zien waar je staat in je leven, hoe je negatieve bewegingen kunt omzetten tot positieve en hoe je steeds weer kunt groeien door de oorzaak en het gevolg van je handelen te begrijpen. 10 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 11
De typologie Het Enneagram als typologie is uiterst nauwkeurig. Het beschrijft de onbewuste aansturingen voor ons gedrag. Neem altijd in acht dat een type niet vastligt, maar dat het ontstaat uit het samenspel van de drie wetten. Daarbij zijn er nogal wat subtypen. In totaal kom ik tot 405 te beschrijven subtypen per type. Dus: 9 keer 405 karakters. Zo eenvoudig is het dus niet. Maar toch is ons gedrag gemakkelijk in het Enneagram te plaatsen. Een Enneatype ontstaat al bij (wat de ziel ervaart als) de scheiding tussen moeder en kind. Dat is meestal rond de derde maand van je leven. Het kan zelfs al voor de geboorte worden ervaren. Het is de ervaring van het kind dat de moeder ego heeft en iets later dat de vader dat ook heeft. Door die egostructuren voelt het kind zich genoodzaakt om ook ego te hebben zodat het zich staande kan houden. Bij de scheiding van de moeder heeft het kind een negatieve ervaring die het vertaald in een negatieve overtuiging. Daar ligt onze diepste pijn. Om die pijn niet te voelen leggen we er een verdediging overheen. Zo komen we tot negen causale overtuigingen die onbewust zijn. Onder die verdedigingen liggen de motivaties voor ons gedrag. Er zijn negen strategieën om te overleven. Het Enneagram is een model dat de negen strategieën weergeeft en biedt een routekaart aan om uit de beperking te komen, je pijn te overwinnen en om te zetten in liefde zodat je in het midden van het Enneagram uitkomt en je ego kan ontstijgen. De kracht van het Enneagram is dat het je niet vastpint in een type maar je een ultieme oplossing biedt om je problemen aan te pakken. Pythagoras, detail van "De school van Athene" door Rafael, 1509 Waarin ik verschil van veel andere Enneagramtrainers is dat het mijn ervaring is dat je van type verandert. Dat gebeurt vooral als je verdediging niet adequaat blijkt te zijn. Ondanks je zorgvuldig gekozen verdediging ervaar je toch pijn. Dan is de keuze voor een andere verdediging handig want dan voel je de pijn niet. Dus kiezen we vaak voor een andere verdediging in plaats van de pijn aan te gaan. Na verloop van tijd ontstaat er dan ander gedrag en dus: een ander Enneatype. Het is mijn ervaring dat 80% van de mensen een ander type heeft aangenomen dan ze in werkelijkheid zijn. Daardoor gebruiken die mensen niet hun werkelijke talenten en vermogens, maar die van hun andere aangenomen persoonlijkheden. Naar mijn stellige mening is het van uiterst groot belang om op zoek te gaan naar wie we werkelijk zijn. Daardoor kunnen we onze werkelijke talenten gaan gebruiken en ons levenspad gaan vervolgen. Het Enneagram is daarbij een weg die met NLP kan worden ingezet om tot zelfrealisatie te komen. Het Enneagram wordt toegepast in coaching. Als je het type van de cliënt weet, dan ken je zijn valkuilen, communicatiestijl, drijfveren en zijn verborgen talenten en vermogens. In therapie wordt het toegepast om tot de kern door te dringen. Zo blijken neurotransmitters Enneatypisch gebonden te zijn en kan, door het in balans brengen van het gedrag, een andere werking van de neurotransmitters tot stand komen. Je kunt het Enneagram ook inzetten in teambuilding, teamcoaching, afslanken, stoppen met roken. Er zijn oneindig veel gebieden waarop je met het Enneagram uiterst effectief kunt werken. Met name de twee laatst genoemde zijn ideaal om dit met NLP-technieken te combineren. Ik gebruik NLP vooral om mensen bewust uit hun (aangenomen) type te halen. NLP-coaches zouden het Enneagram goed kunnen gebruiken om de differentiatie te ontdekken van het complexe gedrag van de cliënt en van daaruit de strategie aan te passen. Ondanks dat ik hier ruimte neem om het Enneagram uiteen te zetten, zal het je duidelijk zijn dat dit een zeer beknopte versie is van wat het Enneagram allemaal inhoudt. Ik heb er niet voor niets inmiddels al 16 boeken over geschreven. Enneagramtypen Hier onder volgt een korte beschrijving van de typen, vooral voor hen die weinig kennis van het Enneagram hebben. Het Enneagram bestaat uit negen Enneatypen: 1. De Perfectionist De perfectionist is gericht op perfectie, wil het allerbeste, zegt dat alles altijd nog beter kan, heeft snel kritiek op anderen en op zichzelf, probeert de kwaadheid te verbergen. Houdt van structuren Houdt zich aan regels Vindt dat alles altijd beter kan Ergert zich aan fouten Wil werken aan de perfecte wereld 2. De Helper De Helper staat altijd voor anderen klaar, kent de behoeften van de anderen maar weet niet goed wat hij/zij zelf nodig heeft, wil graag waardering voor wat hij/zij doet en wil er zijn voor de ander. Richt zich op anderen Houdt geen rekening met zichzelf Staat steeds voor anderen klaar Zoekt liefde en waardering Wil er zijn voor de anderen 3. De Winnaar De Winnaar is gericht op succes en past zijn imago aan, heeft visie, werkt hard en zeer doelgericht. Alles staat in het teken van winnen en succes hebben. Kan niet tegen verlies Is doelgericht Weet wat hij/zij wil Richt zich op succesvol zijn 4. De Romanticus De Romanticus houdt van romantiek en is altijd op zoek naar de grote liefde. Het blijkt echter nogal tegen te vallen waardoor het lijkt of de ander gelukkiger is dan zij zijn. Ze zijn zeer creatief en intuïtief en doen alles op gevoel. Emotioneel onstabiel Richt zich op mooie dingen van het leven Zoekt bevestiging in de liefde Voelt zich onbegrepen Wil de wereld kleur geven 5. De Waarnemer De Waarnemer is analytisch, wil de kern van de zaak weten en baseert zich op kennis en feiten. Hij heeft het vermogen om objectief waar te nemen, is graag alleen, werkt solistisch en heeft een hekel aan sociale verplichtingen. Kort in communicatie Trekt zich terug in zijn gedachten Wil alles doorgronden Onderzoekt en neemt waar Wil het leven begrijpen 6. De Loyalist De Loyalist zoekt kracht in goede relaties. Het is een harde werker die het graag gezellig heeft en het beste presteert in een stimulerende omgeving. Ze hebben graag duidelijkheid, regels en een bepaalde structuur. Zoekt zekerheid en kan niet tegen onzekerheid Is trouw en loyaal Steekt de handen uit de mouwen Neemt minder graag het initiatief Wil alles graag samen doen 7. De Avonturier De Levensgenieter/Avonturier heeft veel ideeën, wil veel ervaringen en zoekt graag het avontuur. Iedere 12 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 13
uitdaging gaan ze graag aan. Ze houden van plezierige dingen en hebben een hekel aan onplezierige zaken, dus stellen ze die vaak uit. 5. Waarnemer: isolatie, zich isoleren om alles te analyseren 6. Loyalist: projectie, het doorschuiven naar de ander wel ter zake als je een cliënt 'vertelt' welk type die is. Dan gaan de oogkleppen op en wordt het voor waar aangenomen. wordt de aanzet gegeven om tot de werkelijke missie te komen en gedrag, omgeving en overtuiging te veranderen. Wil van het leven genieten Loopt weg voor pijnlijke momenten Altijd optimistisch Wil uit veel kunnen kiezen 7. Avonturier: rationalisatie, overal een plausibele verklaring voor hebben 8. Baas: ontkennen van eigen zwakte 9. Bemiddelaar: verdoven van conflict en tijd nemen Kort door de bocht Het Enneagram wordt vaak te kort door de bocht gebruikt. Je kunt het hele Enneagram als trainer niet in Enneagram & NLP Dat brengt me direct op de aanvulling die het Enneagram en NLP hebben. Een Enneagramcoach zou Kan snel met oplossingen komen Je bènt helemaal geen Enneagramtype Je spéélt het! voor zichzelf Ieder type heeft zijn eigenaardigheden. De verdediging gebruiken ze om zich te verweren tegen ongewenste emoties en pijn. Bij het ontdekken van het type gaat het dus feitelijk om het blootleggen van de onbewust gebruikte verdediging. De verdediging houdt iemand vast in zijn type. De opzet van het Enneagram is om los te komen van de egostructuren, je verdediging niet of bewust te gebruiken en zodoende in het midden van het een dagdeel behandelen. Dan blijf je zodanig aan de oppervlakte dat niemand er echt iets mee kan. Verdieping of het uitnodigen tot verdieping is het beste. Laat anderen onderzoeken welk type ze zijn, zet hen aan om zelf naar hun gedrag te kijken. Het uitgangspunt is dat je nooit een type kunt zijn. Je BENT geen type, je speelt het. Het is allemaal gedrag en gedrag is ten opzichte van anderen. Je bent alle negen Enneatypen. Alles zit in ons, het zijn onze beperkingen die ons tegenhouden om ons volledige potentieel te gebruiken. Daar ligt de winst voor het Enneagram. Het zeer gebaat zijn door Milton taal, NLP Coachmodel en Logische Niveaus te kennen en die in te zetten in zijn coaching. Een NLP-coach heeft (mits hij zijn schaduwplekken kent) veel voordeel van het Enneagram door de cliënt in te kunnen delen in een Enneatype en zodoende direct een overzicht te krijgen van het gedrag en de vervormingen van dat type. Het Enneagram biedt een uitkomst en zet aan tot groei, NLP doet hetzelfde. Je kunt dingen niet één op één over elkaar leggen, je kunt wel gecombineerd gebruik maken van de beide methodieken. Enneagram uit te komen. brengt in beeld welk type je speelt en wat daardoor je 8. De Baas De Baas is duidelijk aanwezig, wil duidelijkheid en zoekt daarvoor vaak de confrontatie. Het zijn natuurlijke leiders die snel kwaad kunnen worden als anderen niet doen wat er van hen verwacht wordt. Krachtig en sterk overkomend Wil altijd de controle houden Durft zijn kwetsbaarheid niet te laten zien Komt dominant over Vindt dat anderen meestal de kantjes er vanaf lopen Kan je iemand zomaar typeren? De toepassingen van het Enneagram is eigenlijk de moeilijkheid waardoor de toepassing ook niet meevalt. Het Enneatype is niet te berekenen en de testen die overal op internet te vinden zijn geven vaak sociaal wenselijke uitslagen. Testen blijven subjectief. Het beste is om een gedegen boek over het Enneagram te lezen. De kans is groot dat je het gedrag van de ander gaat herkennen. Het beste is het om een cursus of opleiding te doen. Het typeren van anderen gebeurt vaak middels een interview. Ook hierbij zijn verkeerde valkuilen en overtuigingen zijn. De logische niveaus kunnen dan een prachtige hulpbron zijn om in beeld te brengen wat iemands vervormde missie is. Daardoor Graag geef ik je een voorbeeld uit de praktijk: Ik had een man op de praktijk die een belastingadviesbureau heeft met 18 man personeel. Zijn hulpvraag 9. De Bemiddelaar inschattingen door de coach mogelijk. De cliënt laat De Bemiddelaar heeft oog voor de verschillende stand- immers zien welk gedrag hij 'op dat moment' toont, punten en kan deze door middel van een compromis maar niet wat hij werkelijk is. Wat we in de opleidingen bij elkaar brengen. Ze hebben een hekel aan conflic- leren is om te letten op houding, maniertjes, taalge- ten, zijn gezellig maar kunnen erg goed alleen zijn, bruik, lichaamsbouw en natuurlijk het beantwoorden kunnen slordig zijn en doen alles graag in hun eigen van de vragen. Je ziet in een workshop of interview al tempo. snel welk type men niet is. Daardoor blijven er al heel Kan moeilijk keuzes maken snel drie typen over die je door middel van gerichte Is heel tevreden vragen kunt elimineren tot één type. Anderen indelen Kan moeilijk met ruzie omgaan in het Enneagram vereist dus enige vaardigheid. Met Geniet van de natuur en van rust dit in een paar vragen te willen doen doe je het Is gezellig en meegaand Enneagram onrecht aan. Kan heel koppig worden De vraag of een verkeerde typering erg is wordt regelmatig gesteld. Op zich is dat niet erg, mits de cliënt De verdedigingen van de negen Enneatypen zijn: niet gaat geloven dat hij dit type is. Ze gaan dan vaak 1. Perfectionist: reactieformatie, tegenovergestelde meer lezen over het Enneatype en gebruiken het als zeggen dan het gevoel aangeeft excuus waardoor ze dingen niet kunnen of willen. In 2. Helper: verdringen van eigen behoeften verkoop gesprekken is het Enneagram handig, maar 3. Winnaar: identificatie met hun eigen of andermans dan deel je de ander snel in op basis van zijn commu- succes nicatiestijlen. In combinatie met NLP loopt het gesprek 4. Romanticus: introjectie, de emoties van anderen dan beter en maak je een betere pitch. Of die persoon naar binnen halen dat type werkelijk is doet dan niet ter zake. Het doet 14 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 15
was dat hij zijn relatie net verbroken had, ook al twee keer gescheiden was en het vertrouwen in zichzelf kwijt was. Hij vertelde een verhaal dat ook een verhaal was. Hij had het zo vaak vertelt dat hij het was gaan geloven. Door gerichte (NLP) vragen en vooral verder te vragen en provocatief te worden werd het verhaal doorgeprikt en vertelde hij wat er werkelijk speelde: hij geloofde niet dat vrouwen echt onvoorwaardelijk ergens voor kunnen gaan. Uiteindelijk bleek dat zijn moeder hem op jonge leeftijd uit huis zette omdat ze verliefd was geworden op een ander die geen jongen van 15 in huis wilde nemen. Bij zijn vader kon hij ook niet terecht en had daardoor alle vertrouwen in onvoorwaardelijke liefde verloren. Een mens verandert van Enneagramtype, vooral als de verdediging niet adequaat blijkt te zijn. Maar Jolanda bleek een enorme last met zich mee te dragen. Ze leidt aan Boelimia. Dat betekent dat ze zichzelf te dik vindt en al het eten er weer uitspuugt door een vinger in haar keel te steken na de maaltijd. Dat doe ik al vanaf mijn vijftiende, vertelde ze. Ze was er inmiddels behoorlijk van in de war en liep zelfs bij een psychiater. Eten beheerste haar hele leven. Ze dacht nergens anders aan dan aan eten. Naar zichzelf kijken durfde ze niet. Ik haat mijn lichaam, vertelde ze. Als ik in de spiegel kijk zie ik een wanstaltig iemand. Te dik, lelijke huid, te dikke heupen, gewoon wanstaltig. Zeggen dat ze een prachtig figuur heeft, is zinloos. Dat zeggen al haar vrienden al en ze gelooft het toch niet. We zijn aan de slag gegaan met het EIK protocol. Via het Enneagram zijn namelijk veel problemen op te lossen, want mijn uitgangspunt is dat je karakter niet je echte zelf vertegenwoordigd, maar door omstandigheden gevormd is. Als je iemand dus terug kunt brengen naar wie hij werkelijk is kan een probleem vanuit kracht worden aangepakt. Jolanda bleek het Enneatype 4, de romanticus te zijn. De basis overtuiging van dit type is dat het zich niet geliefd voelt. Ik ben niet om van te houden, zegt een romanticus. Dat type 4 was gevormd op haar vijftiende jaar. Het procesmodel is eeuwenoud en komt onder andere al bij Pythagoras voor. Hij stelde: dat alles energie is en dat dit bestaat uit negen verschillende tonen. Door dit procesmodel ontdek je waar je staat en wat je volgende stap in het proces zal zijn. Nu voert het te ver om het hele procesmodel uit te leggen, want daar heb ik net een boek van ruim 200 pagina's over geschreven, maar de uitgangspunten zijn heel toepasbaar. De cirkel in het Enneagram staat voor de voortgaande processen. De driehoek staat voor de invloed van buitenaf in het proces. De driehoek laat zien dat je op die plekken de invloed van buiten moet toelaten en niet ergens anders in het proces. Het hexagram: dit zijn de binnenlijnen die aangeven dat dit de route van het proces is. Die drie gegevens werken samen en vormen de klankkleur van een voortgaand proces. Je ziet in de afbeelding van het Enneagram een gat tussen 4 en 5. Dat wordt het Ravijn genoemd en geeft aan dat een proces kan stagneren bij punt 4. Dit is het punt van emotie en angst. Het Enneagram laat zien hoe je dan verder kunt gaan in je proces. In de coachopleiding heb ik een procesmodel gemaakt van het coachgesprek, het proces van de cliënt en dat van de coach. Als je met het procesmodel gaat werken zal je zien dat het een heel goed hulpmiddel is in coaching. Je ziet je eigen fouten, je ziet waar het coachgesprek stagneert en je ontdekt hoe je het in beweging krijgt. NLP Coachmodel Het NLP Coachmodel kan je ook in het proces brengen: op 9 in het Enneagram staat de huidige situatie. Op 4 staat de belemmering, op 2 de hulpbron en op 8 de gewenste situatie. Het Enneagram als natuurlijk model gaat dus iets verder. Het brengt de cliënt eerst op: Ze had het aangenomen omdat twee zogenaamde vriendinnen haar vertelden dat ze te dik was en niet Hij bleek een Enneatype aangenomen te hebben van de 7, de avonturier. Die vertoont onverantwoordelijk gedrag, neemt relaties niet al te serieus en wil vooral pijn vermijden door plezier te maken. Dat is niet direct wat bij een belastingadviseur past. Zijn werkelijke gedrag, het type dat hij vanaf geboorte was, bleek een type 9, de bemiddelaar te zijn. Die is rustig, neemt de tijd, is vaak spiritueel en kent onvoorwaardelijke liefde. Door het NLP coachmodel te gebruiken ontstond er iets moois. Zijn gewenste situatie was dat hij een hechte relatie had en dat zijn beide kinderen veel bij hem zouden zijn en zich veilig voelden. Zijn hindernis was natuurlijk het onvermogen om onvoorwaardelijke liefde te tonen en ontvangen. Staande op de hulpbron kwamen de tranen en vertelde hij hoezeer hij de liefde miste, vooral die van de moeder. Hij wilde de hulp halen bij anderen. Tot hij besefte dat hij eerst onvoorwaardelijk van zichzelf moest houden om dat vervolgens naar anderen te doen. Hij heeft inmiddels veel oefeningen gedaan om te ervaren en te doorvoelen wat liefde voor hem zelf betekent. mee mocht naar een feestje. Dat vormde Jolanda vanaf die leeftijd. We hebben dat type 4 verzwakt via het spiertesten. Daardoor kwam er vanzelf een ander type omhoog dat onder die Romanticus lag. Vanaf haar geboorte was Jolanda een Perfectionist, het Enneatype 1, geweest. De Perfectionist wil dat alles perfect is, probeert fouten uit te sluiten en streeft naar het allerbeste. Logisch dus dat ze, toen ze op haar 15de jaar te horen kreeg dat ze niet perfect was, het karakter van een ander type heeft aangenomen. Dat is iets dat we verschillende malen in ons leven kunnen doen als we werkelijk geraakt worden. In plaats van onze pijn aan te gaan kiezen we een andere tactiek en ontstaat er een ander karakter. Ik heb die Perfectionist weer sterk gemaakt zodat Jolanda nu veel meer vanuit haar oerkracht kan leven. Het gaat heel goed met haar. Ze is twee kilo aangekomen en vindt dat niet eens meer erg. Ze eet nog steeds voorzichtig en niet teveel, maar belangrijker is: dat ze eet en het niet meer uitspuugt. Ze ziet weer de zonnige kanten van het leven. Het Enneagram in de praktijk wil ik graag met nog een ander voorbeeld illustreren: Een jonge vrouw, 36 jaar oud, een prachtige uitstraling, mooie ogen en een slank en aantrekkelijk figuur. Dat is de beste uiterlijke omschrijving van Jolanda. Procesmodel Het mooiste model van het Enneagram is het procesmodel. Ik gebruik dat model ook in het Train de Trainer -programma en in sommige NLP opleidingen. Het is een mooie aanvulling op het NLP-coachmodel. 16 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 17
1: wat wil je precies? Dat wat de cliënt wil kan namelijk verschillen van zijn gewenste situatie. Wat is de werkelijke hulpvraag? Op 4 tref je niet alleen de hindernis, maar ook de emotie van waaruit weer tot creatie kan worden overgegaan. Nadat de cliënt op 8: de gewenste situatie is gekomen gaat hij door naar punt 5. De vraag die hier gesteld kan worden is: wat ga je NU doen om de gewenste situatie te bereiken. Is dat haalbaar? Hoe máák je het haalbaar, enzovoort. Daarna gaat de cliënt naar 7 en wordt hem gevraagd wat er nog nodig is om het doel te bereiken en hoe het voelt nu hij dit allemaal al gedaan heeft. In de opleiding gebruiken we het procesmodel als intakemodel. Daarna wordt het in combinatie met het NLPmodel steeds op de achtergrond geraadpleegd om duidelijk te krijgen waar de cliënt nu staat en wordt eraan gewerkt dat hij het ravijn succesvol kan nemen. in zichzelf kon vinden. Door in de gewenste situatie te gaan staan kon ze ervaren wat zelfvertrouwen is, hoe ze zich verleidelijk voelde ondanks overgewicht en hoe het was zonder de pijn van de weggelopen vader. Vandaar kon ze op 5 gaan staan: 'Ik voel me slanker, ik ga nieuwe kleren kopen, ik ben vooral blij met mijn lichaam', vertelde Sandra. Zo kwam ze op punt 7 en durfde te genieten van zichzelf, haar lichaam, haar gevoel en kon ze de negatieve overtuigingen loslaten. Het Enneagram heeft mij zelf erg veel gebracht. Er zit nog veel meer onder dit model. Zo is er een spiritueel Enneagram, zelfs de planeten staan op de negen punten en hebben hun invloed. Kortom, er valt nog veel over het Enneagram te ontdekken. Logisch ook, voor een model dat zo oud is en al zolang in gebruik is geweest. Daarover graag later meer in een vervolgartikel! Willem Jan van de Wetering heeft een achtergrond als journalist, radiopresentator en vooral als zelfstandig uitgever en auteur. Daarnaast geeft hij al jarenlang trainingen en workshops op gebied van persoonlijke- en organisatieontwikkeling waaronder NLP. Hij geldt met zijn vele publicaties als autoriteit in het Nederlandse taalgebied op gebied van de brede toepassing van het Enneagram. Vanuit zijn Enneagramcollege geeft hij in Doorn en Driebergen Enneagramopleidingen en - trainingen aan professionals. Voor meer info en contact: www.enneagramcollege.nl Bekwaam worden met het Enneagram? NVNLP-LEDEN KRIJGEN 10% KORTING OP ONDERSTAANDE TRAININGEN/WORKSHOPS Het Enneagram is een model, en modellen dienen ervoor om gebruikt te worden. Degene die het gebruikt bepaalt het succes van het model. Vandaar dat de auteur veel tijd steekt in de opleidingen, want als je eenmaal met het Enneagram wilt en kunt werken, haal er dan alles uit wat erin zit. Willem Jan van de Wetering geeft de opleiding tot Enneagram Professional Coach, wat een goede aanvulling is op NLP. Je kunt al je NLP- Een derde voorbeeld uit de Enneagram-praktijk: Sandra was 20 kilo te zwaar, 38 jaar en moeder van twee kinderen met een man die ondernemer was. Sandra wilde afvallen. Ze was vooral na de geboorte van haar kinderen veel te zwaar geworden. Door haar op het Enneagram te zetten beschreef ze eerst wat er precies speelde. Op punt 1 kwam de vraag wat ze nu precies wilde. Na enig doorvragen vertelde Sandra dat ze bang was niet meer aantrekkelijk te zijn voor haar man. Op punt 4 (Hindernis) werd de vraag niet waarom ze dik was maar waarom ze bang was niet aantrekkelijk te zijn. Het bleek dat haar ouders gescheiden waren en haar vader er met een slanke jongere vrouw vandoor was gegaan. Er volgde meerdere voorbeelden uit haar leven die haar de indruk gaven dat dik zijn niet aantrekkelijk was. Op mijn vraag waarom ze dik was begon ze te huilen. Eerst kwam eruit dat ze er niets aan kon doen maar uiteindelijk vertelde ze dat haar vader vaak boos was en als ze dik was zou hij haar niet zien omdat zijn aandacht op slanke vrouwen gericht was. Dik zijn was dus een vlucht. Ik vroeg haar of ze deze overtuigingen achter zich kon laten. Ze draaide zich om, richting punt 2 in het Enneagram en nam afscheid van de overtuigingen, de pijn van de scheiding en de angst voor de boosheid van haar vader. Op punt 2 (hulpbron) was de vraag wat haar kon helpen. Na enig gepraat vertelde Sandra dat ze het zelf moest doen. 'Zelfvertrouwen', antwoordde ze. Op de vraag in welke winkel je dat kon kopen begon ze te lachen en zei dat ze het alleen maar Literatuurlijst van de auteur: Als je de basis van het Enneagram wilt leren kennen, wilt weten wat je kunt doen om uit je beperking te komen en werkelijk wilt veranderen, lees dan: Het Enneagram als weg naar verandering, ISBN 9789055990973 Als je de diepere lagen van het Enneagram wilt leren kennen en achter jouw levensdoel wilt komen, dan raad ik je aan: De Enneagram Code gekraakt, ISBN 9789055992003 Als je een goed werkboek wilt hebben over de Enneatypen, lees dan: Ontdek je sterke kanten ISBN 9789055990795 Als je meer over het spirituele aspect van je karakter wilt weten, lees dan: Spiritualiteit en het Enneagram, ISBN 9789055992751 Als je dieper wilt kijken dan de typologie en je processen wilt onderzoeken, lees dan: Het Procesmodel in het Enneagram, ISBN 9789055992416 Wil je zelf aan de slag met je beperkingen en jezelf helen, zoek dan: Emotionele psychologie, Het belangrijkste ben ik ISBN 9789055992324 Willem Jan van de Wetering technieken direct koppelen en gebruiken. Er is de Enneagram IntegratieKunde (EIK) opleiding die meer therapeutisch gericht is. Met spiertesten (Kinesiologie) ga je de verdedigingen afpellen die iemand heeft om vanuit de kern alle andere typen sterk te maken. Er is Enneagram Training om Enneagram workshops te gaan geven of om het Enneagram te gaan verwerken in je trainingen of presentaties. Er is de opleiding Energetic Psychology waarbij je de energetische Enneagramkant gaat gebruiken en mensen met problemen, lichamelijk of emotioneel, te ondersteunen. Je werkt dan ook met het spiertesten, werkt met de neurotransmitters en gebruikt The Healing Process om de ander aan te zetten tot zelfheling. VOOR NVNLP-KORTING: STUUR EEN MAIL MET JE NVNLP-LIDMAATSCHAPNUMMER AAN willemjanvdwetering@gmail.com 18 I N z i c h t j a a r g a n g 1 4 / 1 19