Wijkveiligheidsprogramma Zuidwest 2016 1. Inleiding De zorg voor veiligheid is één van de kerntaken van de gemeente Utrecht. De gemeente heeft de regie op de lokale veiligheid, maar de verantwoordelijkheid dragen we samen met bewoners, ondernemers en talrijke partners, instellingen, organisaties en met onze professionele veiligheidspartners zoals Openbaar Ministerie, politie en de sregio Utrecht. Want Utrecht maken we samen. We gaan er van uit dat veiligheidsvraagstukken diverse oorzaken kennen, dat deze kunnen veranderen in de loop van de tijd, dat de leefomgeving een belangrijke rol speelt en dat er daarom ook altijd verschillende partijen nodig zijn om het vraagstuk op te lossen. In Utrecht gebeurt dat met een aanpak waarbij preventie de basis is, maar waarbij hard wordt opgetreden tegen criminaliteit en overlast. We werken in Utrecht samen aan een stad waar mensen veilig zijn en zich veilig voelen. Een 100% veilige samenleving bestaat niet, maar er moet op zijn minst een basisniveau van veiligheid zijn. Op het gebied van openbare orde, maatschappelijke onrust en crisisbeheersing zijn bevoegdheden, verantwoordelijkheden en taken van de burgemeester wettelijk vastgelegd. De aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit is in eerste instantie een taak van de politie en het Openbaar Ministerie, maar de gemeente kan hieraan bijdragen met een bestuurlijke aanpak. Voor onderwerpen en thema s die de sociale veiligheid betreffen, bijvoorbeeld woninginbraak en geweld, moet jaarlijks vastgesteld worden wat het gewenste niveau van veiligheid is. De doelen op het gebied van veiligheid voor de periode 2015-2018 zijn: een afname van criminaliteit een toename van het veiligheidsgevoel
het voorkomen en bestrijden van incidenten en verstoringen van de openbare orde We hanteren hierbij de volgende uitgangspunten: De aanpak is integraal en partners nemen hun verantwoordelijkheid Beleid en uitvoering sluiten naadloos op elkaar aan en strekken zich uit tot alle schakels in de veiligheidsketen We werken met een delictgerichte, gebiedsgerichte én een persoonsgerichte aanpak Integraal splan 2015-2018 Het IVP 2015-2018 is tot stand gekomen op basis van een veiligheidsanalyse. Daarvoor is gebruik gemaakt van de criminaliteitscijfers van de politie, van cijfers over veiligheids- en overlastbeleving uit de Utrecht Monitor en de Inwonersenquête van de afgelopen jaren. Er zijn interviews gehouden met experts en professionals van politie, Openbaar Ministerie en diverse (advies)organisaties in de stad. Ook is gebruik gemaakt van de input die bewoners gaven bij de Stadsgesprekken, de gesprekken met de wijkraden, de bijeenkomsten met gemeenteraadsleden en gesprekken met bewoners en ondernemers in de wijken. Behalve een analyse op basis van voorgaande jaren en de huidige stand van zaken, is er ook naar de toekomst gekeken. In een trendanalyse zijn de grote, maatschappelijke ontwikkelingen geschetst die in de toekomst van invloed zijn op de veiligheid in onze stad. Twee grote ontwikkelingen springen er uit: digitalisering en participatiesamenleving. Een andere belangrijke verandering zijn de decentralisaties op het gebied van jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Door deze decentralisaties komen de verantwoordelijkheid en de zorg voor kwetsbaren in onze samenleving bij gemeenten te liggen. is een breed begrip en het veiligheidsdomein is een dynamisch werkveld. De veiligheid in Utrecht moet op een basisniveau zijn of gebracht worden, ontwikkelingen en trends moeten vertaald worden naar de lokale veiligheidsaanpak. Er wordt samengewerkt met lokale, regionale en landelijke partners, de gemeente moet kunnen inspringen op de vraag en behoefte van bewoners, samen mét die bewoners, en acute veiligheidsproblemen aanpakken. Dat vraagt tegelijkertijd om koersvastheid en een langdurige inzet als om flexibiliteit. Het Integraal splan Utrecht 2015-2018 stelt de kaders voor het Utrechtse veiligheidsbeleid en de aanpak van veiligheidsproblemen voor de komende 4 jaar en sluit nauw aan bij het coalitieakkoord voor de periode 2014-2018 Utrecht maken we samen. De invulling van het kader en de concrete acties worden jaarlijks vastgelegd in de programmabegroting, het uitvoeringsprogramma veiligheid, de wijkactieplannen en in het handhavingsprogramma. Daardoor ontstaat de flexibiliteit om mee te kunnen bewegen met actuele ontwikkelingen en behoeften in de stad. We bieden maatwerk waar het gaat om de uitvoering van de aanpak op zowel de prioriteiten als op de andere thema s tot op het niveau van delict, wijk of buurt, doelgroep en/of betrokken persoon. sproblematiek is soms onvoorspelbaar. Dat betekent dat zich ook problemen kunnen voordoen die niet van tevoren zijn vastgelegd in het Integraal veiligheidsplan of in andere beleidsstukken, maar die wel zo urgent zijn dat ze direct aangepakt moeten worden. Hierover worden in het driehoeksoverleg met Openbaar Ministerie en politie separate afspraken gemaakt. Wanneer dat nodig is, wordt besluitvorming aan de gemeenteraad voorgelegd. Prioriteiten 2015-2018 Sommige veiligheidsproblemen vragen meer dan andere om een langdurige inzet en om structurele bestuurlijke en ambtelijke aansturing door gemeente, Openbaar Ministerie en politie. De aanpak van deze problemen is alleen effectief wanneer diverse partners een gezamenlijke inspanning leveren. Dit zijn veiligheidsproblemen met een grote maatschappelijke, sociale en individuele impact. Ze doen zich voor in de leefomgeving van onze bewoners waardoor zij overlast ervaren of slachtoffer zijn. Het zijn ook problemen die bewoners meestal niet zelf op kunnen lossen. De aanpak van deze
veiligheidsproblemen krijgt in de periode 2015-2018 de prioriteit van gemeente, Openbaar Ministerie en politie: High Impact Crimes (delicten met een grote impact op de slachtoffers, de directe omgeving van het slachtoffer en op de samenleving als geheel) Jeugdoverlast en criminaliteit High Impact Crimes en Jeugdoverlast en criminaliteit zijn brede thema s waaronder een divers aantal delicten, daders, slachtoffers en gebieden valt, en daarmee even zoveel manieren en partners om de problemen aan te pakken. Bij High Impact Crimes gaat het bijvoorbeeld om woninginbraak in een bepaald gebied of preventiemaatregelen gericht op de doelgroep ouderen. Bij jeugdoverlast kan het de aanpak van jeugdgroepen zijn en bij jeugdcriminaliteit kijken we naar bepaalde delicten of naar een specifiek gebied. Naast de inzet op deze prioriteiten voeren we de regie op veiligheidsvraagstukken die in dit wijkveiligheidsprogramma ingedeeld zijn in de thema s: Veilige wijken Openbare Orde en maatschappelijke onrust Georganiseerde Ondermijnende Criminaliteit Fysieke veiligheid Aanpak In de aanpak van veiligheidsproblemen zal de komende 4 jaar nog meer dan voorheen de nadruk liggen op: Stimuleren van de betrokkenheid en versterken van de samenwerking met bewoners en ondernemers. Door meer samen op te trekken staan we sterker in de aanpak van problemen. De professionele veiligheidspartners doen de dingen die voor bewoners en ondernemers van belang zijn en zij kunnen gebruik maken van elkaars kennis en informatie. Versterken van de persoonsgerichte aanpak. Door de aanpak van veiligheidsproblemen meer te richten op personen dan alleen op delicten, kunnen hardnekkige patronen van criminaliteit effectiever doorbroken worden. Een persoonsgerichte aanpak is een integrale aanpak die zich richt op een persoon en op zijn of haar (gezins)systeem met een combinatie van straf, zorg en overige interventies. Informatie-gestuurd werken en flexibele inzet. Door slimmer gebruik te maken van beschikbare informatiebronnen, kan er gerichter en efficiënter ingezet worden op problemen die zich op dat moment voordoen.
2. Analyse veiligheidssituatie Zuidwest Zuidwest Tabel 1 Ontwikkeling veiligheid in Zuidwest geregistreerde criminaliteit 2011 2013 2014 2015 11 - '15 14 - '15 totaal aantal misdrijven 3.738 3.537 3.384 3.368-10% 0% woninginbraak 373 287 262 178-52% -32% geweldsdelicten 375 332 275 249-34% -9% overvallen 5 4 1 5 0% 400% straatroven 37 25 23 19-49% -17% autokraak 843 713 819 829-2% 1% fietsendiefstal 192 245 250 342 78% 37% zakkenrollen 117 89 64 42-64% -34% winkeldiefstal 70 111 107 135 93% 26% bedrijfsinbraak 124 128 92 80-35% -13% veiligheidsbeleving 2011 2013 2014 2015 11 - '15* 14 - '15* alg. onveiligheidsgevoelens (% vaak onveilig) 5,1% 4,4% 7,3% 6,3% 1,2% -1,0% onveiligheidsgevoelens in eigen buurt (% wel eens onveilig) 31% 41% 41% 36% 4,6% -5,4% ervaren jongerenoverlast (% vaak) 30% 29% 37% 31% 0,7% -6,3% Bron: BVH Politie Midden Nederland; Inwonersenquête Utrecht (Onderzoek) * in procentpunten Tabel 2 Doelstellingen voor 2016 geregistreerde doelstelli criminaliteit 2011 2013 2014 2015 ng 2018 doelstelling 2016 woninginbraak 373 287 262 178-20% tov 2011 218 overvallen 5 4 1 5-41% tov 2011 4 straatroven 37 25 23 19-43% tov 2011 20 autokraak 843 713 819 829-25% tov 2011 763 fietsendiefstal 192 245 250 342 0% tov 2011 292 zakkenrollen 117 89 64 42-5% tov 2011 65 winkeldiefstal 70 111 107 135 0% tov 2011 113 veiligheidsbeleving 2011 2013 2014 2015 2018 onveiligheidsgevoelen s in eigen buurt (% wel eens onveilig) 31% 41% 41% 36% 26% ervaren jongerenoverlast (% vaak) 30% 29% 37% 31% 17% Bron: BVH Politie Midden Nederland; Inwonersenquête Utrecht (Onderzoek)
Ontwikkeling De totale criminaliteit in de wijk Zuidwest is in 2015 ongeveer gelijk gebleven. De daling van de high impact crime delicten woninginbraak, straatroven en geweldsdelicten zet nog steeds door. Wel is het aantal overvallen gestegen. Hier wordt door politie extra recherchecapaciteit op ingezet. Het aantal autokraken is gelukkig weer gestabiliseerd na een stijging in 2014. Het aantal fietsendiefstallen blijft in Zuidwest, net als in de rest van de stad, stijgen. Hierop zullen ook in 2016 gerichte acties ingezet worden (graveren, controleren op gestolen fietsen e.d.). Zakkenrollen en bedrijfsinbraken zijn gedaald in 2015, maar het aantal winkeldiefstallen is gestegen. Dit kan ook te maken hebben met een grotere aangiftebereidheid bij winkeliers. Het is positief dat de onveiligheidsgevoelens in de eigen wijk en de ervaren jongerenoverlast flink zijn gedaald. Dit komt overeen met de daling van de Hic-feiten en het beeld dat de aanwezige jongerengroepen voor minder overlast op straat zorgen. Er blijven helaas een aantal hotspots in de wijk waar de jeugd nog steeds voor overlast zorgt met name in de omgeving Bernadottelaan en Adenauerlaan, rond winkelcentrum Vasco da Gamalaan en rond het Maasplein in Rivierenwijk. Hierop wordt gericht ingezet. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van de wijkveiligheidsinzet in 2016. Uiteraard is er altijd de flexibiliteit om in te zetten op actuele thema s en ontwikkelingen lopende het jaar.
3. Overzicht belangrijkste interventies 2016 Onderdelen aanpak Maatregelen/projecten/activiteiten Resultaatverantwoordelijke Thema High Impact Crime Woninginbraak Fysieke omgeving Monitoring en inzet op hotspots via handhavingsoverleg Schouw/beheerafspraken met woningcorporaties en Stadswerken Inzet toezichthouders op hotspots Inzet cameratoezicht hotpots Kanaleneiland Aanpak daders Persoonsgerichte aanpak veelplegers Aanpak heling via digitaal opkoopregister Aanpak potentiële slachtoffers Communicatie via nieuwsbrieven, Twitter, gemeentesite Overvallen en straatroven veiligheid, nieuwe media Donkere Dagenoffensief (preventie, voorlichting, wijkkrant) Lichte dagen offensief Bezoek aan slachtoffers woninginbraak door toezichthouders en/of woningcorporaties Regeling woningcorporaties voor bijdrage aan goed hang- en sluitwerk stimuleren PKVW voor particuliere eigenaren bewoners voorlichten en stimuleren m.b.t. melden verdachte situaties en/of daderkennis voorlichting gericht op delgroepen bijv. ouderen, studenten, binnenvaartschippers. partij VHU (politie/om) VTH, woningcorp. Woningcorp. /politie Aanpak daders Persoonsgerichte aanpak veelplegers VHU (politie/om) Aanpak (potentiële) slachtoffers Keurmerk Veilig Ondernemen: uitvoeren convenant veilig ondernemen voor de GWC, WC Rijnbaan en Vasco da Gamalaan, Meubelboulevard, Merwedestrook REO/EZ
Onderdelen aanpak Maatregelen/projecten/activiteiten Resultaatverantwoordelijke partij Ondernemers die slachtoffer zijn geworden van overval worden bezocht door de stedelijk projectleider Bedrijvigheid en en geïnformeerd over de mogelijkheden van (gratis) trainingen en te nemen maatregelen. Gebiedsmanager veiligheid (gmv) neemt contact op met bewoners die slachtoffer zijn geworden van woningoverval of geweldadige straatroof Thema jeugdoverlast en -criminaliteit Aanpak jeugdgroepen Plan van aanpak per geshortliste jeugdgroep op groep, individu en fysiek domein. Invoering groepsscan ter vervanging van shortlist politie Plan van aanpak voor aanvaardbare groepen JoU overlasttelefoon voor snelle en adequate opvolging overlastklachten Politie Vergroten ouderbetrokkenheid door individueel en groepsoverleg met ouders JoU/politie Inzet toezichthouders volgens afspraak in plan van aanpak VTH Waar mogelijk woningcorporaties betrekken bij aanpak jongerenoverlast /woningcorp Bewoners betrekken bij aanpak jongerenoverlast (Waaks, overlasttelefoon, appgroep, training omgaan met hangjongeren) Extra aandacht voor preventie jeugdgroepen en drugsgebruik en /JOU/politie drugshandel binnen jeugdgroepen Aanpak 12- Gezamenlijk (ambulante) inzet en afstemming JoU, Doenja en buurteams op doelgroep 12- MO Maandelijks signaleringsoverleg om klachten in vroeg stadium aan te kunnen pakken Vergroten ouderbetrokkenheid door individueel en groepsoverleg met ouders
Onderdelen aanpak Maatregelen/projecten/activiteiten Resultaatverantwoordelijke partij Aanpak Adenauerlaan; integrale aanpak om te voorkomen dat jonge jeugd zich aansluit bij jeugdgroep Preventieproject EPJO op basisscholen in Kanaleneiland en Transwijk meidenaanpak Inzet op problematiek (Marokkaanse) meiden die grensoverschrijdend gedrag vertonen (hulpverlening, activiteiten, voorlichting) Voorlichting gericht op jongens en meiden op VO scholen Thema Veilige Wijken Aanpak autokraak Monitoring via handhavingsoverleg Inzet toezichthouders op hotspots Preventieve maatregelen bijv. Inzet tekstkarren Inzet lokauto s Preventieve inzet bij evenementen Jaarbeurs Pinpointcommunicatie Aanpak fietsendiefstal Flyeracties op hotspotlocaties fietsendiefstal Graveren fietsen School& stedelijk convenant met afspraken over inzet samenwerkingspartners 2 x per jaar afstemmingsoverleg Uitrol Vreedzame school en VPT naar voortgezet onderwijs Preventie polarisering en radicalisering Werkgroep omgevingsbeheer Nieuw Welgelegen Doorontwikkeling Vreedzame Wijk Buurtaanpak Rivierenwijk Buurtaanpak met extra aandacht voor hotspots Maasplein en Amerhof Extra inzet jongerenwerk op Maasplein, Amerhof en Lekplantsoen Doorontwikkeling Vreedzame Wijk Doenja/JoU politie JoU JoU en Pretty Woman VTH Politie /Jaarbeurs /VTH /scholen MO /MO Doenja Wijkbureau JoU Doenja
Onderdelen aanpak Maatregelen/projecten/activiteiten Resultaatverantwoordelijke partij Bewonersparticipatie buurtveiligheid Overlasttelefoon Kanaleneiland Politie Waaks Persoonlijk contact n.a.v. signalen en incidenten Minimaal 2 bewonersbijeenkomsten veiligheid Aansluiten bij goed bezochte bijeenkomsten (moederochtenden, huiskamer Hart van Noort, Resto van Harte enz.) Bespreken wijkveiligheidsplan met de wijkraad Overlastgevende horeca Afstemming over nieuwe vergunningaanvragen VTH/veiligheid Monitoring overlastlocaties via handhavingsoverleg Inzet VTH voor controles overlastlocaties Aanpak foute horeca (i.s.m. West en Zuid) Thema openbare orde en maatschappelijke onrust Coördinatie incidentenmanagement Coördinatie en afstemming onrustgevoelige incidenten EOG aanpak Gecoördineerde aanpak van criminele, overlastgevende gezinnen Aanpak jaarwisseling Gecoördineerde aanpak op voorkomen onrust tijdens de jaarwisseling (fysieke maatregelen, inzet buurtvaders, activiteiten voor de jeugd, preventie vuurwerkoverlast) Ramadan Coördinatie inzet veiligheidspartners Radicalisering Inzet op preventieve maatregelen om polarisatie en radicalisering /MO te voorkomen (voorlichting, bewonersbijeenkomsten, netwerkversterking, stageproject) Voorlichting van bewoners, samenwerkingspartners en scholen om signalen van radicalisering te herkennen Bondgenotenoverleg om vinger aan de pols te houden over wat er leeft in de wijk Noodopvang Kanaleneiland Beheergroep voor afstemming, politie en COA Klankbordgroep voor afstemming met omwonenden Opstellen en handhaven afspraken beheerplan