Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden

Transcriptie

1 Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon Fax Commissie Mens en Samenleving Behandeld door Jet Smit, Sietske Jonkers Doorkiesnummer Onderwerp Voortgang aanpak jeugdgroepen Bijlage(n) geen Uw kenmerk Verzonden Uw brief van Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden Geachte commissieleden, De criminaliteitscijfers laten over 2013 een gunstig beeld zien. Het aantal delicten dat prioriteit heeft in onze aanpak, is ook dit jaar weer verder gedaald ten opzichte van Wij gaan er vanuit dat onze veiligheidsaanpak hieraan een bijdrage heeft geleverd. Een belangrijk onderdeel van die veiligheidsaanpak is de aanpak jeugdgroepen. In deze brief krijgt u in een bericht over de voortgang en resultaten over heel Inleiding Utrecht is een jonge stad. Bijna een op de vijf inwoners is jonger dan 18 jaar. Nog eens een vijfde van de Utrechters behoort tot de leeftijdsgroep 18 tot 26 jaar. Met het overgrote deel van deze jongeren gaat het goed. Voor een klein deel van de Utrechtse jongeren geldt dat niet. Ze hebben problemen en veroorzaken problemen. Jeugd hoort op straat, zeker in een grote stad als Utrecht. Maar er zijn ook groepen jongeren die op straat onacceptabel gedrag vertonen en hinderlijk, overlastgevend of crimineel zijn. Dat varieert van vernielingen en luidruchtig rondhangen, tot provoceren en lichte en zware vormen van criminaliteit. Uitgangspunten van de ketenpartners bij de aanpak van jeugdgroepen zijn: Jeugd hoort op straat, zeker in een grote stad; Maar: wij tolereren hinderlijk, overlastgevend en crimineel gedrag niet; Jongeren hebben een toekomst; wij schrijven niemand af. Dus: grenzen stellen én perspectief bieden. De aanpak jeugdgroepen; korte toelichting op de werkwijze Voor alle groepen wordt een plan van aanpak gemaakt, met daarin een aanpak gericht op het individu, een aanpak gericht op de groep als geheel en de omgeving. Er wordt ingezet op het actief betrekken van ouders en bewoners. De individuele aanpak bestaat uit twee onderdelen: de kopstukkenaanpak en een aanpak gericht op zorg, hulp en begeleiding. De aanpak vindt plaats onder regie van de gebiedsmanagers veiligheid in samenwerking met het jongerenwerk, de politie en het openbaar ministerie. Korte terugblik op 2013: minder groepen en minder jongeren in die groepen Utrecht telde in mei 2013 in totaal 21 problematische jeugdgroepen, waarvan 8 hinderlijke, 8 overlastgevende en 5 criminele groepen. In deze 21 groepen zitten zo'n 288 jongeren. In 2012 waren er in Utrecht in totaal 40 groepen, waarin 640 jongeren zaten. Voor alle groepen is een plan van aanpak in uitvoering, met daarin een aanpak gericht op het individu, een aanpak gericht op de groep als geheel en op het domein. De daling van het aantal groepen en het aantal jongeren in die groepen ligt in lijn met de lichte daling van de ervaren jeugdoverlast van 21% naar 19% en de daling van 18% van het aantal meldingen jongerenoverlast bij de politie. Ook het beeld van de professionals uit de wijken is dat het rustig is en

2 er minder incidenten zijn. Met name de kopstukkenaanpak, strakke regie, het betrekken van ouders en de preventieve inzet van het jongerenwerk dragen ons inziens bij aan dit resultaat. Wel ontstaan in sommige wijken nieuwe groepen en zijn er nog steeds specifieke groepen die onze aandacht vragen en krijgen. Al met al zitten we op de goede weg met de aanpak en zetten we ook in 2014 deze aanpak voort. 1. Individuele aanpak De individuele aanpak bestaat uit twee onderdelen: de kopstukkenaanpak en een aanpak gericht op zorg, hulp en begeleiding. Afgelopen jaar zijn nieuwe aanbieders van jeugdhulpverlening en dagbesteding gestart. Ook jongeren uit de aanpak jeugdgroepen maken gebruik van hun trajecten. In de individuele aanpak besteden we aandacht aan het verder vormgeven van de rol van de buurtteams in de aanpak van jeugdgroepen. 1.a Kopstukkenaanpak Er wordt met een stevige repressieve aanpak extra ingezet op de negatieve sleutelfiguren uit de criminele en overlastgevende groepen, zodat hun invloed op de groep wegvalt of afneemt en het overlastgevend of crimineel gedrag wordt doorbroken. Er worden in principe maximaal drie kopstukken per groep aangepakt. Omdat er minder groepen zijn, is er ruimte om, waar dat nodig is, per groep meer kopstukken te kunnen aanpakken. Om het gedrag van de jongere te veranderen wordt breed gekeken naar mogelijkheden van strafrecht, bestuurs- en civiele maatregelen of waar nodig zorg en begeleiding. Politie en OM hebben extra capaciteit vrijgemaakt voor de kopstukkenaanpak. Als sluitstuk zijn er door het OM afspraken gemaakt met de Rechtbank om maandelijks een kopstukkenzitting te houden. Op deze zitting kunnen alle zaken m.b.t. deze jongere worden aangebracht; minder- en meerderjarigen, overtredingen en misdrijven, met uitzondering van zaken die voor een meervoudige kamer moeten voorkomen. Hieronder volgen de belangrijkste resultaten van de kopstukkenaanpak: Er zijn 50 plannen van aanpak voor de kopstukken in uitvoering. Het eerste half jaar waren dat er 63. Er zijn 42 plannen van aanpak afgesloten, omdat de jeugdgroep, waarin de jongere actief was niet meer op straat aanwezig was, de jongere niet meer actief was in de groep, verhuisd was of langdurig vastzat. Gezien het aantal groepen zouden 39 kopstukken in aanmerking komen voor een plan van aanpak, waar nodig zijn er meer opgenomen. In 2013 heeft de politie 111 aanhoudingen verricht van kopstukken voor misdrijven en/of overtredingen. Een aantal kopstukken is meerdere keren aangehouden. Er zijn 138 justitiële interventies gepleegd op de kopstukken. Dat betekent dat er een dossier is ingestuurd naar het OM waarin een beslissing is genomen: het merendeel gaat het om een dagvaarding waardoor een kopstuk voor de rechter moet komen, in sommige gevallen gaat het om een OM-strafbeschikking, een voeging (bij een andere zaak ondergebracht) of een sepot. Er zijn 66 kopstukken op zitting gebracht. Hiervan is het merendeel op een kopstukkenzitting geweest. Een aantal kopstukken is meer dan 1 keer op zitting geweest of heeft meerdere feiten gepleegd die vervolgens gevoegd zijn. Er zijn 23 gevangenisstraffen opgelegd. De straf is gemiddeld zo'n 65 dagen. Ook is er 26 keer een werkstraf opgelegd, die gemiddeld 68 uur duurt. Daarnaast zijn er ook verschillende vormen van verplichte begeleiding of voorwaarden opgelegd, zoals (jeugd) reclasseringsmaatregel (19 keer jeugdreclassering en 25 keer volwassenreclassering),contactgebiedsverboden (11), elektronisch toezicht (6) en andere bijzondere voorwaarden. We zien dat de focus op de kopstukken resultaat heeft in de wijken. De professionals in de wijken geven aan dat de focus op die jongens invloed heeft op de totale groep. Ze merken dat doordat kopstukken lang uit beeld blijven, bijvoorbeeld n.a.v. een straf of omdat ze begeleiding accepteren, groepen uit elkaar vallen, minder overlast veroorzaken en soms zelfs verdwijnen uit het straatbeeld. 2/5

3 1.b Aanpak gericht op zorg, hulp en begeleiding Voor de overige groepsleden uit de jeugdgroepen is er waar nodig een individuele aanpak ingezet gericht op zorg, hulp en begeleiding. Het jongerenwerk zet in op laagdrempelig contact en biedt individuele begeleiding. Als een integraal plan van aanpak gemaakt moet worden dan kunnen jongeren worden aangemeld bij het Gemeentelijke Casusoverleg (GCO). Omdat er minder groepen zijn, is er waar dat nodig is, per groep meer ruimte voor een individuele aanpak gericht op zorg, hulp en begeleiding. Hieronder volgen de belangrijkste resultaten: Ongeveer 37% van de jongeren uit jeugdgroepen is individueel begeleid door het jongerenwerk. Meestal gaat het om kortdurende begeleiding van jongeren om hen een steuntje in de rug te geven, maar ook bijvoorbeeld begeleiding richting school, vrije tijdsbesteding, bijbaan, werk of hulpverlening. Het jongerenwerk heeft o.a. 19 jongeren toegeleid naar een bijbaan, 11 naar opleiding/school, 7 naar een leerwerktraject of sociale zaken en 9 naar werk ook werd er 5 keer toegeleid naar zorgpartners zoals bureau jeugdzorg of Altrecht. We merken dat het jongerenwerk (JOU) een goed netwerk heeft en houdt met de jongeren in de wijk en dat de inzet op individuele begeleiding ook steeds meer een integraal onderdeel wordt van de aanpak waardoor jongeren snel kunnen worden toegeleid waar nodig. Vanuit het Gemeentelijke Casusoverleg zijn 83 casussen afgesloten. Voor 45 was dit het geval omdat de doelstellingen (geheel of grotendeels) zijn behaald. Dit zijn doelstellingen gericht op bijvoorbeeld het verkrijgen van een vrije tijdsbesteding, verminderen van middelengebruik en verminderen van overlast. In 16 gevallen bleek geen integrale aanpak nodig/of waren er geen zorgen meer. Elf casussen zijn doorgeleid naar het Veiligheidshuis omdat de medewerking werd geweigerd en er wel ernstige zorgen waren in combinatie met strafbare feiten. Het jongerenwerk heeft steeds meer individuele contacten met die jongeren waar zorgen over zijn en met hun ouders. Het Gemeentelijk Casusoverleg raakt beter ingebed in de aanpak. De inzet op individuen wordt beter gekoppeld aan het gedrag op straat en steeds meer ouders worden betrokken bij de zorgen die er zijn rond hun kinderen. Ook hiervan zien de partijen in de wijk terug dat jongeren minder in groepen aanwezig zijn en overlast vermindert. 2. Aanpak op het terrein van de groep als geheel en op de omgeving Voor alle 21 groepen is er een integraal plan van aanpak opgesteld met maatregelen gericht op de groep als geheel en op de omgeving. Voorbeelden van maatregelen zijn activiteiten vanuit het jongerenwerk, aanpassingen van de omgeving zoals verlichting of het plaatsen of juist weghalen van bankjes, het inzetten van cameratoezicht etc. Er worden afspraken gemaakt over inzet van het jongerenwerk op de groep en de inzet gericht op handhaving vanuit politie en toezichthouders. In dit plan van aanpak is bijzondere aandacht voor het betrekken van ouders, bewoners en ondernemers. Naar aanleiding van de shortlist zijn alle jongeren die gezien worden in een geshortliste jeugdgroep hierover geïnformeerd door middel van een brief. Ook ouders van thuiswonende jongeren zijn geïnformeerd. In veel gevallen is de brief aanleiding geweest voor het voeren van gesprekken met ouders. Het jongerenwerk heeft in 2013 zo'n 206 oudergesprekken gevoerd. Ook vanuit de politie en gemeente worden ouders actief benaderd. We zien dat deze directe manier van benaderen meer betrokkenheid oplevert en ook invloed heeft op ( de vermindering van) de overlast in de wijken. Ouders gaan in sommige gevallen langs bij de hangplek om de jongeren aan te spreken, ouders worden actief in activiteiten en/of werken mee aan het verbeteren van de vrije tijdsbesteding van hun kind. Het jongerenwerk heeft 90% van de jongeren in de geshortliste jeugdgroepen in beeld. Er zijn 272 bewoners aanwezig geweest en actief betrokken bij de aanpak door middel van bijeenkomsten in de wijken. 117 jongeren zijn actief geweest in nieuwe initiatieven voor hun buurt, bijvoorbeeld tijdens een maandelijkse prikactie (schoonmaken), in de organisatie van een bingo voor de buurt, door deelname aan een koffieochtend voor bewoners en partners of het organiseren van een voetbaltoernooi voor kinderen. 3/5

4 3. Projectmatig opsporingsonderzoek In het najaar van 2012 is een projectmatig onderzoek gestart naar criminele jeugd in Utrecht Noord. Deze jongens maakten zich schuldig aan dakinbraken en gingen uiterst professioneel aan het werk. Een plofkraak in de regio, die samenhang bleek te hebben met de leden van de criminele jeugdgroep bracht het onderzoek in een stroomversnelling. Op 10 juni 2013 is een viertal verdachten aangehouden voor diverse bedrijfsinbraken en de plofkraak. Deze aanhoudingen vonden gezamenlijk plaats met heel veel andere aanhoudingen in het land voor diverse plofkraken. De vier aangehouden verdachten stonden december 2013 terecht voor bedrijfsinbraken, de plofkraak, witwassen, voor handen hebben van wapens en explosieven en deelname aan een criminele organisatie. De verdachten zijn veroordeeld tot 2 jaar, 5 jaar en 8 maanden, 6 jaar en 8 jaar. 4. Effecten De Aanpak Jeugdgroepen levert een bijdrage aan de doelstelling van de gemeente om de (ervaren) jeugdoverlast te laten dalen. Ook gaan we er vanuit dat de aanpak effect heeft op de criminaliteitscijfers. De ontwikkeling van de criminaliteitscijfers is positief. Er zijn daarnaast verschillende bronnen die ons een beeld geven van de (ervaren) overlast in de stad: de Inwonersenquête, de rapportages van professionals in de wijken, aantal meldingen jeugdoverlast bij de politie en het Bewonerspanel. Inwonersenquête: ervaren jeugdoverlast met 2 procentpunten gedaald in 2013 De gemeente Utrecht voert jaarlijks de Inwonersenquête uit. De Inwonersenquête bestaat uit vragen over onderwerpen zoals veiligheid, openbare ruimte, milieu, wonen, participatie en cultuur. Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van wat Utrechters vinden, wordt een steekproef getrokken van mensen uit de gemeentelijke basisadministratie (GBA) van de gemeente Utrecht. In 2012 gaf 21% van de inwoners van Utrecht aan vaak jongerenoverlast te ervaren. In 2013 was dit 19 % van de bewoners. Deze daling is in lijn met de daling van 18% van het aantal meldingen jeugdoverlast bij de politie. De ambitieuze doelstelling uit het Integraal Veiligheidsplan om de (vaak) ervaren jeugdoverlast te laten dalen naar 14% is helaas niet gehaald. In onderstaande tabel is te zien dat het aantal bewoners dat vaak overlast ervaart de afgelopen jaren rondom de 20% fluctueert. In 2009 was er een positieve uitschieter naar 14%. We blijven in 2014 streven naar dat ambitieuze getal Vaak jongerenoverlast in de buurt ervaren Beeld van professionals uit de wijken: 2013 was een rustig jaar Het beeld over de stad als geheel, op basis van rapportages van professionals in de wijken, is dat het in 2013 rustig is geweest wat betreft jeugdoverlast. Professionals hebben minder overlast waargenomen. De groepen zijn goed in beeld en daardoor beheersbaar. Er zijn weinig incidenten geweest. Een aantal van de geshortliste groepen is nauwelijks zichtbaar of overlastgevend aanwezig geweest op straat en we verwachten dat deze volgend jaar niet meer op de shortlist voorkomen. Helaas veroorzaakt een deel van de groepen nog wel overlast en zijn er nog situaties waarbij bewoners (ernstige) overlast ervaren door jeugdgroepen. Deze ontwikkelingen houden onze aandacht en inzet. Uitkomsten vierde meting Bewonerspanel van september 2013: licht positief Het Bewonerspanel is een ander instrument dan de Inwonersenquête. Het bestaat uit inwoners van Utrecht die graag meedenken met de gemeente. September 2013 heeft Bestuursinformatie een peiling onder de leden van het Bewonerspanel Utrecht gehouden over de ervaringen met jeugdoverlast. In totaal telt het Bewonerspanel leden. Er hebben leden meegedaan. In het Bewonerspanel zijn autochtonen oververtegenwoordigd en jongeren ondervertegenwoordigd. De resultaten zijn daardoor niet zondermeer te vertalen naar de (gemiddelde) mening van de Utrechter, maar geven wel een goede indicatie. De vier metingen laten een licht afnemende trend zien van de ervaren jeugdoverlast. Het is een vrij gelijkmatig beeld. De deelnemers geven aan dat het hen vooral gaat om geluidsoverlast, vervuiling en 4/5

5 verkeersoverlast. In mindere mate gaat het om vandalisme, drugs dealen, graffiti en verbaal en fysiek geweld. De vier extra metingen van het Bewonerspanel op het thema jeugdoverlast zijn gehouden om meer inzicht te krijgen in het thema. De tijdelijke extra metingen zijn nu afgerond. 6. Vervolg De aanpak van jeugdgroepen blijft een aanpak die een lange adem vergt. We zetten de ingezette koers dan ook met volle kracht voort. De inzet op terrein van zowel repressie en strafrecht als op terrein van preventieve inzet van het jongerenwerk, het bieden van kansen, zorg en begeleiding moet vastgehouden worden. In 2014 zullen we ook waar nodig aanpassingen doen. Eind juni 2014 verschijnt een nieuwe shortlist waaruit het aantal groepen en het aantal jongeren in die groepen blijkt. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Utrecht, De secretaris, De burgemeester, 5/5