MEMO. NB 1 : Niet een-op-een extern verspreiden, maar eigen verhaal van maken! NB 2: Bij alle vragen: burgers bel 112 bij verdachte situaties!!!

Transcriptie

1 Aan : Voorbereiders openbaarmaking 3 e 4-maands Veiligheidsbeeld 2014 Van : Bureau RVS MEMO Datum : Januari 2015 Onderwerp : Vraag en antwoord bij het derde 4 maands Veiligheidsbeeld 2014 Midden-Nederland NB 1 : Niet een-op-een extern verspreiden, maar eigen verhaal van maken! NB 2: Bij alle vragen: burgers bel 112 bij verdachte situaties!!! Algemene uitgangspunten bij eventuele publicatie veiligheidscijfers Door transparant te zijn kunnen bewoners en organisaties zien hoe het er in hun leefomgeving voor staat en daarop inspelen. Iedere gemeente kan zelf zorgen voor een toelichting bij de veiligheidsbeelden, eventuele maatregelen of handelingsperspectief bieden (zie ook de apothekerskast op Door de krachten van bewoners, organisaties en de veiligheidspartners te bundelen kunnen we een stap zetten in het vergroten van de veiligheid in de regio. 1. Woninginbraak Welke ontwikkelingen in cijfers woninginbraak zijn er zichtbaar? Het aantal woninginbraken in Midden-Nederland is in 2014 met -20% gedaald ten opzichte van De constant stijgende trend sinds 2009 is sinds eind 2013 in deze regio omgebogen naar een consequente daling. In de derde vier maandsperiode van 2014 is er een forse regionale daling zichtbaar van maar liefst -29% ten opzichte van dezelfde periode in De daling is in alle districten zichtbaar en past ook in de landelijk dalende trend. Het aantal woninginbraken bestaat uit voltooide ofwel geslaagde inbraken en pogingen tot inbraak. Zowel het aantal pogingen is in de derde 4 maandsperiode van 2014 ten opzichte van die in 2013 gedaald (-32%) als ook het aantal voltooide inbraken (-27%). Wat doen we om het aantal inbraken niet opnieuw te laten stijgen en nog verder naar beneden te brengen? Het gebied is groot; de kans dat de politie een inbreker op heterdaad aanhoudt is daardoor klein. De ogen en oren èn meldingen door burgers zijn hard nodig! Meldingen leiden vaak tot succesvolle aanhoudingen van verdachten én veroordelingen. We moeten alert blijven; woninginbraak heeft immers een grote impact op de slachtoffers. Het is bovendien een hardnekkige, moeilijk aan te pakken vorm van criminaliteit. Dat komt doordat: Woninginbraken (helaas) gepleegd worden door een grote groep daders, vaak ook jeugdige daders. Er is een normvervaging zichtbaar waardoor woninginbraken een instapdelict kunnen worden. De hedendaagse buit (smartphones, tablets, sieraden etc.) ruim voorhanden is, waardevol, klein en goed te verhandelen. Gemakkelijke heling bevordert het stelen van deze buit. De economische crisis vergroot de kloof tussen arm en rijk. Dit heeft een ongunstig effect op criminaliteit en ook op het aantal woninginbraken. Burgers zich onvoldoende bewust zijn van de kans op woninginbraak en bieden inbrekers daardoor regelmatig gelegenheid door bijv. ramen en deuren niet goed af te sluiten, hun huis een onbewoonde indruk te geven en/of kostbaarheden in het zicht te laten. Ook kunnen burgers veel alerter reageren op

2 verdachte situaties/ personen. Burgers hebben nog te veel schroom hiervoor te bellen. Dat mag echt, sterker nog, het is noodzakelijk. Anders kunnen woninginbrekers ongestoord hun gang gaan. Wat gaat u de komende periode extra doen om het aantal woninginbraken nog verder terug te brengen? Gemeenten, politie en Openbaar Ministerie blijven onverminderd hard aan de slag om woninginbraken integraal en gericht aan te pakken, zowel preventief als repressief. Maar de overheid kan het niet alleen; inwoners moeten ook zélf hun verantwoordelijkheid nemen voor het voorkomen van inbraken in hun woning. Burgers kunnen op en zien wat zij zelf kunnen doen om woninginbraak te voorkomen (o.a. preventiemaatregelen in en rond het huis). En hoewel we ook steeds meer initiatieven van bewoners zien zoals what s app-groepen en Beljeburen, kunnen bewoners de politie vooral goed helpen criminelen te pakken door bij verdachte situaties te bellen. Donkere Dagen Offensief Omdat de meeste inbraken plaatsvinden in de herfst en winter, organiseren partners het zogenoemde Donkere dagen Offensief tussen oktober maart Dan vinden er diverse initiatieven plaats: - Realistische heterdaadoefeningen woninginbraak. Doel o.a.: politie trainen in omgang met burgers bij pakken van de boeven en burgers leren/stimuleren/verleiden om inbraaksignalen door te geven. - Clinics observeren en signaleren: gemeenten en politie geven samen de clinic. Burgers leren hoe ze verdacht gedrag signaleren en via 112 melden. - Bewonersavonden met bv. preventie-advies door o.a. ex-inbreker. - Uitbreiding van het aantal gemeenten waar het Digitaal opkopersregister wordt gehanteerd om heling aan te pakken (onder het motto zonder heler geen steler ); - Website met divers campagnemateriaal, ook specifiek gericht op senioren. Dit mede door toename van het aantal babbeltrucs waarvan met name ouderen het slachtoffer zijn. 2. Overlast en Criminaliteit door jeugdgroepen Het aantal bewonersmeldingen jeugdoverlast is in 2014 gestegen (+9%) t.o.v Hoe verklaart u deze ontwikkeling? De eerste en de laatste vier maanden gaven een sterke stijging te zien (resp. +18% en +14%) van het aantal meldingen t.o.v. dezelfde periodes vorig jaar. Deze periodieke stijgingen veroorzaken daarmee de jaarstijging van +9%. De weersomstandigheden hebben effect op het aantal jongeren en hun gedragingen op straat: - Regionaal gezien kan de stijging over de eerste 4 maanden van 2014 (+18%) verklaard worden door het zeer koude voorjaar in 2013 (minder meldingen) in combinatie met het warme voorjaar 2014 met veel meldingen. - De stijging van 14% in de laatste vier maanden van 2014 t.o.v. dezelfde periode in 2013 kan regionaal eveneens verklaard worden door weersomstandigheden; een warme, droge zonnige herfst in 2014 (veel meldingen) tegen een natte, sombere herfst in De districten Gooi en Vechtstreek (+18%) en West Utrecht (+11%) laten een sterkere toename zien dat het regionaal gemiddelde van +9%. Vrijwel alle gemeenten in deze districten laten een (sterke) toename zien van het aantal meldingen. Op lokaal niveau kan de ontwikkeling door lokale partners - het best nader verklaard worden.

3 Het aantal problematische jeugdgroepen in Midden-Nederland is ook dit jaar gedaald t.o.v. de voorgaande jaren. Het aantal groepen is afgenomen, terwijl het aantal bewonersmeldingen jeugdoverlast is gestegen. Hoe kunt u dit verklaren? Niet alle overlast door jongeren wordt gepleegd vanuit een jeugdgroep. Er vindt ook overlast plaats bijvoorbeeld door jongeren die uit horecagelegenheden komen. Meldingen van jongerenoverlast kunnen daarmee niet één op één worden gekoppeld aan het aantal jeugdgroepen. Wat doet u om de overlast van jeugd verder aan te pakken? Alle groepen worden onder regie van de gemeente aangepakt, met als uitgangspunt 1 groep 1 plan. De aanpak ziet er als volgt uit: De politie, het jongerenwerk en de gemeente maken gezamenlijk een inventarisatie van de hinderlijke, overlastgevende en criminele jeugdgroepen. Op enkele overlastgevende of criminele groepen wordt een verdiepende analyse gedaan ten behoeve van de aanpak. Onder regie van gemeente wordt vervolgens op basis van deze informatie voor alle probleemgroepen een Integraal plan van aanpak opgesteld en uitgevoerd. Dit plan van aanpak kent 3 sporen: 1. Groepsgericht: Hierbij valt te denken aan het aanbieden van sportactiviteiten door jongerenwerk of het organiseren van bijeenkomsten met jongeren, ondernemers en buurtbewoners. 2. Domeingericht: Hierbij gaat het o.a. om aanpassingen in de openbare ruimte die voor vermindering van overlast zorgen. Dit kan bestaan uit het creëren van een eigen plek voor de jongeren, extra beheermaatregelen, het verwijderen van een bankje of het instellen van een alcoholverbod in een gebied. 3. Individueel gericht: Hier betreft het maatregelen gericht op het voorkomen of doorbreken van problematisch gedrag en/of een criminele carrière. Vaak is een afstemming tussen zorg en straf nodig om tot de gewenste gedragsverandering te komen. Zowel het Veiligheidshuis als het (lokale) zorgnetwerk voorzien in deze individuele aanpak. Aandachtspunt: communiceren over Overlast en Criminaliteit door jeugdgroepen Door criminologen wordt verder nadrukkelijk geadviseerd in de communicatie over aantallen (geprioriteerde) jeugdgroepen geen van die groepen specifiek te duiden met bijvoorbeeld een naam, bijnaam en/of locatie. De ervaring leert dat dit statusverhogend werkt voor betreffende groepen waardoor onbedoeld de problematiek wordt verergerd (aanzuigende werking). In de communicatie kan desgewenst het belang benadrukt worden dat bewoners overlast blijven melden, zodat hotspots in beeld gebracht kunnen worden. Overlast is een complex begrip. Om de ontwikkeling van overlast te monitoren is er niet één allesomvattende indicator. Van belang is de beschikbare indicatoren in samenhang te bezien: bewonersenquêtes: zoals bijv. de IVM: percentage bewoners dat veel overlast ervaart door rondhangende jongeren; ontwikkeling criminaliteitscijfers; uitkomsten shortlist groepscriminaliteit; aantallen bewonersmeldingen jongerenoverlast; oordeel professionals (jongerenwerkers, wijkagenten, gemeentelijk regisseurs etc.). 3. Fietsdiefstal Welke ontwikkelingen in de cijfers van het aantal fietsdiefstallen zijn er zichtbaar? Na een eerdere daling medio 2014 is in de derde vier maanden van 2014 een kleine stijging te zien van het aantal fietsdiefstallen. Het aantal fietsdiefstallen steeg met +4% ten opzicht van dezelfde periode in Hiermee is het aantal fietsdiefstallen in 2014 per saldo nagenoeg gelijk gebleven aan 2013 (in totaal 44

4 fietsdiefstallen minder dan in 2013). De directe oorzaak van deze fluctuatie is niet met zekerheid vast te stellen. Wel geven verzekeraars aan dat er momenteel veel elektrische fietsen worden gestolen, die vervolgens voor een groot deel naar Oost-Europa verdwijnen. Wat wordt er gedaan/ handelingsperspectief Er is een nadere analyse gemaakt waardoor er meer zicht is gekomen op de pleegtijdstippen en locaties. Hiermee kan de aanpak effectiever en efficiënter worden uitgevoerd. Uit deze analyse blijkt o.a. dat naast vrijdag en zaterdag nacht, relatief veel fietsen op woensdagmiddag worden ontvreemd. Verder is er voor de lokale partners een handreiking Fietsendiefstal vervaardigd waarin diverse mogelijke interventies worden voorgesteld. Het gaat hierbij om maatregelen als het verbeteren van het gedrag van de fietsbezitter (altijd en dubbel op slot), slimmer toezicht en handhaving, effectieve opsporing (o.a. door de inzet van (elektrische) lokfietsen) en diverse mogelijke fysieke maatregelen (o.a. meer stallingen/verlichting etc.). 4. Geweld Welke ontwikkelingen in de cijfers zijn er zichtbaar? Het totaal aan geweldsmisdrijven is in 2014 met -8% gedaald ten opzichte van De derde vier maanden van 2014 heeft de daling zich verder voortgezet met -10% ten opzichte van dezelfde periode in In 2014 is het aantal overvallen fors gedaald met 28%. Sinds 2009 is er sprake van een ononderbroken daling van overvallen in Midden-Nederland. Van 274 in 2009 naar 100 overvallen in De kwetsbaarste objecten zijn snackbars, bezinestations en supermarkten. Het totaal aantal straatroven is ook fors gedaald met -21%. In het begin van het jaar was er nog een stijging, maar de laatste vier maanden was er een daling van -40%. Bij het delict straatroof zijn met name smartphones populaire buit. Straatroven komen het meest voor in de grotere steden. Wat wordt er gedaan om het aantal geweldsmisdrijven te laten dalen? Elke gemeente heeft een contactpersoon overval. Deze persoon richt zich op preventieve maatregelen en zorgt voor contact met burger of ondernemer als een overval heeft plaatsgevonden. Daarnaast monitort de politie het aantal overvallen en richt zich op de opsporing van overvallers. Het Openbaar Ministerie zorgt voor vervolging van verdachten. Veel straatroven vinden in het uitgaansgebied plaats. Koninklijke Horeca Nederland heeft in samenwerking met het ministerie van V & J in december 2013 de campagne gelanceerd Ben jij het waard beroofd te worden? om jongeren bewust te maken alert te zijn op straatroof. Campagnemateriaal is via de website van het CCV beschikbaar gesteld. Aanwezigheid van (gemeentelijke) toezichthouders op hotspots is er op gericht om de kans op straatroof te verkleinen. Politie en OM zetten zich in om straatrovers op te sporen en te vervolgen. Geweld tegen medewerkers met een publieke taak (VPT) wordt niet getolereerd en daarom met een lik op stuk beleid afgedaan. Inmiddels zijn alle gemeenten, Politie en OM in Midden Nederland aangehaakt bij het veilige publieke taak convenant. Daarmee geven ze aan zich in te zetten om de 8 VPT-maatregelen uit te voeren zoals registratie van incidenten, aangifte doen, nazorg voor medewerker, reactie naar de dader en het verhalen van schade. Tijdens de jaarwisseling was het voorkomen van agressie tegen hulpverleners een belangrijk speerpunt dat in de draaiboeken is opgenomen. Veel gemeenten met uitgaansvoorzieningen hebben een convenant veilig uitgaan. Hierin staan samenwerkingsafspraken tussen gemeente, politie en horeca om het uitgaan veilig en gezellig te houden. Maatregelen die kunnen bijdragen aan vermindering van uitgaangsgeweld zijn: extra straatverlichting, schone omgeving, horeca preventie-teams, cameratoezicht, schenkbeleid etc.

5 5. Georganiseerde Criminaliteit Welke ontwikkelingen zijn er zichtbaar/gaande? Het is niet goed mogelijk (en waar mogelijk vaak niet wenselijk) om een beeld per gemeente te geven betreffende de georganiseerde criminaliteit. Dit komt ook doordat deze vorm van criminaliteit zich zelden alleen op lokaal niveau afspeelt. Op het niveau van Midden-Nederland zien we niettemin dat diverse criminele netwerken actief zijn in de (inter)-nationale drughandel, mensenhandel, vermogensdelicten, waarbij vormen van geweld, afpersing, witwassen, etc. veelvuldig voorkomen. In toenemende mate ontwijken criminelen daarbij bestaande Bibobwetgeving door stromannen in te zetten en steeds vaker niet-vergunningplichtige ondernemingen te starten om o.a. te kunnen witwassen. In toenemende mate zijn er geweldsincidenten tussen criminelen onderling wat gevaar kan opleveren in de wijken van onze gemeenten in Midden-Nederland. Wat wordt er gedaan om de georganiseerde criminaliteit aan te pakken? Om hier een vuist tegen te maken ligt de focus op het afpakken van crimineel verkregen vermogen, het ontwrichten van de criminele netwerken (samenwerking met mogelijke facilitators als makelaardij, autoverhuurbranche) en betere (signalerings)kennis bij professionals. Integraal tenzij... is het perspectief van waaruit gemeenten, openbaar ministerie, politie en belastingdienst samenwerken. Dit houdt in dat bestuurlijke, strafrechtelijke en fiscale interventies vooraf gezamenlijke gewogen worden om te komen tot de beste aanpak. Het RIEC-MN heeft hierin een coördinerende rol als het gaat om informatiedelingen en komen tot de beste aanpak. Hierbij kunt u denken aan bestuurlijk (intrekken vergunningen), strafrechtelijk (vervolging na onderzoek politie door het OM om iemand voor de rechter te brengen) en fiscaal (afpakken van wederrechtelijk verkregen vermogen). Daarnaast kijken we ook naar onszelf als overheidsorganisaties. Intern voeren we procesontwikkelingen door om effectiever en efficiënter deze vorm van criminaliteit te kunnen aanpakken.