Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer

Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer De lijst is aangemaakt op: Dit overzicht bevat titels en 'samenvattingen' van berichten, berichtjes, artikelen en publicaties die het terrein van het informatiebeheer raken. Ze zijn gerubriceerd op basis van de lifecycle of documents uit het rapport Management of electronic records: Issues and guidelines; Prepared by the Advisory Committee for the Coordination of Information Systems (ACCIS), United Nations, New York, 1990. (blz 27-34). Als laatste is een overzicht van termen opgenomen die zijn gerelateerd aan de onderwerpen van de geregistreerde titels. Het begrip 'informatiebeheer' omvat het geheel van de informatievoorziening en het archiefbeheer. Synoniem aan 'Informatiebeheer' is het begrip 'Records management'. De berichtjes etc. zijn binnen de rubrieken gesorteerd op titel. vrijdag 4 april 2008 Gegevens zijn geregistreerd tot en met de maand: maart 2008 Als gevolg van de opkomst van elektronische media, wordt het archivistisch vakgebied gedwongen zich te richten op haar kernexpertise: het bepalen van de waarde van informatie. Uit: J.J.M. Uijlenbroek, Designing electronic document infrastructures, 1997. (Stelling III bij het proefschrift) Pagina 1 van 13

0 Algemeen :-) 8204 Informatie grondstof met toekomstwaarde; Contouren van een visie op de rol en betekenis van informatie <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Advies) Raad voor Cultuur / Raad voor het openbaar bestuur, Den Haag, 2008. 03/2008 Informatiehuishouding De aandacht voor een goede en betrouwbare informatiehuishouding schiet bij de overheid structureel tekort. Dit is een oud probleem dat wordt versterkt door voortschrijdende digitalisering. Als wordt doorgegaan op dezelfde weg ligt een informatie-infarct in het verschiet. Dit betekent onvermijdelijk de aantasting van belangrijke waarden van de rechtsstaat zoals transparantie, zorgvuldigheid, toegankelijkheid, verantwoording en verantwoordelijkheid. Goede informatievoorziening ligt aan de basis van goed openbaar bestuur en de rechtsstaat. Dit schrijven de Raad voor Cultuur en de Raad voor het openbaar bestuur vandaag in het advies Informatie: grondstof met toekomstwaarde aan minister Plasterk (OCW) en staatssecretaris Bijleveld-Schouten (BZK). In de huidige visie Informatie op Orde is er onvoldoende aandacht voor de rol en betekenis van overheidsinformatie. Daardoor verliest de overheid zijn greep op informatie. Dat vraagt acute maatregelen van de regering. Het programma Informatie op orde moet daarom worden omgebogen. Niet alleen het wegwerken van achterstanden, maar vooral de functies van informatie en het voorkomen van nieuwe achterstanden in een digitale toekomst moeten speerpunt zijn. Hiervoor dient een rijksbreed programma voor cultuurverandering te worden gelanceerd. De Raden adviseren om een commissie in te stellen die deze taak op zich neemt. Integrale regelgeving De huidige regelgeving volstaat niet voor de toekomst. De Archiefwet is op dit moment vooral gericht op behoud van archiefmateriaal als erfgoed. De Raden ondersteunen de voorgestelde integratie van onder andere de Wet openbaarheid van bestuur en de Archiefwet in een nieuwe Wet op de overheidsinformatie. Ze bevelen daarbij aan dit stapsgewijs vorm te geven. Daarnaast bepleiten de Raden een integrale benadering rondom informatievoorziening waarbij de verantwoordelijkheid bij één bewindspersoon wordt neergelegd. Ook de ambtelijke verantwoordelijkheid moet op één plek worden belegd. Archiefbeheer; Cultureel erfgoed; Duurzaamheid; Informatiebeheer; Informatieinfarct; Openbaar bestuur; Transparantie; Waarderen. Verwijzing (URL of bestandsnaam) het advies op internet (PDF) ~ http://www.cultuur.nl/files/pdf/advies%20informatie%20grondstof%20met%20toekomstwaarde.pdf Persbericht (ROB) ~ http://www.rob-rfv.nl/default.aspx?skin=rob&inc=detail&nieuws_id=851&type=actueel Persbericht (RvC) ~ http://www.cultuur.nl/files/pdf/persberichten/persbericht%20informatie%20grondstof%20met%20toekomstwaarde.pdf Pagina 2 van 13

3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 8201 Erfgoedinstelling als digitaal curator; Creative Commons Esther Hoorn (Artikel) Informatie professional, 2008. 03 2008 Creative commons license Zijn Creative Commons-licenties een ver-van-mijn-bed-show voor erfgoedinstellingen? Integendeel de instellingen kunnen ze gebruiken als ze rechthebbende zijn. Maar belangrijker nog: door het gebruik van deze licenties te stimuleren kunnen ze een spin in het web van netwerken rond hun collecties worden. En zo gebruikers bij hun verzamelingen betrekken. Intellectueel eigendom; Licentie. 8197 Juridisch net rond digitale techniek sluit zich mr. V.A. de Pous (Artikel) Automatisering Gids van 29-feb-2008. Rechten Het recht rukt verder op in de digitale wereld. Daar zorgen vooral wetgevers voor. Maar naast legislatieve regels.maken marktspelersmeer dan ooit optimaal gebruik van het rechtskader om succesvol te onder nemen. lntellectueel eigendom blijft het anker. Ondertussen ontstaat er contractuele verwarring over nieuwe informatietechnieken en businessmodellen, terwijl voor de burger de privacy fors onder druk staat. De trends gesignaleerd door Victor de Pous. Auteursrecht; Intellectueel eigendom; Licentie; Privacy. 8200 Verantwoordelijkheid over persoonsgegevens vereist privacybeleid; Anonimiteit van bibliotheekgebruikers onderzocht Marian Koren en Tessa Schepman (Artikel) Informatie professional, 2008. 03 2008 Privacy Bibliotheken verwerken in vertrouwen persoonsgegevens van bibliotheekgebruikers. Maar op welke manier verhoudt de steeds verdergaande automatisering zich ten opzichte van de privacy en anonimiteit van die gebruikers? Een enquête toont aan dat de bescherming van de privacy en anonimiteit van bibliotheekgebruikers wel wat meer aandacht verdient. Panopticon; Verantwoordelijkheid. 3.3 Fysiek beheer 8203 Alternative File Formats for Storing Master Images of Digitisation Projects Robèrt Gillesse en Judith Rog, Astrid Verheusen (Rapport) Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, 2008. Bestandsformaat a report on possible alternative file formats for storing master images from mass digitisation projects. Uncompressed TIFFs, the KB s preferred format so far, take up far too much storage capacity to be a viable storage strategy for the long term. The report is available from the KB website. Pagina 3 van 13

3.3 Fysiek beheer At the Koninklijke Bibliotheek mass digitisation projects are taking off. In the next four years millions of high resolution RGB master image files will be produced and will have to be (permanently) archived. However, if all projected 40 million images are to be stored as uncompressed TIFFs, the KB will need some 650 TB of storage capacity by 2011. This is quite a capacity challenge, and thus the need arose to develop a new strategy for storage of images. The project considered whether it would be possible to distinguish between master image files which must be stored for all eternity (because the originals decay rapidly and/or digitisation costs are so high that repeating the digitisation process is not a viable solution) and objects which are stored for access. The distinction would allow for a more pragmatic and economic storage policy, whereby projected usage would determine the storage strategy. The draft of the report was reviewed by a group of selected specialists on digitisation, digital preservation and image science. Their feedback was in incorporated in the final version of the report. Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid; E-depot; Master; Moederexemplaar. Verwijzing (URL of bestandsnaam) E-depot KB ~ http://www.kb.nl/hrd/dd/dd_links_en_publicaties/links_en_publicaties_intro.html Rapport op internet ~ http://www.kb.nl/hrd/dd/dd_links_en_publicaties/publicaties/alternative%20file%20formats%20for%20storing%20masters%2 02%201.pdf 3.4 Integratie 8198 Microsoft belooft plechtig échte openheid; Bekritiseerde softwaregigant hoopt zich met vier interoperabiliteitsprincipes van goede kant te laten zien <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Bericht) Automatisering Gids van 29-feb-2008. Interoperabiliteit Microsoft gaat de documentatie voor de API s en de bijbehorende communicatieprotocollen van zijn belangrijkste sofiwareproducten vrij publiceren, te beginnen met Windows Server 2008 en Windows Vista (inclusief het.net Framework). Later volgen SQL Server 2008, Office 2007, Exchange Server 2007 en SharePoint Server 2007. Wanneer de protocollen gebruikmaken van Microsoft-patenten, zullen die patenten tegen een lage vergoeding te licentiëren zijn. Open-source-implementaties van de protocollen hoeven nergens bang voor te zijn, zegt Microsoft, zolang er geen sprake is van commerciële distributie. Een andere belangrijke belofte kan zeker in het perspectief worden geplaatst van de huidige OOXML-discussie. Microsoft zegt nieuwe programmeerinterfaces (API s) voor Word, Excel en PowerPoint in Office 2007 te gaan bouwen en vrijgeven waarmee derden plug-ins kunnen ontwikkelen voor het ondersteunen van aanvullende documentformaten, die dan als default in Office kunnen worden ingesteld. Zo zou het dus ook mogelijk kunnen worden documenten in het concurrerende ODF-formaat rechtstreeks te lezen en schrijven vanuit Office. Op een bijeen- komst die Microsoft vorige week in Londen organiseerde, stelde Jason Matusow, Microsofts senior director Interoperability, dat een standaardondersteuning van ODF niet aan de orde was. "Klanten hebben er gewoon nooit om gevraagd." Antitrust; Licentie; ODF; OOXML; Open source; Open standaard; Standaard. Pagina 4 van 13

3.4 Integratie 8196 Nederland Open in Verbinding; Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de(semi-) - publieke sector <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Publicatie) Ministerie van Economische Zaken, Den Haag, 2007. november 2007 Open standaard De doelstellingen van dit actieplan zijn van toepassing op de rijksoverheid, de mede-overheden en de (semi-) publieke sector: 1. vergroten van de interoperabiliteit tussen en met de verschillende bouwstenen en vormen van dienstverlening van de e-overheid door versnelling aan te brengen in het gebruik van open standaarden; 2. Verminderen van de afhankelijkheid van leveranciers bij het gebruik van ICT door versnelde inzet van open standaarden en open source software; 3.Bevorderen van een gelijk speelveld op de softwaremarkt en voorts bevorderen van de innovatie en de economie door het gebruik van open source software krachtig te stimuleren en bij opdrachten de voorkeur te geven aan open source software bij gelijke geschiktheid. E-overheid; ODF; Open source; Standaard; Transparantie. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Aanbieding actieplan ~ http://www.minez.nl/content.jsp?objectid=153180&rid=153181 Tekst op internet ~ http://www.minez.nl/dsc?c=getobject&s=obj&objectid=153181&!dsname=ezinternet&isapidir=/gvisapi/ 3.5 Documentatie 8202 CATCH nr. 3; Digitaal zoeken in handgeschreven archieven Bennie Mols (Artikel) Informatie professional, 2008. 03 2008 CATCH Hoe kun je op Google-achtige manier door grote hoeveelheden handgeschreven archiefmateriaal zoeken? De hier beschreven projecten laten twee heel verschillende toepassingen van machinelerende technieken zien. In SCRATCH werken informatici samen met het Nationaal Archief aan geschreven tekstherkenning. In MITCH proberen zij samen met natuurhistorisch museum Naturalis automatische interpretatie van al uitgetikte geschreven teksten te realiseren. ICR; OCR; Schriftherkenning; Tekstherkenning. 3.7 Beveiliging 8199 Terabytes aan persoonlijke gegevens; De informatiestromen bij Hoffmann bedrijfsrecherche <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Interview) Informatie professional, 2008. 03 2008 Informatiehuishouding Gerd Hoffmann jr. is een man met een boodschap. De directeur van Hoffmann Bedrijfsrecherche vindt dat bedrijven veel te gemakzuchtig omgaan met hun geld, goederen en informatie. En Hoffmann grijpt elke Pagina 5 van 13

3.7 Beveiliging mogelijkheid aan om zijn boodschap te verkondigen. Onlangs was hij nog de deskundige in het veelbesproken SBS6-programma over de beveiliging op Schiphol. Zo hebben we al meer dan een kwart eeuw een eigen periodiek, dat acht keer per jaar in een oplage van 70.000 wordt verspreid. Ook geven we heel veel lezingen. Vijf man van ons bedrijf staan elke week wel een keer ergens in het land om een lezing te geven. Beveiliging; Privacy. Pagina 6 van 13

4.1 Duurzaamheid 8203 Alternative File Formats for Storing Master Images of Digitisation Projects Robèrt Gillesse en Judith Rog, Astrid Verheusen (Rapport) Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, 2008. Bestandsformaat a report on possible alternative file formats for storing master images from mass digitisation projects. Uncompressed TIFFs, the KB s preferred format so far, take up far too much storage capacity to be a viable storage strategy for the long term. The report is available from the KB website. At the Koninklijke Bibliotheek mass digitisation projects are taking off. In the next four years millions of high resolution RGB master image files will be produced and will have to be (permanently) archived. However, if all projected 40 million images are to be stored as uncompressed TIFFs, the KB will need some 650 TB of storage capacity by 2011. This is quite a capacity challenge, and thus the need arose to develop a new strategy for storage of images. The project considered whether it would be possible to distinguish between master image files which must be stored for all eternity (because the originals decay rapidly and/or digitisation costs are so high that repeating the digitisation process is not a viable solution) and objects which are stored for access. The distinction would allow for a more pragmatic and economic storage policy, whereby projected usage would determine the storage strategy. The draft of the report was reviewed by a group of selected specialists on digitisation, digital preservation and image science. Their feedback was in incorporated in the final version of the report. Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid; E-depot; Master; Moederexemplaar. Verwijzing (URL of bestandsnaam) E-depot KB ~ http://www.kb.nl/hrd/dd/dd_links_en_publicaties/links_en_publicaties_intro.html Rapport op internet ~ http://www.kb.nl/hrd/dd/dd_links_en_publicaties/publicaties/alternative%20file%20formats%20for%20storing%20masters%2 02%201.pdf 8196 Nederland Open in Verbinding; Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de(semi-) - publieke sector <Geen auteur geregistreerd of bekend> (Publicatie) Ministerie van Economische Zaken, Den Haag, 2007. november 2007 Open standaard De doelstellingen van dit actieplan zijn van toepassing op de rijksoverheid, de mede-overheden en de (semi-) publieke sector: 1. vergroten van de interoperabiliteit tussen en met de verschillende bouwstenen en vormen van dienstverlening van de e-overheid door versnelling aan te brengen in het gebruik van open standaarden; 2. Verminderen van de afhankelijkheid van leveranciers bij het gebruik van ICT door versnelde inzet van open standaarden en open source software; 3.Bevorderen van een gelijk speelveld op de softwaremarkt en voorts bevorderen van de innovatie en de economie door het gebruik van open source software krachtig te stimuleren en bij opdrachten de voorkeur te geven aan open source software bij gelijke geschiktheid. E-overheid; ODF; Open source; Standaard; Transparantie. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Aanbieding actieplan Pagina 7 van 13

4.1 Duurzaamheid ~ http://www.minez.nl/content.jsp?objectid=153180&rid=153181 Tekst op internet ~ http://www.minez.nl/dsc?c=getobject&s=obj&objectid=153181&!dsname=ezinternet&isapidir=/gvisapi/ Pagina 8 van 13

De rubrieken 0 Algemeen <geen> 1 Ontstaan Ontstaan en identificatie 1.1 Definitie Creation and identification Definitie van het begrippen als informatiebeheer, archief, archiefbescheiden etc, beschrijving van de toepassing en reikwijdte daarvan. Defining electronic records 1.2 Benoeming informatiesysteem Begrenzing van het informatiesysteem waarbinnen de gegevens (archiefbescheiden) opgemaakt etc. worden. 1.3 Benoemen bestanddeel Identifying electronic records systems Begrenzing van de eenheid die als enkelvoudig bestanddeel te beschouwen is (archiefbestanddeel, archiefstuk, item, object, archiefblok, informatie-object). Bijvoorbeeld: Document of registratie. 2 Waarderen Identifying electronic records Het bepalen van de functie en de waarde van een gegeven of gegevens in een bepaalde context of samenhang en het bepalen van de uiteindelijke bestemming van de archiefbescheiden. Appraisal 2.1 Bepalen van de waarde Het vaststellen van de waarde van gegevens in een bepaalde context. Appraising 2.2 Bepalen van de bewaartermijnen Het vaststellen van de bewaartermijnen ten behoeve van overbrenging of vernietiging. Scheduling 2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid Het vaststellen van de juridische waarde van de gegevens, garanderen van de authenticiteit en de betrouwbaarheid (volledigheid, juistheid, beschikbaarheid en controleerbaarheid). Assuring legality 3 Gebruik, afstemming en toezicht Opslag, ontsluiting en beschikbaarstelling van informatie op basis van informatiebehoefte van de organisatie, burgers, politiek, bestuur, controllers, juristen en archiefbewaarplaats. Control and use Pagina 9 van 13

3.1 Bewaken kosten Bewaken van de kosten die beheershandelingenmet zich meebrengen. Kosten/baten en risico's. Controlling costs 3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden Bepaling van de organisatieonderdelen, overheidsorganen, die verantwoordelijk zijn voor de gegevens. Dit kan zijn als als eigenaar of houder. Ook bepaling herkomst. 3.3 Fysiek beheer Assigning responsability Fysieke opslag van de archiefbescheiden en aanwijzing van verantwoordelijken voor het fysiek beheer. 3.4 Integratie Storing Standaardisatie en uitwisseling. De opslag van gegevens in verschillende formaten mag geen barriere zijn voor de toegankelijkheid en uitwisseling. 3.5 Documentatie Integrating access Beschrijving van gegevens en systemen (meta-gegevens). Bepaling van standaarden voor documentatie. Ook ten behoeve van het bewaren van de context. Documenting 3.6 Beschikbaarstellen Het feitelijk gebruik en het vaststellen van regels en afspraken voor het gebruik. Ook beschikbaarheid. 3.7 Beveiliging Providing for use Het waarborgen van logische en fysieke beveiliging, ten behoeve van de continuiteit van de organisatie, de vertrouwelijkheid van informatie en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Assuring security 4 Overdragen (of vernietigen) Selectie en vernietiging van de informatie volgens de selectielijst die is vastgesteld in de waarderingsfase. Tevens overbrenging naar de archiefbewaarplaats. 4.1 Duurzaamheid Disposition Het garanderen van de duurzaamheid van de betrokken gegevensdragers. 4.2 Bewaren context Preserving media Bewaren van de originele functionaliteit en de documentatie daarover. Ook in geval van conversie. Preserving functionality Pagina 10 van 13

999 Websites / webpagina's Interessante websites ofpagina's op websites <geen> Pagina 11 van 13

Overzicht termen Bestandsformaat In plaats van : Synoniem : Verwant : GIF; JPEG; MPEG; Open XML; PDF; TIFF; XPS. Bestandstype; Documentformaat; Opslagformaat. Formaat. File format. ASCII; CDF; ODF; OOXML; Specificatie; Unicode; UOF; XML. CATCH In plaats van : STITCH. Continuous Access to Cultural Heritage. Programma. Creative commons license Auteursrecht. Informatiehuishouding Verwant : Archief; Documenthuishouding; ICT-huishouding. Informatiebeheer. Archiefsysteem; Bedrijfsarchitectuur; Informatievoorziening; Information ecology; Procesgebonden informatie. Interoperabiliteit Synoniem : Verwant : Organisatorische interoperabiliteit; Semantische interoperabiliteit; Technische interoperabiliteit. Technische kwaliteit; Vakinhoudelijke kwaliteit. Interoperability; Uitwisselbaarheid. E-governance; Exporteren; Matching; Ontologie; Semantisch web; Taxonomie. Open standaard Verwant : OpenGIS. Standaard. Copyleft; De jure-standaard; OSS; XBRL. Privacy In plaats van : Verwant : Medisch geheim; P3P. Bescherming persoonlijke levenssfeer; Persoonlijke levenssfeer; Privacybescherming. Grondrechten. Anonieme communicatie; Panopticon; Veiligheidscommunisme; Vernietigingsbelang. Rechten Verwant : Publiekrechtelijke beperkingen; Zakelijk recht. Recht. Intellectueel eigendom. Pagina 12 van 13

De gegevens komen uit een met behulp van MS-Access ontwikkelde Reference Manager. Mijn waardering van de publicaties: :-)) = zeer interessant :-) = interessant :-( = matig, maar juist daarom geschikt om op te nemen. De overzichten staan ook op mijn eigen site (http://www.labyrinth.rienkjonker.nl/literatuur) Inlichtingen over deze lijst bij: Rienk Jonker E-mail: rsjonker@hetnet.nl Website http://www.labyrinth.rienkjonker.nl Del.icio.us http://www.del.icio.us/fbvf Copyright Creative Commons Licence 3.0 Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Generiek Pagina 13 van 13