VAN VERZAMELING TOT MUSEUM Een erfgoedproject inclusief museumbezoek Cultureel erfgoed Groep 1/2 primair onderwijs
Colofon Ontwikkeling en tekst: i.o.v. Cultuurkust Alinde Hoeksma Stichting Cultuurkust Klooster 4 3841EN Harderwijk Tel: 0341 721021 Mail: onderwijs@cultuurkust.nl Site: www.cultuurkust.nl copyright regionaal centrum voor cultuureducatie en amateurkunst Cultuurkust 2016 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, kopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. 2
Beste leerkracht, Binnenkort bezoekt u met uw klas het Stadsmuseum Harderwijk. Ter voorbereiding hebben we deze lesbrief ontwikkeld, waarmee u uw klas op speelse wijze kennis laat maken met het thema verzamelen. Het museumbezoek zelf zal ook in het teken van verzamelen staan en wordt begeleid door het personage Meneer Mooi, gespeeld door acteur Martijn van Will. Bijgeleverd bij deze lesbrief is het boek Kobe maakt een museum, waar de opdrachten uit deze lesbrief bij aansluiten. Veel plezier gewenst met dit project! ----- Inleiding Van verzameling tot museum Veel kinderen sparen wel iets: voetbalplaatjes, veren, munten, stenen, botjes, sleutelhangers, dino s, knuffels, schelpen, noem maar op. Ook veel volwassenen blijven dingen verzamelen. Geen enkele verzameling is hetzelfde; wel bestaat het vaak uit objecten die mooi of bijzonder worden gevonden. In een museum is het eigenlijk net zo. Objecten worden gezocht, verzameld, gekocht en bij elkaar geplaatst onder een bepaald thema. Kinderen zijn heel voorzichtig met hun verzameling, medewerkers van een museum ook. Kinderen laten hun verzameling vol trots zien, een museum doet dat ook met haar collectie. In dit project leren leerlingen dat een museumcollectie veel overeenkomsten heeft met verzamelingen van de leerlingen zelf. Doelen Kennismaken met verschillende soorten verzamelingen. Leren dat een collectie van een museum ook een verzameling is. Voorwerpen leren sorteren. Kennismaken met cultureel erfgoed in het museum. 3
Les 1: Verzamelingen Voorbereiding: Benodigdheden: Geef van tevoren de brief voor ouders uit de bijlage mee, zodat alle kinderen een verzameling van huis meenemen (of 1 voorwerp) Oude tijdschriften Scharen, papier, lijm De meegebrachte verzamelingen van de leerlingen Kleuterverzamelingen Om de beurt mogen de kinderen in de kring hun meegebrachte verzameling (of voorwerp) laten zien en er iets over vertellen. Stel vragen als: Waarom verzamel je dit? Wat vind je er bijzonder aan? Waar bewaar je je verzameling? Laat je je verzameling wel eens zien aan anderen? Wat kun je allemaal nog meer verzamelen? Hoe kom je aan de objecten van je verzameling? Wat vind je het mooiste object van je verzameling en zou je nooit wegdoen? Heb je wel eens andere verzamelingen gehad? Als je niets verzamelt, wat zou je wel willen verzamelen? Praat daarna met de leerlingen over musea, met vragen als: Wat is een museum? Ben je wel eens in een museum geweest? Zo ja, welke? Wat is er te zien in een museum? Waarom zijn er musea? Vertel aan de leerlingen dat een museum eigenlijk ook een verzameling heeft, ze noemen dat collectie. Een collectie kan bestaan uit schilderijen en beelden of andere kunstvoorwerpen. Maar ook uit oude objecten en voorwerpen. Een nieuwe verzameling Nu gaan de leerlingen een nieuwe verzameling maken! Ze kiezen één object uit hun verzameling. Vervolgens gaan ze in een tijdschrift plaatjes zoeken die daarbij passen. Ze kunnen daarbij kijken naar vorm, kleur, materiaal, thema etc. Als ze bijvoorbeeld een knuffel hebben meegenomen, kunnen ze andere harige/zachte plaatjes zoeken, plaatjes van andere knuffels, dieren die erop lijken, of plaatjes die hen eenzelfde soort gevoel geven als hun eigen knuffel. De kinderen maken een collage, waarbij ze de plaatjes uitknippen en op een vel plakken. Optioneel: - In plaats van een 2D-collage, kunt u de leerlingen ook met schoenendozen laten werken die ze vol plakken. Het voorwerp kan dan midden in de doos worden gelegd. - U kunt afsluiten in een kring waarbij iedereen iets vertelt over zijn/haar collage. Extra optie: Reizen in de tijd Op de website Reizen in de tijd is voor groep 2 leerlingen een verzamelgame ontwikkeld, waarbij leerlingen voorwerpen gaan sorteren op vorm en kleur. De oudere leerlingen in de klas kunt u dit spel laten spelen op de computer. Link: https://www.reizenindetijd.nl/de-verzamelman/verzamelen/ 4
Les 2: Het klassenmuseum Benodigdheden: Meegeleverde boek Kobe maakt een museum De meegebrachte verzamelingen van de leerlingen Kobe maakt een museum Lees het boek Kobe maakt een museum voor. Laat vooral ook de plaatjes zien. U kunt de tekst uit het boek volgen, of het verhaal op uw eigen manier vertellen. Museum in de klas Kobe maakt zijn eigen museum, dat kunnen jullie ook! De klas gaat een eigen mini-museum maken. Alle leerlingen leggen een voorwerp uit hun verzameling in het midden van de kring. Samen gaan jullie de voorwerpen sorteren: welke passen bij elkaar en waarom? Ze worden in categorieën verdeeld. Bijvoorbeeld: - Mooie dingen - Knuffels - Speelgoed - Rode voorwerpen - Kleine spulletjes, etc Laat de klas goed nadenken hoe hun museum eruit moet komen te zien. Maak samen met de leerlingen een mooie tentoonstelling (in het klaslokaal of in een hal) waarbij alle voorwerpen uitgestald zijn op tafels of in kastjes. Optioneel: - In plaats van 1 voorwerp uit elke verzameling, kunt u de tentoonstelling ook groter maken met meerdere voorwerpen. - U kunt het geheel aankleden met doeken of andere materialen/voorwerpen uit de klas eraan toevoegen. - U kunt de zelfgemaakte collages uit de vorige les bij het museum ophangen. - U kunt met de klas toegangskaartjes maken, waarmee andere leerlingen van de school of ouders het museum mogen bezoeken. - U kunt de kinderen reclameposters laten tekenen, net zoals Kobe in het boek doet voor zijn museum. Museumcatalogus Wanneer het museum (bijvoorbeeld na een week) wordt opgeruimd, kunnen jullie er net als Kobe een catalogus van maken. Alle spullen worden op de foto gezet, uitgeprint en in een boek geplakt. Dat gebeurt per categorie met de naam van die categorie erbij. Zo blijft het museum voor altijd bestaan! Optioneel: - Het fotoalbum kan worden opgeleukt door er bijpassende stickers of gedroogde bloemen in te plakken. - U kunt de leerlingen schilderijen of tekeningen van Kobe en zijn verzamelingen laten maken, om toe te voegen aan het boek. 5
Les 3: Voorbereiding museumbezoek Benodigdheden: Filmfragment Youtube Muziekfragmenten Liedtekst (bijlage) Brief (bijlage) Meneer Mooi verzamelt al z n hele leven alles wat los en vast zit. Van knikkers tot brillen en van dromen tot woorden waar je vrolijk van wordt, zoals zon, ballon en zingen. Hij is dé verzamelaar der verzamelaars. Een geheim is dat hij in het Stadsmuseum woont. Maar soms komt hij tevoorschijn Filmpje Meneer Mooi in het Stadsmuseum Bekijk met de klas het onderstaande filmpje, dat speciaal voor dit project is gemaakt. In het Stadsmuseum Harderwijk, dat jullie binnenkort gaan bezoeken, zal Meneer Mooi de kinderen ontvangen. In dit filmpje kun je alvast een glimp van hem opvangen https://youtu.be/apk-rizpveg Het Grote Verzamellied Wat kun je allemaal verzamelen? Voorwerpen, dingen uit de natuur, misschien wel je eigen melktanden. Maar kun je bijvoorbeeld ook woorden en dromen verzamelen? In Het Grote Verzamellied komt het allemaal langs! Luister met de klas het lied en zing het vervolgens samen. U ontvangt een e-mail met informatie waar deze muziekfragmenten te downloaden zijn. Muziek: Johan Verheij, tekst: Martijn van Will Uitnodigingsbrief Lees nu de brief voor uit de bijlage, waarin Meneer Mooi de kinderen uitnodigt om naar het Stadsmuseum te komen. Bespreek tot slot met de leerlingen wat er wel en niet mag tijdens het bezoek. Omdat er veel kostbare spullen aanwezig zijn in een museum, gelden er een paar regels. In het museum mag je bijvoorbeeld niet rennen en geen voorwerpen aanraken, tenzij er gezegd wordt dat dat wel mag. Als er iets wordt uitgelegd, luister je naar de verteller. Als je iets wilt vragen, dan stel je je vraag aan de begeleider. Veel plezier! Let op: - Maak voorafgaand aan het museumbezoek groepjes van 5 a 6 kinderen (maximaal 5 groepjes, omdat de kinderen rouleren langs 5 opdrachten in het museum). Voor ieder groepje is 1 begeleider nodig: een leerkracht of een ouder! - Indien jullie met de fiets komen, kunnen jullie die stallen bij Cultuurkust op Klooster 4 en vanaf daar naar het museum lopen. (Bij het museum zelf is geen plek voor fietsen.) - Het programma begint buiten voor het museum! Daar vangt de acteur jullie op. We verzoeken jullie daarom precies op de afgesproken tijd te komen. Mochten jullie toch te vroeg aanwezig zijn, kunnen jullie buiten wachten tot de acteur naar buiten komt (tenzij het regent). 6
Les 4: Nabespreking museumbezoek Bespreek in een klassengesprek wat de leerlingen hebben gezien in het museum. - Wat vonden jullie van Meneer Mooi? - Zouden jullie zelf in een museum willen wonen? - Wat is jullie opgevallen in het museum? - Wat voor soort verzamelingen hebben jullie gezien? - Wat vonden jullie het mooiste wat je hebt gezien? - Waarom wordt er in het museum zoveel bewaard? 7
Het grote verzamellied Ja, elke keer, zie ik weer Al die dingen, verzamelingen Want elke keer, zie ik weer Al die dingen, verzamelingen Takjes, blaadjes, alle kleuren Bloemen, prachtig, die heerlijk geuren En een schelpje op het strand Automerken, voetbalpaatjes Melktanden, nog zonder gaatjes Ik heb zelfs een kies met verstand Woorden als ballon en zon Vlindervlucht, kersenbonbon Want daar word ik vrolijk van Mooie liedjes en verhalen Dromen om in te verdwalen Want daar houd ik ook zo van Ja, elke keer, vind ik weer Al die dingen, verzamelingen Want elke keer, vind ik weer Al die dingen, verzamelingen Knuffels, knopen, knijpers, knikkers Sterren, stenen, stokken, stickers, Op grootte, leeftijd of op kleur In doos of boek, te bewaren Of er eindeloos naar staren In een kast met glazen deur Ja, elke keer, geniet ik weer Van al die dingen, verzamelingen Want elke keer, geniet ik weer Van al die dingen, verzamelingen Ja, elke keer, geniet ik weer Van al die dingen, verzamelingen Want elke keer, geniet ik weer Van al die dingen, verzamelingen 8
Betreft: Project Van verzameling tot museum Beste ouder of verzorger, Op dit moment neemt uw zoon of dochter deel aan het Kunstmenu-project Van verzameling tot museum. In de klas gaan de leerlingen aan de slag met verzamelingen, en maken ze hun eigen museum. Binnenkort zullen ze het Stadsmuseum Harderwijk bezoeken, om te bekijken hoe een verzameling in een museum eruit ziet. Indien uw kind zelf een verzameling heeft, mag hij dit op meenemen naar school. Het maakt niet uit wat voor verzameling het is. Hij/zij mag de verzameling in de klas laten zien en er iets over vertellen. Vervolgens maken we met voorwerpen van de kinderen een museum in de klas. Indien uw kind niets verzamelt, mag hij/zij ook een dierbaar voorwerp meenemen. Bijvoorbeeld een knuffel, een boek of een stuk speelgoed. Op. bezoeken we voor dit project het Stadsmuseum Harderwijk. Indien u het leuk vindt om als begeleider mee te gaan naar het museum, horen we dit graag. Alvast bedankt voor uw medewerking! Met vriendelijke groet, Cultuurkust en basisschool 9
Stadsmuseum Harderwijk Donkerstraat 4 3841 CC Harderwijk Lieve kinderen, Ik heb gehoord dat jullie in de klas heel druk bezig zijn geweest met verzamelen en ook met een heus eigen klassenmuseum. Ik ben zelf m n hele leven al bezig met sparen, verzamelen, sorteren, zoeken, vinden, ruilen en tentoonstellen. Net zoals jullie waarschijnlijk heel trots zijn op jullie verzamelingen, ben ik dat ook. Ik zou het heel leuk vinden om jullie snel een keer te mogen ontmoeten om jullie als mede-meesterverzamelaars de hand te schudden, maar ook om een stukje van mijn museum te laten zien. Daarom nodig ik jullie uit om bij mij op bezoek te komen. Op bezoek in een écht museum; Stadsmuseum Harderwijk! Kijk je juf of meester maar even heel lief aan, dan vindt die het vast wel goed. Tot dan!! Afgesproken? Een zwierige zwaai, Meneer Mooi 10