Aan de Gemeenteraad. Raadsvergadering : 28 februari 2012 Nummer : Commissie : Commissie Grondgebied Portefeuillehouder : wethouder T. Kokke Afdeling : Bouwen en Wonen Opsteller : J. Rozema Productiedatum : 27 december 2011 oorspronkelijk voorstel Vaststellingsdatum B&W : 10 januari 2012 Productiedatum gewijzigd : 3 januari 2013 voorstel Vaststellingsdatum B&W : 29 januari 2013 aanvulling Fatale datum : n.v.t. Registratienummer : 2012087364 Reg. nr.(s) bijlage(n) : Verzoek om herziening bestemmingsplan (2011057234) Revitaliseringsplan landgoed Elswoutshoek (2011002264) Voorgestelde parkeeroplossing (2011058433) Beoordeling verzoek herziening bestemmingsplan (2011058483, inclusief aanvulling 18 december 2012) Standpunt provincie woning Elswoutshoek (2011011540) Advies Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (2011009325) Principebesluit revitalisering landgoed Elswoutshoek (2011010751) Onderwerp : Verzoek om partiële herziening bestemmingsplan Landelijk Gebied Korte inhoud voorstel De raad heeft een verzoek om herziening van het bestemmingsplan Landelijk Gebied voor de bouw van een woning op landgoed Elswoutshoek ontvangen. Het college van B & W stelt de raad voor dit verzoek af te wijzen, omdat de bouw van een woning op de voorgestelde locatie in strijd is met het provinciaal en het gemeentelijk planologisch beleid. 1. Aanleiding Op 17 januari 2011 heeft de heer Slewe, mede-eigenaar van het landgoed Elswoutshoek aan de Elswoutslaan 2 te Overveen, een principeverzoek ingediend voor de realisatie van een woning op het landgoed Elswoutshoek. Ons college heeft op 25 oktober 2011 besloten om geen medewerking te verlenen aan dit plan (zie ook 2011010751). De heer Slewe wenst in beroep te gaan tegen dit besluit. Een principebesluit is echter geen formeel besluit in de zin de Algemene wet bestuursrecht, maar is slechts bedoeld om af te tasten of ons college bereid is om een planologische procedure op te starten om een plan mogelijk te maken. Een principebesluit heeft geen rechtsgevolg en staat daarom niet open voor bezwaar en beroep. Op 14 december 2011 heeft de heer Hans Slewe daarom een verzoek om herziening van het bestemmingsplan ex artikel 3.1 Wet ruimtelijke ordening (hierna Wro) ingediend voor de realisatie van een woning op het landgoed Elswoutshoek. Uw raad is bevoegd om op dit verzoek te besluiten. De heer Slewe heeft een verzoek om partiële herziening van het bestemmingsplan ingediend, omdat hiermee een formeel besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht kan worden verkregen, waartegen bezwaar en beroep kan worden aangetekend. 2. Probleem- en doelstelling/oplossingen/effecten Probleemstelling De locatie van de voorgestelde woning is in het geldende bestemmingsplan landelijk gebied (2003) bestemd als doeleinden voor natuur, landschap en landgoederen. Het is niet mogelijk om op gron-
-2- den met deze bestemming een woning te bouwen. Een herziening van het bestemmingsplan zou nodig zijn om medewerking te kunnen verlenen aan het plan. Doelstelling Het doel is te beoordelen of medewerking kan worden verleend aan een herziening van het bestemmingsplan teneinde de bouw van een woning op de voorgestelde locatie mogelijk te maken. Oplossingen Ons college heeft de beoordeling van het verzoek om herziening van het bestemmingsplan in februari 2012 aan uw raad voorgelegd. Omdat de beoordeling tot een negatief advies leidde, heeft ons college uw raad voorgesteld om het verzoek af te wijzen. Uw raad heeft echter geen besluit genomen over dit besluit. Dit wordt hieronder toegelicht. Overall visie Elswoutshoek Uw raad heeft naar aanleiding van de behandeling van het verzoek om herziening van het bestemmingsplan een onderzoek ingesteld naar de besluitvorming over Elswoutshoek. Een van aanbevelingen uit dit onderzoek was om een projectmanager aan te stellen, die de taak krijgt de besluitvorming over Elswoutshoek vlot te trekken. Ons college heeft mevrouw Schuttenbeld van bureau Ruimtewerk (hierna de procesmanager) op 1 juni 2012 opdracht gegeven het proces rond het landgoed Elswoutshoek vlot te trekken om zodoende de politieke besluitvorming hierover tot een goed einde te brengen. De procesmanager heeft een overall visie voor Elswoutshoek opgesteld. In deze overallvisie doet zij drie aanbevelingen die tot besluitvorming over het verzoek om herziening van het bestemmingsplan moeten leiden. Uw raad heeft op 20 december 2012 besloten kennis te nemen van de overall visie en ons college opdracht te geven om aanbeveling 1 uit te werken tot een gemotiveerd afwijzend voorstel voor plan A (de bouw van een woning op de in het revitaliseringsplan voorgestelde locatie) ter behandeling in de raadsvergadering van 24 januari 2013. Ons college heeft de beoordeling van het verzoek om herziening van het bestemmingsplan Landelijk Gebied daarom aangevuld met een onderbouwing van nut- en noodzaak van de revitalisering van Elswoutshoek. Hieronder volgt een samenvatting van de beoordeling van het verzoek. Voor de complete toets aan het gemeentelijk en provinciaal beleid verwijzen wij naar de memo 2011058483, die als herhaald en ingelast dient te worden beschouwd in dit voorstel. Toets aan nota ruimtelijke beoordeling Het beleid ten aanzien van het afwijken van bestemmingsplannen is opgenomen in de nota Ruimtelijke beoordeling 2010. In Hoofdstuk 2, Beleidsregel 1 van de nota Ruimtelijke Beoordeling 2010 is bepaald dat in beginsel alleen in de volgende gevallen wordt meegewerkt aan een ruimtelijke procedure die een afwijking van het geldende bestemmingsplan tot gevolg heeft: 1. Een verzoek, waarop van toepassing is een gewenste ruimtelijke ontwikkeling zoals vastgesteld in de Structuurvisie Bloemendaal, of; 2. Een verzoek dat voldoet aan het gemeentelijk planologisch beleid dat is neergelegd in de nota Bijgebouwenregeling 2010 (niet van toepassing op het voorliggende verzoek), of; 3. Een verzoek, waarop een bijzondere omstandigheid van toepassing is. Sub 1- Toets aan Structuurvisie Bloemendaal In de structuurvisie wordt de eenheid van hoofdgebouw, bijgebouwen, tuin en landschap die op landgoederen aanwezig is als een unieke kwaliteit aangemerkt die behouden moet blijven. In de structuurvisie wordt daarom ingezet op het intact houden van de huidige grote groene landgoederen, zonder mogelijkheid tot versnippering of splitsing. De structuurvisie geeft aan dat het toevoegen van nieuwe bebouwing op landgoederen tot versnippering leidt en in veel gevallen de hiërarchie tussen de gebouwen op het landgoed aantast. Dit wordt daarom in de structuurvisie als een ongewenste ontwikkeling aangemerkt. In de memo wordt geconcludeerd dat de bouw van een woning op de voorgestelde locatie (het naturende huis zoals beschreven op pagina 82 t/m 95 van het revitaliseringsplan) de hiërarchie van het landgoed aantast. Het toevoegen van de voorgestelde woning leidt bovendien tot versnippering van het relatief kleine landgoed. Het verzoek kan daarom op basis van de structuurvisie niet worden aangemerkt als een gewenste ruimtelijke ontwikkeling.
-3- Sub 3 - Toets aan bijzondere omstandigheid (nut en noodzaak & algemeen belang) In haar overall visie concludeert de procesmanager dat er sprake is van nut- en noodzaak voor de revitalisering van het landgoed, omdat door de revitalisering het landgoed in stand kan worden gehouden. De revitalisering dient volgens de procesmanager tevens het algemeen belang, omdat het landgoed een monumentenstatus heeft en is opgenomen in de Ecologisch Hoofdstructuur. De revitalisering heeft als doel het monument op te knappen, waarbij de natuurwaarden worden versterkt. Volgens de procesmanager kan de revitalisering van het landgoed daarom op grond van de nota ruimtelijke beoordeling worden aangemerkt als een bijzondere omstandigheid. Indien de revitalisering van een landgoed alleen bestaat uit het restaureren van bestaande bebouwing en het herstellen en/of herinrichten van het landschapspark, is voor de revitalisering geen planologisch besluit nodig. Een planologisch besluit is pas nodig, indien er sprake is van een functiewijziging of van het toevoegen van nieuwe bebouwing. In het revitaliseringsplan voor Elswoutshoek is sprake van het toevoegen van nieuwe bebouwing. Om medewerking te kunnen verlenen aan het toevoegen van nieuwe bebouwing is een afwijking van het bestemmingsplan nodig. Er dient onderscheid te worden gemaakt tussen het algemeen belang van de revitalisering van het landgoed en het algemeen belang op grond waarvan medewerking kan worden verleend aan een afwijking van het bestemmingsplan. De revitalisering zelf dient een cultuurhistorisch en natuurlandschappelijk belang. De bouw van een woning dient een ruimtelijke ordeningsbelang. Om een ruimtelijke ordeningsbelang te kunnen afwegen, wordt een plan getoetst aan de structuurvisie en wordt beoordeeld of er al dan niet sprake is van een bijzondere omstandigheid. Onder het kopje structuurvisie Bloemendaal is al geconcludeerd dat de bouw van een woning op de in het revitaliseringsplan voorgestelde locatie in strijd is met het beleid uit de structuurvisie. Het ruimtelijke ordeningsbelang is dus niet gediend met de bouw van de in het revitaliseringsplan voorgestelde woning. Evenmin kan de bouw van een woning op de in het revitaliseringsplan voorgestelde locatie op grond van beleidsregel 1, tweede lid, van de nota ruimtelijke beoordeling als een bijzondere omstandigheid worden aangemerkt. De bouw van een woning dient namelijk geen algemeen belang, maar het particuliere belang van de eigenaar van het landgoed. Het planologisch beleid zoals vastgelegd in de Structuurvisie en de nota ruimtelijke beoordeling bieden dus geen ruimte om mee te werken aan de bouw van een woning zoals voorgesteld in het revitaliseringsplan. Conclusie toets nota ruimtelijke beoordeling Geconcludeerd kan worden dat nut en noodzaak van de revitalisering zijn aangetoond en dat met de revitalisering het algemeen belang is gediend. De bouw van de in het revitaliseringsplan voorgestelde woning kan op grond van de structuurvisie en de nota ruimtelijke beoordeling echter niet als een gewenste ruimtelijke ontwikkeling worden gezien, gelet op de hierboven gegeven motivering. De eventuele bouw van een woning dient in overeenstemming te zijn met de beleidsuitgangspunten zoals geformuleerd in de Structuurvisie en de nota ruimtelijke beoordeling. Om die reden kan niet worden meegewerkt aan een herziening van het bestemmingsplan voor de bouw van een woning op de in het revitaliseringsplan voorgestelde locatie. Omdat de toets aan beleidsregel 1 van de nota ruimtelijke beoordeling een negatief resultaat heeft, is het plan niet getoetst aan beleidsregel 2 (de ruimtelijke kwaliteitstoets) en beleidsregel 3 (toets aan de sectorale wet- en regelgeving). Wel heeft ons college het plan getoetst aan de provinciale ruimtelijke verordening Noord Holland. De resultaten van die toets worden hieronder samengevat. Toets aan Provinciale ruimtelijke verordening Noord Holland In de provinciale ruimtelijke verordening Noord Holland is bepaald dat gemeentelijke bestemmingsplannen geen nieuwe woningbouw buiten de bestaande stads- en dorpskernen mogelijk kunnen maken. Van dit verbod kan worden afgeweken, maar dan moeten nut en noodzaak van woningbouw kunnen worden aangetoond aan de hand van provinciale woningbouwplannen en convenanten. Het is volgens de provincie niet mogelijk voor de bouw van een woning op het landgoed Elswoutshoek af te wijken van het bouwverbod, omdat nut en noodzaak niet kunnen worden aangetoond aan de hand van de genoemde provinciale woningbouwplannen en convenanten (zie ook 2011011540). De voorgestelde woning ligt bovendien in de ecologische hoofdstructuur. Het bouwen van een woning betekent volgens de provincie een onomkeerbare belemmering van de ontwikkeling van de natuurfunctie. Van het verbod op bouwen in de ecologische hoofdstructuur kan alleen worden afgeweken, indien er sprake is van een groot openbaar belang. Afwijken van het verbod op het bouwen in de ecologische hoofdstructuur is volgens de provincie in dit geval niet haalbaar, omdat de voorgestelde woning alleen het particuliere belang van de aanvrager dient.
-4- Effecten Het effect is dat wij voorstellen om het plan voor de bouw van een nieuwe woning aan de voet van het Hoge Eiland (plan A) af te wijzen. Er is weliswaar sprake van nut- en noodzaak voor de revitalisering van het landgoed en de revitalisering dient het algemeen belang. Maar het plan voor de bouw van een woning op de voorgestelde locatie is planologisch gezien niet haalbaar, omdat het plan op grond van de structuurvisie Bloemendaal niet als een gewenste ruimtelijke ontwikkeling kan worden aangemerkt, het plan evenmin als een bijzondere omstandigheid als bedoeld in beleidsregel 1, tweede lid van de Nota ruimtelijke beoordeling 2010 kan worden aangemerkt en het plan in strijd is met de regels van de provinciale ruimtelijke verordening. 3. Risico s Nut- en noodzaak Wij wijzen u erop dat de betekenis die in de overall visie aan de begrippen nut- en noodzaak en algemeen belang wordt gegeven een andere interpretatie is dan de definitie van deze begrippen in de provinciale ruimtelijke verordening. Wij hebben de begrippen nut- en noodzaak en algemeen belang uit de overall visie gebruikt om te onderbouwen dat de revitalisering van landgoed Elswoutshoek op grond van de nota ruimtelijke beoordeling als een bijzondere omstandigheid kan worden aangemerkt. De betekenis die in de overallvisie aan nut- en noodzaak en algemeen belang wordt gegeven wijkt echter af van de betekenis die aan deze begrippen in de provinciale ruimtelijke verordening wordt gegeven. De provinciale verordening schrijft voor dat het nut van het bouwen van een woning moet worden aangetoond aan de hand van een regionaal woningbouwprogramma en dat daarbij moet kunnen worden aangetoond dat de betreffende woningen niet binnen bestaand bebouwd gebied kunnen worden gebouwd (noodzaak). Afwijken van het verbod om te bouwen in de ecologische hoofdstructuur kan als met de bouw een groot algemeen belang is gediend. Wij wijzen u erop dat de bouw van een woning op Landgoed Elswoutshoek volgens de provincie alleen het particuliere belang van de aanvragers dient. 4. Voorstel Wij stellen u voor om het verzoek om herziening ex artikel 3.1 Wro van het bestemmingsplan Landelijk gebied voor de bouw van een woning op de voorgestelde locatie op landgoed Elswoutshoek af te wijzen. 5. Uitvoering Indien uw raad instemt met dit voorstel, wordt de aanvrager schriftelijk geïnformeerd over het besluit om het verzoek af te wijzen. Tegen dit besluit staan rechtsmiddelen open. De aanvrager dient eerst in bezwaar te gaan bij uw raad. Indien uw raad het bezwaar ongegrond verklaard, kan de aanvrager vervolgens beroep instellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRS). Uw raad heeft ons college op 20 december 2012 opdracht gegeven om binnen de door uw raad geformuleerde kaders met de initiatiefnemers een oplossing te vinden voor het in stand houden van het landgoed inclusief een gezinswoning en een plan van aanpak voor de oplossingsrichting in januari 2013 aan uw raad voor te leggen. Ons college werkt op dit moment aan een plan van aanpak. Het plan van aanpak is nog niet gereed voor besluitvorming, maar wordt zo spoedig mogelijk aan uw raad voorgelegd. Het feit dat de beleidskaders geen ruimte bieden om mee te werken aan de bouw van de in het revitaliseringsplan voorgestelde woning, betekent niet dat er op voorhand geen uitvoering kan worden gegeven aan de door uw raad geformuleerde opdracht. De gemeente kan medewerking verlenen aan de realisatie van een gezinswoning als dit plan voldoet aan de drie beleidsregels uit de nota ruimtelijke beoordeling. Die beleidsregels hebben wij volledigheidshalve nog even opgesomd: 1. Het plan kan op grond van de structuurvisie Bloemendaal als een gewenste ruimtelijke ontwikkeling worden aangemerkt, of er is sprake van een bijzondere omstandigheid (beleidsregel 1). 2. het plan draagt aantoonbaar bij aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit ter plaatse (beleidsregel 2).
-5-3. het plan voldoet aan de relevante sectorale wet- en regelgeving, waaronder inbegrepen de regels zoals vastgelegd in de provinciale ruimtelijke verordening (beleidsregel 3). Burgemeester en wethouders van Bloemendaal, R.Th.M. Nederveen, burgemeester. A.Ph. van der Wees, secretaris. Advies Commissie De VVD (Goote) stemt met het raadsvoorstel in. Ook het Plan van Aanpak, niet geagendeerd, heeft de instemming van de VVD. Het CDA (Burger) wil weten hoe zwaar het advies van de rijksdienst weegt. Hij neigt naar een positief advies, maar wil dit nog in de fractie bespreken. De PvdA (Wolf) heeft twijfels over het verloop van het proces en adviseert negatief. D66 (Westphal) vindt het een goede beoordeling en conclusies. Stemmen met het raadsvoorstel in. GrL (Fennema) wil dat het een bespreekpunt wordt in de raad. LB (Stegmeijer) zal het nog nader in haar fractie bespreken. De Voorzitter concludeert dat het onderwerp als bespreekpunt naar de raad van 28 februari kan.
De raad der gemeente Bloemendaal; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 10 januari 2012, aangevuld op 29 januari 2013, waarmee hij kan instemmen; b e s l u i t: het verzoek om herziening ex artikel 3.1 Wro van het bestemmingsplan Landelijk gebied voor de bouw van een woning op de voorgestelde locatie op landgoed Elswoutshoek af te wijzen Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad der gemeente Bloemendaal, gehouden op 28 februari 2013., voorzitter, griffier Besluit raad: aangenomen Stemmen voor: 17 Stemmen tegen: 2 (PvdA) Afwezig: geen