Nieuwjaarstoespraak 13 januari 2017 vanwege Axel Kerkhofs, Algemeen directeur AZ Sint- Maria vzw Halle Aan alle genodigden hier aanwezig, een zeer goede avond en van harte welkom! Een jaar geleden mocht ik u hier voor het eerst toespreken als algemeen directeur van dit ziekenhuis. Het is een bewogen jaar geweest waarin we met ons quasi volledig nieuw directieteam getracht hebben enige bakens te verzetten. Bij deze wil ik ons laatste bijgekomen directielid van harte welkom heten, Mevr. Ellen Verpeet, als verpleegkundig & paramedisch directeur in dienst vanaf 1 september. Wij wensen haar alvast veel succes. Zij volgt in deze functie Dhr. Koenraad Van Mierlo op die ervoor koos om in ons ziekenhuis zijn passie, de organisatie en opvolging van de aspecten van opleiding & ontwikkeling voltijds te gaan beoefenen. Koenraad, tevens van harte dank voor de vele jaren in je vorige functie. Het is vooreerst gepast alle medewerkers van ons ziekenhuis elk voor hun inzet op hun terrein te danken voor het voorbije jaar. We zijn allemaal grotere of kleinere schakels van een ketting die elk evenzeer nodig zijn om de ketting te laten draaien en om aldus de vele uitdagingen aan te kunnen. Of zoals Tagore het zei: Dank de vlam voor haar licht, maar vergeet het voetstuk van de lamp niet, dat in de schaduw staat met trouw geduld. En die uitdagingen blijven enorm. Vorig jaar lichtte ik u al uitgebreid de evoluerende context van de gezondheidszorg toe. Maar de maalstroom wordt nog heviger zo mogen we ervaren. We worden nog meer en uitdrukkelijker geconfronteerd met het codewoord netwerken maar evenzeer met nooit geziene besparingen die hieraan nu voorafgaan. En dit alles binnen een interne context waarin vele gedefinieerde projecten zich aandienen om aan deze veranderende gezondheidszorgaspecten tegemoet te komen, om met de rode draad van accreditatie ineens toch wel een uitermate belangrijke aangelegenheid van 2017 alvast te benoemen. Laat ons verder inzoemen op deze verschillende aspecten. Vooreerst de netwerken. In juni 2016 heeft Min. Vandeurzen de toon gezet met zijn visie over een nieuw Vlaams ziekenhuislandschap. Hij heeft dit daarbij duidelijk gekoppeld als een middel voor de Vlaamse overheid om binnen haar bevoegdheid erkenningen en financieringen niet meer te verlenen zo het ingediende geheel niet past in een algemene zorgstrategisch plan voor Vlaanderen waarbij met de actoren in de gezondheidszorgregio ook de transmurale - wordt rekening gehouden. 1
De federale overheid heeft tevens meer naar het einde van 2016 en nu ook erg recent nog duidelijkere taal gesproken. Vertrekkend vanuit een vraaggestuurde zorg wenst zij rekening te houden met de verwachte evoluties in pathologiegroepen en in diagnose- en behandelmodaliteiten. Op basis hiervan wenst zij na te gaan welke de geraamde nood aan ziekenhuiscapaciteit is met inbegrip van de geografische spreiding ervan. Daartoe zal heel het zorglandschap geprogrammeerd worden inzake apparatuur, bedden, ziekenhuisdiensten en loco- en supraregionale zorgopdrachten. Het zwaartepunt dat nu ligt bij het ziekenhuis verschuift naar de toekomst naar het locoregionaal klinisch netwerk van ziekenhuizen. Het wordt de hoeksteen voor organisatie van het ziekenhuislandschap. Beslissingen over het aanbod in dit loco-regionaal netwerk zullen dan mede worden aangestuurd op netwerkniveau en niet meer op niveau van het individuele ziekenhuis. Ook de financiering zal zich uiteindelijk gaan situeren op netwerkniveau. De overheid geeft zelf aan dat de ontwikkeling van ziekenhuisnetwerken een hefboom is voor een rationalisatie van het zorgaanbod. Zij duidde dat deze rationalisatie zich zal vertalen in het niet langer aanbieden van specifieke zorgopdrachten in alle ziekenhuizen van één locoregionaal netwerk. De situatie is evenwel momenteel eerder verwarrend: bijvoorbeeld: eind november stelde de overheid mondeling via de kabinetchef letterlijk dat de helft van de spoedgevallendiensten zou moeten sluiten. Vandaag heb ik vernomen dat men nu denkt aan een vorm van echelonnering in het spoedaanbod. Andere diensten die momenteel worden genoemd zijn: pediatrie, materniteit (vandaag werd 400 bevallingen vermeld, wat de oude regel zou zijn?), de complexe heelkundige zorg (die meer geconcentreerd zou worden), intensieve zorgen (ook hier wordt een echelonnering vermeld). Deze onzekerheid inzake criteria bemoeilijkt uiteraard de standpunten die de ziekenhuizen zouden willen innemen. De overheid geeft aan dat zij voor het locoregionaal ziekenhuisnetwerk zal voorzien in een nieuwe rechtsfiguur met rechtspersoonlijkheid en met eigen governance. Er zouden in totaal 25 locoregionale ziekenhuisnetwerken in het land worden voorzien. Een doelpopulatie is 400 000 à 500 000 potentiële patiënten per netwerk, waarbij een geografisch aaneensluitend gebied wordt beoogd. Elk algemeen ziekenhuis zal slechts lid kunnen zijn van één locoregionaal ziekenhuisnetwerk. Er zou ook de mogelijkheid zijn tot gewestoverschrijding; ik vermeld wel dat hieromtrent verschillende visies circuleren. 2
Er zijn uiteraard ook zorgopdrachten die supraregionaal zullen zijn. Hoewel de lijsten nog niet bekend zijn gemaakt, werd uit nota s als voorbeeld opgegeven: een zorgprogramma cardiale heelkunde, radiotherapie, het gespecialiseerd programma beroertezorg. Voor elk van deze supraregionale zorgopdrachten zal het locoregionaal netwerk voor zover het locoregionaal netwerk dit zelf niet aanbiedt - één ziekenhuis als referentiepunt worden gekozen. Voor deze netwerken zal via contractuele overeenkomst of via een rechtsfiguur (b.v. associatie) worden gewerkt. Mogelijks vindt u dit alles eerder ingewikkeld, maar het is een fundamentele verandering voor onze ziekenhuizen. Hoe gaan wij hiermee om? Het doel is om in nauwe samenspraak tussen beheer, directie en medische raad ons onderzoek met de ziekenhuizen uit onze omliggende regio te voeren naar mogelijkheden tot vorming van een locoregionaal netwerk. We hebben recent een bevraging voorzien bij onze artsen over hun visie bij de vorming van een netwerk. Bij de netwerkvorming voorziet de overheid immers ook een netwerkmedische raad. Wij spraken wij reeds met de vertegenwoordigers van de huisartsenkring te Halle. Hieromtrent is tevens verder overleg ingepland. De directie volgt uiteraard de actualiteit via de geëigende externe instanties waaraan zij participeert op de voet. Het zal uiteraard niet eenvoudig zijn om met alle meningen finaal volledig rekening te houden. Niettemin zijn alle duidingen waardevol in deze zeer belangrijke materie. Het staat buiten kijf dat wij er alles zullen aan doen om de diensten van de locoregionale zorgopdrachten maximaal te behouden voor ons ziekenhuis. Dat is ook ter dege wenselijk en nodig voor de patiënten van onze regio. Het is evenwel op dit moment bijzonder moeilijk om netwerkmogelijkheden adequaat te onderzoeken omdat de premissen van de overheid rond heel wat concepten nog niet op tafel liggen en pas tegen eind maart in wetteksten zullen beschikbaar zijn, zo wordt gesteld. De timing voor de netwerken is momenteel geschat op eind juni/juli 2017 ter indiening van een intentieverklaring die door de deelstaten wordt geëvalueerd in samenspraak met de federale overheid. Na de beoordeling en een finale indiening is het de bedoeling dat tegen eind 2017 alle locoregionale netwerken gevormd zijn. Dit is toch wel een heel snelle timing gezien de onzekerheden er vandaag nog zijn. Zo is er nog niets bekend rond de nieuwe financiering en hoe dit dan samengaat met netwerkvorming. 3
Het tweede punt waarop ik even wil ingaan zijn de zeer sterke besparingen die de overheid nu doorvoert. Zij komen uiteraard ongelukkig nu we net voor de belangrijke netwerkuitdaging staan. De ziekenhuizen hebben voorheen aangegeven aan de minister volop aan de nieuwe ziekenhuisfinanciering en hervormingen te willen meewerken maar enkel als de budgetten gedurende een gepaste tijd zouden worden behouden. Dit is nu niet het geval. In 2015 bedroeg het totaal positief resultaat voor alle ziekenhuizen samen 108 mio EUR, zo gaf de Maha-analyse aan. De overheid heeft nu een besparing doorgevoerd, exclusief de honoraria, van 100 mio EUR. De ziekenhuizen verarmen zo duidelijk en hebben aldus geen enkele marge meer om naar de toekomst enige buffer te voorzien. Daarbij komt dat de financiering nog niet is aangepast en we dus nog steeds kampen met een duidelijke onderfinanciering van heel wat ziekenhuisdiensten. De overheid heeft erop geantwoord dat de rationalisatie van de ziekenhuisnetwerken wel heel wat zal oplossen In ons ziekenhuis hebben wij naar uitwegen gezocht om ook naar de toekomst de investeringen te kunnen blijven uitvoeren om een adequaat kwaliteitsniveau te behalen. Immers, sedert enige jaren hadden wij onze investeringen eerder beperkt gehouden, waardoor de noden toch steeds groter werden. Na uitvoerig overleg is een akkoord tot stand gekomen voor de oprichting van een investeringsfonds dat gevoed wordt door de verhoging van de ereloonsupplementen van 150% naar 200% voor een door de patiënt gevraagde en gekregen éénpersoonskamer. De volledige 50% wordt door de artsen in het investeringsfonds ingebracht; het ziekenhuis voorziet een gelijkaardig bedrag. Dit zal voor tal van investeringsdoeleinden en specifieke overeengekomen kosten kunnen worden aangewend. Wij wensen hierbij de artsen en hun vertegenwoordigers van de medische raad te danken. Wij wensen ook de nieuwe medische raad, die net werd verkozen op het einde van dit jaar, te feliciteren en vertrouwen op een goede samenwerking in deze toch wel bijzondere tijd voor de ziekenhuizen. Het derde en laatste punt zijn onze interne projecten. In 2016 heeft ons ziekenhuis zeker niet stilgezeten. Wij geven hierbij enige duiding, met tevens aandacht voor de toekomst. Wij gaven uitvoering aan onze strategische beleidsvisie die we u vorig jaar aankondigden. Inzake ons medisch-verpleegkundig zorgplan hebben we zeer veel aandacht besteed aan de voorbereiding voor de accreditatie via onze betrokken Q-teams. Tal van beleidslijnen, procedures en werkinstructies werden ontworpen, besproken en in uitvoering gesteld. Nog een hele reeks volgen in 2017. Een algemeen medisch reglement is in ver gevorderde fase. De verschillende medische specialismen bereiden actief medische beleidsplannen per discipline voor. Zij worden verder afgewerkt in 2017. Daarbij zal ook een nieuw tentatief medisch kader naar voren komen, dat al sterk voorbereid is om zeer binnenkort in het ziekenhuis te worden besproken. Het zal gebaseerd op zo objectief mogelijke criteria. 4
In de eerste helft van 2017 zal ons zorgaanbod effectief worden uitgebreid met een strokeunit. Onze senologie-unit zal volledig in gebruik genomen worden. We zullen ons in 2017 actief inzetten om tot een erkende borstkliniek te kunnen komen. De erkenningsaanvraag wordt hiertoe voorbereid. Belangrijke beeldvormingsapparatuur, zoals een nieuwe NMR en performante CT-scanner werden in gebruik gesteld. De obesitaskliniek krijgt verdere vorm en we werken actief aan de toekomst voor onze endocrinologische eenheid. We onderzoeken momenteel diverse pistes rond de bouw van een endoscopie-unit zodat het gehele proces van endoscopie al dan niet onder narcose, in het ziekenhuis meer gestroomlijnd zou kunnen verlopen. Een wondzorgkliniek werd in 2016 uitgewerkt en zal zijn volledige implementatie kennen in 2017. Onze dienst intensieve zorg heeft een periode van een half jaar achter de rug waarbij na uitvoerig overleg een vernieuwde werking werd voorgesteld. Ik wil alle artsen die diensten verrichten voor onze intensieve zorgen danken voor hun bijzondere inspanningen. Wij vertrouwen erop tot een definitieve regeling te komen in 2017 voor deze voor ons ziekenhuis erg belangrijke dienst. Voor onze MUG-dienst plannen wij de vervanging van ons voertuig. Wij mochten zopas de finale goedkeuring bekomen vanwege de Stad Halle voor een zeer belangrijke subsidie voor deze aanschaf. Na uitgebreide analyse zal voor een plug-in hybride voertuig worden geopteerd. Mijnheer de Burgemeester, van harte dank vanwege het ziekenhuis aan u en de Stad Halle! Hieromtrent zal trouwens in 2017 nog een persmoment worden voorzien. Wij mogen u ook een belangrijke realisatie aankondigen die op de valreep van 2016 werd gerealiseerd: een dienst voor partiële psychiatrische hospitalisatie, (kleine) a-dienst genaamd. Het was een hele kunsttoer om dit nog rond te krijgen binnen het huidige wettelijke kader maar het is gelukt. Wij danken hierbij ook expliciet het ziekenhuis van Bornem die ons de nodige te reconverteren bedden wilde leveren. De infrastructuur van onze dienst centrale sterilisatie wordt sterk aangepakt en het instrumentarium is in een eindfase van evaluatie. Zoals vorig jaar aangekondigd wensen wij, in overleg met onze artsen rond de financiële aspecten, te kijken of wij tot een situatie kunnen komen waarbij dit materiaal eigendom zal zijn van het ziekenhuis. 5
In 2016 dienden we ook bij de overheid ons strategisch informatiseringsplan in. We geven u een kleine greep hieruit. Ons operatiekwartier zal midden 2017 beschikken over een geïnformatiseerd OKmanagementsysteem zodat we nog meer adequaat met mensen, tijd en middelen zullen kunnen omgaan. Onze afdelingen werden in 2016 voorzien van COW s (Computer on Wheels) om meer mobiel hun werk te kunnen verrichten. Het project voor digitale aanvragen labo werd in 2016 uitgerold. In 2017 staat de geleidelijke uitrol van een elektronisch medisch voorschrift op het programma. De gunning daartoe heeft reeds plaatsgevonden. Er werd een analyse verricht inzake de informatieveiligheid voor ons ziekenhuis. Een ook in diverse andere ziekenhuizen actieve firma werd daarbij door de overheid goedgekeurd als onze veiligheidsconsulent, een wettelijk verplichte functie. Er werd een plan opgesteld dat in 2017 zal worden besproken en verder uitgevoerd. Onderliggend werd door de IT-dienst veel aandacht besteed aan het adequaat organiseren van de rechten voor nieuwe en wijzigende gebruikers. Voor ziekenhuisbrede beleidsinformatie en medische beleidsplannen werd de nodige specifieke software in gebruik genomen. Naast onze afdelingen zal ons ziekenhuis in 2017 een nieuw softwarepakket voor onze apotheek in gebruik nemen. Onze apotheek is in 2016 het voorwerp geweest voor een ganse reorganisatie, waaraan velen hebben meegewerkt. Deze zal in 2017 worden verder gezet. Er werd daarbij ook meer gewerkt naar een duidelijke uitwerking van de klinische farmacie. Ook werd in 2016 actief werk gemaakt van een ruimtebehoefteplan via een multidisciplinaire werkgroep. Er werden meer dan 80 noden vastgesteld. Deze werden grondig geordend via diverse criteria. In 2017 zullen alvast een hele reeks van deze noden, hoofdzakelijk binnen de bestaande oppervlakten van het ziekenhuis, worden gerealiseerd. In 2016 werden de mogelijkheden van centrale inschrijving van onze poliklinische patiënten bekeken. Het financieel-administratief departement voerde een onderzoek uit en in samenspraak met de IT-dienst worden nu basisconcepten uitgewerkt, die, na evaluatie, verder zullen besproken en daarna, bij goedbevinden, geïmplementeerd zullen worden. Dit zal voor de gehele werking van het ziekenhuis een belangrijke stap zijn. 6
Op het vlak van human resources hadden we een heel aangename en leerrijke tweedaagse waarbij het opmaken van een functiebeschrijving, het houden met evolutiegesprekken en het opmaken van een persoonlijk ontwikkelingsplan veel aandacht kreeg. We hebben er ook samen de vier gedragscompetenties die gelden voor al onze medewerkers vastgelegd. Ik wil ze u niet onthouden: samenwerking, klantgerichtheid, zelfontplooiing en betrouwbaarheid. Ondertussen zijn de evolutiegesprekken en opmaak van persoonlijke ontwikkelingsplannen volop gestart. Wij zullen in 2017 ook werk maken van een volledig opleidings- en ontwikkelingsplan voor het ziekenhuis. Tenslotte maakten we ook werk van een de opmaak van een communicatieplan. Het zal in 2017 worden uitgerold. Vele van bovenstaande zaken bevatten aspecten die ook van wezenlijk belang zijn voor de accreditatie. In 2016 voerden wij een interne audit uit. Heel positief is de medewerking en openheid van allen om hieraan mee te werken. Ik dank ook specifiek alle interne auditoren voor hun inzet hierbij. Ik dank ook alle leden van de multidisciplinaire Q-teams alsook van de Q-cel voor het vele werk dat zij al hebben verricht. Er is gebleken dat wij nog een belangrijke weg af te leggen hebben in 2017 om eind oktober klaar te zijn voor de finale audit. Met de sterke inzet de komende maanden van elkeen, ieder op zijn niveau, zullen wij hierin kunnen slagen. En tot slot: wij weten dat er momenteel erg veel gevraagd wordt van elkeen in onze organisatie. Draagkracht is daarbij het sleutelwoord. We willen daarbij ook actief inzetten op preventie van de ziekte van deze tijd in dat verband. Laten we ook proberen elkaar in het komende jaar een warm hart toe te dragen, laten we elkaar dragen bij moeilijke momenten; dat kan door wederzijds begrip, een troostend of bemoedigend woord of door er gewoon te zijn voor elkaar. Een gezond en bemoedigend 2017 gewenst aan u allen! Ik wens u nog een fijne avond en nadien, een veilige thuiskomst! 7