Directie Landbouw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DL. 2005/3457 13 december 2005 onderwerp doorkiesnummer bijlagen Implementatie nieuw GLB Administratieve lasten/suiker. Geachte Voorzitter, Met deze brief informeer ik u over diverse elementen van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) die nog een nadere toelichting behoeven. Dit betreft de doorwerking van het suikerakkoord in het stelsel van ontkoppelde steun, de bedrijfstoeslagregeling (BTR). Tevens informeer ik u over de Administratieve Lasten (AL) en het Actal-advies inzake het nieuwe GLB. Ik heb u dit toegezegd in mijn brief van 14 november jl. (Kamerstuk 29246 nr. 8). Als laatste wil ik een korte nadere toelichting geven inzake de mogelijkheid van het verzilveren van toeslagrechten in relatie tot natuurbeheerpakketten. Ministerie van Landbouw, Natuur e n Voedse lkwali tei t Direc tie La nd bouw Bezuide nhoutseweg 73 Postadr es: Postbus 20401 2500 EK 's-gra venhage Telefoon: 070-3786 868 Fax: 070-3786 100 I Het suikerakkoord en de BTR Het Akkoord voor hervorming van de marktordening voor suiker en isoglucose voorziet in een compensatiebetaling van 64,2% aan de telers van suikerbieten en cichorei voor de verlaging van de prijs van suiker met 36%. De compensatiebetaling wordt vanaf 2006 opgenomen in de bedrijfstoeslag die de landbouwer ontvangt. De lidstaten moeten voor suiker en cichorei een bedrag vaststellen dat opgenomen wordt in het referentiebedrag voor de bedrijfstoeslagregeling. Dit bedrag moet vastgesteld worden op grond van objectieve en niet discriminerende criteria met inachtneming van een representatieve periode die een of meer afzetjaren omvat vanaf het afzetjaar 2000/2001. Daarnaast moet een referentie-areaal worden vastgesteld. Ik kies ervoor om het bedrag voor suiker te berekenen op grond van de hoeveelheid basisreferentie (Suikersysteem 2006) waarover een landbouwer beschikt op 1 januari 2006. Hiermee wordt gekozen voor het moment dat zo dicht mogelijk bij het moment van de invoering van de hervorming ligt. Hierdoor komt de compensatie terecht bij de actieve bietenproducent. Voor de uitvoering is deze aanpak eenvoudiger omdat geen rekening behoeft te worden gehouden met bedrijfsmutaties in het verleden.
13 december 2005 DL. 2005/3457 2 Voor het vaststellen van het aantal toeslagrechten is van belang hoeveel hectaren suikerbieten meegerekend worden. Elke hectare uit de referentieperiode leidt tot één toeslagrecht. Om vanaf 2006 een toeslagrecht te verzilveren moet één hectare landbouwgrond beheerd worden (aardappelen, groente en fruit zijn op deze percelen niet toegestaan). Voor de landbouwer is het van belang dat hij niet meer toeslagrechten krijgt dan noodzakelijk is. Om een evenwichtige toedeling van Toeslagrechten te garanderen ga ik uit van het areaal suikerbieten dat in 2005 gebruikt is om de in 2005 toegewezen polsuikerreferentie te produceren. Voor cichorei bestemd voor de productie van inulinesiroop is eveneens een compensatie voorzien. Ik stel voor om het compensatiebedrag te berekenen op basis van het voor inulinesiroop beschikbare bedrag. Het areaal cichorei was in 2005 aanzienlijk kleiner dan in de daaraan voorafgaande jaren. Daarom kies ik voor de daarmee samenhangende oppervlakte voor het gemiddelde van de jaren 2002 2004. Bovengenoemde aanpak is consistent met de referenties van de andere ontkoppelde steunregelingen en kan op instemming rekenen van LTO en de suikerindustrie. Indien er geen sprake is van een door quota gereguleerde productie wordt gekozen voor een gemiddelde van 3 voorgaande jaren, in geval van productiequota is het ijkpunt een moment kort voor de feitelijke ontkoppeling. II Administratieve Lasten en het Actal-advies Naast de LNV-inzet in de kabinetsbrede aanpak van reductie van administratieve lasten voor burgers en bedrijven voortvloeiend uit wet- en regelgeving (mijn 25%-doelstelling ), heb ik een extra ambitie aangegeven om de administratieve lasten die samenhangen met subsidies terug te dringen. In het nieuwe GLB zal ik dit uiteraard onverminderd nastreven. Samenvatting Als gevolg van de omschakeling naar het nieuwe systeem van toeslagrechten zal in de jaren 2005 en 2006 een éénmalige toename van de AL optreden. Wat betreft de reguliere AL die voortvloeien uit de jaarlijkse subsidieaanvragen is bij gelijkblijvende omstandigheden over het geheel genomen geen substantiële verlaging te verwachten als gevolg van het nieuwe systeem van toeslagrechten. Desalniettemin is het nieuwe systeem voor sommige groepen landbouwers wel degelijk een vereenvoudiging doordat meerdere typen aanvragen nu in één alomvattende aanvraag kunnen plaatsvinden. Voor andere groepen (bijvoorbeeld de graslandboeren ) is daarentegen sprake van een netto toevoeging aan AL doordat ook zij nu een perceelsopgave dienen te doen. Wél hebben in de toekomst landbouwers zelf de mogelijkheid hun AL te reduceren door de aanvraag digitaal in te dienen. Deze mogelijkheid wordt met ingang van 2006 beschikbaar gesteld. Actal advies Het College voor de toetsing van administratieve lasten (Actal) heeft bij de totstandkoming van onderhavige regeling geadviseerd om te bezien wat de mogelijkheden zijn van compensatie voor de administratieve lasten als gevolg van de omslag naar het stelsel van de bedrijfstoeslag. Tevens heeft Actal geadviseerd om elektronische opgave van de verzamelaanvraag verplicht te stellen.
13 december 2005 DL. 2005/3457 3 De mogelijkheden van compensatie zijn, gelet op communautaire regelgeving omtrent financiële steun, zeer beperkt. Met betrekking tot verdergaande digitalisering van de opgave verzamelaanvraag heb ik het voornemen om hier de komende periode onverminderd in te investeren. Daarnaast heeft Actal gesteld dat het zinvol is om eind 2006 alsnog te bepalen hoe de AL zich voor 2007 en 2008 lijken te ontwikkelen en dit aan Actal voor te leggen. Ik wil hier graag aan tegemoetkomen en zal hierbij ook mijn zienswijze inzake een eventuele verplichte digitalisering opnemen. Berekening AL-ontwikkelingen Bij de analyse van de AL is een onderscheid gemaakt in eenmalige AL die volgen uit het vaststellen van de toeslagrechten in 2005 en 2006 en daarnaast de reguliere AL die volgen uit de doorlopende regelingen (bijvoorbeeld slachtpremies), de nieuwe inkomenssteunregeling (Bedrijfstoeslag) en de ontkoppelde regelingen. De AL voor de verzamelaanvraag (GDI, Gecombineerde Data Inwinning) is op basis van een enquête gewogen toegerekend aan het GLB, het Mestbeleid, de Landbouwtelling, en het Lozingenbesluit (ministerie V&W). Voorts is een inschatting gemaakt voor de jaren 2007 en 2008 en de besparing op basis van de huidige verwachtingen van het digitaal inwinnen (internet) van de aanvraaggegevens. Het percentage agrariërs dat gebruik zal maken van het internet wordt voorlopig geschat op 10% in 2006, 20% in 2007 en 30% in 2008. In de berekening is rekening gehouden met een hieraan gerelateerde vermindering van de AL. De gevolgen voor de AL van de ontkoppeling van de melkpremie in 2007 zijn in deze gegevens wel meegenomen. Er is nog geen rekening gehouden met de consequenties van de hervorming van de suikermarkt met ingang van 2006. Hierover zal ik u separaat informeren. Tabellen Het behoeft geen betoog dat de materie complex en veelomvattend is; in deze brief wil ik derhalve volstaan met een samenvatting in onderstaande tabellen. Vervolgens zijn enkele gegevens in een staafdiagram gepresenteerd. Administratieve Lasten GLB over de jaren 2003 tot en met 2008 Aantal Totaal AL per relatie Reguliere AL/relatie Nulmeting 2003 80.000 11.830.578 148 148 2005 92.000 30.393.464 330 127 2006 92.000 22.801.091 248 118 2007 81.000 10.127.679 125 115 2008 79.800 8.786.836 110 110
13 december 2005 DL. 2005/3457 4 Overzicht ontwikkeling Administratieve Lasten GLB Nulmeting 2003 2005 2006 2007 2008 1 Vast stell en toesl agrechten - 18.700.929 11.845.505 782.763-2 Doorl. en Nieuwe reg. 1.972.964 4.954.661 10.955.586 9.344.916 8.786.836 3 Ontkoppelde regelingen 9.857.613 6.737.874 - - - Totaal 11.830.578 30.393.464 22.801.091 10.127.679 8.786.836 Administratieve Lasten Hervoming Gemeenschappelijk Landbouwbeleid euro's Miljoenen 35 30 25 20 15 10 5 0 1 Vaststellen toeslagrech ten (eenmalig) 2 Do orlop end e en n ieu we regelin gen 3 Ontkopp eld e regeling en jaren Kanttekening nulmeting 2003 Een kanttekening dient geplaatst te worden bij de bedragen die betrekking hebben op het jaar 2003 (nulmeting). Uit de monitoring van de AL bij de individuele agrariërs voor de onderscheiden regelingen blijken sterke aanwijzingen dat de AL voor 2003 voor enkele regelingen overschat zijn. Omdat overigens ook Actal zich heeft gebaseerd op de cijfers van de nulmeting moet ook het advies van Actal in dit licht bezien worden. Hoewel dit door de complexiteit van de regelingen in de afgelopen jaren niet exact te bepalen is, lijkt een overschatting van circa 2 3 mln. niet ondenkbaar. Per relatie (bovenste tabel) zouden de AL voor 2003 dan schommelen tussen de 110,- en de 125,-, in plaats van de 148,-. Hieruit volgt dat de gemiddelde reguliere AL per relatie met het nieuwe GLB toch licht zijn toegenomen in de periode 2003-2005. Ik wil erop wijzen dat dit ook alleszins aannemelijk is. In het bijzonder dat circa 24.000 zgn. graslandboeren met ingang van 2005 ook de verzamelaanvraag (Aanvraag Oppervlakte) hebben ingediend is hier de oorzaak van. Niet alleen in absolute zin, maar ook doordat voor een deel van deze groep de verzamelaanvraag een netto toevoeging is aan hun reguliere AL.
13 december 2005 DL. 2005/3457 5 Opmerkingen 2005 Het jaar 2005 is een overgangsjaar waarbij de ontkoppeling van de diverse steunregelingen nog niet heeft plaatsgevonden, maar aan de agrariër al wel enkele vragen zijn gesteld met betrekking tot de ontkoppelde subsidie in 2006 onder het nieuwe stelsel (bijvoorbeeld ten aanzien van de 10-maandsperiode). De GDI is geïntroduceerd voor álle producenten die inkomenssteun wensen te ontvangen in 2005. Dit betekent bijvoorbeeld uitbreiding van de doelgroep voor de verzamelaanvraag met de zgn. graslandboeren. Circa 24.000 landbouwers hebben nu ook perceelsopgave gedaan. Het indienen van een verzamelaanvraag door ook deze groep volgt uit de verplichting dat alle producenten die inkomenssteun GLB ontvangen hun bedrijfspercelen dienen op te geven (onder andere ten behoeve van randvoorwaardencontroles). Tot en met 2004 was dat alleen noodzakelijk voor de aanvragen voor inkomenssteun uit de akkerbouw e.d. (circa 50.000 aanvragen). Daarnaast is in het kader van de eenmalige vaststelling van de toeslagrechten in dit jaar de Vooraankondiging voor de Bedrijfstoeslagregeling gezonden aan alle relaties van de Dienst Regelingen. Opmerkingen 2006 In 2006 vindt de vaststelling van de toeslagrechten plaats; hiermee komt een einde aan de eenmalige AL die samenhangen met de vaststelling van de toeslagrechten. Tevens is dit het eerste jaar van de Bedrijfstoeslagregeling en zijn de oude steunregelingen beëindigd (ontkoppeld) en opgegaan in het toeslagrecht. Overigens blijven de slachtpremies voor volwassen runderen en kalveren en de steunregelingen voor productie van zetmeelaardappelen, zaaizaad en vlas gekoppeld. Met ingang van 2006 kunnen aanvragen digitaal worden ingediend. Het digitaal indienen van aanvragen levert een vermindering op van de AL omdat betere aanvragen worden ingediend (online controle) en alleen gegevens van voorgaand jaar gemuteerd behoeven te worden door de landbouwer. Het is in dit licht dus tevens een zaak van de individuele landbouwer zelf om door middel van het digitaal indienen van de aanvragen zijn AL te verlagen. III Toeslagrechten en natuurbeheerpakketten Aan LTO Nederland heb ik per brief van 4 oktober jl. gemeld dat om toeslagrechten te verzilveren de landbouwer over grond dient te beschikken én daarop enige vorm van landbouwactiviteit moet worden uitgeoefend. Daarbij heb ik aangegeven dat koppeling mogelijk is met natuurbeheerpakketten, indien deze enige vorm van landbouwactiviteit toestaat. In de brief heb ik aangegeven dat op gronden waarvoor een subsidie voor functieverandering is verkregen van landbouwgrond naar natuurgrond geen landbouwactiviteit meer mag worden uitgeoefend, met als gevolg dat toeslagrechten niet kunnen worden verzilverd. Dit laatste wil ik bij deze nuanceren.
13 december 2005 DL. 2005/3457 6 Ook op dergelijke gronden kan - afhankelijk van het type terrein - beheer ten behoeve van natuur plaatsvinden door middel van enige landbouwactiviteit; in dergelijke situaties acht ik het verzilveren van toeslagrechten - analoog aan andere natuurgronden waarop enige vorm van landbouwactiviteit plaatsvindt - geoorloofd. DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT, dr. C.P. Veerman