Geachte heer De Maa, Nederlandse Mededingingsautoriteit T.a.v. de heer De Maa Postbus BH DEN HAAG. TenneT TSO B.V.

Transcriptie

1 Utrechtseweg 310 Postbus AS Arnhem Telefoon Fax Nederlandse Mededingingsautoriteit T.a.v. de heer De Maa Postbus BH DEN HAAG Handelsregister Arnhem Uw referentie 5209 Behandeld door J.O.P. Tessensohn Direct nummer Direct fax Onderwerp Reactie consultatie concentraties energiemarkten Geachte heer De Maa, TenneT stelt het zeer op prijs om in de gelegenheid te worden gesteld haar zienswijze te geven in reactie op het Consultatiedocument Concentraties Energiemarkten. Echter, vanwege de onafhankelijke positie van TenneT in de Nederlandse elektriciteitsmarkt acht ik het onwenselijk om een substantiële bijdrage te leveren aan de mogelijke methode die door de NMa zal worden gebruikt bij de beoordeling van voorgenomen concentraties in de markt. Derhalve is onze bijdrage beperkt tot de onderwerpen uit het consultatiedocument die raken aan de primaire taken en doelstellingen van TenneT. In dit verband zijn dat de verantwoordelijkheid voor de interconnectoren, het bevorderen van de werking van de elektriciteitsmarkt, en de ontwikkeling van de noord-west Europese elektriciteitsmarkt. Deze onderwerpen komen nadrukkelijk aan de orde in hoofdstuk 4. Onze bijdrage is derhalve vormgegeven rond de consultatievragen die in dat hoofdstuk worden gesteld. TenneT gaat ervan uit dat deze consultatie alleen gericht is op de methode ter vaststelling van de relevante markt, en dat het geen doel is om maatregelen te introduceren die erop gericht zijn de relevante markt te verruimen. In dat verband acht ik het van belang om te benadrukken dat op regionaal niveau verschillende fora bestaan die tot doel hebben de ontwikkeling van de interne markt te bespoedigen. TenneT levert daar een actieve bijdrage aan, en hecht eraan dat de bestaande initiatieven ook na het consultatieproces doorgang blijven vinden. Indien deze brief en bijlage aanleiding geven tot nadere vragen kunt u contact opnemen met de heer J.O.P. Tessensohn, bereikbaar onder telefoonnummer

2 Pagina 2 van 6 Hoogachtend, C.J.M. Meeuwis Manager Markt en Regulering Aantal bijlagen 1

3 Pagina 3 van 6 Reactie op consultatiedocument Concentraties Energiemarkten 4.1, 4.3 en 4.4 In de vragen 4.1, 4.3 en 4.4 noemt de NMa een aantal factoren in relatie tot de omvang van de relevante geografische markt voor productie en groothandel. Deze factoren zijn: brandstofprijzen, de prijs van de CO2-emissierechten, verschillen in balanceringsregimes, verschillen in nettoegangsregels, structuurverschillen van net- en systeemdiensttarieven en de beschikbaarheid van relevante marktinformatie. Het consultatiedocument stelt dat de eerste twee factoren relevante factoren zouden kunnen zijn bij de bepaling van de omvang van de relevante markt, zij het dat deze niet beïnvloedbaar zijn door de NMa. De laatste vier factoren zijn volgens het consultatiedocument niet relevant. In de ogen van TenneT is deze visie te beperkt. Op basis van het consultatiedocument stelt TenneT vast dat de conclusie op de vraag hoe groot de relevante markt is, met name gebaseerd wordt op de verschillen in day ahead elektriciteitsprijzen in de regio c.q. aangrenzende landen. TenneT is derhalve van mening dat zowel factoren die deze prijsverschillen verklaren als factoren die voldoende concurrentiedruk vanuit een andere markt verhinderen, factoren zijn die invloed hebben op de omvang van de relevante geografische markt. Volgens TenneT zijn de zes genoemde factoren allemaal van invloed op de omvang van de relevante markt. TenneT is het dus niet eens met de stelling die kan worden afgeleid van paragraaf 165, namelijk dat alléén factoren die invloed hebben op de importcapaciteit relevante factoren zijn. De genoemde zes factoren zijn niet volledig. TenneT is van mening dat verschillen in belastingregimes, milieuwetgeving, subsidies en wet- en regelgeving met betrekking tot marktstructuur ook tot verschillen in de elektriciteitsprijs leiden. Deze factoren zijn derhalve ook van invloed op de omvang van de relevante markt, en zouden moeten worden meegenomen in de bepaling daarvan. Tot slot stelt het consultatiedocument dat de brandstofprijzen en de prijs van CO2- emissierechten voor de NMa niet beïnvloedbaar zijn. TenneT is het daar niet mee eens. De NMa is niet alleen belast met het toezicht op de naleving van de Mededingingswet en de Elektriciteitswet. Zij is ook adviseur van de minister van Economische Zaken en heeft vanwege die rol bijgedragen aan het gerichte overheidsbeleid dat heeft geresulteerd in de ontwikkeling van brandstofprijzen en van de prijs voor emissierechten. Deze rol stelt de NMa ook in de gelegenheid om de ontwikkeling van genoemde factoren te beïnvloeden.

4 Pagina 4 van In vraag 4.2 wordt een aantal maatregelen beschreven die de effectief beschikbare importcapaciteit zouden kunnen vergroten. Het gaat om investeringen in interconnectoren, meer importcapaciteit beschikbaar maken uit bestaande infrastructuur, en efficiënter gebruik maken van landsgrensoverschrijdende importcapaciteit. I Investeringen in importcapaciteit In het algemeen kan gesteld worden de hoeveelheid importcapaciteit een factor van belang is bij de bepaling van de omvang van de relevante markt. Immers, deze capaciteit bepaalt in zekere mate de potentiële concurrentiedruk vanuit een ander gebied. Echter, het kan niet zonder meer worden aangenomen dat extra investeringen in importcapaciteit daadwerkelijk leidt tot een (efficiënte) vergroting van de effectief beschikbare importcapaciteit. Een aantal kanttekeningen moet worden gemaakt. De eerste kanttekening is de sterkte van de achterliggende netten. Deze netten moeten sterk genoeg zijn om optimaal gebruik te maken van de extra importcapaciteit. Indien dat niet het geval is dan is het zeer waarschijnlijk dat de beoogde resultaten niet gehaald worden. Deze situatie bestaat nu op de Nederlands-Duitse grens. Extra investeringen in importcapaciteit kunnen inefficiënt zijn, omdat het Duitse achterliggende net onvoldoende sterk is om extra export naar Nederland te ondersteunen. De tweede kanttekening is dat een vergroting van de import(capaciteit) kan leiden tot extra investeringen ten behoeve van de spanningshuishouding. Deze investeringen dienen te worden meegenomen in de investeringsbeslissing, met het oog op de vraag of de totale investering efficiënt zal zijn. De derde kanttekening heeft betrekking op de dynamiek van de markt. Een toegenomen disciplinerende werking op producenten als gevolg van extra importcapaciteit is slechts een tijdelijk effect. De markt reageert op de nieuwe situatie, waardoor een nieuw evenwicht resulteert. De dynamische effecten kunnen de korte termijn resultaten van investeringen in importcapaciteit mitigeren. In dat opzicht is het van belang om te realiseren dat investeringen in importcapaciteit gevolgen zal hebben voor (des)investeringen in binnenlands én buitenlands productievermogen. De vierde kanttekening heeft betrekking op het importpotentieel. Investeringen in interconnectiecapaciteit zijn zinvol, en leiden mogelijk tot een vergroting van de omvang van de relevante markt, indien er voldoende productiecapaciteit beschikbaar is voor de export. Opvallend is dat er een dalende trend waarneembaar is in de reservemarges in Europa, duidend op een dalende beschikbaarheid van productievermogen die bestemd is voor de export. Tevens wordt verwezen naar het Kwaliteits- en Capaciteitsplan TenneT 2006, waarin gesteld wordt dat, gebaseerd op het huidige Duitse productiepark, het importpotentieel berekend vanuit de mogelijke besparingen in variabele productiekosten gering is.

5 Pagina 5 van 6 Met het oog op de genoemde kanttekeningen wil TenneT het volgende onder de aandacht brengen. Binnen UCTE, ETSO en het pentalaterale forum wordt gesproken over verdergaande samenwerking tussen TSOs bij het voorbereiden en nemen van investeringsbeslissingen. Gezamenlijke coördinatie van lange termijn investeringen in hoogspanningsnetten draagt bij aan de efficiëntie en de effectiviteit van die investeringen en zou mogelijk de eerste en tweede kanttekening weg kunnen nemen. II Meer importcapaciteit beschikbaar maken vanuit bestaande infrastructuur De maatregelen die worden genoemd om meer importcapaciteit beschikbaar te maken uit bestaande infrastructuur reflecteren de actiepunten uit de programma's van verschillende fora, waaronder het pentalaterale forum in Brussel. TenneT wil benadrukken dat deze ontwikkelingen nodig zijn om te komen tot een regionale elektriciteitsmarkt. Met name de ontwikkeling van een flow based methodiek voor de calculatie en allocatie van capaciteit wordt prioritair geacht door TenneT. Onder de vlag van het pentalaterale forum wordt gewerkt aan een dergelijke methodiek, evenals aan de verdergaande coördinatie tussen TSOs. Het is lastig om op dit moment een inschatting te maken van de effecten, maar TenneT verwacht dat de genoemde maatregelen een marginaal effect zullen hebben op de toename in importcapaciteit. III Efficiëntere gebruikmaking van bestaande importcapaciteit De invoering van impliciete veilingen moet in dit verband niet worden overschat. Het staat vast dat door middel van de impliciete veiling de bestaande importcapaciteit efficiënter gebruikt zal worden. Immers, de richting van de flow is altijd in overeenstemming met de prijsverschillen tussen twee aangrenzende landen, en het mechanisme past het principe van netting toe. Desalniettemin heeft de introductie van impliciete veilingen een marginaal effect op de omvang van de relevante markt. Overigens vindt TenneT het opvallend dat de rol van elektriciteitsbeurzen als prijsvormende entiteit volledig buiten het consultatiedocument is gehouden. Toekomstige ontwikkelingen in dat domein kunnen invloed hebben op de omvang van de relevante markt. De invoering van grensoverschrijdende intra day handel heeft volgens TenneT geen invloed op de omvang van de relevante markt. De relevante markt wordt met name gebaseerd op verschillen in day ahead prijzen voor elektriciteit. Cross border intra day handel heeft geen invloed op de day ahead prijs. Die staat dan al vast. Daarnaast is de toename van beschikbare importcapaciteit door intra day zeer klein. Tot slot is de vraag gesteld welke maatregelen met voorrang doorgevoerd moeten worden en wie daarvoor verantwoordelijk is. TenneT hecht eraan om een zuiver onderscheid te maken tussen enerzijds de methode die de NMa mogelijk gebruikt bij de beoordeling van fusies en concentraties in de markt, en anderzijds maatregelen die de totstandkoming van de regionale elektriciteitsmarkt bevorderen. Met betrekking tot het tweede, acht TenneT het van belang

6 Pagina 6 van 6 om te verwijzen naar het pentalaterale forum en de implementatie van de Roadmap van CRE, CREG en DTe. Deze initiatieven kennen reeds een planning en een prioriteitsstelling. Aangezien hieraan al volop gewerkt wordt acht TenneT het onwenselijk indien hierin veranderingen worden aangebracht.