Docentenhandleiding
Inhoudsopgave Voorwoord 3 I Informatie voor de leerkracht 4 Over Het Filiaal 4 Korte inhoud van de voorstelling 4 Het lesmateriaal 4 II Ter voorbereiding 5 1. De uitnodiging 5 2. Talenten 6 3. Meester & Gezel 8 4. Het Magisch Boekje 10 5. Naar het theater gaan 11 III Na de voorstelling Nabespreking 12 Lessuggestie Je eigen goochelact 13 Lessuggestie De magie van de natuur 14 Nawoord 16 2
Voorwoord Binnenkort bezoek je met de klas de Filiaal voorstelling De grote iillusionist. Een magische voorstelling voor iedereen die een geheim bewaren kan. Deze lesbrief bereidt de kinderen voor op het bezoek. De belangrijkste redenen voor het aanbieden van dit lespakket zijn: het wekken van de nieuwsgierigheid bij de kinderen voor wat er komen gaat het plezier waarmee kinderen naar de voorstelling kijken en luisteren, te vergroten de gezamenlijke beleving van de voorstelling bij de kinderen te vergroten Mocht je naar aanleiding van de voorstelling en/of het materiaal vragen of opmerkingen hebben, dan horen wij dat graag. Wij zijn bereikbaar bij Het Filiaal: 030 273 49 56 of nina@hetfiliaal.nl. We wensen je veel plezier met de voorbereiding! Namens Het Filiaal, Anne-Marie Knippels & Nina de Hondt Postbus 1357 3500 BJ Utrecht tel. 030 2734956 fax. 030 2618952 nina@hetfiliaal.nl www.hetfiliaal.nl 3
4
I Informatie voor de leerkracht Het Filiaal Theatermakers Het Filiaal maakt muziektheater voor een breed publiek, voor jong en oud, families en scholen, in binnen- en buitenland. De producties variëren van spetterende familievoorstellingen voor een zaal van duizend mensen tot intensieve kunstprojecten op veel kleinere schaal. Ook internationaal is Het Filiaal actief, er worden voorstellingen gespeeld van Broadway tot Hong Kong. Korte inhoud van de voorstelling De Grote Illusionist In De grote illusionist ontspint zich het bijzondere levensverhaal van iemand die van jongs af aan weet wat hij wil: een briljant goochelaar worden en iedereen in vervoering brengen met zijn raadselachtige trucs. Maar er zijn ook hindernissen op zijn pad. Want als alles in het teken staat van goochelen en goochelen alleen, wat moet je er dan voor opgeven? En wat vindt het konijn er eigenlijk van? Het creatieve team van Het Filiaal heeft altijd al een fascinatie gehad voor verdwijntrucs, circus en het mysterie van de goochelkunst. Wat is echt en wat is niet echt? En waar ligt de grens? Ook de achterkant van het goochelfenomeen wordt door de makers belicht. Want zij weten als geen ander dat er een groot verschil kan zijn tussen het podium, stage, en de kleedkamer, backstage. Om een goede goochelaar te worden moet je keihard werken en veel opgeven. Geïnspireerd door grote meesters op het gebied van de illusie (zoals Houdini en Tommy Cooper) maken regisseur Monique Corvers, componist Gábor Tarján en objecttheatermaker Ramses Graus een magische voorstelling vol humor, live muziek, rolwisselingen, objecten, smeuïge trucs én geheimen! Lesmateriaal De meeste goede goochelaars hebben één ding gemeen en dat is dat ze van jongs af aan weten wat ze willen. Ze zoeken een meester waarvan ze het vak leren en gaan er voor de volle 100 procent voor. In de educatie onderzoeken we eerst wat een illusionist is en wat hij goed moet kunnen, wat zijn talenten zijn. Vervolgens leggen we de link naar de leerlingen zelf. Via een talentenspel komen ze erachter waar ze zelf goed in zijn. Ook leren ze dat de goochelkunst van meester op gezel wordt overgedragen. Wie zouden zij graag als leermeester willen? En om alvast te proeven hoe het is om te kunnen goochelen geven we een truc weg, het maken van een magisch boekje. We sluiten de voorbereiding af met een klassengesprek over de regels van het theater. Na de voorstelling geven we nog twee lessuggesties op het gebied van theater en natuur en techniek onderwijs. In dit lespakket tref je onderstaande items aan: Envelop met daarin: 1 Talenten poster, scorekaart per leerling Knipvel Magisch boekje per leerling Meester & Gezelkaart per leerling Uitnodiging voorstelling Twee posters om op te hangen in de klas, of ergens anders in de school. Docentenhandleiding Score blad Talenten Spel 5
II Ter Voorbereiding Voorbereiding leerkracht: Schrijf op de kleine envelop de groepsnaam en de school. Op de achterkant van het toegangskaartje kun je datum en tijdstip schrijven. Hang de poster op in de klas. Lees de achtergrondinformatie voor het klassengesprek. Les 1 De Uitnodiging Klassengesprek Introductie De Grote Illusionist Benodigdheden: De uitnodiging, poster Doel: Kennismaking met het werk en de eigenschappen van een illusionist Laat de klas zien dat jullie post hebben gekregen en maak met elkaar de uitnodiging open. Laat het toegangskaartje zien in de klas. Vertel dat jullie binnenkort een theatervoorstelling zullen bezoeken. Verwijs ook naar de poster die in de klas hangt. En bespreek het beeld wat daarop is te zien. Vragen kunnen zijn: Wat zie je op de poster? Wat is er vreemd aan? Wat is een illusionist eigenlijk? Weet iemand het verschil tussen een goochelaar en een illusionist? Wie weet er een bekende illusionist op te noemen? Achtergrond informatie voor de leerkracht: Een Illusionist, wat is dat? Iemand die de kunst van het goochelen beoefent noemt men een goochelaar of illusionist. Het verschil tussen een illusionist en een goochelaar heeft vooral met formaat te maken. Een illusionist is eigenlijk een uitgebreide goochelaar. Een goochelaar doet alleen trucs met zijn handen (kaart trucs, balletjes, duiven etc). Een illusionist doet grotere trucs (verdwijntrucs) en maakt een show om de trucs heen. Hij werkt ook vaak samen met assistenten. Tegenwoordig wordt duidelijk onderscheid gemaakt tussen goochelen en toveren. Toveren is bovennatuurlijk en bestaat alleen in sprookjes of voor mensen die in het bovennatuurlijke geloven. Goochelen bestaat uit het toepassen van handige trucs waardoor het lijkt alsof er iets onmogelijks wordt gedaan. Een legendarisch en groot voorbeeld voor de meeste grote goochelaars is Harry Houdini (1874-1926). Hij was de meester der ontsnappingen, betoverende illusies en riskante stunts. Tip: Filmpje waarin je Houdini aan het werk ziet op youtube zoekterm secret houdini footage. 6
Les 2 Talenten Het Talenten Spel Benodigdheden: Digibord, envelop met poster en scorekaarten, het spel via hetfiliaal.nl, scoreblad voor de leerkracht. Doel: Leerlingen maken indirect kennis met de theorie van meervoudige intelligentie en onderzoeken waar hun eigen talenten liggen. Tijd: ± 30 minuten Stap 1 Introductie In de introductie (les 1) hebben jullie het gehad over het werk van een illusionist. Vertel de leerlingen nu dat illusionisten heel vaak op jonge leeftijd al gegrepen zijn door de goochelkunst. Meestal rond hun 10e e levensjaar wisten ze dat ze goochelaar/ illusionist wilden worden en gingen daar keihard voor werken. Hans Klok vertelt daar onderstaande over: Op mijn tiende was ik een fantasievol mannetje. Van mijn opa en oma kreeg ik een goocheldoos voor mijn verjaardag en vanaf dat moment mocht niemand meer op mijn kamer komen. Daar oefende ik in het diepste geheim mijn trucs. Een buurmeisje vroeg me op te treden op haar verjaardagsfeestje, waarna ik weer voor een ander optreden werd gevraagd en zo ging het balletje rollen. Het is moeilijk om te omschrijven wat het talent van een goochelaar is zegt hij zelf. Je moet vingervlug zijn, kunnen acteren en een fascinatie hebben voor onmogelijke dingen. En boven alles moet je beschikken over een enorm doorzettingsvermogen. Vraag aan de leerlingen of ze kunnen bedenken waar een goochelaar nog meer talent voor moet hebben. Denk bijvoorbeeld aan : Goed kunnen samenwerken (assistenten) Creatief denken (trucs bedenken en bouwen) Fit, sterk en lenig zijn ( in zijn show moet hij heel snel zijn en overal in passen) Lef hebben (je moet wel durven) Goed alleen kunnen zijn ( je moet heel veel alleen oefenen, omdat het geheim is wat je doet) Een geheim kunnen bewaren (jouw trucs moeten top secret blijven) 7
Stap 2 Het Talenten spel Voorbereiding leerkracht: Zet het Talentenspel klaar op het digibord. Ga naar www.hetfiliaal.nl/magischboekje Daar vind je een PDF File met de naam Talenten Spel. Maak ruimte in de klas om twee vakken te maken. Een vak A en een vak B gescheiden door een lijn. De kinderen moeten in de vakken kunnen staan. Leg de envelop met de talentenposter en scorekaarten klaar. Pak Het scoreblad Talentenspel voor de leerkracht erbij en lees ter voorbereiding de introductie even goed door. Suggestie: tijdens het spel wordt er verwezen naar de bruine envelop waarin de talentenposter en de scorekaarten zitten. Je kunt deze gewoon klaar hebben liggen en ter plekke openmaken. Je kunt er ook voor kiezen om deze te verstoppen in de klas. Dan lijkt het of de envelop op geheimzinnige wijze de klas is ingekomen. Vertel de leerlingen dat jullie verder gaan met de opdrachten rondom De grote illusionist. Open op het digibord het Talentenspel. Achtergrond informatie voor de leerkracht. Het Talenten spel is losjes gebaseerd op de theorie van de Meervoudige Intelligenties van Howard Gardner. Deze theorie komt tegemoet aan de verschillen tussen leerlingen. Iedere leerling is op een andere manier getalenteerd en dat bepaalt zijn of haar voorkeuren voor bepaalde activiteiten. Waarschijnlijk ben je al bekend met deze theorie en wellicht werken jullie er ook mee in de klas. Mocht je toch meer achtergrond informatie over de theorie willen dan kun je die hier vinden: leraar24.nl zoekterm meervoudige intelligentie. Stap 3 Invullen van jouw eigen talenten Na afloop van het spel kunnen ze door middel van de streepjes te tellen zien op welke talenten zij het hoogste scoren. Deel de Mijn Talenten kaartjes uit en vraag de leerling zijn naam in te vullen. Vervolgens kleurt hij/zij de twee of drie hoogst gescoorde talenten in, te vinden op zijn scorekaart. 8
Les 3 Meester & Gezel Meester & Gezel Benodigdheden: Meester&Gezel kaartjes per leerling, Doel: > Leerlingen maken kennis met het principe meester&gezel > Leerlingen denken na of ze zelf een voorbeeldfiguur hebben van wie ze willen leren. Tijd: ± 15 minuten Stap 1 Hoe leer je het vak? Vraag aan de leerlingen: Hoe zou je een hele beroemde goochelaar kunnen worden? Hoe leer je het vak, de trucs? Vertel ze dat wanneer je kleine trucs wilt leren dat je die wel kunt vinden in boeken of op het internet. Maar wat als je grotere trucs wilt leren? Die vind je niet in boeken of in filmpjes. Er is ook geen goochelschool of universiteit. Waarom denk je dat er geen school is of boeken zijn waarin je grote goochel trucs leert? Dat heeft natuurlijk te maken met de geheimhouding. Alle trucs moeten strikt geheim blijven anders kan het publiek gewoon opzoeken of vragen hoe een truc gedaan wordt. En dat is natuurlijk niet de bedoeling. Dat zou ook helemaal niet leuk zijn, of wel? Vertel de leerlingen dat een goochelaar vaak op zoek gaat naar een leermeester. Een goede goochelaar die ze de kunst van het vak bij kan brengen. Het is niet gemakkelijk om een meester te vinden, ze moeten namelijk wel echt overtuigd zijn van jouw doorzettingsvermogen en jouw passie om goochelaar te worden, voor ze je iets willen leren. Vaak moeten ze als leerling goochelaar een eed afleggen voor geheimhouding. Alles wat ze leren moet geheim blijven! Stap 2 De Meester & Gezel Vertel de leerlingen dat het woord gezel meerdere betekenissen heeft. Namelijk: "iemand met wie je een huis deelt, ofwel "iemand met wie je samen bent". In de middeleeuwen werd het woord gezel ook gebruikt voor iemand die een beroep aan het leren was. Nu zou je daar het woord leerling voor gebruiken. De gezellen gingen in de leer bij een meester en die leerde ze bijvoorbeeld het timmervak of metselen of schilderen. Veel van deze vakken (ambachten) worden tegenwoordig op scholen geleerd. Maar het vak goochelkunst of illusionisme, dat wordt nog steeds van meester op gezel overgedragen. De meester leert de leerling het vak. Tip: je kunt deze les eventueel uitbreiden met een geschiedenis les over ambachten en gildes in de middeleeuwen. 9
Stap 3 Van wie wil jij leren? Laat de leerlingen nadenken over wie zij graag als (leer)meester zouden willen hebben. Alles mag en alles kan. Help ze eventueel op weg door zelf een voorbeeld te geven. Waar droomde jij vroeger (of nu nog) van? Wat wilde je worden en van wie had je dat kunnen leren? Ze kunnen de naam van hun voorbeeld opschrijven, ze mogen hem/haar tekenen of wellicht hebben ze een foto of afbeelding die ze kunnen opplakken. Stap 4 Talenten van jouw leermeester. De leerlingen denken na over wat hun leermeester goed kan en waar ze denken dat hun talenten liggen. Ze kruisen dit aan op het kaartje. Door onderstaande tekst kun je de talenten nog kort uitleggen. Taal Talent Gevoel voor poëzie, spelling, lezen en verhalen. Reken Talent Gevoel voor rekenen, logisch denken, cijfers, experimenteren. Beeld Talent Kan goed tekenen, schilderen, knutselen, vormgeven. Muziek Talent Houdt van muziek luisteren, maken, componeren, herkennen Bewegen Talent Houdt van sporten, veel bewegen, knutselen, toneel, dans. Natuur Talent Houdt van dieren, planten, verzamelen, ordenen. Samen Talent Mensenknap (zorgen voor mensen), veel vrienden, leiding geven. Solo Talent Kan goed alleen zijn, dromen, fantaseren en nadenken/filosoferen. 10
Les 4 Het magisch boekje De truc Benodigdheden: Magisch boekje knipblad, instructiefilmpje, digibord, scharen, lijm, papier. Doel: Leerlingen maken, leren en ervaren zelf een goochel truc. Duur: ± 20 minuten Voorbereiding leerkracht: Zet het magisch boekje instructiefilmpje klaar op het digibord. Ga naar www.hetfiliaal.nl/magischboekje. Stap 1 Het maken Het is nu de hoogste tijd om zelf een truc te leren, maar die moet eerst gemaakt worden. Deel de knipbladen uit. Laat het instructiefilmpje zien. Tip: het maken van dit boekje kan vallen onder een beeldende les of rekenen/ ruimtelijk inzicht. Stap 2 De truc Het boekje kun je, als het goed gemaakt is, aan de linker- en rechterkant open maken. Leg de Meester&Gezel kaart onder de twee linten en doe het boekje dicht. Als je dan het boekje aan de andere kant weer openmaakt zie je dat de kaart niet meer onder de twee linten zit maar onder de drie linten. De bedoeling is natuurlijk dat je niet vertelt of laat zien dat je het boekje aan twee verschillende zijkanten kunt open maken. Doe dit dus met magische gebaren en veel poespas. Laat de leerlingen oefenen met de truc en het eventueel presenteren aan elkaar. 11
Les 5 Naar het theater gaan Klassengesprek Doel: Leerlingen maken kennis met de spelregels van een theaterbezoek. Duur: ± 10 minuten Bespreek met de klas het bezoek aan de voorstelling. Vraag de kinderen of ze wel eens naar het theater gaan. Wat voor voorstelling(en) hebben ze gezien? Hoe vonden ze dat? En hoe is het om in een theater te zijn? Wat is het verschil met naar een film gaan? Tips We hebben gemerkt dat het goed werkt als de docent voorafgaand aan het theaterbezoek de theaterregels en de theaterattitude uitlegt. Als je naar het theater gaat, zijn er een aantal spelregels waar alle bezoekers zich aan houden: Op tijd aanwezig De voorstelling begint op een afgesproken tijd. Als je te laat bent, dan mag je niet meer naar binnen. Ga vóór de voorstelling nog naar de wc. Als het eenmaal begonnen is, mag je de zaal niet meer uit. Garderobe Jassen en tassen hang je aan de kapstok of geef je af bij de garderobe. Soms mogen ze mee de zaal in en dan kan je je jas en tas onder de stoel leggen. Mobiele telefoons Mobiele telefoons moeten in het theater worden uitgezet. Ze kunnen leiden tot technische complicaties en het geluid verstoort de voorstelling. Beeld- of geluidsopnamen Het is in de theaterzaal niet toegestaan foto-, video opnames te maken. Attitude Wie televisie is gewend zal bij theater in eerste instantie aan het tempo moeten wennen. Er zijn geen snel gemonteerde camerawisselingen, wel taal, spel en muziek met een eigen dynamiek. Er kan niet gezapt worden als het beeld even verveelt, en op alles reageren stoort medekijkers. Dat kan wennen zijn, zeker voor leerlingen zonder theaterkijkervaring. Als jij geconcentreerd kijkt, kan een acteur zich helemaal focussen op zijn spel en gaat dus beter spelen. Als er onrust is en in de zaal gekletst wordt, commentaar gegeven wordt, kunnen de spelers zich minder goed concentreren en wordt de voorstelling minder goed. Theater is een wisselwerking tussen acteurs en publiek. Het publiek en de acteurs maken samen de voorstelling. Hoe beter het publiek, hoe beter de voorstelling, des te meer plezier voor het publiek, en dus ook voor de spelers. Kortom: Hoe meer respect en aandacht jij als publiek aan een voorstelling geeft, hoe beter de voorstelling wordt. Wij vragen u in het theater per 10 kinderen één begeleider mee te nemen en deze tussen de kinderen in te laten plaatsnemen in de theaterzaal. 12
III Na de voorstelling Klassengesprek Doel: Leerlingen krijgen de gelegenheid om te reageren op wat ze gezien en beleefd hebben. Duur: ± 10 minuten Nabespreken van de voorstelling Bespreek met de kinderen wat ze nog weten van de voorstelling. Vragen kunnen zijn: De beleving van de kinderen Wat vond je mooi? Wat vond je spannend? Waar moest je om lachen? Wat vond je niet leuk? De inhoud & eigen werkelijkheid Wat heb je gezien? Wat heb je gehoord? Wat heb je gevoeld? Wat heb je gedacht? Terugkoppeling van de voorstelling via de Talentencirkel Kijk met elkaar naar de talentencirkel die in de klas hangt. Per talent kan je vragen of en hoe ze dit in de voorstelling terug gezien hebben. Je kan dit op twee verschillende niveaus benaderen: de inhoud van de voorstelling (het verhaal en de personages) de vorm (hoe de voorstelling gemaakt is). Taal Talent Gevoel voor poëzie, spelling, lezen en verhalen Reken Talent Gevoel voor rekenen, logisch denken, cijfers, experimenteren. Beeld Talent Kan goed tekenen, schilderen, knutselen, vormgeven Muziek Talent Houdt van muziek luisteren, maken, componeren, herkennen Bewegen Talent Houdt van sporten, veel bewegen, knutselen, toneel, dans Natuur Talent Houdt van dieren, planten, verzamelen, ordenen. Samen Talent Mensenknap (zorgen voor mensen, veel vrienden, leiding geven Solo Talent Kan goed alleen zijn, dromen, fantaseren en nadenken/filosoferen. Vragen kunnen ook zijn: Waar denk je dat he konijn talentvol in was? En de assistent? Etc. 13
Lessuggestie Je eigen goochel act Een act maken en presenteren Doel: Kerndoel 54 De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Kerndoel 55 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren In deze lessuggestie geven we tips en tricks hoe je met de leerlingen aan een eigen goochel act kan werken. Stap 1 Inspiratie Introduceer de opdracht maak je eigen goochelact. Waarschijnlijk zijn ze door de voorstelling geïnspireerd om zelf aan de slag te gaan. Suggesties: Je kunt ter inspiratie zelf een act in de klas uitvoeren. Je kunt de teaser van De grote illusionist op www.hetfiliaal.nl nog eens bekijken. In het programma achterwerk in de kast van de VPRO zie je Hans Klok een truc doet en later uitleggen. Zoekterm Google: achterwerk in de kast, Hans Klok. Het is filmpje Achterwerk in de kast nummer 2 en Hans Klok begint op 7m 45 sec. Stap 2 Trucs verzamelen, kiezen en oefenen Geef de kinderen de tijd om trucs te verzamelen. Ze kunnen zoeken op het internet, maar er zijn vast ook kinderen met een goocheldoos die ze mee kunnen nemen van huis. Tip: op leuketrucs.nl vind je meer trucs. Laat ze een truc kiezen die ze leuk vinden en bij ze past. Er kan in groepjes / duo s gewerkt worden, maar dat hoeft niet. Geef ze de tijd krijgen (kan ook huiswerk zijn) om de truc heel goed te oefenen. Wanneer ze de truc goed beheersen kunnen ze gaan werken aan hun presentatie. Hoe maak je een truc nou spannend om naar te kijken? Daar komt natuurlijk acteerwerk bij kijken. Eventueel kun je ze helpen door te vragen naar de spel elementen: wie, wat, waar, wanneer. Wie doet iets? (Welke rollen zijn er? Is er een assistent?) Wat doet het personage? (Hoe beweegt hij/zij?) Wanneer gebeurt het? Waar speelt het zich af? (Hoe zien jullie eruit? Is er muziek te horen?) Waarom doet dat personage het? Stap 4 Presenteren aan publiek De trucs kunnen in de klas gepresenteerd worden aan elkaar. Je kunt er ook voor kiezen om van de verschillende trucs één goochelshow te maken. Deze kunnen jullie bijvoorbeeld presenteren tijdens een open podium of maandsluiting. Een andere mogelijkheid is om van de truc een filmpje te maken. Deze kan vertoond worden aan ouders of op de site van de school gebruikt worden. Wanneer jullie filmpjes van de trucs maken, vinden we het heel leuk om die ook te zien! Mail ons dan op nina@hetfiliaal.nl 14
Les suggestie De Magie van de Natuur(wetenschap) Koppeling van de voorstelling met de leergebieden natuur en techniek & kunst en cultuur. Doel: Leerlingen worden uitgedaagd te leren door te onderzoeken, te voorspellen, te experimenteren en te redeneren. Kerndoel 42 Oriëntatie op jezelf en de wereld De leerlingen leren onderzoek doen naar materialen en natuurkundige verschijnselen. Zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur. Kerndoel 54 Kunstzinnige oriëntatie De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Achtergrondinformatie voor de leerkracht: Veel illusionisten maken slim gebruik van natuurkundige, scheikundige en biologische principes. Magic of Science is bijvoorbeeld een televisie serie van Discovery channel met spectaculaire trucs, illusies en zelfs levensgevaarlijke stunts uitgevoerd door vier van de beste illusionisten ter wereld. Elke truc die ze doen, is gebaseerd op de wetten van de wetenschap. Zoals bungeejumpen aan een touw dat door twee boeken aan elkaar gehouden wordt, een man laten zweven en een zilveren armband in goud laten veranderen. Het is natuurlijk hun manier van presenteren, de show en het verhaal eromheen dat de wetenschappelijke truc tot een goocheltruc maakt. Kijk op youtube met zoekterm: magic of science. Introductie in de klas Startvraag aan de leerlingen: Denk terug aan de voorstelling. Heb je daar dingen in zien gebeuren waarvan je denkt dat het eigenlijk in het echt niet kan? Informatie voor de leerlingen Dat is wat goochelaars en illusionisten doen: jou iets laten zien dat eigenlijk niet kan. Maar je ziet toch dat het kan. Denk maar eens terug aan de zwevende assistent of het hoofd dat verdween. Het zijn illusies die je zag. Een illusie is een alsof het echt lijkt, maar dat is het niet. In sommige trucs spelen illusionisten met wetten die in de natuur gelden. Denk maar aan de zwaartekracht. Mensen of spullen kunnen zweven. De nieuwste ontdekkingen die gedaan worden in de wetenschap, zoals hologrammen of vroeger de film, worden door illusionisten gebruikt om grote trucs omheen te bouwen. Stap1 Proefjes Vertel de leerlingen dat jullie natuurkundige verschijnselen gaan onderzoeken door proefjes te doen. Wanneer jullie weten hoe het werkt, gaan jullie er vervolgens een kleine goochel act omheen maken. Wij hebben per natuurkundig verschijnsel een proefje uitgekozen waarvan wij denken dat je er ook een leuke act omheen kan maken. Je kan uit ons lijstje kiezen, of kies naar eigen inzicht andere proefjes uit. 15
Proefjes.nl is een website met eenvoudige proefjes om kinderen vanaf 8 jaar op een leuke manier kennis te laten maken met natuurkunde, scheikunde en biologie. Bij elk proefje staat een link naar een werkblad en een antwoordblad. Leerkrachten kunnen deze uitprinten voor gebruik in de klas. Proefjes.nl bestaat sinds 2004 en is opgezet op initiatief van Robbert Dijkgraaf. Statische elektriciteit: Kan je een blikje laten bewegen zonder dat je het aanraakt? www.proefjes.nl/proefje/136 Licht: Kan een vinger ook door de lucht zweven? http://www.proefjes.nl/proefje/189 Magnetisme: Kun je iets optillen met een naald? http://www.proefjes.nl/proefje/138 Zwaartekracht Blijft je ontbijt staan wanneer je een krant onder je bord en beker vandaan trekt? http://www.proefjes.nl/proefje/153 Temperatuur Schrijf een geheim bericht met melk. http://www.proefjes.nl/proefje/152 Stap 2 De proef wordt een goochel act Je kunt ervoor kiezen om de proefjes uit te werken tot een goochel act. Stap 2, 3 en 4 van voorgaande lessuggestie (blz 14) kunnen hiervoor gebruikt worden. Wanneer jullie filmpjes van de trucs maken, vinden we het heel leuk om die ook te zien! Mail ons dan op nina@hetfiliaal.nl 16
Nawoord Wij hopen dat jullie van onze voorstelling en bijbehorend materiaal genoten hebben. Wij stellen het zeer op prijs om te horen wat jullie van onze voorstelling en materiaal vinden. Heb je één of meerdere onderdelen van ons lesmateriaal behandeld, dan kan je op onze website http://hetfiliaal.nl/content/evaluatieformulier ons formulier digitaal invullen. Hartelijk dank alvast! 17