Ontwerpvoorstel aan de raad Opgesteld door Culturele Zaken Kenmerk 14.002504 Vergadering Commissie Mens en Samenleving Vergaderdatum 3 april 2014 Borgstellingfonds Creatieve Broedplaatsen Het College van burgemeesters en wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 1 het Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen in te stellen. 2 een bedrag van 700.000 euro beschikbaar te stellen voor het Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen onder het beheer van de Triodos Bank, voor 350.000 euro te dekken uit het budget voor Internationalisering uit het Programma Cultuur en voor 350.000 euro uit het budget van de additionele investering voor werkgelegenheid in 2014 binnen het programma Werk en Inkomen. Burgemeester en wethouders van Utrecht, De secretaris De burgemeester Drs. M.R. Schurink Mr. J.H.C. van Zanen
Ontwerpvoorstel aan de raad Voorstel: Voorstel_287.pdf Bijlage: Fonds voor creatieve broedplaatsen.pdf Eerdere besluitvorming Uitvoering De mogelijkheden van beide fondsen hebben wij de afgelopen maanden verkend en in kaart gebracht. Voor de uitwerking van een regeling op basis van het Borgstellingfonds Creatieve Broedplaatsen hebben wij nauw met de Triodos Bank samengewerkt. De doelstellingen en werkwijze van dit fonds vindt u in bijlage bij dit voorstel. Het revolverend fonds ter bevordering van creatief ondernemerschap werken wij uit in samenwerking met de provincie Utrecht. We onderzoeken de mogelijkheden voor een uitwerking met het K. F. Hein Fonds en de stichting Cultuur en Ondernemen. Deze uitwerking vraagt nog nadere afstemming tussen betrokken partijen. De definitieve kaders, de werkwijze en beheer van dit fonds, willen wij in het tweede kwartaal 2014 aan u voorleggen.
Ontwerpvoorstel aan de raad Raadsbesluit Opgesteld door Culturele Zaken Kenmerk 14.002504 Vergadering Commissie Mens en Samenleving Vergaderdatum 3 april 2014 Borgstellingfonds Creatieve Broedplaatsen Het College van burgemeesters en wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 1 het Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen in te stellen. 2 een bedrag van 700.000 euro beschikbaar te stellen voor het Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen onder het beheer van de Triodos Bank, voor 350.000 euro te dekken uit het budget voor Internationalisering uit het Programma Cultuur en voor 350.000 euro uit het budget van de additionele investering voor werkgelegenheid in 2014 binnen het programma Werk en Inkomen. Aldus besloten in de vergadering van de raad, gehouden op, De griffier Drs. A.A.H. Smits De burgemeester Mr. J.H.C. van Zanen
Context Aanleiding De raadscommissies Stad en Ruimte en Mens en Samenleving zijn in de brief d.d. 14 oktober 2013 "Additionele investering voor werkgelegenheid in 2014", kenmerk 13.061593, geïnformeerd over het voornemen om een fonds in te stellen ter stimulering van "brandpunten van cultuur, ambacht en ondernemerschap": het Borgstellingfonds Creatieve Broedplaatsen. De commissie Mens en Samenleving is daarnaast in de brief d.d. 15 oktober 2013 "Alternatieve financieringsvormen cultuur", kenmerk 13.062489, geïnformeerd over ons streven naar een revolverend fonds gericht op de bevordering van creatief ondernemerschap. Uitwerking De mogelijkheden van beide fondsen hebben wij de afgelopen maanden verkend en in kaart gebracht. Voor de uitwerking van een regeling op basis van het Borgstellingfonds Creatieve Broedplaatsen hebben wij nauw met de Triodos Bank samengewerkt. De doelstellingen en werkwijze van dit fonds vindt u in de bijlage bij dit voorstel. Het revolverend fonds ter bevordering van creatief ondernemerschap werken wij uit samen met de provincie Utrecht. We onderzoeken de mogelijkheden voor een samenwerking met het K. F. Hein Fonds en de stichting Cultuur en Ondernemen. Deze uitwerking vraagt nog nadere afstemming tussen betrokken partijen. De definitieve kaders, de werkwijze en beheer van dit fonds, willen wij in het tweede kwartaal 2014 aan u voorleggen. Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen Wij willen een Borgstellingfonds ter ondersteuning van creatieve broedplaatsen instellen onder het beheer van de Triodos Bank (met een eenmalige financiële inleg van 700.000 euro). Ons doel is de realisatie en bevordering van creatieve broedplaatsen vanwege de betekenis voor de werkgelegenheid en de productieruimte voor creatieve ondernemingen in de stad. Daarmee stimuleren wij in collectieve zin het cultureel ondernemerschap van kunstenaars en bedrijven. Het fonds richt zich op de creatieve industrie, waarbij ook ruimte ontstaat voor initiatieven naast de gangbare (gesubsidieerde) kunstensector. Voor de realisatie van een broedplaats zal voor de praktische investeringsbehoefte meestal externe financiering nodig zijn. Wanneer het vastgoed waarin de broedplaats is gevestigd onvoldoende waarde vertegenwoordigt om als onderpand te dienen, dan is met de bancaire mogelijkheden tot nog toe een lening niet mogelijk. Het borgstellingfonds kan in zulke omstandigheden bij, een goed plan en een voldoende beoordeelde exploitatie in de toekomst, garant staan voor dit gedeelte van de lening. Met de inwerkingtreding van het fonds wordt het dus mogelijk om een hiaat in de noodzakelijke zekerhedendekking te dichten. De lening wordt in de jaren dat de broedplaats actief is met een maximum looptijd van 10 jaar - terugverdiend en afgelost. In de bijlage wordt toegelicht wat de kaders van dit fonds zijn en hoe de werkwijze en het beheer van het fonds idealiter wordt vormgegeven. Dekking In het fonds wordt een gemeentelijk budget van 700.000 euro gestort op basis waarop de Triodos Bank een hefboomeffect van factor vier toepast. De gemeentelijke storting wordt in de begroting 2014 gedekt uit het budget Internationalisering uit het programma Cultuur (350.000 euro) en uit de additionele investering voor werkgelegenheid in 2014 binnen het programma Werk en Inkomen (350.000 euro), cf. de eerder genoemde brief d.d. 14 oktober 2013 met kenmerk 13.061593. Raad: Beslispunt
1 het Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen in te stellen. Argumenten 1.1 Het fonds voldoet aan een behoefte van de gemeenteraad om een leenstelsel te realiseren voor broedplaatsen. Bij de behandeling van de programmabegroting 2013 heeft de gemeenteraad verzocht 'te onderzoeken in hoeverre een leenstelsel (revolverend fonds) in plaats van subsidies voor culturele broedplaatsen kan worden gerealiseerd'. In 2013 is hieraan uitvoering gegeven door onder meer de organisatie van de werkconferentie 'Cultureel ondernemerschap' waarin ook de alternatieve financiering als onderwerp is besproken. 1.2 Het fonds werkt als een vliegwiel voor nieuwe werkgelegenheid, zowel aan de onder- en bovenkant van de arbeidsmarkt. De opkomst van nieuwe vormen van bedrijfsverzamelconcepten is merkbaar. Ze ontstaan vaak in leegstaande bedrijf- en kantoorpanden in de stad, variërend van de Dutch Game Garden tot de Vechtclub. Tot nog toe beoordelen we ieder project afzonderlijk op mogelijke financiële ondersteuning, maar voor dat doel zijn de middelen voor ondersteuning beperkt. Daarnaast komen er creatieve initiatieven van de grond op de grens van het traditionele subsidiekader. Hiervoor wordt een beroep gedaan op de gemeente voor flankerende ondersteuning of financiering. 1.3 Het fonds bevordert de realisering en exploitatie van creatieve broedplaatsen. Voor de realisatie van een broedplaats kan voor de investeringsbehoefte financiering noodzakelijk zijn. Met de inwerkingtreding van het fonds wordt het mogelijk om een hiaat in de noodzakelijke zekerhedendekking te dichten. Beslispunt 2 een bedrag van 700.000 euro beschikbaar te stellen voor het Borgstellingsfonds Creatieve Broedplaatsen onder het beheer van de Triodos Bank, voor 350.000 euro te dekken uit het budget voor Internationalisering uit het Programma Cultuur en voor 350.000 euro uit het budget van de additionele investering voor werkgelegenheid in 2014 binnen het programma Werk en Inkomen. Argumenten 2.1 Toestemming van de raad is een juridisch vereiste. Het budget van het fonds wordt buiten de gemeentelijke begroting geplaatst, daarom is toestemming van de raad vereist. 2.2 Creatieve broedplaatsen hebben betekenis voor de werkgelegenheid en de productieruimte voor creatieve ondernemingen in de stad. Om Utrecht aantrekkelijk en welvarend te houden, is stimuleren van bedrijvigheid een belangrijke opgave. Creatieve Industrie, en met name gaming, is een economische groeisector en in de regio Utrecht sterk vertegenwoordigd. Creatieve ondernemers zoeken naar onontgonnen gebied. Er is vraag naar (het opschalen) van creatieve broedplaatsen in de stad. Uit onderzoek is gebleken dat, ondanks de digitale mogelijkheden, creatieve bedrijven die dicht bij elkaar zitten (door samenwerking) elkaar versterken. Bovendien heeft de stad een aantal transitie- en ontwikkelgebieden, zoals Cartesiusgebied, Stationsgebied, Leidsche Rijn en Rotsoord, waarbij cultuur en creativiteit in de ontwikkeling belangrijke dragers zijn. De nadruk bij een creatieve broedplaats kan liggen op een combinatie van disciplines, zowel commerciële creatieve bedrijven als kunstenaars, op hoge diversiteit of juist op sterke relaties met de buurt in de vorm van samenwerking met scholen of buurtwerk.
2.3 Het fonds sluit aan bij nationale en internationale ontwikkelingen en ter stimulering van de Creatieve industrie. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie voert in opdracht van de ministeries OCW en BZ het Programma Internationalisering Creatieve Industrie 2013-2016 uit. Volgens het stimuleringsfonds is een gezamenlijke inspanning noodzakelijk voor deze sector om internationaal het werkterrein te kunnen vergroten. Creative Europe (2014-2020) is het Europese ondersteuningsprogramma voor de culturele en creatieve sector en vervangt de programma's Media en Cultuur. Het programma richt zich op organisaties in de culturele en creatieve sector. 2.4 Door het fonds deze omvang te geven, kunnen er borgstellingen van 140.000 euro worden verstrekt. De gemeente verstrekt een garantie aan Triodos Bank. Het borgstellingsfonds dient als zekerheid voor deze garanties. Hierdoor is het betalingsrisico voor de gemeente nooit hoger dan het totale bedrag van het Borgstellingsfonds. De Triodos Bank past een hefboomeffect toe op het bedrag, dat door de gemeente als borgstelling is gestort, van factor vier. Dit betekent dat met een inleg van 700.000 euro een totaal aan garanties kunnen worden verstrekt van 2.800.000 euro terwijl het risico voor de gemeente beperkt blijft tot 700.000 euro. De maximale garantie wordt vastgesteld aan de hand van een verhouding tussen de omvang van het fonds en het totaal aantal te verstrekken borgstellingen van 1:20. Dit betekent dat de maximale garantie per lening 140.000 euro is. Kanttekeningen 2.1 Het geld staat op een geblokkeerde rekening bij Triodos Bank en kan gedurende de contractperiode niet op andere wijze worden ingezet. Het budget van 700.000 euro dient als een garantie voor het uitgeven van maximaal 2.800.000 euro aan leningen ten behoeve van broedplaatsen. De mogelijkheid bestaat dat in de eerste jaren in geringe mate aanvragen worden gedaan en in die periode kan het budget niet op een andere manier worden ingezet. De verwachting is echter dat er een directe behoefte is bij een aantal partijen, waardoor kort na de lancering waarschijnlijk enkele aanvragen zullen worden gedaan. 2.2 Het risico bestaat dat de kredietnemer niet meer aan de betalingsverplichtingen kan voldoen en het fonds verlaagd wordt. Indien de kredietnemer onder de afdeling bijzonder beheer bij de Triodos Bank komt te vallen, wordt er via deze afdeling speciale ondersteuning aangeboden om te voorkomen dat de kredietnemer in faillissement raakt. Triodos Bank en de gemeente kunnen gezamenlijk optreden om alternatieven te bedenken om faillissement van de kredietnemer te voorkomen. Indien opeising van het krediet noodzakelijk is, handelt de afdeling bijzonder beheer van de Triodos Bank dit verder af en zullen andere zekerheden en uiteindelijk ook de garantie aangesproken worden. Dit betekent een verlaging in omvang van het fonds. College: Beslispunt 1 onder voorbehoud van besluitvorming in de raad het contract met de Triodos Bank binnen de beleidskaders van de notitie 'Borgstellingsfonds ter ondersteuning van creatieve broedplaatsen' uit te werken.
Argumenten 1.1 Het definitieve contract tussen de gemeente en de Triodos Bank kan pas worden opgesteld nadat de raad heeft ingestemd met het voorstel. In het contract worden de afspraken tussen de gemeente en de Triodos Bank juridisch vastgelegd. Dit contract wordt opgesteld zodra het raadsbesluit is genomen, zodat lancering van het fonds zo spoedig mogelijk kan plaatsvinden. 1.2 Op andere beleidsterreinen wordt reeds succesvol met dit instrument gewerkt, bijvoorbeeld bij het Utrechts Restauratie Fonds. De gemeente Utrecht heeft een restauratiefonds. Uit dit fonds worden laagrentende leningen voor de uitvoering van restauratie en energiebesparing van gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden in beschermde stads- en dorpsgezichten.