Jaarverslag Welstandscommissie Voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Wilma Broer Functie gemeentearchitect Telefoon 026 442 17 42 Email w.broer@geldersgenootschap.nl Website www.geldersgenootschap.nl Dit is een uitgave van het
Adviseren over ruimtelijke kwaliteit Met dit biedt de welstandscommissie inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar toont wel de breedte van de advisering: kwaliteit van bouwplannen, grote ruimtelijke ontwikkelingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt In lijn met voorafgaande jaren liepen de ontwikkelingen in de gemeente ook afgelopen jaar terug. Dat doet echter niets af aan het plezier om middels advisering een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van plannen op welke schaal dan ook. Integendeel, juist in deze tijd is het belangrijk dat de aandacht voor kwaliteit overeind vooral plaats door de adviseur ruimtelijke kwaliteit. De commissie komt alleen in beeld bij complexe plannen. Het biedt raadsleden ook een nadere blijft. Mensen nemen nu alleen een beslissing om te bouwen of verbouwen als het een meerwaarde geeft voor de toekomst. Met de crisis is het besef toegenomen dat de economische waarde van een pand afhangt van een zekere basiskwaliteit. Daarbij speelt ook de behoefte aan een goede omgeving, een omgeving die het waard is om te werken en te wonen. Ik probeer daarom altijd met Centrum de aanvrager mee te denken, rekening te houden met het programma maar ook met de omgeving. Regelmatig worden plannen namelijk vanuit de eigen wensen ontwikkeld met minder aandacht voor de invloed is op kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we de omgeving. Onmisbaar waren daarbij de toelichtingen en de betrokken houding van de meewerkende ambtenaren. de gemeente helpen bij het regisseren van ruimtelijke kwaliteit. Het gemeentelijk Stef de Wit beleid is daarbij uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor burgers en ontwerpers en heldere regie door de gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg van een wisselwerking tussen betrokkenheid, deskundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet op een koers die aansluit bij de maatschappelijke tendens van minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief, maar wél met behoud van de karakteristieken die de ge meente kwaliteit en identiteit geven. Dit hoopt een impuls te geven om ruimtelijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen de raadsleden daarom uit om de mandaat- of commissievergadering te bezoeken, of om met ons ter plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimtelijke kwaliteit gestalte krijgt.
Centrum Woonwinkelpand De verbouw en nieuwbouw van het woonwinkelpand op het perceel t Buske 2 (aan het Remigiusplein) is inmiddels gerealiseerd. Het plan valt net buiten de centrumvisie, maar is net zo belangrijk voor de sfeer van het winkelgebied. Tijdens de behandeling van het plan is dit veelal besproken met de architect en opdrachtgever. Samen met de architect is specifiek meegedacht om te komen tot een hoogwaardige hoekoplossing met een dorpse sfeer. Ook is met dit plan de nodige aandacht besteed aan de reclame-uitingen. Ontwerp: John Olie architect, Zevenaar Bestaande situatie Nieuwe situatie
Terugblik Terugblik Met veel plezier heb ik het afgelopen jaar in gewerkt. De samenwerking met zowel Henk Lindeman (het burgerlid) als de ambtenaren van vergunningen en RO verloopt prima. Verder loopt het overleg met de diverse betrokkenen van bouwplannen en kwaliteitsteams bijzonder goed. Door het aandragen van oplossingen en goed overleg met ambtenaren zijn er vrij snel (meestal binnen één of twee weken) aangepaste plannen ingediend. Dit kan vaak zo snel doordat we vrij concrete oplossingen aandragen of aanvragers en andere betrokkenen uitnodigen voor een rechtstreeks overleg. Excursie met de raad Wilma Broer
Herbouw en Duurzaamheid Alliander Er is gestart met de bouw van het bedrijfsgebouw van Alliander op het bedrijventerrein Nieuwgraaf. Dit betreft een voorbeeldproject voor de gemeente, als het gaat om herstructurering en revitalisatie. In het kader van duurzaamheid worden de bestaande panden ingepakt en gemoderniseerd. Bijna alle losse gebouwen worden verbonden via een bijzonder vormgegeven overkoepelend dak. De bijzondere dakvorm is een goed voorbeeld hoe een dak kan worden ingezet voor de zowel gewenste uitstraling als ook voor de klimaatbeheersing. Ook de gevels worden ingezet op dezelfde wijze. De nieuwe uitstraling van de gevels wordt samenhangend én nog eens energiezuinig. De bebouwing is goed te zien vanaf de hoofdroute langs de McDonalds richting de A12, waardoor het plan een grote opwaardering betekent voor het hele bedrijventerrein. Artist impression Ontwerp: Architectenbureau RAU, Amsterdam
Alliander in uitvoering
Draagvlak voor ruimtelijke kwaliteit De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering, decentralisatie, eigen verantwoordelijkheid: het zijn begrippen die al vele jaren de toon zetten, ook in het ruimtelijk domein. Tegenwoordig is het een andere overheid die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met burgers. Het besef is doorgedrongen dat ruimtelijke kwaliteit niet louter met regels valt te sturen en dat beleid meer effect heeft als dit gepaard gaat met input vanuit de samenleving. Door burgers meer ruimte te geven voor eigen initiatieven voelen deze zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan de aandacht hierdoor verleggen van regels en normen naar regie en stimulering. De gemeente loopt hierop vooruit met de nieuwe welstandsnota Ruimtelijke Kwaliteit: Samen Doen! Rijksweg te gemeentearchitect om te kijken hoe advisering functioneert. Desgewenst kunnen hier via ook cursussen voor worden georganiseerd. Aanbeveling: - Een jaarlijkse evaluatie van de welstandnota. - (Nieuwe) raadsleden kunnen voor een nadere oriëntatie terecht bij de
Centrum Centrumplan Vitaal Centrum Binnenkort wordt gestart met fase II van het centrumplan in. De bouwvergunning is inmiddels verleend. Voorafgaand hieraan is de nieuwbouw besproken in het kwaliteitsteam. Met de input van de stedenbouwkundige (dhr. Kalsbeek) en de gemeentearchitect is een nauwe samenwerking ontstaan met de architect en projectontwikkelaars. Hierdoor is een ontwerp van zeer hoge kwaliteit gerealiseerd in lijn met de gemeentelijke ambities. De vergaderingen waren goed begeleid waardoor een collegiale sfeer ontstond om ook oplossingsgericht mee te denken. Beeldkwaliteitplan Ontwerp: ir. Mastenbroek ( Beltman Architecten)
Plan in uitvoering Geveltekeningen
De Omgevingswet komt eraan Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor de fysieke leefomgeving. Doel hiervan is onder meer dat gemeentelijke bestuurders een bredere afweging kunnen maken bij het realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de regels staan voorop, maar de vraag of een project een bijdrage levert aan een goede ruimtelijke kwaliteit en hierdoor meerwaarde oplevert. De gemeente is hierbij vooral een uitnodigende regisseur. Voorwaarde om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord. Dat gebeurt uiteraard in de welstandsnota / nota ruimtelijke kwaliteit, maar met de komst van de Omgevingswet wordt een aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd, namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de omgevingsvisie (facultatief). In een omgevingsplan worden vooral concrete richtlijnen opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuurhistorie, welstand, stedenbouw, landschap, milieu en economie worden in onderlinge samenhang bekeken. Daarmee Multifunctioneel centrum Huis van Droo te is dit instrument straks hét middel om de ruimtelijke ambities van een gemeente aan te geven en burgers en bestuurders hiermee houvast te geven. Aanbeveling: - Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu alvast aandacht voor het opstellen van een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet verplicht, maar het is onmisbaar als de gemeente ruimte wil laten voor initiatieven en niet alles in regels wil vatten. Ook anticipeert u met een omgevingsvisie op een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid als straks de Omgevingswet een feit is. - Het gelijk laten lopen van de procedures voor het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen (op termijn omgevingsplannen ) en beeldkwaliteitplannen. Dit biedt een sterkere basis voor ruimtelijke kwaliteit.
Terugblik Als burgerlid van de commissie voel ik mij na 5 jaar lid te zijn geweest nu pas op mijn plaats. De materie is dermate complex dat je geruime tijd nodig hebt om die schakel te worden tussen de bezoeker/aanvrager/gemeente en architect. Inmiddels verheug ik mij op elke zitting. Het meest voldaan ben ik wanneer ik samen met Wilma de sfeer aan tafel kan laten omslaan van spanning, twijfel en onzekerheid naar enthousiasme. Wij mogen als commissie en gemeente blij zijn met zeer diverse, interessante projecten. Ook de kleinere aanvragen, zoals bij een privé -uitbouw aan een woning, kunnen voldoening geven. Mede afhankelijk van de Tijdens de kleine commissievergadering houding en kwaliteit van de bezoeker. Helaas is dit het laatste jaar van mijn tweede periode, wellicht dat er toch nog een vervolg komt. Henk Lindeman
Loodijk 17 Bijzondere Woning Soms worden wij verrast met een bijzonder plan dat niet geheel past binnen de uitgangspunten van het welstandsbeleid. Zoals in dit plan, waarbij er geen sprake is van een kap, terwijl de welstandsnota dit vraagt. Dit betekent niet dat het plan meteen wordt afgekeurd; in tegendeel. Wel wordt zorgvuldig overwogen of het plan alsnog goed past binnen zijn omgeving. In dit geval ging het om een erg bijzonder ontwerp in het landelijk gebied. Het hele plan is op basis van een totaalvisie ontwikkeld in relatie tot het landschap. De discussie tussen de architect en gemeentearchitect was voornamelijk collegiaal te noemen, en ging over het spel van volumes, zichtlijnen, en relatie met het erf. Perspectief Ontwerp: Bas van Bolderen (architect), Willem Anne van Bolderen (architect) Interieurbeelden
Werkwijze bij de advisering De gemeentearchitect van Gelders Genootschap is vanuit haar adviesrol het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Zij adviseert het college van B&W over het brede spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. Het merendeel van de plannen wordt wekelijks ter plekke bij de gemeente door de gemeentearchitect behandeld. Dit gebeurt onder mandaat van de commissie. Voortraject én oplossingsgericht Bij de advisering legt de gemeentearchitect de nadruk op het begeleiden van plannen en initiatieven, liefst door vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling. Dan bestaat nog volop ruimte voor de initiatiefnemer. Bij voorkeur betrekt de gemeente de gemeentearchitect al in de RO-fase van beleids- en planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt dan vanaf het begin deel uit van het planologisch en stedenbouwkundig traject. Integratie met cultuurhistorie Wijzigingsplannen voor monumenten worden door de gemeentearchitecten een adviseur cultuurhistorie van het Gelders Genootschap in een geïntegreerde mandaatcommissie behandeld. Dit maakt een frequente en snelle behandeling van dit soort plannen mogelijk. Overige advisering over cultuurhistorie vindt plaats door de gemeentelijke erfgoedcommissie. Rol van de commissie De commissie vergadert driewekelijks en concentreert zich vooral op complexe projecten, waarin naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte meespelen. Hiertoe is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines.
Industrieterrein De Corridor Reclame In het afgelopen jaar is reclame een veelvuldig besproken onderwerp. Het streven naar een hoge kwaliteit wordt soms bemoeilijkt door meerdere toevoegingen van reclame-onderdelen. Met goede bedoelingen, om daarmee op te vallen, kan de reclame juist rommelig overkomen. Een bijkomend probleem is dat de rust in het gebied verdwijnt wanneer iedereen nog harder wil schreeuwen als de buurman. Het resultaat is dan: je ziet door de bomen het bos niet meer. Dankzij diverse gesprekken met de gemeente-architect is er voor de opdrachtgever MAKRO veel winst geboekt. In hun eerste ingediende plan zouden vele vlaggen, een overkapte verkoopruimte en doeken op het voorterrein worden geplaatst. Het totaalbeeld van deze reclames paste niet in het reclamebeleid van de gemeente. Na diverse gesprekken is gekomen tot een redelijk beeld. Recentelijke foto (in de directe omgeving) Situatie Makro (na handhaving)
Samenstelling commissie Voorzitter G.C.M. van Elk (wethouder Druten) Gemeentearchitect ir. W. Broer Architect/Stedenbouwkundige ir. P. Koelewijn Landschapsarchitect ir. J. Nakken Monumentenlid Ing. W. Weijkamp Burgerlid H. Lindeman Ambtelijke ondersteuning F. Visser, L. van Zeben-Stevens Sinds 1 maart vorig jaar mogen plannen ook ambtelijk worden getoetst op welstand (de zgn. Kan-bepaling). In de gemeente geldt dit voor veel voorkomende kleine bouwwerken. Welstandscommissie vlnr: Jan Nakken, Wilma Broer, Peter Koelewijn, Sjef van Elk De cijfers Afgelopen jaar werden 93 plannen voorgelegd aan de rayonarchitect, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. Van deze plannen werd 85% ter plekke door de gemeentearchitect van een positief advies voorzien. Voor 15% was een wijziging nodig. Door oplossingsgericht mee te denken, waren voor minder dan 1% meer dan twee behandelingen nodig. De voltallige commissie kreeg één plan voorgelegd in het kader van vooroverleg. Dit betrof de aanvraag over de nieuwbouw van Alliander, hetgeen viel onder een grote ruimtelijke / stedenbouwkundige ontwikkeling. Alle voorgelegde plannen waren binnen 2 weken na behandeling van een advies voorzien. Verder werden geen gecombineerd welstands- en monumentenadviezen uitgebracht.
Meer grondgebonden woningen De ploen Afgelopen jaar is een aantal wijzigingen geweest in het projectgebied De Ploen. Dit heeft te maken met de terugloop in de verkoop van appartementen. In plaats daarvan worden nu grondgebonden woningen gerealiseerd. De woningen zijn ontworpen in samenhang met de bestaande woningen. De wijzigingen zijn vroegtijdig besproken in een kwaliteitsteam, waarbij de disciplines welstand, bouwen en plan economie/projectleiding integraal zijn meegenomen. De gemeentearchitect zit in het kwaliteitsteam namens de Welstandscommissie, en is verantwoordelijk voor de welstandstoets en kwalitatieve inbreng in het voortraject en tijdens het selectieproces. Huidige situatie Ontwerp: V. Ackerman, DAAD architecten