Visienota Antwerpse jeugdwerkpartners Van: Aan: Betonne Jeugd Chirojeugd Vlaanderen FOS Open Scouting Formaat JES JC Kavka / JCC Zappa Kras Jeugdwerk Platform Allochtone Jeugdwerkingen Recht-Op Jongeren Scheldapen Scouts en Gidsen Vlaanderen De Stedelijke Jeugdraad C.H.I.P.S. vzw (StampMedia) Koraal Habbekrats Uit De Marge Kindervreugd Weja Bouwspeelpleinen Samen op Straat Centrum Kauwenberg Elegast REC Radio Centrum FOS Open Scouting Mooss vzw KSJ Antwerpen Vizit Jeugdwerknet vzw Het Nieuwe bestuur van de Stad Antwerpen Datum: 21 januari 2012 Inleiding Dagelijks zet een diverse groep van jeugdwerkpartners zich in om ruimte te creëren voor kinderen, tieners en jongeren en laat ze zijn zoals ze eigenlijk echt willen zijn. De jeugd in Antwerpen is zeer divers inzake achtergrond en inzake noden. Het aanbod en de partners zijn dit bijgevolg ook. Jeugdwerk is een essentieel onderdeel van het sociaal weefsel in de stad. Het brengt de jonge populatie in de vrije tijd samen en verbindt hen over de verschillende beleidsdomeinen (onderwijs, cultuur, werk, sport, ). Het jeugdwerk zorgt voor bindingen tussen de bewoners 1
van de stad (oud en jong) en doet dit op buurt-, wijk-, districts- en stadsniveau. Het jeugdwerk versterkt de jonge doelgroep in het mee vorm geven van de samenleving en geeft hen daarin een stem. Een grote groep jongeren geeft op eigen kracht of gesteund door één van de jeugdwerkingen die onze stad rijk is op vrijwillige basis mee vorm aan een stad waar het aangenaam is voor jongeren. Dit doen zij door zelf een divers aanbod aan projecten te organiseren, door het ganse jaar door als leider of animator activiteiten te organiseren voor kinderen en jongeren, door mee te komen klussen in één van de werkingen, Zij vormen mee de motor en barometer van ons jeugdbeleid. Dit partnerschap wil dit initiatief aanmoedigen en is vragende partij voor een jeugdbeleid waarin dit verder wordt gestimuleerd. In deze nota stellen de ondertekenende partners een basiswaardenkader voor dat zij delen in de uitvoering van hun opdracht. Als loyale partners van het stedelijk jeugdbeleid geven we onze visie op de toekomstige uitdagingen. We maakten deze nota op als collectief opdat we efficiënt in dialoog kunnen gaan met het nieuwe bestuur en ten voordele van onze jongeren degelijk werk kunnen maken van een continuering van een sterk lokaal jeugdbeleid. De partners die deze nota ondertekenen engageren zich om loyaal met het nieuwe bestuur werk te maken van een sterk lokaal jeugdbeleid. Wie zijn we? De diverse jeugdpartners die deze nota onderschreven voerden de afgelopen beleidsperiode een stedelijke opdracht naar de Antwerpse jeugd uit. Zij kregen hiervoor al dan niet een toelage van de stedelijke jeugddienst en werkten loyaal mee aan de realisatie van de doelstellingen van het Antwerpse jeugdbeleid. Deze rol zullen zij ten bate van hun jongeren ook in de toekomst blijven opnemen. In 2012 waren er meer dan 1.250.000 deelnames aan één van de activiteiten georganiseerd door dit partnerschap. De stad staat niet stil Als jeugdwerk zien we de Antwerpse samenleving in een razend tempo veranderen. De demografische cijfers en prognoses bevestigen dat Antwerpen groeit, verarmt, kleurt en vergroent. De onderstaande tabel laat zien welke groei noodzakelijk is in het onderwijs, indien we alle jongeren een kwalitatieve plaats willen blijven bieden in een onderwijsinstelling in de stad. Binnen het jeugdwerk stellen zich dezelfde uitdagingen als in het onderwijs, de kinderopvang, het openbaar domein,. Om een kwalitatief en toegankelijk aanbod te kunnen blijven bieden aan jongeren zal er ook hier werk moeten worden gemaakt van meer ruimte. Groeiprognoses onderwijs: Basisonderwijs 2010-2025 toename 3-11 jarigen 23.500 kinderen of 45% = 2
980 extra klassen (24 lln) of 54 extra scholen* van 432 lln of *201.971 m² = 20,2 ha Willen we deze stedelijke vergroening tot een opportuniteit maken binnen een globaal vergrijzende samenleving dan vergt dit een sterke investering in een divers aanbod voor onze kinderen en jongeren. We stellen voor om een masterplan jeugd te organiseren. Dit masterplan dient met het oog voor de kwaliteit en de financiële haalbaarheid een antwoord te bieden op het vraagstuk waar we vanaf morgen voor staan. Rol van het jeugdwerk Verantwoordelijkheid Als jeugdwerk zien we een belangrijke verantwoordelijkheid bij onszelf liggen. We willen deze in een open dialoog met het nieuwe bestuur opnemen om onze stad in de toekomst leefbaar te houden. We kijken daarom kritisch naar onszelf en houden een vinger aan de pols van de stad. Tegelijk zijn we ons heel bewust van onze rol die we hebben naar de Antwerpse jeugd: een vrijplaats om te experimenteren, zichzelf te ontdekken, te groeien en kansen te grijpen. Deze vrijplaats is essentieel in een stadsweefsel om verantwoordelijke en sterke burgers te creëren. Hoe Onderstaand geven we diverse basisprincipes die een kwalitatief en anticiperend jeugdbeleid kenmerken. Emancipatie en Empowerment Jeugdwerk versterkt jongeren en werkt aan de emancipatie van jongeren in groep. Er worden individuele talenten ontwikkeld evenals gebruik gemaakt van de potentie van de buurt en de samenleving. Mede-eigenaarschap in de jeugdwerking, buurt, wijk, district, stad en samenleving maakt dat de jonge doelgroep op zowel formele als informele wijze competenties ontwikkeld en herkent bij zichzelf op zowel individueel, collectief en maatschappelijk niveau. Inspraak en participatie Jongeren willen inspraak in zowel het jeugdwerkbeleid, als in het brede beleid.. Dit werkt enkel indien het een combinatie kan zijn van gerichte rechtstreekse inspraak en regelmatig overleg met vertegenwoordigers van kinderen en jongeren. Ook de stedelijke jeugdraad 3
kan grotendeels aan deze behoefte beantwoorden. De stedelijke Jeugdraad moet als inspraakorgaan betrokken blijven op de integratie van het beleidsveld jeugd in de strategische meerjarenplanning en bij de opmaak van het legislatuurplan. Inspraak is een voorwaarde om te komen tot volwaardige participatie en actief burgerschap. Participatie is tegelijkertijd de motor en de uitkomst van de processen die we met de jeugd lopen. Op maat Elke doelgroep heeft zijn eigenheid en vraagt een specifieke aanpak. Dit maakt dat een divers aanbod, waarin er inzake aanpak, tempo en duurtijd gediversifieerd kan worden, noodzakelijk is. Complementair aan maatwerk blijft het jeugdwerk investeren in het vergroten van zijn diversiteit. Gezien de stijgende diversiteit in de stad, moet er ook voldoende aandacht zijn voor een divers aanbod. Hiervoor zijn investeringen in een capaciteitsverhoging noodzakelijk. De voltallige jeugdwerksector draait bij de gratie van de inzet van duizenden vrijwilligers in deze stad. Zij staan vaak voor grote verantwoordelijkheden en zware taken in een complexe samenleving. De stad en het jeugdwerk moeten de handen in elkaar slaan om dit divers vrijwilligerswerk gepast te faciliteren, omkaderen en te stimuleren. Kwaliteit Kwalitatief jeugdwerk gaat niet enkel over een breed kwantitatief bereik. Er is voldoende ruimte nodig om langdurige processen aan te gaan met kinderen en jongeren. Zo heeft jeugdwerk een grote, positieve en blijvende impact op hun leven. Hoe sociaal zwakker de jongere staat, hoe langer deze processen kunnen duren. Jeugdwerk is een vrijplaats waar geëxperimenteerd mag worden. Jongeren moeten de ruimte krijgen om al doende te leren. Zij mogen nieuwe dingen uitproberen en mislukken. Dit impliceert ook dat jeugdwerk vrijblijvend moet zijn en vraaggestuurd moet kunnen werken. Een kwalitatief jeugdbeleid geeft eveneens ruimte aan jongeren om zichzelf te organiseren, te verenigen en nieuwe initiatieven op te zetten. Jeugdwerk is een belangrijk onderdeel van het sociaal weefsel Het jeugdwerk in de stad en haar diverse buurten maakt deel uit van het sociaal weefsel van diezelfde stad. Veel jeugdwerkingen kennen kinderen waarvan ouders al in de werking zaten. Zij zijn ingebed in de buurt, wijk en stad, nemen een basisaanbod voor hun rekening en organiseren er jaarlijks activiteiten en evenementen. Het jeugdwerk brengt niet alleen mensen samen, maar verstevigt hun sociaal netwerk. Het verbindt hen met andere netwerken, partners, maatschappelijke instanties, overheden. Jeugdwerkorganisaties fungeren op die manier als een convergentiepunt van netwerken. Duurzaam investeren in de toekomst 4
We maken binnen de jeugdwerkorganisaties dagelijks werk van beheersmatige optimalisaties van de overhead, efficiëntiewinsten en maatschappelijk verantwoord werken. Het beleid ondersteunt dit. Het Antwerps jeugdbeleid investeert in voldoende en gepaste open en vrije ruimte voor kinderen en jongeren. Niet enkel is er nood aan meer fysieke ruimte, maar ook aan mentale ruimte waarin kinderen hun creativiteit, persoonlijkheid, enz. kunnen ontwikkelen. Naast openbare ruimte dient er ook geïnvesteerd te worden in meer jeugdwerkruimte. Plaatsen waar kinderen en jongeren in groep kunnen samenkomen, een veilige omgeving kennen, enz.. 5